Maddi Olmayan Duran Varlıklar Nedir

Duran varlık, bir yıldan kısa sürede nakde dönüştürülmesi planlanmayan işletme değerlerine verilen isimdir. Kavrama dair detaylı bir açıklama yapmadan önce bilançonun temelini oluşturan varlık ve kaynak dengesinden bahsetmekte fayda vardır. İşletmelerin mali özetini gösteren bilançoda her varlığa ayrılan bir kaynak bulunur. Bilanço temel denkliği olarak adlandırılan bu eşitlik ise muhasebe hesapları aracılığıyla kurulur. Sabit varlıklar, bahsi geçen hesapların yer aldığı gruplardan biridir. 

Duran varlık, işletmenin mevcut değerlerini ve alacaklarını gösterir. Bir yıldan kısa süre içerisinde satılmayacak olan bu varlıkların faydası birden fazla mali döneme yayılır. Yakın zamanda nakde dönüştürülmesi düşünülmeyen bu değerler, işletmeye uzun vadeli yarar sağlar. Binalar, taşıtlar, arazi ve arsalar söz konusu hesap grubunda yer alan işletme varlıklarından bazılarıdır.

Analistlerin % Yükseliş Öngördüğü Hisse!

Duran Varlık Özellikleri Nelerdir?

Bilanço, işletmelerin belirli bir tarihteki mali durumunu gösteren tablodur. Bu tabloda yer alan varlık hesapları ise likidite yani nakde çevrilme kabiliyetlerine göre duran ve dönen olmak üzere ikiye ayrılır. Dönen varlık, en fazla bir yıl içerisinde nakde çevrilmesi düşünülen değerleri kapsar. Bunun dışında kalan mevcutlar ve alacaklar da sabit varlıklar kapsamına girer. Birden fazla dönemde kullanılabilen bu değerlerin özellikleri şöyledir:

• Firmanın ticari ve ticari olmayan işlemlerinden doğan alacaklar burada değerlendirilir.
• Fiziksel açıdan var olmayan ancak işletmeye fayda sağlayan değerleri de içerir.
• Üretim sırasında tükenen ve yenisini bulmanın mümkün olmadığı varlıklar bu kapsamda yer alır.
• İçinde bulunulan mali dönemde gerçekleşen ancak gelecek yıllara yansıyan gelir ve giderleri kapsar. 

Sabit varlıkların özelliklerinden yola çıkarak bu değerlerin hangi sektörlerde daha çok yer aldığını belirlemek mümkün olur. Makineler ve demirbaşlar aracılığıyla üretim faaliyetlerinin yürütüldüğü sanayi alanında bu varlıkların oranı oldukça yüksektir. Öte yandan, söz konusu unsurların yer almadığı hizmet sektöründe bu oranın daha düşük olduğu söylenebilir. 

Hangi Hesap Grupları Duran Varlık İçine Girer?

Bilançonun aktif kısmını oluşturan duran varlıklar, birden fazla hesap grubundan meydana gelir. Bu gruplarda yer alan hesapların kodu “2” ile başlar. İlgili hesap gruplarının tamamını aşağıda görebilirsiniz:

• Ticari Alacaklar
• Diğer Alacaklar
• Mali Duran Varlıklar
• Maddi Duran Varlıklar
• Maddi Olmayan Duran Varlıklar
• Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
• Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
• Diğer Duran Varlıklar

Söz konusu grupların her birinde alt hesaplar yer alır. Örneğin Ticari Alacaklar grubu, Alıcılar Hesabı ve Alacak Senetleri Hesabı gibi alt dallara sahiptir. Varlığın türü, fiziki yapısı, elde edilme yöntemi ve vadesi gibi hususlar bu ayrımı belirler. 

Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlık Arasındaki Fark Nedir?

Sabit varlıklar, fiziki niteliklerine göre birbirinden ayrılır. Maddi duran varlıklar, firmanın faaliyetlerinde kullanılan değerleri kapsar. Binalar, taşıtlar, makine ve cihazlar bu grupta yer alan kalemlerden birkaçıdır. Maddi olmayan duran varlıklar ise fiziksel yapıya sahip olmayan ancak işletmeye bir yıldan daha uzun süreli yarar sağlayan değerlerdir. Bu kapsamda değerlendirilen varlıklar arasında lisans, şerefiye ve marka değeri gibi unsurlar yer alır. 

Duran Varlık Nasıl Hesaplanır?

İşletmeler, makine ve ekipman gibi sabit varlıkları aracılığıyla hangi oranda gelir elde edeceğini ölçmek ister. Bunun için de sabit varlık devir hızı formülünden yararlanır. Duran varlık hesaplamasında kullanılan formüller şöyledir:

• Sabit Varlık Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Net Duran Varlıklar 

• Sabit Varlık Devir Hızı = Net Satışlar / (Brüt Duran Varlıklar &#; Birikmiş Amortisman)

Formülde yer alan birikmiş amortisman kavramı, varlıkların değerinde kullanıma bağlı olarak meydana gelen azalmayı ifade eder. Brüt sabit varlık ise değer kayıplarının henüz yansıtılmadığı hesaplardır. Bahsi geçen değerleri ayrı ayrı belirledikten sonra formül üzerinden hesaplama işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

Amaç

Bu Standart,  maddi olmayan duran varlıkların defter değerinin nasıl ölçüleceğini belirleyip, bazı özel açıklamalar yapılmasını gerektirir. Bu standardın hesap grubu aşağıdaki hesaplardan oluşur;

HAKLAR

ŞEREFİYE

KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ

ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ

ÖZEL MALİYETLER

DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

VERİLEN AVANLAR

Tanımlar

Bu Standartta geçen terimlerin anlamları aşağıdaki gibidir:

Aktif piyasa: Aşağıdaki tüm koşulların mevcut olduğu piyasadır:

• Piyasada ticareti yapılan kalemler homojendir;
• İstekli alıcı ve satıcılar vardır
• Fiyatlar kamuoyuna açıktır.

İtfa: Maddi olmayan duran varlığın amortismana tabi tutarının, yararlı ömrü boyunca sistematik olarak

dağıtılmasını ifade eder.

Maliyet

Bir varlığın elde edilmesinde ödenen nakit veya nakit benzerlerini veya verilen diğer bedellerin gerçeğe uygun değerini veya belli durumlarda, ilk muhasebeleştirme sırasında ilgili varlığa atfedilen bedeli ifade eder.

