Mahkemede Hagb Nedir

Makale Içerigi

MGC Legal ekibinin kaleme aldigi isbu "Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi (HAGB) Ne Demektir?" baslikli makaleyi okumaniza sunariz.

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi (HAGB), bir davada "sanik" sifati tasiyan kisi hakkindaki hükmün ya da ceza kararinin belli bir süre boyunca uygulanmamasidir. Baska bir ifadeyle; HAGB, saniga ikinci bir sans taniyan bir kurumdur.

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi ile ilgili esaslar, Ceza Muhakemeleri Kanunu 'nun (CMK) 231. maddesinde düzenlenmistir. Peki, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi nedir?Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi kosullari nelerdir?Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi ihlali ne demektir? HAGB ile ilgili merak edilen bu sorularin cevaplarini ve daha fazlasini makalemizde bulabilirsiniz! Iste HAGB hakkinda her sey.

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi (HAGB) Nedir?

HAGB, "hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi" ifadesinin kisaltmasidir. HAGB karari verilen saniga iliskin ceza, belli bir denetim süresi içerisinde sonuç dogurmaz. Bu süre içinde kasitli olarak bir suç islenmezse ya da HAGB sartlarina uyulursa, ceza karari ortadan kaldirilir. Bu durumda, dava düser ve ceza bireysellestirilmis olur.

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari ile herhangi bir sonuç doguran mahkeme hükmü söz konusu degildir. Mahkeme, hukuki bir sonuç doguracak sekilde karari açiklamayi geri birakir. Sanik, özel yasaminda herhangi bir kisitlamaya tabi tutulmaz. Baska bir ifadeyle; HAGB, sanigin yasamina hukuki müdahaleyi askiya alir.

Bununla birlikte, ceza erteleme ve takdiri indirim gibi bireysellestirme kurumlari, mahkeme karari ile bazi hukuki sonuçlar dogurmaktadir.

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasinin Sartlari Nelerdir?

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi (HAGB) karari herhangi bir hukuki sonuç dogurmasa da, sanigin uymasi gereken bazi sartlar vardir. Bu sartlar, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda açiklanmistir. Kanuna göre, HAGB karari, tüm sartlar vücut bulunca verilebilir.

Buna göre, HAGB karari, sanik hakkinda iki yil ya da iki yildan az adli para veya hapis cezasi verilmisse ve sanik, HAGB kosullarina uymussa geçerli olur.

HAGB sartlarina uyuldugu takdirde sanik hakkinda verilecek hükmün açiklanmasi bes yil süre ile geriye birakilir. Gerekli sartlar bir arada bulunmadigi takdirde hakimin HAGB karari verme yetkisi yoktur.

Peki, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi kosullari nelerdir? HAGB sartlari sunlardir:

• HAGB karari verilecek sanik, kasitli bir suç sebebiyle mahkumiyet almamis olmalidir.
• Sanik hakkinda daha önce HAGB karari verilmemis olmalidir.
• Mahkeme ya da hakim, sanik hakkinda tekrar suç islemeyecegi kanaatine varilmalidir.
• Sanigin isledigi suç sebebiyle kamunun ve magdur ya da magdurlarin zararlari giderilmis olmalidir. Mahkeme, mezkûr zararlarin belli bir denetim süresi içinde tazmini için HAGB kararina hükmedebilir.
• Sanik, kendisi hakkinda verilen hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi kararini kabul etmelidir.

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi Nasil Bozulur? (Ihlal)

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari ile sanik, bes yil süre ile denetime tabi tutulur. Bu denetim süresi, 18 yasindan küçük saniklar için üç yildir. Sanik denetim süresi sürecinde kasten bir suç islerse ya da islemezse su sonuçlar ortaya çikar:

• Denetim süresi içinde sanik, kasten herhangi bir suç islemezse ve mahkemenin belirledigi diger yükümlülüklere uyarsa, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari ortadan kaldirilir ve dava düser. Davanin düsmesi, sanigin HAGB kararinin alindigi davadan önceki durumuna geri dönmesi anlamina gelir.
• Denetim süresi içinde sanik, kasten herhangi bir suç islerse ve mahkemenin belirledigi diger yükümlülüklere uymazsa, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi sona erer ve mahkeme, sanik hakkindaki karari açiklar. Yani denetim süresinde kasitli bir suç isleyen sanik hakkinda daha önce verilen ve açiklanmayan hükümdeki ceza, açiklanarak infaz edilir. Bu ceza ertelenemez ve seçenekli yaptirimlara dönüstürülemez.

HAGB Ihlali Durumu

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi kararinin ihlal edilmesi sonucu mahkeme yeni bir durusma açar ve açiklanmasi geri birakilan hükmü bu durusmada açiklar. Yeni bir durusma açilmasinin sebebi, suç islenmesi sebebiyle ortaya çikan yeni durum karsisinda yargilamanin devam etmesi ve sanigin bu durumdan haberdar edilmesidir. Böylece, saniga yeni bir durusma ile savunma hakki da verilmis olur.

