Leş Çiçeği Bakımı

Bunlara çoğunlukla leş kaktüsü, leş bitkisi (İngilizcede carrion plant) denmesinin sebebi çiçeklerinin kokuşmuş et gibi, hayvan ölüsü gibi kokmasından dolayıdır.

Leş kaktüsü çiçekleri niçin çirkin kokar?

Bitkiler çiçek açarak genellikle güzel kokularla böcekleri cezbediyor. Böcekler bu sayede çiçekten çiçeğe dolaşıp polenleşmeyi sağlıyor. Bazı bitkilerse leşleri kurtlandıran böcekleri ve leşlerle beslenen böcekleri aynı amaçla çeker. Çünkü yaşadıkları coğrafyada etobur hayvanlar çoktur ve çevrede avlanmış hayvan kalıntıları ve leş böcekleri eksik olmaz. Dolayısıyla bazı bitkiler çiçeklerini polenleşmelerine katkıda bulunsunlar diye o böcekleri çekmek amacıya leş kokusu salarlar. Kokuyu taklitte o kadar başarılıdırlar ki, leşlere yumurtlarını ve kurtlarını bırakan böcekler bu bitkilerin çiçeklerini leş sanarak yumurtalarını ve kurtlarını çiçeklerin üzerine bırakırlar.

Leş kaktüsü ana cinslerinden iki örnek

Sadece bir cinsin farklı iklim şartlarına sahip farklı bölgelere ait pekçok türleri olabilir. Dolayısıyla bakım şartları da farklı olabilir.

1- Stapelia cinsi ve türleri

Esas leş çiçeği bunlardır. Stapelia cinsinin 43 kadar türü var. Çok yetiştirilen iki türü Stapelia grandiflora ve Stapelia gigantea’dır. Türlerinin çoğunluğunun çiçekleri leş kokuludur. Hoş kokuluları hem az hem nadirdir. Örneğin S. erectiflora ve S. Flavopurpurea türlerinin çiçekleri güzel kokar. Stapelia türlerinde yapraklar çok küçük ve çok kısa ömürlüdür. Gövde uzadıkça dökülürler. Gövdeleri güneşte kızarır, morlaşır. Doğada en çok dağlık arazilerde, suyu kuvvetlice süzdüren topraklarda yaşarlar. Kumluk ve kıraç yerlerde pek görülmezler.

— Stapelia gigantea en iri çiçekli türüdür. Çiçekleri 10 cm ile 40 cm genişliklerde büyük olur. Çiçeklerin taç yaprakları uzun ve kuyrukludur.

Stapelia gigantea

— Stapelia grandiflora, çiçekleri S. gigantea kadar büyük olmamasına rağmen daha iyi, daha sağlam ve büyük gövdelidir. Bu sebeple daha fazla yetiştirilir. Gövdeleri 30cm kadar yükselir. Çiçekleri çeşidine ve şartlara göre 15cm genişliğindedir. Koyu renkli çiçekler genelde mor tüylüdür.

Stapelia grandiflora

Yukarıdaki iki türün gelişim ve çiçeklenme zamanı ilkbahar ortasından sonbahar ortasına kadardır.

2- Orbea cinsi ve türleri

56 türü var. Tamamen yapraksız gelişirler. Bazı Orbea türlerinde gövde tepeden horoz ibiği şeklinde gelişim gösterir. Güneşte kızarırlar. Orbea türleri leş kaktüslerinin en kolay yetişenleridir. Çiçekleri de daha güzeldir.

— Orbea variegata bu cinsin en tanınmış türüdür. Ana vatanı Güney Afrika’nın batısı olup bu bölge kış yağışlarını fazla alır. Dolayısıyla Orbea variegata’nın gelişim zamanı kış ve ilkbahar aylarıdır. Yaz sıcaklarında dinlenirler.

Orbea variegata

Leş kaktüsü yetiştirme, bakım ihtiyaçları

Söz konusu türler birbirlerine göre farklı iklimlerin, farklı coğrafyaların bitkileridir. Bakımları ve sevdikleri şartlar türden türe değişir. Genel anlamda bakımları için şu yolu takip edin: Yaz sıcaklarında çok az güneşli ama güçlü aydınlık bir yerde tutun ve toprak kupkuru oldukça bolca su dökerek sulayın. Diğer zamanlarda daha fazla güneş almaları iyi olur. Yetiştirdiğiniz yerde kışın hava ne kadar soğuk ise sulama sıklığını o denli seyrek tutun. Bulunduğu yerde kışın gece ısısı 10C dereceden aşağı düşüyorsa (genelde ocak ve şubat aylarında) hiç sulamayın. Fakat soğuğa rağmen hızlı gelişim varsa o takdirde sulayın.

Toprak ve bitki besini

En uygun toprak karışımı 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli dere kumu + 1 ölçü ponza taşı. Leş kaktüsleri için mükemmel sağlıklı bir karışım.

