Kutup Ikliminin Kıyafetleri

ANTARKTİKA - Dilara Zengin

Türkiye'nin 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne katılan bilim insanları, hava sıcaklığının sıfırın altında seyrettiği kıtada Ankaralı bir tekstil firması tarafından üretilen özel kıyafetlerle çalışmalarını yürütüyor.

Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi (PolReC) koordinesinde gerçekleştirilen 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, 29 Ocak'ta başladı.

Bu yıl 25 katılımcının yer aldığı seferde, bilim insanlarını en çok bölgedeki hava şartları zorluyor.

Antarktika'ya Bilim Üssü Kurulması Projesi kapsamında düzenlenen sefere katılan bilim insanları, hava sıcaklığının sıfırın altında seyrettiği kıtada Ankara merkezli Özyiğit Tekstil tarafından üretilen özel kıyafetlerle çalışmalarını sürdürüyor.

Bilim insanları, termal içlikten salopete kaz tüyü monttan balaklava adı verilen maskeye kadar yaklaşık 15 parçadan oluşan özel kıyafetlerle Antarktika soğuğuyla mücadele ediyor.

"Yerli ve milli kutup kıyafeti"

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Öğretim Görevlisi Binbaşı Caner Filiz, Akademi olarak Antarktika'ya giden bilim insanların sefer öncesi eğitimleri konusunda Sahil Güvenlik Komutanlığı ile koordineli bir çalışma yürüttüklerini ve bilim insanları için Antarktika'ya uygun kıyafetler geliştirilmesi konusunda bir proje hazırladıklarını söyledi.

Filiz, "Antarktika denildiğinde akla gelen ilk problem lojistiktir. Çünkü dünyanın çok uzak bir noktasına ve insan yaşamına çok elverişli olmayan bir bölgesine gidiyorsunuz. Oradaki faaliyetler esnasında dış etkenlerden korunmanız çok önemli." dedi.

Kıyafet konusunda yurt dışında bulunan belli markaların temininin zor ve maliyetli olduğunu belirten Filiz, şöyle devam etti:

"Bu noktada ülkemizdeki boşluğu Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi olarak doldurmak istedik. Yerli ve milli projeler geliştirme ülküsü doğrultusunda biz de çalışmalarımıza devam ediyoruz. Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi olarak bir proje başlattık. Projemizin adını Yerli ve Milli Kutup Kıyafeti koyduk. Kıyafetler iç katmandan dış katmana doğru oluşuyor. Bu kıyafetleri geliştirirken ülkemizin en ücra köşelerinde 7 gün 24 saat görev yapan Jandarma Genel Komutanlığının da mevcut bilgi, beceri, imkan ve kabiliyetlerinden yararlanmayı amaçladık ve bu konuda Jandarma Lojistik Komutanlığı ile sıkı bir iş birliği içinde çalıştık. Türkiye Dağcılık Federasyonundan da çok önemli katkılar aldık."

Geniş skalada koruyucu malzeme ihtiyacı

Filiz, kıyafetleri oluşturmak için bir Ar-Ge çalışması yaptıklarını vurgulayarak, söz konusu çalışmayı Türk tekstil firmalarıyla görüşerek ürüne dönüştürdüklerini bildirdi.

Kutuplara giden bir bilim insanının çantasında olması gereken malzemelere de değinen Filiz, yaz döneminde bile havanın eksi 20 dereceleri bulduğu kıtada bilim insanlarının yanına geniş skalada koruyucu malzeme alması gerektiğini dile getirdi.

Filiz, salopet, mont, softshell adı verilen su ve rüzgar geçirmeyen alt ve üstten oluşan bir takım, kalpak, bere, balaklava, boyunluk, termal içlik, termal çorap, termal ve kar eldivenleri, yağmurluk, tozluk ve kramponun bilim insanlarının Antarktika'ya götürdükleri malzemeler arasında olduğunu aktardı.

Vücut ısısını içeriden koruyor

Özyiğit Tekstil Genel Müdürü Yalçın Yıldırım da hazırladıkları kıyafetlerin en önemli özelliklerinin yüksek su geçirmezlik ve nefes alma oranı olduğunu anlattı.

Kıyafetleri giyen kişinin terlemesini önleyecek şekilde tasarladıklarını ifade eden Yıldırım, "Kıyafetlerin soğuktan koruması bizim için önemliydi. Burada özellikle vücut ısısını dengeleyen elyaf kullandık, üstüne yüzde 95'i gıdık tüyünden oluşan kaz tüyü katman yaptık. Isı yansıtıcı telalar kullandık. Böylece vücut ısısını dışarı atmayacak, bu ısıyı içeriden koruyacak, dıştan gelen soğuğu da absorbe etmeye çalışacak." diye konuştu.

Yıldırım, askeriye ve kamu kurumları için kıyafetler üreten bir firma olduklarını belirterek, "Soğuk iklim kıyafetleri üretiyoruz ama bu apayrı bir işti. Kutuplar denildiğinde biz de tedirgin olduk ama üzerinde çok çalıştık. Kısa sürede daha önceki tecrübelerden yararlanarak kıyafetleri oluşturduk." değerlendirmesinde bulundu.

Çok kısa sürede kıyafetlerin üretimini tamamladıklarına işaret eden Yıldırım, ürünleri 10 günden kısa sürede ürettiklerini ve aldıkları olumlu geri dönüşle çalışmalarına devam ettiklerini bildirdi.

Kutup bölgeleri ile çöllerde yaşayan insanların giyimleri ve yaşam tarzları karşılaştırma. 

Çöllerde gün için  gece ve gündüz arasında aşırı derecede sıcaklık farkı oluştuğundan yeryüzündeki bütün taş, toprak sıcaklık farkının etkisiyle yıllar boyunca ufalanmaktadır. Bunun sonucu olarak devasa çöller ortaya çıkmaktadır.

Çöl iklimi hakkında bilgi bu linkten erişebilirsiniz. Kutup iklimi hakkında bilgiburadan ulaşabilirsiniz. Elbette bu iki bölgede yaşayan insanların sosyal imkanları ve yaşam farkları, giyimleri, kültürleri, ritüelleri bakımından pek çok farklılıkları vardır.

Bu iki iklim tipinde yaşayan insanlardan birisi aşırı soğuklar, diğeri ise aşırı sıcaklarda yaşamlarını sürdürmeye çalışmaktadır. Sıcak olan bölgelerde evler daha çok sazlıklardan, güneş ışınlarını evin içine geçmesini engelleyen malzemelerden ve serin tutacak malzeme tercih edilmekteyken, soğuk olan kutuplarda ise daha çok sıcak tutacak olan malzemeler tercih edilmektedir.

Kıyafet giyim ve kuşam bakımından da yine büyük oranda farklılıklar mevcuttur. Kutuıp bölgelerinde insanlar sıcak tutacak kalın kıyafetler tercih ederken, çöl ikliminin hakim olduğu sıcak bölgelerde ise daha ince kıyafetler tercih edilmektedir.

Böylece, aslında kıyafet bakımından tam olarak tersi uygulanmaktadır. Kültür olarak da yine bu bölgeler birbirinden ayrılmaktadır. Zira yaşanılan çevre ve ortam yaşam koşulları insanların kültürlerine de etki etmektedir.