Sanik, durusma kendisine teblig edildigi halde durusmaya katilmazsa, mahkeme, daha önceki durusmalarda sanigin verdigi savunmalari esas alir ve bu savunmaya göre hüküm kurabilir. Bununla birlikte sanik hakkindaki yaptirimlar, sadece adli para cezasi ya da müsadere içermez. Bu sebeple CMK'nin 195. maddesi de uygulanmaz.

Denetimli Serbestlik Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesi Durumu

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi kararinin ihlal edildigi diger bir durum da, sanigin, denetim süresi içinde suç islemedigi halde mahkemenin belirledigi yükümlülükleri yerine getirmemesidir. Bu durumda da, sanik hakkinda verilen HAGB karari sona erer ve hükmün açiklanmasi karari verilir.

Ancak, denetimli serbestlik yükümlülükleri ni yerine getirmeyen sanik hakkinda, mahkeme, "cezanin yarisina kadar olan bir kismin infaz edilmemesi " karari verebilir. Bununla birlikte, mahkeme, denetim yükümlülüklerini yerine getirmeyen sanik için hükmedilen ve hükmü açiklanmayan hapis cezasini erteleyebilir.

Ayrica, bu ceza adli para cezasi gibi seçenekli yaptirima da dönüstürülebilir. Yani mahkeme, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda sanik hakkinda daha önce HAGB ile verilen hükümdeki cezadan baska bir mahkumiyet hükmü de kurabilir.

HAGB Denetimi Süresinde Islenen Suçun Hükmünün Açiklanmasi

Sanik,HAGB denetim süresi süreci nde yeni bir suç islerse, daha önce islenen ilk suç sebebiyle verilen HAGB karari, ikinci suçun mahkumiyet karari kesinlestikten sonra açiklanabilir. Yargitay, ikinci suç kesinlesmedigi halde ilk suç sebebiyle hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi kararinin açiklanmasini hukuka aykiri bulmustur.

Öte yandan, 28 Haziran 2014 tarihinden önce islenen suçlarda hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari birden fazla suç için verilebiliyordu. Bahse konu tarihten sonra ilgili kanun maddelerinde yapilan degisiklik sebebiyle; islenen suçlarda sanik hakkinda birden fazla kere hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilmesi uygulamasina son verilmistir!

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi Adli Sicile Isler mi?

HAGB karari ile ilgili yapilan arastirmalarda en çok merak edilen konularin basinda HAGB ve adli sicil kaydi iliskisi gelir. Peki, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi adli sicile isler mi? CMK'nin 231. maddesinin 13. fikrasinda yer alan esaslara göre, bir sanik hakkinda verilen HAGB karari, adli sicil kaydinda görünmez. Bu kararlar, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi sistemine kaydedilir. HAGB sistemindeki kayitlar, diger sorusturma ve kovusturmalar için mahkeme, hakim ya da cumhuriyet savcisi tarafindan kullanilabilir.

Peki, HAGB kararina sebep olan suçun adli sicile islenmesi nasil olur? Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verildikten sonra sanik, bes yil içinde kasitli olarak bir suç islerse HAGB kararindaki hüküm açiklanir. Bu karar, temyize götürülebilir. Temyiz süreci sonunda HAGB kararindaki hüküm ya da ceza kesinlesirse, bu karar adli sicil kaydina islenecektir.

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari ve adli sicil kayitlari na iliskin bilinmesi gereken diger hususlar sunlardir;

• HAGB karari sabika kaydinda görünmez. Dolayisiyla e-Devlet 'ten ya da adliyelerden adli sicil kagidi alindiginda HAGB karari görünmeyecektir.
• HAGB kararinin kaydedildigi sistem, sadece kisi hakkindaki sorusturmalar veya kovusturmalar için kullanilabilmektedir.
• Yargitay, sanigin adli sicil kaydinda yer alan bir suçun sabika kaydindan silinmesi kosullari olustugunda, bu suç sebebiyle, baska bir suç ile ilgili HAGB karari verilmemesini hukuka aykiri bulmustur.
• Adli sicil kaydinda yer alan taksirli suçlar, sanik hakkinda baska bir suç sebebiyle HAGB karari verilmesine engel degildir.
• Sanigin daha önce isledigi ve adli sicil kaydina islenen bir suç sebebiyle hapis ya da adli para cezasi verilmisse, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilemez. Yani HAGB karari verilmesi için sabika kaydinda adli para cezasi ya da hapis cezasi bulunmamalidir. Bu durumda cezanin para ya da hapis olmasina bakilmaz.
• Sanigin adli sicil kaydinda kasitli bir suç sebebiyle mahkumiyet yoksa ancak sabika kaydinda denetimli serbestlik tedbiri bulunuyorsa, sanik hakkinda hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilebilir. Çünkü tedbir kararlarinin hukuki niteligi ceza degildir.
• Sanik kasitli bir suçtan mahkum olmussa ve bu mahkumiyete iliskin tekerrür hükümlerinin uygulanmasi için gerekli süre geçmisse, daha önce islenen suç, HAGB karari verilmesine engel teskil etmez.

