Adet Sancısı
Adet sancısı oldukça sık karşılaşılan rahatsızlıklardan biridir. Adet sancısına ne iyi gelir?, en hızlı ne geçirir?, evde çözümü var mı?, iyi gelen yiyecekler nelerdir?, gibi sorular kadınlar tarafından çok merak edilmektedir.
Kadınların %’ı hayatlarının bir döneminde en az bir kez adet sancısı yaşamıştır. Bu kadınların %’inde ise adet sancıları oldukça şiddetli olur. Bu sebepten dolayı acil servise gidenler dahi olmaktadır.
Adet Sancısı Neden Olur?
Adet sancılarının sebebine bakılacak olursa %95’i fizyolojiktir. Yani altta yatan bir sağlık sorunu bulunmaz. Buna fizyolojik dismenore denir. %5 oranında ise altta yatan bazı hastalıklara bağlı bu ağrılar görülür. Rahim içine baskı yapan bir miyomun olması, yumurtalık kistleri ve endometriozis hastalığı gibi durumlarda da adet sancısı olabilir.
Adet sancısı tedavisinde öncelikle hasta değerlendirilerek ağrının fizyolojik mi yoksa bir hastalığa bağlı mı olduğu saptanır. Altta yatan bir hastalık varsa öncelikle o tedavi edilir. Eğer ağrılar fizyolojik ise öncelikli olarak mutlaka hastanın diyetinde ve günlük yaşamında bazı değişiklikler yapılır.
Adet Sancısına Ne İyi Gelir?
Beslenme tarzı değişiklikleri ve egzersizler adet sancılarının şiddetini azaltmaktadır. Adet sancısına iyi gelen yiyecekler ve öneriler şunlardır;
- Düşük yağ oranlı, proteinden zengin yiyeceklerle beslenmenin adet ağrılarını azatlığı gösterilmiştir. Bunun nedeni prostaglandin metabolizmasındaki değişim olarak düşünülmüştür.
- Adet öncesi az tuzlu beslenmek
- Adet döneminde bol sıvı tüketmek (günde en az 2 lt su içmek)
- Düzenli egzersiz: Egzersizin pelvik bölgedeki kan akımını artırarak vücutta bulunan endorfin gibi doğal ağrı kesicilerin miktarını artırdığı gösterilmiş.
Adet Sancısı Nasıl Geçer?
Beslenme, hayat tarzı ve spor yanında adet sancılarının azaltılmasında bazı medikal tedavilerde uygulanır. Doktorlar öncelikli olarak bazı basit ağrı kesicileri kullanır, bunlar etkili olmaz ise NSAI grubu bazı ilaçlar verebilir.
Genelde kadınlar adet ağrısını bekleyip çok şiddetli hale gelince ağrı kesici alırlar. Bu dönemde alınan ağrı kesiciler çokta işe yaramaz. Eğer her adet döneminde düzenli olarak ağrılarınız oluyorsa önerilen, doktorunuzun verdiği bu ağrı kesicileri ağrı henüz başlamadan ya da daha hafif düzeyde iken almanız ve sonrasında devam etmenizdir. Bu şekilde alındığında adet ağrıları belirgin düzeyde azalır.
Doğum kontrol haplarıda adet ağrısı tedavisinde kullanılabilir. Bunlarda adet ağrılarını azaltabilir. Ama doğum kontrol hapını en az 3 ay kullanmak gerekir. Doğum kontrol haplarının adet sancıları üzerine etkisini 3 aydan sonra daha belirgin olarak ortaya çıkar. Adet ağrıları için hormonlu spiral kullanılabilir. Ya da bu yöntemlerin birkaçı bir arada kullanılabilir.
Bazı vitamin ve mineral desteklerinin de adet ağrısını azalttığı gösterilmiştir. Özellikle B1, B6 vitamini ve magnezyumun adet sancılarını belirgin düzeyde azalttığı gösterilmiştir. Omega 3 gibi balık yağlarının da adet sancılarına iyi geldiği gösterilmiştir.
Bu tedavilerle geçmeyen daha ileri düzeyde olan adet ağrılarında bazı hormon içeren ilaçlar ve kalsiyum kanal blokörleri de tercih edilebilir. Fakat bu ilaçların bazı yan etkileri olduğundan doktorunuz zorunlu olmadıkça kullanmayacaktır.
Adet Sancısı Ağrı Kesici Tedavisi
Çok şiddetli ve tedaviye dirençli adet sancılarında bazı alternatif tedavi yöntemleri de uygulanmaktadır. Bütün bu uygulamalara rağmen hastaların %10 ile 20’sinde tedaviye yanıt alınamayabilir. Dolayısı ile bu hastalar alternatif bazı yöntemlerle tedavi edilir. Bu yöntemler içinden bir tanesi transkutanöz elektrik stimülasyon (TENS)’dur. Bu tedavide cilde elektrik stimülasyonu veriliyor. Bu şekilde sinirlerde ağrı azaltılmaya çalışılıyor.
Akupunkturun da adet sancılarını azaltmada etkili olduğu gösterilmiştir. Isı bantlarının da faydası olabilmektedir. 39 derecelik olan ısı bantlarının kullanımı ve bunların belli aralıklarla değiştirilmesinin de adet ağrılarını azalttığı gösterilmiştir. Eğer elimizde ısı bandı yoksa kendimizde derecelik sıcak su torbaları kullanabiliriz. Burada şuna da dikkat etmek gerekir. Çok yüksek ısılı sıcak su torbası kullanılmamalıdır. Fazla ısı da adet sancılarını artırabilir. Ya da torba yırtılıp yanıklar olabilir. Bunlara dikkat ederek kullanımı tavsiye edilmektedir.
Tüm bunların dışında hiçbir şekilde tedaviye yanıt vermeyen hastalarda tanısal amaçlı laparoskopik cerrahi düşünülebilir. Laparoskopi, karından 2 ya da 3 delikle girerek karın içinin görülmesidir. Özellikle endometriozis hastalığı bu şekilde fark edilebilir. Aynı zamanda bu odaklar laparoskopi ile temizlenip tedavi edilebilmektedir. Aynı zamanda laparoskopi yapılmışken uterin sinir blokajı ve presakral nörektomi gibi yöntemlerde ağrıyı azaltmada kullanılabilir.