Gelişim zamanlarında seyrek ve düşük dozajlı olarak genel amaçlı bitki besini verilmeli.

Bitki bitlerine dikkat

Zararları çok büyük olur. Zira bu bitkilerin dış derileri oldukça hassas yapılıdır. Bitki bitlerinin en küçük bir tahribatını derhal mantar hastalıkları takip eder. Bitkilerinizi öldürücü derecede tehlikelidir. Onun için leş kaktüslerinizde hiçbir yaprak biti filan görmeseniz bile en az ayda bir defa Avirmec EC gibi istisnasız her tür yaprak bitlerine tam etkili bir ilaç ile ilaçlayın.

Kök ve dip kısım çürüme sorunu

Sebeplerine değinerek sözü uzatmak istemiyorum. Eğer olursa en sağlıklı parçaları kesin ve aşağıda çoğaltma kısmında yazdığım gibi yapın.

Leş kaktüsü üretim, çoğaltma

Leş çiçeklerinin çelikle ya da kökten ayırmayla çoğaltma zamanı hızlı büyüme gösterdikleri zamandır. Ki köklenmeleri kesin olsun. Fakat hızlı gelişim zamanı türden türe değişebilir. En iyisi şu iki zamanı kollayın: Bir ilkbahar ortası, bir de yaz sonu.

Herhangi bir dal parçasını köklendirirseniz sonrasında çok hızlı büyür. Onun için kocaman parçalara gerek yok. Mesela bir dalın ucundan sadece 3cm veya 4cm bir parça işe yarar.

Önce yukarıda anlattığım gibi toprak karışımı hazırlayın ve küçük bir saksıya doldurun. Toprak kupkuru olunca parçayı toprak yüzeyine yan yatırın. Bastırarak toprağı kenarlara itekleyin ki parçanın toprağa değen kısmı hafifçe toprağa gömülü olsun. 20 gün hiç sulamayın ve kupkuru halde açık havada direkt güneşi pek almayacağı bir yerde bekletin. 20 gün tamamlanınca saksının en kenarlarından yavaşça su dökerek sulayın. Ortadaki parçanın kendisi ve yanları ıslanmasın. Bir 20 gün daha hiç sulamayın. Sonra artık yeterince köklenmiştir ve hava şartları türün gelişimine uygun ise hızlıca gelişime başlar.

Leş çiçeğinin en önemli özelliği ise oldukça büyük ve yıldız şeklinde çiçekleri olmasıdır. Kare, etli, uzun sapları olan bitkinin tabanından ayrı ayrı yükselir.

Leş Çiçeği Nedir?

Leş çiçeği, çiçek açtıkları zaman yaydıkları kokular ile tanınırlar. Adı ise çiçeğin kokusundan gelir. Leş çiçeği, Stapelia cinsine ait olan ve Asclepiadaceae familyasına mensuptur. Etli, yıldız şeklinde çiçekleri vardır.

Leş Çiçeği Bakımı Nasıl Olmalıdır?

Leş Çiçeği bakımı çok kolaydır. Aynı zamanda bu çiçek çok az büyür. Özellikle de ilkbahar ve yaz aylarında çok az bir bakıma ihtiyaç duyarlar. Sıcak yaz aylarında dışarda ve iç mekanlarda kolaylıkla yaşayabilirler. Dik bir açı ile uzun süre güneşe maruz kalmamasına dikkat etmeniz gerekir. Sulamak içn toprağının iyice kurumasına dikkat etmeniz gerekir. Hafif, havadar ve drene edilmiş toprakları sever. İlkbaharda yani büyüme mevsiminden önce yeni bir saksıya geçirmeniz gerekebilir.

Leş Çiçeğinin Özellikleri

Leş çiçeğinin en önemli özelliği, yıldız şeklinde çiçekleri olması ve kötü bir kokuya sahip olmasıdır. Bu çiçekler, sukulent ailesine mensuptur, çok az bir bakımla rahatlıkla yaşayabilirler.

Stapelia;apocynaceae familyasına bağlı olan ve Afrika'nın kurak bölgesinde yetişen leş kaktüsünün yaklaşık 45 türü vardır. Bu türlerin otuzdan fazlası ise iç mekânda yetiştirilebilir. Bu bitki, nispeten küçük boyutlara sahiptir ve minik yapraklı sulu sürgünleri vardır. Leş kaktüsleri yaklaşık olarak 30 ila 50 santimetre arasında büyür.