Özetle; hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari ile ortada bir mahkumiyet hükmü yoktur. Bu kisi, masumiyet karinesinden yararlanmaya devam edebilir. Bu sebeple, HAGB, kisinin kisisel ve sosyal yasaminda herhangi bir kisitlamaya ve olumsuz etkiye sebep olmaz. Özel bir sistemde kaydedilen HAGB karari, adli sicil kaydinda bir suç olarak görünmez.

Ayrica, HAGB karari sonrasi hüküm açiklandiginda temyiz hakki vardir ve karar Yargitay tarafindan bozulabilir. Bu durumda HAGB kararindaki hüküm açiklansa bile temyiz sürecinde dava düsebilir. Bu sebeple,hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi kararinin sabika kaydinda görünmemesiönemli bir avantajdir. Yani HAGB karari, adli sicili etkilenmeden saniga bir kereye mahsus olmak üzere suçunu telafi imkani veren önemli bir ceza usul kurumudur.

Güvenlik Sorusturmasinda Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi Karari Çikar mi?

Hükmün açiklanmasinin geriye birakilmasi kararlari, özel bir sicilde kayitlidir. Bu kayitlari, ilgili savci ya da hakimler disinda kimse göremez, ulasamaz. HAGB karari, adli sicil kaydina da islenmez. Bu sebeple, HAGB kararinin güvenlik sorusturmasinda görülmemesi gerekmektedir.

Ancak, ise alimlarda güvenlik sorusturmasi isteyen kamu kurumlari, HAGB kararlarina ulasabilmektedir. Bu durum, hakkinda HAGB karari olan kisinin yasamini olumsuz etkilemektedir. Zira, hükmün açiklanmasinin geriye birakilmasi karari sanik hakkinda hukuki bir sonuç dogurmaz. Bu konuda kanunlardaki esaslar çok açiktir.

HAGB kararinin güvenlik sorusturmalarinda görülmesi hukuka aykiri bulunmaktadir. Bu konu, hukukçular arasinda tartisma konusu olabilmektedir. Güvenlik sorusturmasinda HAGB karari görülmesi sebebiyle olumsuz etkilenen memur adaylari, 60 gün içinde yürütmeyi durdurma istemi ile idare mahkemesinde iptal davasi açabilir. Idari dava süresince mahrum kalinan parasal haklar ve özlük haklari talep edilebilir. Bu konuda idare hukuku avukatindan destek alinmasi önemlidir.

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi Karari Verilemeyecek Suçlar Nelerdir?

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari her suç için verilemez. Yani, HAGB karari verilemeyecek suçlar vardir. Bu konuda kanunlarda düzenlemeler ve esaslar mevcuttur. HAGB kararinin verilemedigi suçlar ya da durumlar sunlardir;

• Disiplin Mahkemeleri Kanunu kapsaminda verilen disiplin suçlarina iliskin ceza miktarindan bagimsiz olarak hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilemez.
• Karsiliksiz çek ya da çeklerin keside edilmesi suçu islenirse HAGB karari verilemez.
• Imar kirliligine neden olan bir suç islenmisse hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilemez.
• Taahhüdü ihlal ya da nafaka gibi sebeplerle hükmedilen tazyik hapsi durumunda HAGB karari verilemez.
• Mahkemelerde durusma disiplinine aykiri davranma sebebiyle hükmedilen disiplin hapsi durumunda hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilemez.
• Inkilâp kanunlarinda yer alan suçlara iliskin HAGB karari verilemez.

Öte yandan, Terörle Mücadele Kanunu kapsamindaki suçlar bakimindan HAGB hükümleri uygulanabilir. Bu suçlar; terör propagandasi, örgüte yardim ve yataklik etme gibi suçlardir.

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi Kararinda Denetim Süresi Ne Kadardir?

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari sonrasi denetim süresi baslar. Bu süre çocuklar ve yetiskinler için farklidir. Buna göre, HAGB karari sonrasi denetim süresi söyledir;

• Yetiskinlerde HAGB denetim süresi 5 yildir.
• 18 yasindan küçük çocuklarda, HAGB denetim süresi 3 yildir.

Hakkinda hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilen sanik, denetim süresi içinde gözetim ve denetim altinda tutulur. Bu süreçte sanigin toplumdaki suçla baglantili iyilesme süreci takibe alinir. Bu süre içinde HAGB kapsaminda verilen ceza herhangi bir sonuç dogurmaz. Denetim süresinde kasitli olarak bir suç islenmezse ve mahkemenin belirledigi yükümlülüklere uyulursa, ceza karari ortadan kalkar.