Varlığın gerçeğe uygun değeri:

Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır.

Amortismana tabi tutar:

Bir varlığın maliyetinden veya maliyet yerine geçen diğer tutarlardan kalıntı değerin düşülmesiyle bulunan tutarı ifade eder.

Geliştirme:

Ticari üretim ya da kullanıma başlamadan önce, yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş malzeme, aygıt, ürün, süreç, sistem ya da hizmetlerin üretim planı veya tasarımında araştırma sonuçları ya da diğer bilgilerin uygulanmasıdır.

İşletmeye özgü değer:

İşletmenin varlığın devamlı kullanımı ve yararlı ömrünün sonunda elden çıkarılması veya bir yükümlülüğün ödenmesi sırasında oluşması beklenilen nakit akışlarının bugünkü değerini ifade eder.

Varlık:

• Geçmişteki bazı olayların sonucu olarak işletme tarafından kontrol edilen ve
• İşletmeye gelecekte ekonomik yarar sağlaması beklenilen bir kaynaktır.

Defter değeri:

Bir varlığın birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten sonra finansal durum tablosunda (bilançoda) muhasebeleştirilen tutarıdır.

Değer düşüklüğü zararı:

Bir varlığın defter değerinin geri kazanabilir tutarını aşan kısmını ifade eder.

Maddi olmayan duran varlık:

Fiziksel niteliği olmayan tanımlanabilir parasal olmayan varlıktır.

Parasal varlıklar:

Elde tutulan para ile sabit ya da belirlenebilir tutarda bir para cinsinden elde edilecek varlıklardır.

Araştırma:

Yeni bir bilimsel ya da teknik bir bilgi ve anlayış kazanma amacıyla üstlenilen özgün ve planlı incelemedir.

Bir maddi olmayan duran varlığın kalıntı değeri:

İşletmenin, varlığın halihazırda beklenilen yararlı ömrünün ve yaşının sonuna gelmiş olması durumunda, bu varlığı elden çıkarmasından elde edeceği tahmin edilen tutardan tahmini elden çıkarma maliyetleri düşüldükten sonra kalan tutardır.

Yararlı ömür:

Bir varlığın işletme tarafından kullanılabilmesi beklenilen süreyi veya İşletme tarafından ilgili varlıktan elde edilmesi beklenilen üretim sayısı veya benzeri üretim birimini ifade eder.

Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Bir harcama şeklinde ortaya çıkan ve fiziki yapıya sahip olmayan duran varlıklardır. Bunlar da maddi duran varlıklar gibi bir yıldan daha uzun süre kullanılan, aşınma yıpranma ve değer kaybına uğrayan değerlerdir.

Standart aşağıdaki şekilde sınıflanmaktadır;

• Patentler
• İmtiyazlar
• Şerefiye
• Ticaret Unvanı
• Ticari Marka
• Telif Hakları
• Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri
• Araştırma ve Geliştirme Giderleri
• Özel Maliyet Bedeli olarak sınıflandırılırlar.

İşletmeler sıklıkla kaynak tüketir veya bilimsel ya da teknik bilgi, yeni süreç veya sistemlerin tasarım ve uygulanması, lisans, fikri mülkiyet hakları, piyasa bilgisi ve markalar gibi maddi olmayan kaynakların elde etme, geliştirme, bakım veya iyileştirilmesi sırasında çeşitli borçlar yüklenirler. Bu geniş kapsamlı başlıklar altındaki kalemlerin yaygın örnekleri; bilgisayar yazılımı, patentler, telif hakları, sinema filmleri, müşteri listeleri, ipotek hizmeti sunma hakları, balıkçılık lisansları, ithalat kotaları, isim hakları, müşteri ve tedarikçi ilişkileri, müşteri sadakati, pazar payı ve pazarlama haklarıdır.

Uygulama;

İşletme 8 yıl süreyle bir ticari markanın kullanma iznini satın almış ve bunun için  TL ödemiştir.

_____________________ / _____________________

HAKLAR                   

                          KASA                            

_____________________ / _____________________

1.yıl Amortismanı

_____________________ / _____________________

GENEL YÖNETİM GİDERLERİ  

Gayri Maddi Haklar Amort. Gideri

*

                          BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR

_____________________ / _____________________

Bir maddi olmayan duran varlık sadece ve sadece

• Varlıkla ilişkilendirilen beklenilen gelecekteki ekonomik yararların işletme için gerçekleşmesinin muhtemel olması ve
• Varlığın maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda, muhasebeleştirilir.
• Bir maddi olmayan duran varlık ilk muhasebeleştirilmesi sırasında maliyet bedeliyle ölçülür.
• Standardın kapsamı içindeki bir kalem maddi olmayan duran varlık tanımına uymaz ise, onu elde etmek için katlanılacak harcamalar, oluştukları anda gider olarak muhasebeleştirilir.
• Maddi olmayan duran varlığın niteliği gereği, birçok durumda, ilgili varlığa herhangi bir ekleme veya bir parçasında yenileme olmaz.
• İşletme içinde yaratılan maddi olmayan duran varlığın tamamlanmasından sonra oluşan harcamalar- nadiren varlığın defter değerine eklenerek muhasebeleştirilir.

Gelecekteki Ekonomik Yararlar

Maddi olmayan duran varlıktan beklenilen gelecekteki ekonomik yararlar; ürün ve hizmet satışından sağlanan geliri, maliyet tasarruflarını ya da işletme tarafından varlıkların kullanımından kaynaklanan diğer yararları içerebilir. Bu noktada en önemli konu yazılımın gelecek dönemlerde kullanılıp kullanılmayacağının veya kullanılmasının işletmeye yarar sağlayıp sağlamayacağının belirlenmesidir. Hızlı gelişen teknoloji nedeniyle yazılımların işletme içi ve dışı kullanımı planlanan kullanım süresinden önce bitebilir ve bu sebeple yazılım bilançodan çıkarılabilir.