Leş kaktüsünün bu kadar bilinmesini sağlayan şey ise, ilkbahar ve sonbahar arasında açan çiçekleridir. Bu çiçekler gövde tabanından kısa saplarda büyür ve 5 ila 40 cm genişliğinde olabilirler. Yıldıza benzeyen bu çiçekler, kırmızı, sarı, kahverengi gibi renklere sahiptir. Güzel görüntülerine rağmen bu çiçekler kötü bir koku yayarlar. Leş kaktüsü ismini bu kokudan almıştır. Çiçekler açtıktan kısa bir süre solduğu için kokuda ancak birkaç gün sürer. Solan çiçeklerin yerine içinde tohum bulunan bir meyve oluşur.

Stapelia en yaygın görülen leş kaktüsü türleridir. Bunun yanı sıra orbea cinsine bağlı olarak 56 tür bulunur. Bunların gövdeleri tepeden horozibiği şeklinde gelişir. Bu bitki Güney Afrika'da yetişmektedir ve kışın bol miktarda yağış alırlar. Orbea cinsi leş kaktüslerinin gelişim zamanı ilkbahar ve kış aylarıdır.

Leş Kaktüsü Bakımı Nasıl Yapılır?

Leş kaktüsünün gelişmesi ve çiçek açması için doğru bakım yapılması çok önemlidir. Bununla birlikte bu bitkinin bakımı oldukça kolaydır. Bu bitkinin nereden geldiği de düşünüldüğünde, yüksek sıcaklara ve güneş ışığına ihtiyaç duyarlar. Bu bitkiyi 15 dereceden daha soğuk iklimlerde yetiştirmek mümkün değildir.

Leş Kaktüsü Nasıl Ekilir?

Tıpkı diğer çiçek açan sukulentlerde olduğu gibi, leş kaktüsü de iyi drenaja sahip bir toprağa ihtiyaç duyar. Toprak ve saksının suyu kolayca tahliye edebilmesi gerekir. Leş kaktüsü için gübre kullanımına ise gerek yoktur. Bunun yerine bol miktarda modifiye edilmiş bir saksı karışımı kullanmanız ideal olandır.

Bu kaktüs karışımlarını hazır olarak satın alabilir ya da evde kendiniz hazırlayabilirsiniz. Kaktüs karışımı için 5 ölçü saksı toprağına ihtiyaç vardır. Toprağın nemi daha uzun süre tutabilmesi için içine 2 ölçü ponza ve perlit karıştırılmalıdır. Bu karışıma ayrıca bir miktar Hindistan cevizi lifi de eklenebilir. Bu lif, pH seviyelerinin aşırı asidik olmasını engelleyecektir. Ponza ve perlit gibi bu liflerle hazırlanan malç, nemi tutmaya yardımcı olacaktır. Pik olgunlaşma dönemine girdiğinde, bitkiniz saksının tamamına yayılır.

Leş kaktüsünüz iyiden iyiye gelişip büyüdüğünde, daha büyük bir saksıya almak gereklidir. Bunun için ideal zaman aralığı ilkbahar aylarıdır. Daha büyük bir saksı, sapların istedikleri yöne doğru uzamasını sağlar. Drenajı arttırmak için en alta çakıl taşıyla taban yapmak da işe yarar bir yöntemdir.

Leş Kaktüslerinde Çiçeklenme

Bu bitkinin kokusu pek güzel değildir. Buna karşın çiçekleri gerçekten etkileyici derece büyük ve güzeldir. Bu bitki diğer sukulentlerde göremeyeceğiniz düzeyde renkli bir çiçeğe sahiptir. Bazı durumlarda çiçeklerin boyu, bitkinin boyunu dahi geçebilir. Bu çiçekler sürgünlerin alt kısımlarından çıkar. Kötü bir kokuya sahip olmasına rağmen birçok yetiştiricinin evinde bu çiçekleri görmek mümkündür.

Leş Kaktüsü Beslenme ve Su İhtiyacı

Leş kaktüsleri fazla sudan hoşlanmazlar. Bu bitki bir çölYıllık mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir tabirdir. More sukulentidir. Nem seviyeleri çok düşük olduğu anlarda dahi hayatta kalabilirler. Su depolama özellikleri sayesinde uzun süren susuzluk dönemini rahat geçirebilirler.

Leş kaktüsünün toprağını hafif nemli tutmak yeterli olacaktır. Yeniden su vermeden önce mutlaka kuruması beklenmelidir. Toprağın uzun süreler boyunca aşırı nemli olması köklerin çürümesine neden olur. Buna karşın çoğu kaktüsün aksine bu bitkiler sürekli olarak nemli tutulmaya ihtiyaç duyarlar.

Leş kaktüslerinin yaz aylarında, toprağın durumuna göre 1 ve ya 2 haftada bir kez sulanması yeterli olacaktır. Bahar aylarında ise ayda 1 kez sulanması yeterli olacaktır. Kış aylarında bu ara çok daha fazla açılabilir. Hatta tüm mevsim boyunca sulanmasa bile bitkiniz hayatta kalacaktır. Bu mevsimde saplar büzülmeye başlarsa, toprağı hafif nemlendirmek yeterlidir.