Denetim süresi tamamlandiginda dava düser ve mezkûr cezanin bireysellestirilmesi saglanmis olur. Denerim süresi içinde kasitli olarak suç islenirse, mahkeme, yeni bir durusma açar ve açiklanmasi geri birakilan hükmü açiklar ve ceza infaz edilir.

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi Karari Verilen Kisiye Yeniden Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi Karari Verilebilir mi?

Hükmün açiklanmasinin geriye birakilmasi karari, bir defaya mahsus bir karardir. Bu konu, CMK'nin 231 maddesinin 8. fikrasina eklenen cümle ile açiklanmistir. Bu madde, 28 Haziran 2014 tarihinde yürürlüge girmistir.

Ilgili fikraya eklenen cümleye göre, HAGB karari sonrasi denetim süresi içinde kasitli bir suç islenirse, ikinci kez hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilemez. Ilgili cümlede kastedilen kasitli suçun 28 Haziran 2014 tarihinden önce ya da sonra islenmis olmasi fark etmez.

Özetlersek; bir suçtan dolayi HAGB karari verilen kisi hakkinda, suç tarihi dikkate alinmaksizin, bir baska suç sebebiyle ikinci HAGB karari verilemez.

Ilginizi Çekebilir:

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.

Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda sanığa verilen ceza iki yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası ise ve kanunda sayılan diğer şartlar sağlanmış ise mahkeme Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması(HAGB) verebilir.

Örnek vererek açıklayacak olursak; mahkeme sanığın suç işlediğine kanaat getirir. Ancak bu suçun karşılığı 2 yıl ve daha az süreli hapis ya da adli para cezasıdır. Bu durumda gerekli şartlar oluşursa mahkeme hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması bir bakıma mahkeme tarafından verilen hükmün askıya alınmasıdır. Bu karar verildikten sonra belirlenen denetim süresi içinde suç işlenmediği takdirde dava düşer ve mahkumiyet hükmü ortadan kalkar. Yani kişi bu denetim süresince suç işlemediği takdirde hiç ceza almamış ve beraat etmiş gibi olur.

HAGB Kararının Tam Olarak Anlamı Nedir?

HAGB kararı ilk defa suç işlemiş ya da bir şekilde suça karışmış kişilere verilen ikinci bir şans gibidir. Mahkemenin sanığa “Evet sen bu suçu işlemişsin. Ancak hakkında daha önce bir hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmemiş. Sana vereceğim ceza iki yıl ya da iki yılın altında yahut para cezasıdır. Daha önce kasıtlı olarak hiç bir suç işlememişsin. Bununla birlikte mağdurun zararlarını da gidermeyi kabul ettin. Senin hakkında olumlu düşünüyorum ve sana 5 yıl denetim süresi veriyorum. Bu 5 yıl içinde suç işlemezsen hakkında vermiş olduğum mahkumiyet kararını tamamen sileceğim ve beraat etmiş gibi olacaksın. Ancak 5 yıl içinde başka bir suç işlersen sana verdiğim bu ceza ve işlediğin yeni suçun cezasını çekeceksin.” demesidir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı Verilebilmesi İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Mahkemenin sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verebilmesi için bazı şartlar mevcuttur. Bu şartları şu şekilde sıralamak mümkündür;

• Sanık hakkında HAGB yasağının bulunmaması gerekir.
• Sanık hakkında verilen cezanın iki yıl ya da iki yıldan daha az olması ya da adli para cezası olması gerekir.
• Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkumiyeti bulunmaması gerekir.
• Sanık, mağdurun veya kamunun zararlarını gidermiş olması gerekir.
• Sanığın yeniden suç işlemeyeceği yönünde mahkemede kanaat oluşması gerekir.
• Sanık, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmesi gerekir.
• Sanık hakkında daha önce verilen bir hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı olmaması gerekir.

HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Kararı Denetim Süresi Kaç Yıldır?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) denetim süresi;

• Sanık suç tarihinde 18 yaşından küçük ise (SSÇ ise) denetim süresi 3 YIL’dır.
• Sanık suç tarihinde 18 yaşından büyük ise denetim süresi 5 YIL’dır

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararına İtiraz Mümkün Müdür?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararına itiraz etmek mümkündür. Ancak HAGB kararı istinaf edilen kararlardan değildir. Bu sebeple itirazla birlikte karar kesinleşecektir.

HAGB Kararına Kaç Gün İçinde İtiraz Edilmelidir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması(HAGB) kararına karşı tebliğ ya da tefhim’den itibaren 7 gün içinde itiraz edilmesi gerekir. Aksi takdirde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı kesinleşir.

