1 UYARILMIŞ HAL, KÜRESEL SİMETRİ VE İZOELEKTRONİK
2 ATOMUN YAPISI Hadi kullanacağımız şekli tanıyalım… İlk sayfa döner. İleri Film gösterimi şeklinde sunar. Geri Son sayfaya döner. Sayfa sayısını belirtir. Tam ekran yapar. Hadi ileri düğmesine bas ve konuyu öğrenmeye başla…
3 UYARILMIŞ HAL Bir atoma yeterli enerji verildiğinde bir orbitaldeki bir atom bu enerji sayesinde daha yüksek enerjili bir orbitale geçebilir. Bu tür atomlara uyarılmış atom denir. Uyarılmış haldeki bir elektron temel hale geri dönerken, almış olduğu enerjiyi belirli bir frekansta ışık olarak dışarıya yayar. Uyarılma gerçekleştiğinde, Elektronun çekirdeğe olan ortalama uzaklığı, elektronun başına düşen çekim kuvveti ve atom çapı değişir.
4 Örnek ; 11 Na atomunun temel hal ve uyarılmış hal elektron dağılımı şu şekildedir. 11 Na: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 (Temel Hal) 11 Na: 1s 2 2s 2 2p 6 4s 1 (Uyarılmış Hal) 12 Mgatomunun temel hal ve uyarılmış hal elektron dağılımı şu şekildedir. 12 Mg: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 (Temel Hal) 12 Mg: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 3p 1 (Uyarılmış Hal)
5 KÜRESEL SİMETRİ Atomların elektron dağılımı, s1 veya s2 p3 veya p6 d5 veya d10 f7 veya f14 ile sonlanırsa atom küresel simetriktir. Bu durumdaki atom daha kararlıdır. Simetrik çekilen elektronu koparmak için daha fazla enerji gerekir.
6 Örnek; 7 N : 1s 2 2s 2 2p 3 Yarı küresel simetri 10 Ne : [He] 2s 2 2p 6 Tam küresel simetri özelliği gösterir.
7 İstisna : Bazı atomların orbitallerindeki elektronlar yer değiştirerek küresel simetriye ulaşırlar. Örnek ; 24 Cr, 29 Cu, 42 Mo, 64 Gd, 47 Ag ve 79 Au atomları orbitallerindeki elektronlar yer değiştirerek küresel simetriye ulaşırlar. 24 Cr : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 4 yerine 4s 1 3d 5 şeklinde elektron dizilimine sahiptir. 29 Cu : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 9 yerines 1 3d 10 şeklinde elektron dizilişine sahiptir.
8 İyonların Elektron Dizilişi Nötr bir atom elektron alırken veya verirken en yüksek enerjili orbitallerini kullanır.
9 İZOELEKTRONİK Elektron sayıları ve dağılımları aynı olan taneciklere izoelektronik denir.
10
11 İNFOGRAFİK(ÖZET)
ATOMLARIN ELEKTRON DİZİLİŞLERİ
Aufbau İlkesi :
Elektronlar orbitallere yerleşirken öncelikle enerjisi en düşük yani çekirdeğe en yakın orbitalleri doldururlar. Bu nedenle elektronlar 1s'den başlayarak enerjisi düzgün bir şekilde artacak şekilde sıralanırlar.