Leş Kaktüsü Nereye Konmalıdır?

Leş kaktüsleri tıpkı diğer sukulentler gibi ılık ve hafif nemli ortamlardan hoşlanırlar. Bu bitki bir saksı içerisinde rahatlıkla yetiştirilebilir. Bununla birlikte soğuk kış aylarında oda sıcaklığında bulunması gerekir. Bu bitki oda sıcaklığında rahat edecektir. Oda sıcaklığının 10 derecenin altına düşmemesi önemlidir. Leş kaktüsü kış ayları boyunca kuru tutulmalı ancak solma belirtisi gösterirse nemlendirilmelidir.

Bu kaktüs sıcağı sevse de, bitki ısıtıcıya yakın olmamalıdır. Yine güneş ışığını seven bir çölYıllık mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir tabirdir. More bitkisi olmasına rağmen kısmi gölge altında yetişmesi idealdir. Bu bitki kendini 25 ve 35 derece arası sıcaklıklarda rahat ve mutlu hissedecektir. Aydınlatma koşulları zayıf olduğu koşullarda bitkinin yaprakları üzerinde soluk renkler oluşur.

Yaz aylarında bu bitkiyi kısmen güneş altında, ışık alabileceği bir pencere önünde tutmak ideal olacaktır. Kışın ise yine güneş ışığı alabileceği, sıcak bir yer bu bitki için yeterli olacaktır. Leş kaktüsünü mümkünse mutfak penceresinin önüne koyulmalıdır. Bu sayede mutfakta oluşan nemden de faydalanacaktır.

Leş Kaktüsü Nasıl Çoğaltılır?

Leş kaktüsünü tohumları henüz tazeyken ekerek çoğaltmak mümkündür. Tohumların gelişmesi ise genellikle zaman almaktadır. Bunun yerine çelik yöntemi de kullanılabilir. Çiçekten ekilen tohumlar birkaç gün içinde filizlenecektir. Bunun için yapılması gereken şey, gelişmiş çelikleri ayırıp incelemektir. Bu çeliklerde böcek ve hastalık gibi zararlı durumların olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bu yöntemi sorunsuzca kullanmak için aşağıdaki yönergeler uygulanabilir;

• İlkbahar aylarında büyüme hormonları aktif haldedir. Bu dönemde çelikleri ana bitkiden ayırmak gerekir.
• Çelikleri bir gece dışarıda bırakmak iyi bir fikirdir. Bu sayede açılan yaralar iyileşecektir.
• Ekilecek saksı için bir karışım satın alabilir ya da kendiniz bu karışımı hazırlayabilirsiniz.
• Toprak karışımı ve saksının drenajı kontrol edilmelidir. Toprak su içinde uzun zaman kalırsa bitkiniz yaşama şansını kaybeder.
• Çelikler ekildikten sonra saksının üzeri örtülmemelidir. Toprak biraz sulandıktan sonra saksı, ortam sıcaklığının 15 ile 18 derece olduğu bir yere saksı yerleştirilmelidir.

Leş Kaktüsünde Görülen Zararlılar ve Hastalıklar

Leş kaktüsünüzü öldürebilecek sorunların başında aşırı sulama gelir. Bu bitkinin aşırı sulanması sonrası oluşan sıkıntıları çözmek çok zordur. Bitkinin kökleri çürür, alt kısmı siyaha döner ve yumuşar. Bu belirtileri gördüğünüz takdirde, bitkinizi yaşatmak bu andan sonra çok zordur. Buna karşın belirtiler çok ciddi değilse, etkilenen kısımlar kesilerek bitkinin tamamına yayılması engellenebilir. Eğer belirtiler çok ciddi boyutlara ulaşmışsa yapılacak en iyi şey birkaç çelik keserek yeni bir leş kaktüsü yetiştirmek olacaktır.

Soğuk kış mevsimleri dışında leş kaktüsünün suluma ihtiyaçlarını ihmal de etmemek gerekir. Bu kaktüs az sulanması durumunda büzüşür ve sapları sarkmaya başlar.

Bitkinizin sapları üzerinde sarı noktalar varsa bu kaktüsünüzü örümcek sardığı için olabilir. İzopropil alkolle ıslatılmış bir pamuk yardımıyla etkilenen kısımları silmek yardımcı olacaktır. Bununla birlikte unlu bitlere de dikkat etmek gerekir. Bu bitler, bitkinin özünü emerek sapların yüzeyinde yapışkan ve beyaz kalıntılar bırakırlar. Bu bitleri kaktüsünüzden uzak tutmak için ayda en az bir defaya mahsus Avirmec EC gibi ilaçlar verilmelidir. Bu bitleri görmeseniz dahi bu ilacın kullanımı oldukça fayda sağlayacaktır.