Örnek;

Akcan limitet şirketi TL’ye aldığı bütçeleme programının ekonomik ömrünü beş sene olarak belirlemiştir. Üçüncü senenin sonunda bütçeleme sistemi değiştiği için şirket eski program yerine yeni bir bütçeleme programı almıştır. Eski program şirkete gelecekte ekonomik yarar sağlamayacağı için eski programın kalan değerinin gider yazılarak kapatılması gerekmektedir.

Elde etme  şekilleri;

• Dışarıdan ayrı elde etme
• İşletme Birleşmesinin parçası olarak elde etme
• Devlet teşviki ile elde etme
• Varlıkların Takası yoluyla elde etmedir.

Ayrı olarak elde etme

Ayrı olarak elde edilen bir maddi olmayan duran varlığın maliyeti aşağıdakilerden oluşur:

(a) İthalat vergileri ve iade edilmeleri mümkün olmayan satın alma vergileri de dahil, ticari iskontolar  ve indirimler düşüldükten sonraki satın alma fiyatı ve

(b) Varlığı amaçlanan kullanımına hazır hale getirmeye yönelik, doğrudan varlıkla ilişkilendirilebilen  herhangi bir maliyet.

Örnek;

Varlıkla doğrudan ilişkilendirilebilen maliyetlere ilişkin örneklere aşağıda yer verilmiştir:

(a) Doğrudan, varlığın çalışabilir duruma getirilmesi sırasında oluşan çalışanlara sağlanan fayda maliyetleri;

(b) Doğrudan, varlığın çalışabilir duruma getirilmesi sırasında oluşan mesleki ücretler ve

(c) Varlığın düzgün çalışıp çalışmadığının testine yönelik maliyetler.

Bir maddi olmayan duran varlığın maliyetinin bir parçası olmayan harcamalara ilişkin örnekler aşağıdaki gibidir:

(a) Yeni bir ürün veya hizmetin tanıtımına ilişkin maliyetler (reklam ve promosyon maliyetleri dahil);

(b) Yeni bir yerde veya yeni bir müşteri sınıfıyla iş yapma maliyetleri (personel eğitim masrafları dahil) ve

(c) Yönetim maliyetleri ve diğer genel giderler.

Bir maddi olmayan duran varlığın kullanımında ya da tekrar düzenlenmesi sırasında oluşan maliyetler, söz konusu varlığın defter değerine dahil edilmez.

Örneğin, aşağıda yer alan maliyetler maddi olmayan duran varlığın defter değerine dahil edilmez:

(a) Yönetimce amaçlanan şekilde işlev görebilecek nitelikteki bir varlığın henüz kullanıma sokulması aşamasına ilişkin maliyetler ve

(b) İlgili varlığın ürününe yönelik talepler oluşurken meydana  gelen, başlangıç faaliyete  başlama zararları.

Bir işletme birleşmesinde edinilen maddi olmayan duran varlık, ancak onunla ilgili bir sözleşme, belirlenebilir bir varlık veya borçla birlikte düşünüldüğünde ayırt edilebiliyor olabilir.

Edinen işletme, birbirlerini tamamlayıcı nitelikteki maddi olmayan duran varlık grubunu, ilgili varlıkların benzer yararlı ömre sahip olmaları durumunda, tek bir varlık olarak muhasebeleştirebilir.

Örneğin, ‘marka’ ve ‘marka ismi’ terimleri, genellikle, ticari ve diğer markalar ile eş anlamlı olarak kullanılır.

Devlet Teşviki Yoluyla Elde Etme

Bazı durumlarda, bir maddi olmayan duran varlık, devlet teşviki yoluyla ücretsiz olarak veya çok düşük bir bedelle elde edilebilir. Bu durum, devletin bir işletmeye havaalanı iniş hakları, radyo veya televizyon istasyonu işletme lisansları, ithalat lisansları veya kotalar ya da diğer sınırlı kaynaklara erişim hakları gibi maddi olmayan duran varlıkları devrettiğinde veya dağıttığında söz konusu olur.

İşletmenin, ilgili varlığı gerçeğe uygun değerinden muhasebeleştirmeyi seçmemiş olması durumunda, başlangıçta anılan varlık, amaçlanan kullanımına ilişkili giderler nominal tutarına ilave edilmek suretiyle  muhasebeleştirilir.

Varlıkların Takası

Varlıkların takasında, bir maddi olmayan duran varlığı maliyeti,  takas işlemi ticari işlem niteliğinden yoksun olmadıkça veya  elde edilen varlığın veya vazgeçilen varlığın gerçeğe uygun değerinin güvenilebilir bir şekilde ölçülebilmesi mümkün oldukça gerçeğe uygun değerinden ölçülür.

Elde edilen yazılım gerçeğe uygun değeri ile ölçülmemişse, yazılımın maliyeti, bırakılan yazılımın defter değeridir.

Uygulama;

İşletme TL nakit ve net defter değeri TL olan bir arazisini vererek gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde tespit edilemeyen bir ticari markayı satın alıyor.

_____________________ / _____________________

HAKLAR                   

              KASA                                                 

                 ARAZİ VE ARSALAR                         

_____________________ / _____________________

İşletme gerçeğe uygun değeri TL olan bir markayı defter değeri TL olan bir arazisini vererek takas ediyor;

_____________________ / _____________________

HAKLAR                   

                              ARAZİ VE ARSALAR           

                              DİĞER OLAĞAN GELİR     

                   VE KARLAR

_____________________ / _____________________

İşletme  gerçeği uygun değeri yüksek olan bir varlık elde etmiştir. Bu örnekte  işlem; hasılat yaratan bir işlem olarak ele alınmış ve olağan gelir grubu ile raporlanmıştır.

       İşletme, aşağıdaki hususlarda da kamuoyuna açıklama yapar:

1. Sınırsız bir yararlı ömre sahip bir maddi olmayan duran varlık açısından, varlığın defter değeri ve sınırsız yararlı ömür değerlendirmesini destekleyen nedenler.
2. İşletmenin finansal tabloları için önemli olan herhangi bir maddi olmayan duran varlığın defter değeri ve kalan itfa dönemine ilişkin açıklama,
3. Devlet teşviki yoluyla elde edilen ve başlangıçta gerçeğe uygun değerinden muhasebeleştirilen

maddi olmayan duran varlıklarla ilgili  bilgiler:

Bunlar:

• Anılan varlıklar için başlangıçta muhasebeleştirilen gerçeğe uygun değer
• Defter değerleri ve
• Muhasebeleştirildikten sonra maliyet yöntemiyle mi yoksa yeniden değerleme yöntemiyle mi ölçüldükleri.