HAGB kararına karşı itiraz dilekçesinin ceza davalarında tecrübeli avukat tarafından hazırlanması hayati önem taşımaktadır. Avukat Feyza Hazartarafından hazırlanan Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) itiraz dilekçe örneğine tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı İtirazı Hangi Mahkemeye Yapılır?

Sanık hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı;

• Asliye Ceza Mahkemesi tarafından verilmişse itiraz mercii; Ağır Ceza Mahkemeleridir.
• Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilmişse itiraz mercii; kararı veren Ağır Ceza Mahkemesi’nin numarasını takip eden bir üst numaralı mahkemedir. Örneğin kararı 1. Ağır Ceza Mahkemesi vermişse itiraz mercii 2. Ağır Ceza mahkemesi olacaktır. Kararı veren mahkeme o adliyedeki son Ağır Ceza Mahkemesiyse itiraz merci 1. Ağır Ceza Mahkemesi olacaktır. Kararı veren mahkeme ilgili yerdeki tek Ağır Ceza Mahkemesi olması durumunda ise itiraz mercii en yakın yerdeki Ağır Ceza Mahkemesi olacaktır.

SIK SORULAN SORULAR

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı çoğu zaman sanıkların kafasını karıştıran bir uygulamadır. Bu konuda detaylı bilgi almak için ceza davalarında tecrübeli bir avukat ile görüşmeniz yararınıza olacaktır.

Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Hazar Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.

0537 925 38 39

AVUKAT FEYZA HAZAR

HAZAR HUKUK BÜROSU

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması(HAGB), cezalandırmaya alternatif bir cezanın bireyselleştirilmesi kurumudur. Bu kurum kısaca HAGB olarak ifade edilmektedir. HAGB nihai bir mahkumiyet hükmü değil, askıda olan bir mahkeme kararıdır. Ceza Muhakemesi Kanunu madde 231 HAGB ile hükümleri düzenlemektedir. Bu kurumda sanık hakkında verilen hapis cezası doğrudan hüküm doğurmayacaktır. Bir diğer ifade ile HAGB kararı kesinleşince sanık hükümlü sıfatını almayacaktır. Sanık 5 yıllık denetim süresi içerisinde yeni bir suç işlemez ve denetim yükümlülüklerine uygun hareket ederse ceza ortadan kalkacak ve davanın düşmesine karar verilecektir. Dolayısıyla sanık hakkında verilen hapis cezası verilmemiş gibi etki doğuracaktır. Bu kurum ile cezaların bireyselleştirilmesi, suç işlenmesinin önlenmesi ve suçluların caydırılması amaçlanmaktadır.

Hapis cezasının ertelenmesi ve seçenek yaptırımlara çevirme gibi kurumlarda hükmün etkisi devam etmektedir. Bu kurumlarda alternatif infaz yöntemleri uygulanmaktadır. Ayrıca hapis cezası ertelenen veya seçenek yaptırımlara çevrilen sanıkların varsa memuriyetleri de sona erecektir.

CMK md.231/6'ya göre hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararında hapis cezası hakkında erteleme kararı ve seçenek yaptırımlara çevrilme kararı verilemez. Aynı maddenin 7. fıkrasında mahkemenin HAGB kararında sanık hakkında beş yıllık denetim süresi belirleyeceği hükmü yer almaktadır. Bu süre içerisinde sanık ile ilgili kasten bir suç nedeni ile bir daha HAGB kararı verilemeyecektir.

Mahkemenin HAGB kararı için engel durumu bulunmayan sanıkla ilgili olarak HAGB kararının verilip verilmeyeceğini tartışması gerekmektedir. Ayrıca mahkeme neden HAGB kararı vermediğini hüküm gerekçesinde belirtmelidir. Yargıtay 8. Ceza Dairesi bu hususa paralel bir karar vermiştir. Mahkeme tarafından yapılan yargılamada sanığın HAGB kararı için engel mahkumiyeti bulunmamaktadır. Ayrıca mahkeme, sanığın yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık nedeni ile bir daha suç işlemeyeceği kanaatine sahip olarak cezanın ertelenmesine karar vermiştir. Söz konusu karar temyiz edilerek Yargıtay'ın önüne gelmiştir. Yargıtay 8. Ceza Dairesi sanığa HAGB kararını isteyip istemeyeceğinin sorulması ve duruşmadaki tutum ve davranışlarına göre yeniden suç işleyip işlemeyeceğine kanaat getirilmesi gerektiğine hükmetmiştir. (Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2020/8462 E. , 2021/23409 K.)

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Şartları Nelerdir?