Pauli İlkesi :
Bir atomdaki herhangi iki elektronun tüm kuantum sayıları (n, l, ml , ms) aynı olamaz. Bir orbitalde zıt spinli (elektronun dönme hareketi) en fazla iki elektron bulunabilir. Pauli ilkesine göre s, p, d, f orbitallerinde,
Reklam İstemiyorum Burada Reklam Yayınlamak İstiyorum
s orbitali: En fazla 2 elektron p orbitali: En fazla 6 elektron
d orbitali: En fazla 10 elektron f orbitali: En fazla 14 elektron
Hund Kural:
Elektronlar eş enerjili orbitallere yerleşirken öncelikle her bir orbitale bir elektron yerleştirilir. Daha sonra ikinci elektronlar orbitallere ters spinli olacak şekilde yerleştirilir. Atomların elektron dizilimleri yazılırken orbital sembollerinin önüne, orbitalin bulunduğu temel enerji düzeyinin numarası (baş kuantum sayısı) yazılır. Orbital sembolünün sağ üstüne üst indis olarak içerdiği elektron sayısı yazılır. Atomların elektron dizilimleri yazılırken orbital sembollerinin önüne, orbitalin bulunduğu temel enerji düzeyinin numarası (baş kuantum sayısı) yazılır. Orbital sembolünün sağ üstüne üst indis olarak içerdiği elektron sayısı yazılır. Orbitallerin enerji sıralamaları, alabildikleri en fazla elektron sayıları ve bu elektronların orbitallere yerleşim sıralaması; 1s22s22p63s23p64s23d104p65s2 4d105p6 şeklindedir.
Bazı atomların elektron dağılımları ve orbital şemaları şu şekildedir. Atomların elektron dağılımları soy gazlardan faydalanılarak daha kısa şekilde gösterilebilir. Bunun için elementlerin elektron diziliminde en büyük atom numarasına sahip hangi soy gaz bulunuyorsa, o soy gazın sembolü yazılır ve devamında kalan elektronlar orbitallere yerleştirilir.
İyonların Elektron Dizilimi:
İyonların elektron dizilimi, atomun aldığı ya da verdiği elektron sayıları göz önünde bulundurularak düzenlenir. Atomlar elektron aldıklarında, elektronlar boş veya yarı dolu orbitallere enerjisi en düşük orbitalden başlayarak yerleşirler.
Atomlar elektron verdiklerinde elektron öncelikle en büyük temel enerji seviyesinden kopar.
Uyarılmış Hâl ve Temel Hâl: Reklam İstemiyorum Burada Reklam Yayınlamak İstiyorum
Elektronların en düşük enerjili kararlı haline temel hâl denir. Temel haldeki bir atoma dışarıdan enerji verildiğinde elektronlarından en az bir tanesinin daha yüksek enerji seviyesindeki bir orbitale ya da aynı yörüngede daha yüksek enerjili bir orbitale gitmesi durumuna uyarılmış atom adı verilir.
Uyarılmış atomların;
KÜRESEL SİMETRİ:
Bir atomun elektron dizilimindeki en son orbital türünün tam dolu veya yarı dolu olması, atoma küresel simetri özelliği kazandırır. Küresel simetri gösteren atomlarda elektronlar çekirdek tarafından simetrik çekilirler. Bu durum atoma kararlılık sağlar ve elektronu koparmak daha fazla enerji gerektirir. Elektron dizilimleri s1, s2, p3 , p6 , d5 , d10 , f7 ve f14 ile sonlanan atomlar küresel simetri özelliği gösterir. Bazı geçiş metali atomları küresel simetriye sahip olmak yani daha kararlı olmak için, elektron dizilimini ns2 (n – 1)d4 ile bitenler ns1 (n – 1)d5 şekline ns2 (n – 1)d9 ile bitenler ns1 (n – 1)d10 şekline dönüştürür. Örneğin Cr ve Cu atomlarında bu olay gerçekleşir. Bazı atomların elektron dizilimleri beklenenden farklı olarak daha kararlı yapıdaki küresel simetrik haldedir. Elektron dizilimi d4 ya da d9 ile sona ermesi gereken atomlar daha kararlı olabilmek için küresel simetrik hale gelirler. Bu nedenle elektron dizilimleri s2d4 şeklinde olanlar s1d5 ve s2d9 şeklinde olanlar s1d10 şeklinde elektron dizilimine sahip olur. Küresel simetrik dağılım, çekirdek (protonlar) ile değerlik elektronları arasındaki çekim kuvvetinin güçlü olmasına, atomun enerjisinin azalmasına, atomun daha kararlı olmasına yol açar.