4. Kullanım hakkı sınırlı ve borç karşılığında teminat olarak verilen maddi olmayan duran varlıkların mevcudiyeti ve defter değerleri.

monash.pw olmayan duran varlıkların elde edilmeleri karşılığında sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin tutarı.

Bu safhaları  açıklamamız gerekirse;

Araştırma safhası:

Yeni bir bilimsel yada teknik bir bilgi ve anlayış kazanma amacıyla üstlenilen özgün ve planlı incelemeye denir. Gelecekte ekonomik yarar sağlayacağı konusunda belirsizlik olmasından dolayı  araştırma safhasında yapılan tüm harcamalar doğrudan dönem gideri olarak kabul edilmekte ve aktifleştirilmesine izin verilmemektedir.

Geliştirme safhası:

Ticari üretim ya da kullanıma başlamadan önce yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş malzeme, aygıt, ürün, süreç, sistem ya da hizmetlerin üretim planı veya tasarımında sonuçları yada diğer bilgilerin uygulamasıdır.

Bu açıklamalar neticesinde varlıkla doğrudan ilişkilendirilebilen maliyetlere ilişkin örnekler aşağıda ki gibidir.

1. Maddi olmayan duran varlığın oluşturulmasında kullanılan veya tüketilen malzeme ve hizmetlerin maliyetleri,
2. Maddi olmayan duran varlığın oluşturulmasından kaynaklanan çalışanlara sağlanan faydalara ait maliyetler,
3. Yasal hakkın tesciline yönelik ödemeler ve patent ve lisans itfa payları

Bir işletme yeni bir üretim süreci geliştirmektedir. Bu üretim süreci için toplamda TL harcama geçekleştirmiştir. Harcamaların yapıldığı döneme ait bilgiler aşağıdaki gibidir;

– arası TL

– arası TL

Firma tarihinde üretim sürecinin maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirme niteliğine haiz olduğunu gösterebilmektedir. Bu yüzden ilgili tarihe kadar ki yapılan TL lik harcama gider olarak muhasebeleştirilirken TL maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirilir. Yevmiye kaydı ise aşağıdaki gibidir;

&#;&#;&#;&#;&#;&#;/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;

Geliştirme Giderleri  

Araştırma giderleri    

  Kasa        

        &#;&#;&#;&#;&#;-/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-

Not: Başlangıçta gider olarak muhasebeleştirilen bir maddi olmayan duran varlık ile ilgili harcamalar, daha sonraki bir tarihte maddi olmayan duran varlık maliyetinin bir parçası olarak muhasebeleştirilmez.

1- Maliyet yönetimi

Eğer maddi olmayan duran varlık sınırlı sayıda yararlı ömre sahip ise; muhsebeleştirilmesinin ardından, maliyetinden tüm birikmiş itfa ve değer düşüklüğü zararları düşülerek izlenir. Yani;

Maddi olmayan duran varlık sınırlı yararlı ömre sahip ise

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;

Maliyet bedeli  xxx

Birikmiş itfa payları  (xx)

Birikmiş değer düşüklüğü zararları  (xx)

                  Net defter değeri   xxx

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;

Eğer maddi olmayan duran varlık sınırsız yararlı ömre sahip ise

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;

Maliyet bedeli  xxx

Birikmiş değer düşüklüğü zararı  (xx)

                                 Net defter değeri  xxx

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;

2- Yeniden Değerleme Yöntemi

Bir maddi olmayan duran varlık, ilk muhasebeleştirilmesinin ardından yeniden değerleme tarihindeki gerçeğe  uygun değerinden birikmiş itfa ve değer düşüklüğü zararlarının tamamı düşüldükten sonra hesaplanan yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden izlenir. Bu yöneteme göre yeniden değerleme yapmak için gerçeğe uygun değer, aktif bir piyasa ile ilişkilendirilmek suretiyle belirlenir.

Yeniden değerleme işlemleri, raporlama dönemi sonunda ilgili aktifin defter değerinin gerçeğe uygun değerinden önemli ölçüde farklılık göstermemesi açısından düzenli olarak yapılır. Yeniden değerleme yöntemi iki farklı sebepten dolayı kullanılamaz. Bunlar;

a- Daha önce varlık olarak muhasebeleştirilemeyen maddi olmayan duran varlıkların yeniden değerlenmelerine

b- Maddi olmayan duran varlıkların maliyet tutarı dışında bir tutardan muhasebeleştirilmelerinde kullanılamaz.

Yeniden değerleme işlemlerinin sıklığı, yeniden değerlenen maddi olmayan duran varlıkların gerçeğe uygun değerlerinin değişkenliğine bağlıdır. Eğer yeniden değerleme yapılan varlığın değeri defter değerinden çok farklı çıkarsa yeniden değerleme işlemi belli aralıklarla sık sık yapılır. Eğer değerleme sonucu ortaya çıkan değer ile defter değeri arasında fazla bir farklılık yoksa yeniden değerleme işlemi yıllık olarak yapılır.

Yeniden değerlenmiş bir maddi olmayan duran varlığın gerçeğe uygun değerinin bundan böyle aktif bir piyasa referans alınmak suretiyle tespit edilemiyor olması durumunda, ilgili varlığın defter değeri en son yeniden değerleme tarihindeki aktif piyasa referans alınarak yeniden değerlenmiş tutarından sonra ayrılan tüm birikmiş itfa payları ve değer düşüklüğü zararları düşülmek suretiyle hesaplanır.

Yeniden değerleme sonucunda;

Değer artışı varsa; söz konusu artış diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilir ve yeniden değerleme fazlası adı altında özkaynakta biriktirilir.

Değer azalışı varsa; söz konusu azalan tutar, diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilir ancak anılan varlık için yeniden değerleme fazlasında mevcut bakiye ölçüsünde bir azalış olduğu sürece, söz konusu azalış yeniden değerleme fazlası adı altında doğrudan öz kaynağa borç kaydedilir.

Öz kaynakta yer alan birikmiş yeniden değerleme fazlası, elde edildiğinde doğrudan dağıtılmamış karlara nakledilebilir.

