Leasing Ile Alinan Makinenin Muhasebe Kaydi
Finansal kiralama ve süresi bittiğinde yapılacak kayıtlar
Finansal kiralama işlemlerinin muhasebesi 2003 yılından itibaren değiştirildi.
01.07.2003 tarihinden geçerli olmak üzere 24.04. 2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan V.U.K. mükerrer 290 maddesinde "Finansal kiralama işlemlerinde değerleme adlı düzenleme yapılarak uygulama değiştirilmiştir.
Yine 01.07. 2003 tarihinde 25155 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 319 sayılı Vergi Usul Kanunu genel tebliğinde de aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır.
a) İktisadi kıymetin mülkiyeti kira süresi sonunda kiracıya devredilecektir.
b) Kiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınmıştır.
c) Kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün %80inden büyük bir bölümü kapsaması esası getirilmiştir.
d) Sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin %90ından daha büyük bir değeri oluşturması şartı konmuştur.
Bu esaslara göre yapılan finansal kiralama, muhasebe kayıtlarına aşağıdaki gibi kaydedilecektir.
Kiracının muhasebe kayıtları
_______ 1/1___________
260- Haklar 90
(Kira ödemelerinin bugünkü değeri)
302- Ertelenmiş finansal kiralama borç maliyeti 20
(ödenecek faizlerin kısa vadeli tutarı)
402- Ertelenmiş finansal kiralama borç maliyeti 20
(ödenecek faizlerin uzun vadeli olanları)
301- Finansal kiralama işlemlerinden borçlar
(ilk yıl faizi+anapara) 80
401- Finansal kiralama işlemlerinden borçlar 50
(sonraki yıllarda ödenecek faiz ve anapara)
____________________
Buradaki 260 nolu haklar hesabına kaydedilen tutar üzerinden V.U.K. Genel Tebliğlerine göre iktisadi kıymet satın alınmış gibi düşünülerek amortisman ayrılacaktır.
Yani yapılmış bu değişiklikle finansal kiralamada hem taksitlerle birlikte ödenen faizlerin gider yazılması imkanı getirilmiş, hem de amortisman ayrılması sağlanmıştır.
Peki, finansal kiralama süresi bittiğinde ne olacak?
İlk bakışta tebliğde bu konuda bir açıklama göremiyoruz.
Bu yazımda, bu sebepten taksit ödemeleri muhasebesini işlemedim.
Finansal kiralama süresi sonunda yapılacak muhasebe kaydı ne olabilir? Konumuz budur.
Kira süresi sonunda borç bitmiş olacak, ancak amortisman bitmemiş olacak ve leasing firması iz bedelle malı firmaya fatura edecek.
Burada akla gelen sorular şunlardır
1- Haklar hesabı kapatılacak mıdır?
2- Mal bedeli iz bedelle sabit kıymetlere mi kaydedilecektir?
3- Amortisman süresi yeniden mi başlayacaktır, yoksa kalan sürede mi ayrılacaktır?
Ben kendi çözüm önerilerimi şöyle düşünüyorum
1- Haklar hesabı (260) hesap kapatılmalı, aynı bedel (253-255) nolu hesaplara aktarılmalı ve buraya ayrıca kesilen iz bedel değeri girmelidir.
2- Leasing süresi sonuna kadar ayrılmış olan amortismanlar da ilgili sabit kıymet amortismanına aktarılmalıdır.
3- Kalan amortisman süresinde de sabit kıymet itfa edilmelidir.
Şimdi bir örnek verelim.
Alınan bir makine 100 lira bedelle haklara kaydedilmişti.
Bu güne kadar 80 lira amortisman ayrıldı.
Leasing borcu bitti.
Leasing firması bunu (1) lira iz bedelle fatura etti. (Örneğimizde KDVyi göz önüne almıyorum.)
Yapılacak kayıtlar şöyle olmalı:
_____________ _______
253-Makine tesisler 101
268- Haklar amortismanı 80
257 Birikmiş amortismanlar 80.-
260 Haklar 100.-
320 Alacaklılar 1.-
__________ _______
Bu kayıtla leasing işlemi bitirilmiş ve sabit kıymet ve amortismanları ilgili hesaplara aktarılarak daha doğru bir bilanço düzenlenmiş olmaktadır.
Ancak, "Maliye Bakanlığının bu konuda da düzenleyici bir tebliğ çıkarması gerekir kanaatindeyim.
Sayı: 623 - Sayı'nın Kapağı
LEASİNG KİRA ÖDEMELERİNİN BİTMESİ HALİNDE KESİLECEK MÜKİYET DEVRİ FAT. MUH. KAYDI - Ahmet Barlak - 08.11.2017
LEASİNG TAKSİT ÖDEMELERİNİN BİTMESİ HALİNDE KESİLECEK MÜKİYET DEVRİ FATURASININ MUHASEBE KAYDI
Sirküler No: 964
Finansal kiralama ile satın alınan sabit kıymetlerde mülkiyetin devri kira süresi sonunda kesilen düşük bedelli faturası ile gerçekleşmektedir. Bu nedenle yapılan bu finansal kiralama işlemlerinde devir faturası kesilene kadar varlığın mülkiyeti finansal kiralama şirketine ait olduğu için söz konusu varlığın kullanım hakkı 260 – Haklar Hesabında muhasebeleştirilmekte ve varlığın faydalı ömrü dikkate alınarak Vergi Usul Kanunu Tebliğlerine göre tespit edilen amortisman tutarları da 268 – Birikmiş Amortismanlar Hesabına kaydedilmektedir.
Finansal kiralama şirketi tarafından düzenlenen fatura ile birlikte varlığın mülkiyeti kiracı şirkete geçmektedir. Dolayısıyla bu varlığın artık maddi olmayan duran varlıklar hesap grubundan maddi duran varlıklar hesap grubunda ilgili hesaba kaydedilmesi gerekmektedir.
Örnek 1 ; Faydalı ömrü 14 yıl, değeri 532.000,00 TL olan makina finansal kiralama ile satın alınmış ve haklar hesabına kaydedilmiştir. 4’üncü yıl sonunda makinanın birikmiş amortismanı 152.000,00 TL ‘dır. Sözkonusu makinaya ait devir faturası geldiği zaman yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olmalıdır.
——————-XX.XX.2010—————–
253 – TESİS, MAKİNA VE CİHAZLAR 532.000,00
268 – BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 152.000,00
260 – HAKLAR 532.000,00
257 – BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 152.000,00
Leasingle Alınan Makinanın Mülkiyetinin Devri
——————XX.XX.2010——————-
Örnek 2 ; Faydalı ömrü 4 yıl, değeri 50.000,00 TL olan kamyonet finansal kiralama ile satın alınmış ve haklar hesabına kaydedilmiştir. 4’üncü yıl sonunda kamyonetin faydalı ömrü dolduğu için birikmiş amortismanı da 49.999,00 TL ‘dır. Sözkonusu kamyonete ait devir faturası geldiği zaman aşağıda belirtilen muhasebe kaydının yapılması gerekmektedir.
——————-XX.XX.2010—————–
254 – TAŞITLAR 50.000,00
268 – BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 49.999,00
260 – HAKLAR 50.000,00
257 – BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 49.999,00
Leasingle Alınan Kamyonetin Mülkiyetinin Devri
——————XX.XX.2010——————-
Bilgilerinize sunarız.
Ş.A. Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.