PERİYODİK SİSTEM VE PERİYODİK ÖZELLİKLERİN DEĞİŞİMİ
Periyodik sistem, elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin bir fonksiyonu olarak ortaya çıkmıştır. Elementler atom numaralarına göreà sıralandığında elementlerin belli aralıklarla (periyodik olarak) bazı kimyasal özelliklerinin tekrarlandığı görülmüştür. Bu nedenle benzer özellikleri gösteren elementler alt alta yazılmıştır. Böylece yatay sıralar ve düşey sütunlardan oluşan periyodik sistem elde edilmiştir. Periyodik sistemdeki yatay sıralara periyot denir. Toplam 7 tane periyot vardır. Aynı periyottaki elementlerin baş kuantum sayıları aynıdır.
1. periyotta; 2 element vardır.
2. ve 3. periyotta; 8 element vardır.
4. ve 5. periyotta; 18 element vardır. (10'ar tane B grubu elementleri)
6. ve 7. periyotta; 32 element vardır. (14'er element çizelgenin altında iki sıra halinde bulunur. Lantanitler ve Aktinitler adını alır.)
Periyodik sistemdeki düşey sütunlara grup adı verilir. Aynı gruptaki element atomlarının (He hariç) elektron katmanlarındaki elektron dizilimleri benzer olduğundan aynı gruptaki elementler benzer kimyasal özellikler gösterirler.
Gruplar A ve B olarak ya da 1 - 18 arası rakamlar verilerek düzenlenmiştir. 18 adet düşey sütun vardır. Bunlardan 8 tanesi A grubu, 10 tanesi B grubu sütunudur.
A grubu elementlerine ana (baş) grup elementleri adı verilir. B grubu elementleri ise yan grup elementleri olarak adlandırılır.
Bazı gruplara ise elementlerin kimyasal özellikleri dikkate alınarak özel isimler verilmiştir.
1A grubu; Alkali metaller (H hariç)
2A grubu; Toprak alkali metaller
3A grubu; Toprak metaller
7A grubu; Halojenler
8A grubu; Soy gazlar
B grupları; Geçiş metalleri
Gruplar içerdikleri elementlerin elektron dağılımlarındaki en son orbitalinin türüne göre s, p, d, f bloklarına ayrılır. 1A ve 2A grupları s bloğunu; 3A, 4A, 5A, 6A, 7A ve 8A grupları p bloğunu oluşturur. s ve p blok elementleri ana grup elementleridir.
B grupları d ve f bloğunu oluşturur. d bloğu elementleri geçiş metali olarak adlandırılır. f bloğu elementleri lantanitler ve aktinitler den oluşur.
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara DönEvrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın % okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki
Bugün Öğrendim ki
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
yılında da Evrim Ağacı'nın yanında olacak mısınız?
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
yılından beri Türkiye'de bilim iletişimini geliştirmek adına durmaksızın ter döküyoruz ve sizin gibi bilimseverlerin destekleri sayesinde Türkiye'nin en çok ziyaret edilen, en güvenilir, en büyük bilim arşivini yaratmaya devam ediyoruz. Sitemizde reklamlar görüyor olsanız da bunların bize getirisi önemsenmeyecek kadar az. Bizi ayakta tutan, Türkiye'deki bilimseverlerin gönüllü destekleri. Eğer yılında da Türkiye'de bilimi yeşertme çabalarımıza katkı sağlamak isterseniz, maddi destekçilerimiz arasına katılabilirsiniz. Hatta bu sayede sitemizi ve mobil uygulamamızı tamamen reklamsız bir şekilde kullanmanız mümkün olacak. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz arasına şimdi katılın.
Kreosus (₺)YoutubePatreonDiğer Yöntemler
Evrim Ağacı
Türkiye'deki bilimseverlerin buluşma noktasına hoşgeldiniz!
Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
“ En büyük zaferimiz asla düşmemek değil; her düştüğümüzde ayağa kalkmaktır.”
Oliver Goldsmith
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu. Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda avantajından biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak reklamların %'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş yapmanızı tavsiye ederiz).
Üye Ol
Giriş Yap
Üyeliğin Avantajları