Örnek:

A işletmesi aktif bir piyasada işlem gören patent hakkını tarihinde satın alıyor. Dönem sonunda işletme değerleme yöntemi olarak yeniden değerleme yöntemini kullanmaya karar veriyor. tarihi itibariyle varlığın maliyet bedeli TL birikmiş itfa payları TL&#;dir. Varlığın gerçeğe uygun değeri ise TL olarak tespit edilmiştir. Amortisman oranı ise %20&#;dir.

Net değer artışı / net defter değeri

(/=)

x =

x =

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-

Haklar 

  Birikmiş amortisman (-)         

  Maddi olmayan d. Varlıklar 

   yeniden değerleme değer artışı

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;

Takip eden dönemlerde varlığın değerinde önemli bir değişiklik olmaz ise yeniden değerleme işlemi yapılmaz. Varlığın itfa payı, yeniden değerlenmiş tutar üzerinden hesaplanır;

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-

Genel üretim gideri 

                Birikmiş amortisman (-) 

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;/&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-

x = veya / 4 yıl =

Yararlı Ömür;

Maddi olmayan duran varlıkları yaralı ömür açısından ikiye ayırabiliriz. Bunlar;

1- Sınırlı bir yararlı ömre sahip maddi olmayan duran varlıklar itfaya tabidirler

2- Sınırsız yararlı  ömre sahip maddi olmayan duran varlıklar itfaya tabi değildirler

Soru: Yararlı ömür kim, nasıl tespit eder?

Maddi olmayan varlığın yararlı ömrünün tespiti işletme tarafından, işletmeye net nakit girişi sağlaması beklenilen süre için öngörülür.

Bir maddi olmayan duran varlığın yararlı ömrünün belirlenmesinde aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok unsur dikkate alınır;

1. Varlığın işletme tarafından beklenilen kullanım süresi
2. Varlığa ve ona benzer ürünlerin yaşam süresi ve yararlı kullanım süreleri
3. Teknik, teknolojik, ticari veya diğer kullanımından kaldırılma nedenleri
4. Varlığın içinde bulunduğu sektörün istikrarı
5. Mevcut veya potansiyel rakiplerden beklenilen eylemler
6. Varlıktan beklenilen gelecekteki ekonomik yararları sağlamak için gerekli bakım harcamalarının düzeyi
7. Varlıklar üzerindeki kontrol süresi ve varlığın kullanımı ile ilgili, buna ilişkin kiralamaların bitiş tarihi gibi, yasal ve benzeri sınırlamalar
8. Varlığın yararlı ömrünün, işletmenin sahip olduğu diğer varlıkların yararlı ömürlerine bağımlı olup olmadığı

Bir maddi olmayan duran varlığın yararlı ömrü çok uzun, hatta sınırsız olabilir. Belirsizlik, bir maddi olmayan duran varlığın yararlı ömrünün tahmininde ihtiyatlılık ilkesinin uygulanmasını gerektirir.

Bir maddi olmayan duran varlığın yararlı ömrünü etkileyen hem ekonomik hem de yasal etkenler olabilir.

Ekonomik etkenler;

İşletmenin gelecekteki ekonomik yararlarının süresini belirler.

Yasal etkenler ise,

İşletmenin söz konusu yararlara olan erişimini sürdürebildiği süreyi gösterir.

Diğer hususların yanı sıra, aşağıdaki etkenlerin mevcudiyeti, işletmenin sözleşmeden doğan haklarını veya diğer yasal haklarını önemli bir maliyet oluşmadan yenileyebileceğini gösterir;

a- Muhtemelen geçmiş deneyimlere dayanan, sözleşmeden doğan hakların veya diğer yasal hakların yenileceğine dair bir kanıt vardır. Yenilenme üçüncü bir şahsın rızasına bağlı olması durumunda, ilgili kanıt, üçüncü şahsın söz konusu izni vereceğinin kanıtını da içerir,

b- Yenileme için gerekli koşulların sağlanacağına dair bir kanıt vardır ve,

c- Yenileme işlemi sonucunda işletmeye girmesi beklenilen gelecekteki ekonomik yararlarla karşılaştırıldığında, işletmenin yenilme maliyeti önemsizdir.

Sınırlı yaralı ömre sahip maddi olmayan duran varlıklar itfa süresi ve itfa yöntemi

Bu tür maddi olmayan duran varlıklarda itfa işlemi, varlığın kullanıma hazır olduğu, yani yönetimin amaçladığı şekilde faaliyet gösterebilmesi için gereken konum ve durumda olduğunda başlatılır. Kullanılan itfa yöntemi, varlıktan beklenilen gelecekteki ekonomik yararların işletme tarafından kullanılma şeklini yansıtır. Söz konusu yöntemin güvenilir bir şekilde belirlenememesi durumunda, doğrusal itfa yöntemi kullanılır. Her dönemin itfa maliyeti, bu veya diğer bir standart tarafından başka bir varlığın defter değerine dahil edilmesine izin vermedikçe ya da bu konuda bir zorunluluk bulunmadıkça kar veya zararda muhasebeleştirilir.

Bir varlığın itfaya tabi tutarının yararlı ömrüne sistematik olarak dağıtılması için bir çok itfa yöntemi kullanılır. Bu yöntemler arasında;

• Doğrusal itfa yöntemi
• Azalan bakiyeler yöntemi
• Üretim biri yöntemleri sayılabilir.

İtfa payları genelde kar veya zararda muhasebeleştirilir.

Kalıntı değer

Sınırlı yararlı ömre sahip bir maddi olmayan duran varlığın kalıntı değeri, aşağıdaki durumlar söz konusu olmadıkça sıfır kabul edilir. Bunlar;

1. Üçüncü bir şahıs, ilgili varlığı yararlı ömrünün sonunda satın alacağını taahhüt etmiştir
2. Varlığın aktif bir piyasası mevcuttur

Sınırlı yararlı ömre sahip maddi olmayan duran varlığın itfaya tabi tutarı, kalıntı değeri düşüldükten sonra belirlenir. Bir varlığın kalıntı değerinin tahmini; elden çıkarılması durumunda, yararlı ömrünün sonuna gelmiş ve aynı koşullar altında kullanılmış benzer bir varlığın satışı için tahmin tarihinde geçerli fiyatları kullanarak hesaplanan geri kazanılabilir tutarı esas alır.