Mahkemenin HAGB kararı verebilmesi için bazı şartların bulunması gerekmektedir. Söz konusu şartlar olmadan HAGB kararı verilemez. HAGB kararı için gereken şartlar şu şekildedir;

• Yargılama konusu suçun HAGB kararı verilemeyecek suçlardan olmaması gerekir,

• Mahkemenin hükmettiği hapis cezası 2 yıl veya daha az bir ceza olmalıdır,

• Sanığın daha önce kasıtlı bir suç nedeni ile hükümlü olmamış olması gerekmektedir,

• Suç nedeni ile mağdur veya kamu zarara uğramışsa bu zarar giderilmelidir,

• Sanık HAGB kararını kabul etmelidir,

• Mahkemece, sanığın yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması gerekir.

HAGB kararı verilemeyecek suçlar bir sonraki başlık altında incelenecektir. Bu nedenle detaylı açıklamalar o başlık altında yer alacaktır. (Not:Buradan o başlığa bağlantı yapılabilir)

Mahkemenin hükmettiği hapis cezası 2 yıl veya daha altı bir hapis cezası olmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken husus mahkemenin vereceği sonuç cezadır. HAGB verilemeyecek suçlardan olmadığı takdirde diğer tüm suçlar için HAGB kararı verilebilir. Mahkeme örneğin; kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirmek veya yaymak, kasten yaralama, hırsızlık, tehdit, şantaj suçları için HAGB kararı verebilir. Ayrıca kasten veya taksirle işlenen tüm suçlar için HAGB kararı verilmesi mümkündür.

Sanık kasten bir suç nedeni ile hüküm giymişse mahkeme HAGB kararı veremez. Ancak sanık taksirle bir suç işlemiş olması HABG kararı verilmesi için bir engel değildir. Bununla beraber sanığın adli sicil kaydında daha önceden aldığı hapis cezası silinmişse veya silinme koşulları oluşmuşsa mahkemenin sanık hakkında HAGB kararı vermesi mümkündür. Doğrudan verilen adli para cezası hakkında mahkemenin HAGB kararı verme yetkisi vardır. Ancak hapis cezası adli para cezasını çevrilmişse mahkeme HAGB kararı veremez.

HAGB kararı verilebilmesi için suç nedeni ile mağdur veya kamu zarara uğramışsa sanığın bu zararı gidermesi gerekmektedir. Yargıtay Ceza Genel Kuruluna göre burada kastedilen zarar maddi zarardır. Manevi zararlar için zararın giderilmesi istenemeyecektir. Maddi zararı sanık adına başka birisi de giderebilir. Ayrıca suç nedeni ile herhangi bir zarar doğmamışsa bu şart aranmayacaktır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilemeyecek Suçlar

Kanun koyucu hem CMK'da hem de diğer kanunlarda yapmış olduğu düzenlemelerle HAGB kararı verilemeyecek suçları belirlemiştir. Örneğin Disiplin Mahkemelerinde verilen kararlar hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez. (Disiplin Mahkemeleri Kanunu md.63/2) Aşağıda yer alan suçlar hakkında mahkeme bu kararı veremeyecektir. Hakkında HAGB kararı verilemeyecek suçlar şunlardır;

• Disiplin Mahkemeleri Kanununda yer alan disiplin suçları,

• İmar kirliliği suçu,

• Karşılık çek düzenleme suçu,

• İnkılap kanunlarında yer alan suçlar (CMK md.231/14)

• Mahkeme tarafından verilen disiplin ve tazyik hapisleridir.

Yargıtay 7. Ceza Dairesi HAGB kararlarının dava konusu eşyanın müsaderesi ya da iadesi kararlarını da kapsayacağına hükmetmiştir. Bu nedenle eşya müsaderesi ya da iadesi kararları için de itiraz kanun yoluna başvurmak gerekmektedir. (7. Ceza Dairesi 2021/13674 E. , 2021/18003 K.)

Bununla birlikte mahkeme ceza erteleme ve seçenek yaptırımlara karar vermeden önce HAGB kurumunu değerlendirmelidir. Bu hususla ilgili olarak Yargıtay Ceza Genel Kurulu'na göre sanığın HAGB'yi kabul etmediğine dair bir beyanının olmaması halinde mahkeme öncelikle HAGB kurumunu değerlendirmelidir. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2018/592 E. , 2021/255 K.)

Ayrıca Yargıtay Ceza Genel Kurulu bir başka kararında ceza miktarının yüksek belirlenerek HAGB ve erteleme kurumlarını yasal olarak imkansız hale getirilmesinin hukuka aykırı olduğuna karar vermiştir. Söz konusu kararında Ceza Genel Kurulu mahkemenin sadece varsayıma dayanarak alt sınırın üzerinde karar vermesinin ceza erteleme ve HAGB kurumlarını yasal olarak devre dışı bıraktığına vurgu yapmıştır. Yüksek Mahkeme bu kararın TCK md.3'te yer alan hakkaniyet, kanun önünde eşitlik ve orantılılık ilkelerine de aykırı olduğuna hükmetmiştir. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2016/934 E. , 2021/241 K.)