İtfa süresi ve itfa yönteminin gözden geçirilmesi

Sınırlı yararlı ömre sahip bir maddi olmayan duran varlığın itfa süresi ve itfa yöntemi, en azından her yıllık hesap dönemi sonunda tekrar gözden geçirilir. Varlığın beklenilen yararlı ömrünün önceki tahminlerden farklılık göstermesi durumunda, itfa süresi buna göre değiştirilir. Varlıktan beklenilen gelecekteki ekonomik yararların kullanım şeklinde bir değişiklik olması durumunda, itfa yöntemi söz konusu değişikliği yansıtmak için değiştirilir.

Sınırsız yararlı ömre sahip maddi olmayan duran varlıklar

Sınırsız yararlı ömre sahip bir maddi olmayan duran varlık itfa edilemez.

Kullanımdan çıkarmalar ve elden çıkarmalar

Bir maddi olmayan duran varlık aşağıdaki durumlarda bilanço dışı bırakılır. Bunlar;

1. Elden çıkarıldığında
2. Kullanımı yada satışından, gelecekte ekonomik yarar elde edilmesinin beklenmemesi

Bir maddi olmayan duran varlıklar çeşitli şekilde elden çıkarılabilir. Bunlar;

• Maddi olmayan duran varlığı satmak
• Kiralama işlemine konu olması
• Bağışlanması

İşletmenin, maddi olmayan duran varlığın bir parçasının yenilenme maliyetini bir varlığın defter değerinde muhasebeleştirmesi durumunda yenilenen parçanın defter değeri finansal durum tablosu yani bilanço dışında bırakılır.

Örneğin;

işletme aktifinde TL ve birikmiş amortismanı

TL olarak kayıtlı bulunan A markası tarihinde

TL + %18 KDV bedelle satılmışsa TMS 38’e göre muhasebe kaydı şöyle olacaktır;

_____________________ / _____________________

BANKALAR

BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR

HAKLAR                                     

HESAPLANAN KDV                     

DURAN VARLIK SATIŞ KARI

_____________________ / _____________________

Açıklama

Genel

İşletme içerisinde oluşturulan maddi olmayan duran varlıklar ve diğer maddi olmayan duran varlıkların ayrımı yapılmak suretiyle, her bir maddi olmayan duran varlık sınıfı için aşağıdaki hususlarda kamuoyuna açıklama yapılır:

1.  Yararlı ömrün sınırlı mı yoksa sınırsız mı olduğu; sınırlı ise yararlı ömür miktarı veya kullanılan itfa oranı;
2. Sınırlı yararlı ömre sahip maddi olmayan duran varlıkların itfa yöntemi;
3. Dönem başı ve dönem sonu itibariyle brüt defter değeri ve birikmiş itfa payları;
4. Maddi olmayan duran varlıkların itfa paylarının dahil edildiği kapsamlı gelir tablosu kalemi.

Maddi olmayan duran varlık sınıfı, benzer nitelikte olan ve işletmenin benzer faaliyetlerinde kullanılan bir varlık grubudur. Aşağıdakiler farklı sınıflara örnektir:

• Markalar;
• Ticari başlıklar ve yayın hakları;
• Bilgisayar yazılımlar;
• Lisans ve imtiyazlar;
• Telif hakları, patent ve diğer endüstriyel sahiplik hakları, hizmet ve işletme hakları;
• Reçeteler, formüller, modeller, tasarımlar ve prototipler;
• Geliştirilme aşamasında olan maddi olmayan duran varlıklar.

Yukarıda belirtilen sınıflar, finansal tablo kullanıcılarının daha iyi bilgilenmelerine sebep olması durumunda, daha küçük/büyük sınıflara ayrılır.

İşletme, aşağıdaki hususlarda da kamuoyuna açıklama yapar

1. Sınırsız bir yararlı ömre sahip bir maddi olmayan duran varlık açısından, varlığın defter değeri ve sınırsız yararlı ömür değerlendirmesini destekleyen nedenler.
2. İşletmenin finansal tabloları için önemli olan herhangi bir maddi olmayan duran varlığın defter değeri ve kalan itfa dönemine ilişkin açıklama,
3. Devlet teşviki yoluyla elde edilen ve başlangıçta gerçeğe uygun değerinden muhasebeleştirilen maddi olmayan duran varlıklarla ilgili  bilgiler:

Bunlar:

• Anılan varlıklar için başlangıçta muhasebeleştirilen gerçeğe uygun değer
• Defter değerleri ve
• Muhasebeleştirildikten sonra maliyet yöntemiyle mi yoksa yeniden değerleme yöntemiyle mi ölçüldükleri.

4.Kullanım hakkı sınırlı ve borç karşılığında teminat olarak verilen maddi olmayan duran varlıkların mevcudiyeti ve defter değerleri.

monash.pw olmayan duran varlıkların elde edilmeleri karşılığında sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin tutarı.

Hazırlayanlar: Songül Özdemir/Nuran Babacan

İlgili

Yüzyıllar boyunca ekonomiler, ineklerden otomobillere, tahıldan altına kadar fiziksel varlıkların üretimi ve tüketimi etrafında dönmüştür. Ancak özellikle içinde bulunduğumuz yüzyıl ile modern ekonomiler değişiyor ve eski model artık eskisi kadar geçerli değil.

Yatırımlar, gittikçe artan bir oranda fiziksel olmayan veya başka bir deyişle somut olmayan varlıklara ya da bu varlıkların yaratılmasına yapılıyor.

Günümüzün en değerli şirketlerinin varlıklarını gözle göremiyor ve onlara dokunamıyoruz. Bu şirketlerin değeri üretilen yazılımlar, veritabanları, araştırma ve geliştirme olanakları, tasarım gücü, marka gücü ve nitelikli çalışan kadrosu gibi değerlerle ölçülüyor.

Örneğin Microsoft, milyar dolarlık değeri ile yılında Dünya’nın en değerli şirketi konumuna yükseldiğinde yalnızca 3 milyar dolar değerinde fiziksel varlığa sahipti.

“Kapital'siz Kapitalizm” olarak adlandırılan bu yeni dönemin en önemli raporlama standartlarından biri hiç şüphesiz TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar olacaktır.

TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Standardın 8. Paragrafında varlık, “geçmişteki bazı olayların sonucunda işletme tarafından kontrol edilen ve gelecekte ekonomik yarar sağlaması beklenen kaynak olarak tanımlanmıştır. Yine aynı paragrafta maddi olmayan duran varlık ise, “fiziksel niteliği olmayan tanımlanabilir parasal olmayan varlık” olarak tanımlanmıştır.

Tüm TMS-TFRS setinde yapılmış en başarılı tanımlardan biri olan bu tek cümlede sırasıyla "TMS 16 Maddi Duran Varlıklar" , TMS 32 Finansal Araçlar: Sunum ve TFRS 9 Finansal Araçlar’ın ustalıkla ekarte edildiğini görebilirsiniz.

Bir maddi olmayan duran varlık sadece ve sadece (TMS );

1. Varlıkla ilişkilendirilen beklenilen gelecekteki ekonomik yararların işletme için gerçekleşmesinin muhtemel olması ve
2. Varlığın maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda, muhasebeleştirilir.

Her iki kriterin aynı anda sağlanmadığı durumlarda, yapılacak muhasebeleştirme maddi duran varlık olarak sınıflamak değil, giderleştirmek olmalıdır.

Üçüncü taraflardan satın alınan bir varlık için yukarıdaki iki kriteri sağlayıp sağlamadığının değerlendirilmesi nispeten kolaydır; maliyeti bilinir ve gelecekte elde edilmesi planlanan bir fayda için satın alınmıştır. Ancak, işletmelerin kendi birimlerinde (işletme içi) yaratılan bir varlık için bu değerlendirme daha zor olacaktır. Bu nedenle standart, bu türde yaratılan tüm varlıklar için ayrı bir açıklama getirmiştir.

İşletme içi yaratılan varlıkların TMS 38 kapsamında değerlendirilmesi

Araştırma

Araştırma, yeni bir bilimsel ya da teknik bir bilgi ve anlayış kazanma amacıyla üstlenilen özgün ve planlı incelemedir. (TMS )

Fizibilite çalışmaları başta olmak üzere, niteliği ne olursa olsun (pazar araştırmaları, nihai seçim için yapılan araştırmalar, proje safhasında yapılan araştırmalar) maddi duran varlık olarak muhasebeleştirilemezler; oluştukları anda kâr/zarar tablosunda giderleştirilmelidir.

Geliştirme

Araştırma aşamasından sonra ve nihai ürün üretimi/kullanımından önce gelen geliştirme aşaması yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş malzeme, aygıt, ürün, süreç, sistem ya da hizmetlerin üretim planı veya tasarımında araştırma sonuçları ya da diğer bilgilerin uygulanmasıdır. (TMS )

Araştırma ve geliştirme aşamalarının ayrıştırılması standart açısından oldukça önemlidir zira geliştirme aşamasında yapılan harcamalar TMS 38’ e göre aktifleştirilebilir niteliktedir. Ancak bunun için aşağıdaki 6 kriterin tamamının aynı anda sağlanması gerekmektedir (TMS );

1. Gelecekteki ekonomik faydaların muhtemel olması,
2. Varlığın kullanımı ya da satılmasına ilişkin niyetin bulunması,
3. Geliştirme safhasını tamamlamak için yeterli teknik ve mali imkânların olması,
4. Varlığın satılma ya da kullanılma imkanının bulunması,
5. Yapılan harcamaların güvenilir biçimde ölçülebilmesi,
6. Varlığın kullanıma ya satışa hazır hale gelmesinin teknik olarak mümkün olması

Şerefiye

İşletme içi yaratılan şerefiye maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirilemez.

Yalnızca, "TFRS 3 İşletme Birleşmeleri"  kapsamında değerlendirilen birleşmelerde ortaya çıkan şerefiye, bu standart uyarınca muhasebeleştirilmelidir.

İşletme içi yaratılan diğer varlıklar

İşletme içi yaratılan markalar, ticari başlıklar, yayın hakları, müşteri listeleri ve benzer nitelikteki kalemlerle ilgili harcamalar, işin bir bütün olarak geliştirilmesine ilişkin maliyetlerden ayırt edilemez. Bu nedenle, anılan kalemler maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirilmez. (TMS )

Maddi Olmayan Duran Varlıkların İlk Muhasebeleştirme Sırasında Ölçümü

Bir maddi olmayan duran varlık ilk muhasebeleştirilmesi sırasında maliyet bedeliyle ölçülür. Bu maliyet bedeli, maddi olmayan duran varlığın nasıl elde edildiğine göre değişecektir.

a. Ayrı olarak elde etme

İşletmenin bir maddi olmayan duran varlığı ayrı olarak elde etmek için ödemiş olduğu fiyat, varlıktan beklenilen gelecekteki ekonomik yararların işletme tarafından elde edilme olasılığı ile ilgili işletmenin beklentilerini yansıtır. Ödenen fiyat aşağıdakilerin toplamıdır:

• Satınalma fiyatı, ithalat vergileri ve iade alınamayacak vergiler toplamından indirim ve iskonto tutarının düşülmüş hali ve
• Varlığın amaçlanan kullanıma hazır hale getirilmesi için katlanan maliyetler

b. İşletme birleşmesinin bir parçası olarak elde etme

"TFRS 3 İşletme Birleşmeleri" , bir maddi olmayan duran varlığın işletme birleşmesi sırasında elde edilmiş olması durumunda, maddi olmayan duran varlığın maliyeti, elde edilme tarihindeki gerçeğe uygun değeridir.

c. Devlet teşviki yoluyla elde etme

Şirketler bazı durumlarda devlet teşviki yoluyla bazı maddi olmaya duran varlıklara sahip olurlar. Havaalanı iniş hakları, radyo veya televizyon istasyonu işletme lisansları, ithalat lisansları veya kotalar ya da diğer sınırlı kaynaklara erişim hakları gibi maddi olmayan duran varlıkları bu tür varlıklara örnek gösterilebilir.