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı nihai bir mahkumiyet hükmü değildir. Bu sebeple Yargıtay Hukuk Genel Kurulu HAGB kararının hukuk hakimini bağlamayacağına hükmetmiştir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/1352 E. , 2021/476 K.)

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Sonrası Suç İşleme

Ceza Muhakemesi Kanunu md.231/11 HAGB kararı verildikten sonra suç işlenmesi haline ilişkin hükümler düzenlemiştir. Buna göre 5 yıllık denetim süresi içerisinde yeni bir suç işlendiği takdirde mahkeme hükmü açıklayacaktır. Fakat denetim süresi içerisinde işlenen suçun kesinleşmesi gerekmektedir. Denetim süresinde işlenen suç kesinleşmeden hükmün açıklanması mümkün değildir.

Denetim süresinde işlenen yeni suç kesinleşince mahkemenin vermiş olduğu HAGB kararı ortadan kalkacak ve mahkeme hükmü açıklayacaktır. Fakat, mahkemenin hükmü açıklayabilmesi için yeniden bir duruşma açması gerekmektedir. Duruşma sonunda mahkeme hükmü açıklarsa hüküm ile ilgili gerekçe yazmak zorundadır. Yargıtay 4. Ceza Dairesi bu yönde hüküm açıklandıktan sonra gerekçesiz verilen bir mahkeme kararını bozmuştur. (4. Ceza Dairesi 2021/35038 E. , 2021/29962 K.) Ancak hapis cezasının infaz edilmesi için kararın istinaf edilmemesi ve ya istinaf ve temyiz taleplerinin reddedilmesi üzerine kesinleşmesi gerekmektedir.

HAGB kararı sonrası suç işleme kamuoyunda HAGB kararına uyulmaması nedeniyle açılış olarak bilinmektedir. Ayrıca denetim yükümlülüklerine uyulmaması durumunda da mahkeme hükmü açıklayacaktır. Ancak mahkemenin, sanığın yükümlülükleri yerine getirememesi göz önünde bulundurarak cezanın yarısına kadar kısmının infaz edilmemesine veya koşulları varsa hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara karar vermesi mümkündür.

Denetim süresi içerisinde sanık yeni bir suç işler veya denetim yükümlülüklerine uymazsa hüküm açıklanacaktır. HAGB bozulması olarak tabir edilen HAGB kararından sonra hükmün açıklanması ile istinaf süreci başlayacaktır. Sanık ve müdafisinin (avukatı) açıklanan hüküm için istinaf başvurusunda bulunması mümkündür.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi denetim süresi içerisinde yeni bir suç işlenmesi şartının yerine gelmesi için ikinci hükmün teknik anlamda kesinleşmiş olması gerektiğine karar vermiştir. Söz konusu ikinci hüküm kesinleşmediğinden Yargıtay temyiz incelemesi sırasında mahkemenin kararını bozmuştur.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtiraz

Ceza Muhakamesi Kanunu madde 231/12'ye göre HAGB kararına itiraz mümkündür Ancak sanık ve müdafi bu kararı için istinaf başvurusunda bulunamaz. Buna göre CMK md. 268'e göre karara itiraz etmek gerekecektir. Karara itiraz 7 gün içinde kararı itiraz eden mahkemeye dilekçe vermek veya mahkeme katibine beyanda bulunmak sureti ile yapılmalıdır. Kararı veren mahkemeye göre itiraz mercileri de değişmektedir.

Kararı asliye ceza mahkemesi hakimi vermişse sanık ve/veya müdafi itirazı yargı çevresindeki ağır ceza mahkemesine yapmalıdır. Ancak HAGB kararını ağır ceza mahkemesi vermişse numara olarak kendisini takip eden ağır ceza mahkemesine, son numaralı daire için birinci daireye itiraz etmek gerekmektedir. Ancak o yerde ağır ceza mahkemesi bulunmamakta ise en yakın yerdeki ağır ceza mahkemesine itiraz mümkündür. Örneğin; İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesinin vermiş olduğu kararın itiraz incelemesinin İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi yapacaktır. Ancak itiraz dilekçesinin İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesine sunulması gerekmektedir.

HAGB kararına karşı itiraz süresinin başlaması için gerekçeli kararın sanığa tebliğ edilmesi şarttır. Gerekçeli kararın sanığa tebliğ edilmediği bir olayda Yargıtay Ceza Genel Kurulu HAGB kararının kesinleşmediğini belirterek mahkemenin kararını bozmuştur. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2018/186 E. , 2021/342 K.)