İşletme, "TMS 20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması"  uyarınca, başlangıçta hem maddi olmayan duran varlığı hem de ilgili teşviği gerçeğe uygun değerinden muhasebeleştirmeyi seçebilir. İşletmenin, ilgili varlığı gerçeğe uygun değerinden muhasebeleştirmeyi seçmemiş olması durumunda, başlangıçta anılan varlık, amaçlanan kullanımına hazır hale getirilmesi ile doğrudan ilişkili giderler nominal tutarına ilave edilmek suretiyle (TMS 20’nin izin verdiği diğer bir uygulama) muhasebeleştirilir. (TMS )

d. Varlıkların takası yoluyla elde etme

Bir veya birden fazla maddi olmayan duran varlık, parasal olmayan varlık ya da varlıklar veya parasal ve parasal olmayan varlıkların bir bileşimi karşılığında elde edilmiş olabilir.

Bu işlem ticari bir işlemse ve/veya işlem kapsamında edinilen ya da verilen varlığın gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülebiliyorsa, alınan varlık gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür. Aksi durumda, takas işleminde verilen varlığın maliyet değeri, edinilen varlığın maliyet değeri olarak kabul edilmelidir.

e. Geliştirme yoluyla elde etme

Yukarıda “Geliştirme” başlığında açıkladığım 6 kriteri aynı anda sağlaması durumunda, geliştirme aşamasında varlıkla ilgili yapılan harcamaların tümü maliyet değeri üzerinden muhasebeleştirilmelidir.

Maddi Olmayan Duran Varlığın İlk Muhasebeleştirme Sonrasında Ölçümü

"TMS 16 Maddi Duran Varlıklar" ile aynı şekilde, maddi olmayan duran varlıklar da ilk muhasebeleştirme sonrasında aşağıdaki iki yöntemden biri ile muhasebeleştirilmelidir:

Maliyet yöntemi’ne göre maddi olmayan duran varlık, ilk muhasebeleştirilmesinin ardından, maliyetinden, tüm birikmiş itfa ve değer düşüklüğü zararları düşülmüş olarak izlenir.

Yeniden değerleme yöntemi’ne göre Bir maddi olmayan duran varlık, ilk muhasebeleştirilmesinin ardından, yeniden değerleme tarihindeki gerçeğe uygun değerinden birikmiş itfa ve değer düşüklüğü zararlarının tamamı düşüldükten sonra hesaplanan tutarı olan yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden izlenir.

Bu yöntem, maddi olmayan duran varlığın aktif bir piyasası olmasını gerektirdiği için sık başvurulan bir yöntem değildir. Örneğin, bazı ülke mevzuatlarında, serbestçe elden ele dolaşabilen taksi ruhsatları, balık avlama ruhsatları ya da üretim kotaları için aktif bir piyasa mevcut olabilir. Ancak, markalar, ticari başlıklar, müzik ve film yayınlama hakları, patentler ve ticari markalar açısından, söz konusu varlıklar benzersiz olduğundan aktif bir piyasa mevcut olamaz.

Maddi Olmayan Duran Varlıkların Ekonomik Ömrü ve İtfa Edilmesi

Maddi olmayan duran varlıklar sınırlı ya da sınırsız ekonomik ömürlü olarak değerlendirilebilir. Sınırlı ekonomik ömür belirlendiğinde itfa yöntemi, itfa tutarı ve muhasebeleştirmesi "TMS 16 Maddi Duran Varlıklar"  ile neredeyse birebir aynıdır.

Maddi olmayan duran varlığın işletmeye net nakit girişi sağlaması beklenilen süre için öngörülebilir bir sınır olmaması durumunda, işletme, maddi olmayan duran varlığı sınırsız yararlı ömre sahip olarak değerlendirir.

Ekonomik ömrü sınırsız olarak belirlenen maddi olmayan duran varlık ise itfaya tabi olmaz.

İtfaya tabi olmayan bir maddi olmayan duran varlığın yararlı ömrü, olay ve koşulların, söz konusu varlık için takdir edilen sınırsız yararlı ömrü halen desteklemeye devam edip etmediğini belirlemek için her dönem tekrar gözden geçirilmelidir. Koşulların bunu desteklememesi durumunda, yararlı ömrün sınırsızdan sınırlıya değişimi "TMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar"  çerçevesinde muhasebe tahminlerinde meydana gelen bir değişiklik olarak muhasebeleştirilir.

"TMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü" ' ne göre; bir maddi olmayan duran varlığın yararlı ömrünün sınırsız değil sınırlı olarak tekrar değerlendirilmesi, ilgili varlığın değer düşüklüğüne uğramış olabileceğinin bir göstergesidir. Bu durumda işletme, söz konusu varlığı, TMS 36’ya göre belirlenen geri kazanılabilir tutarını defter değeri ile karşılaştırmak suretiyle değer düşüklüğü açısından test etmeli ve ilgili varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşan kısmı için değer düşüklüğü zararı hesaplamalıdır. (TMS )

Maddi Olmayan Duran Varlığın Kayıtlardan Çıkarılması

Bir maddi olmayan duran varlık; aşağıdaki durumlarda finansal tablo dışı bırakılır:

1. Elden çıkarıldığında veya
2. Kullanımı ya da satışından, gelecekte ekonomik yarar elde edilmesinin beklenmemesi

Bir maddi olmayan duran varlığın finansal tablo dışı bırakılmasından kaynaklanan kazanç veya kayıp, varlıkların elden çıkarılmasından sağlanan net tahsilatlar ile defter değerleri arasındaki fark olarak hesaplanır. Bu fark, ilgili varlık finansal tablo dışı bırakıldığında (TFRS 16 Kiralamalar satış ve geri kiralama işlemi için aksini gerektirmedikçe) kâr veya zarara yansıtılır. Kazançlar, hasılat olarak sınıflandırılmamalıdır.

Son olarak IFRIC, içinde bulunduğumuz dijital çağın en yeni üyeleri olan kripto varlıkların muhasebeleştirilmesinin de prensip olarak TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar kapsamında ele alınması yönünde açıklama yapmıştır. Bununla ilgili yazıma aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

"Kripto Varlıkların TMS-TFRS Kapsamında Muhasebeleştirilmesi"

Bu yazıyı sosyal medyada paylaşmak için ekranın solundaki sosyal medya araçlarını kullanabilrsiniz.

Yasal Uyarı: Her hakkı monash.pw sitesine ait olan bu makale ve makalede yer alan grafikler ve yorumlar, izinsiz, kaynak gösterilmeden kullanılamaz.