HAGB kararına karşı yanlışlıkla istinaf veya temyiz başvurusunda bulunulması durumunda ne olacaktır? Söz konusu durum CMK md.264/1'e göre kabul edilebilir bir başvuruda kanun yolunun belirlenmesinde yanılma olduğundan sanığın kanun yolu hakları ortadan kalkmayacaktır. Bu durumda başvuruyu alan yargı organı CMK md.264/1'e göre kanun yolununun belirlenmesinde yanılma hükümlerini uygulayacaktır. Örneğin HAGB kararına karşı istinaf başvurusunda bulunulması halinde Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi başvuruyu itiraz olarak değerlendirip dosyayı ilgili mahkemeye gönderecektir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki Anayasa Mahkemesi HAGB kararına itirazı öngören CMK md.231/12'yi iptal etmiştir. Fakat TBMM'ye yeni bir yasal düzenleme yapmak için 9 ay süre vermiştir. Bu süre içerisinde HAGB kararı ile ilgili itiraz hükümleri uygulanmaya devam edecektir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Denetim Süresi

HAGB kararı denetim süresi CMK md. 231/5 uyarınca beş yıldır. Çocuk Koruma Kanunu md.23 uyarınca çocuklarda denetim süresinin 3 yıldır. Bu süre içerisinde sanığın kasten yeni bir suç işlememesi ve denetim yükümlülüklerine uyması gerekmektedir. Aksi takdirde hüküm açıklanıp karar kesinleşince hükmün infaz edilmesi gerekmektedir. Bununla beraber denetim süresi içerisinde dava zamanaşımı duracaktır.

Denetim süresi HAGB kararı kesinleştikten sonra başlayacaktır. Dolayısıyla karar kesinleşmeden sanığın yeni bir suç işlemesi halinde hüküm açıklanmayacaktır. Konu ile ilgili olarak Yargıtay 8. Ceza Dairesi bir kararında HAGB kararının kesinleşmemesi nedeniyle denetim süresinin başlamayacağı, bu sebeple denetim süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlendiğinden bahsedilemeyeceğine belirtmiştir. (8. Ceza Dairesi 2021/8069 E. , 2021/23412 K.)

Mahkeme denetim süresi içerisinde kasten başka bir suç nedeni ile HAGB kararı veremez. Ancak denetim süresi bittikten sonra aynı sanık hakkında HAGB kararı verilmesi mümkündür. Yargıtay'ın temyiz incelemesi yaptığı bir dosyada ilk derece mahkemesi sanığa daha önceden HAGB kararı verildiğini gerekçe göstererek sanık hakkında HAGB kararı vermemiştir. Yargıtay 4. Ceza Dairesi mahkemenin gerekçesinin kanuni olmadığına hükmetmiştir. Bozma gerekçesinde CMK'da sanık hakkında HAGB kararı verilebilmesi için sanığın daha önce HAGB kararı almaması gerektiği şeklinde bir kanuni şartın olmadığına yer vermiştir. (4. Ceza Dairesi 2019/5865 E. , 2021/29957 K.)

Ceza Muhakemesi Kanunu md.231/8'e göre mahkeme 1 yılı geçmeyecek şekilde denetimli serbestlik kararı verebilecektir. Denetimli serbestlik olarak mahkeme sanık hakkında aşağıdaki yükümlülüklere karar verebilir:

• Sanık bir meslek veya sanat sahibi değilse meslek veya sanat eğitimi alması

• Bir meslek veya sanat sahibi ise bir kamu veya özel sektörler ücretli olarak çalıştırılması

• Belli yerlere gitmekten yasaklanması

• Belli yerlere gitmesi

• Mahkeme tarafından takdir edilecek başka bir yükümlülüğü yerine getirmesi.

HAGB sicile işler mi?

HAGB kararı adli sicile işlemez. Çünkü HAGB kararı nihai bir hüküm olmadığı için hukuk aleminde etki doğurmayacaktır. Bu sebeple haklarında HAGB kararı verilen kişiler memur olabilirler veya memurlarsa memuriyeti devam edebilir. Ayrıca HAGB kararı ayrı bir sistemde kaydedilir. HAGB kararı ile sanık hakkında bir denetim süresi belirlenmektedir. Bu süre içerisinde sanık hakkında denetim yükümlülükleri uygulanmaktadır.

Hagb 5 yıl doldu ne yapmalıyım?

5 yıllık süre dolduğunda sanığın başka bir talepte bulunmasına gerek kalmadan CMK md.231/10'a göre mahkeme hükmü ortadan kaldırarak davanın düşmesine karar verecektir. Ancak 5 yıllık sürenin dolmasına rağmen mahkeme davayı düşürmemişse davanın düşürülmesini talep eden bir dilekçe yazarak talepte bulunabilirsiniz.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ile ilgili itiraz ve işlemleri yapmak için detaylı ceza hukuku bilgisine ve deneyimine sahip olmak gerekmektedir. Bu sebeple hukuk büromuzda yer alan ceza hukuku hizmetlerimizden yararlanabilirsiniz.

Ceza Hukuku hakkında "Ruhsatsız silah taşıma cezası nedir" ve benzeri konulardaki içeriklere ulaşmak ve Ceza Hukuku Avukatı ile online görüşme ayarlamak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz!