makat bölgesinde kaşıntı sebepleri / Makatta kaşıntı ve şişlik hangi hastalıkların belirtisidir?

Makat Bölgesinde Kaşıntı Sebepleri

makat bölgesinde kaşıntı sebepleri

Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani)

MAKATTA KAŞINTI - PRURİTUS ANİ

Makat (anüs) çevresinde karşı konulmaz kaşıntı isteği ve çoğu zaman beraberinde yanma hissinin eşlik ettiği bir klinik durumdur. Toplumda görülme oranı yaklaşık %5 olup, erkeklerde dört kat daha sık görülmektedir. Kırk ve altmış yaş gurubundakiler daha çok etkilenmektedir.

NEDEN KAŞINTI OLUR?

Kaşıntının nedeni, % olguda ortaya konamamaktadır kısaca sebebi bilinememektedir. Geri kalanlarda ise kaşıntı yapabilecek ’den fazla hastalık sıralamak mümkündür. Ancak burada umutsuzluğa kapılmaya gerek yoktur, kaşıntının nedeni bilinmeyen olgularda ki bu grup çok büyük çoğunluğu oluşturmaktadır, sadece basit önlemler alınması bile kişinin şikâyetlerini hafifletebilmektedir.
Kaşıntıya neden olabilecek rahatsızlıklardan en sık karşılaşılanları Şekil 1’deki gibi sıralamak mümkündür.

\

Enfeksiyonlar; bakteri ya da mantar enfeksiyonları nadir alarak kaşıntı nedeni olmakla birlikte mutlaka araştırılmalıdır. Mantar olasılığı, özellikle diyabetik bireylerde, steroid kullanımı olanlarda ya da uzun süreli sistemik antibiyoterapi görenlerde dikkatle incelenmelidir. Kılkurdu gibi parazitler de kaşıntıya neden olabilmekte ancak bu durumda tüm aile üyelerini etkileyebileceğinden dolayı hasta ve aile fertlerinde büyük abdestte parazit araştırılmalıdır.

Diyet; Kafeinli içecekler, alkol, süt ve süt ürünleri, fındık, domates, çikolata, baharat ve baharatlı yiyecekler, üzüm, turunçgiller (limon, portakal, mandalina vb.) gibi gıdalar makatta kaşıntıya neden olabilmektedir. Bu nedenle ilk olarak bu gıdaların 14 gün süresince diyetten çıkarılması, şikâyetlerin gerileyip gerilemediğinin araştırılması gerekmektedir.

Kalın bağırsak (kolon-rektum) ve makat (anüs) hastalıkları; kaşıntı şikâyeti olanlarda hemoroidal hastalık (basur, mayasıl) sık rastlanan bir makat (anal) bölgesi hastalığıdır. Birçok makat bölgesi hastalığında kaşıntı sık rastlanan ve rahatsızlık verici bir bulgudur. Bu hastalıkların tedavisini takiben şikâyetlerde düzelme olabileceği gibi hiçbir semptomu olmayan hastalarda bu bölgenin cerrahisini takiben makat fonksiyonlarındaki azalmaya bağlı sürekli ıslaklık hissi ve o bölgede yine kaşınma yakınmaları ortaya çıkabilmektedir. Çok nadir olmakla birlikte kaşıntının kalın bağırsak kaynaklı nedenleri arasında bu bölgenin kanserleri de bulunabilmektedir.

Dış etkenlere bağlı tahrişsıkı ya da dar iç giyim, deterjanlar, sabunlar, kuru tuvalet kâğıdı ile tahriş ederek temizlenme, çeşitli amaçlarla kullanılan krem ve merhemler makat çevresinde ıslaklık ya da neme ve tahrişe neden olabilmektedir. Uzun süreli dışkı temasına bağlı olarak bölgenin nemli olması ya da hijyen (temizlik) problemi durumunda anal kaşıntının meydana gelmesi kaçınılmazdır. Perianal bölgedeki derinin vücudun herhangi bir yerindeki deriden daha hassas olduğu bilinen bir gerçektir. Bu nedenle de sert ve sabunlu yıkamalar ile makat bölgesini gereğinden fazla temizlemesi şikâyetleri daha da kötü hale getirebilir.

KAŞINTIYI ENGELLEMEK İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Tahrişe neden olan maddelerin kullanımı ve yiyecek-içeceklere yönelik önlemler;
• Öncelikli olarak kaşıntıya neden olan kremler, sabunlar, şampuanlar, banyo köpüğü, ıslak mendil ve tuvalet kâğıdı gibi irritanların kullanımı kesilmelidir.
• İç çamaşırlar deterjanlar yerine sabun tozları ile yıkanmalı, makat bölgesine sabun vb. kozmetikler sürülmemelidir.
• Kafeinli içecekler, alkol (bira, şarap), süt ve süt ürünleri, fındık, domates, ketçap, çikolata, baharat ve baharatlı yiyecekler, üzüm ve turunçgiller (limon, portakal, mandalina vb.) gibi gıdaların yenilmesi ve tüketilmesi kesilmelidir.

Makat bölgesindeki cildin temiz, kuru tutulması ve deri bütünlüğünün korunmasına yönelik önlemler;
• Dışkılama sonrası o bölgenin temizliğinin sıcak su ile yapılması, ideal olan çömelme pozisyonunda perianal bölgeye telefon duş 3–5 dakika ılık su (banyo sıcaklığında) uygulanmalıdır.
• Yıkama sonrası, bölgenin ya özel pamuklu kurutma havlusu ile kurulanması ya da saç kurutma makinesi ile kurutulmalıdır.
• Günlük içi çamaşırı değiştirilmesi, makat bölgesine küçük bir gazlı bez konulması hem terlemeyi hem de özellikle geceleri meydana gelebilecek dışkıyla kirlenmeye bağlı (büyük abdesti tutmada sorunu olan hastalarda) kaşıntıları önleyecektir.
• El tırnaklarının kısa kesilmesi kaşıma sırasındaki bölgedeki derinin travmasını minimuma indirecektir. Ayrıca şiddetli kaşıma arzusu olması halinde yine cildin tahrişini engellemek için kıyafetlerin üzerinden kaşıması önerilmektedir.

İlaçlar ve diğer önlemler;
• Dışkı kaçırma sorunu ve dışkıya temasa bağlı kaşınması olanlarda, lifli gıdaların tüketilmesi gaitanın normal kıvamda (sulu ya da sert değil) çıkarılmasını sağlamakta, kaçakları engellemektedir. Yine bu durumda yukarıda sözü edilen sıvı ve yiyeceklerden kaçınılması ve en fazla 6 bardak sıvı alınması önerilir.
• Sadece doktor tarafından verilen ilaçların kullanılması önerilir. Reçetelendirilmiş ilaçları anal bölge etrafındaki deriye uygulanmalı ve sürtülmemelidir.

Bu önerileri ne kadar süre uygulamalıdır?
Yukarıda sayılan önerilerin bir kısmını alışkanlık haline getirmeniz ve hayatınız boyunca uygulamanızda yarar vardır (sert sabunla sürterek yıkama veya tuvalet kağıdı ile tahriş ederek kurulamadan uzak durmak gibi). Ancak genel olarak yukarıdaki önerileri uygulamaya başladıktan sonra bir haftada kaşıntı geçer, bazen tedavi hafta sürebilir.

Pruritus ani de denilen anal (makat bölgesi) kaşınma sık rastlanan bir sorundur. İnatçı anal kaşıntı, çocuklarda ve yaşlılarda daha sık görülen bir durumdur. Çocuklarda bu durum, sık rastlanan bir parazit olan kıl kurdunun (monash.pwularis) varlığına bağlı olabilir. Erişkin yaşta ise çok farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilmektedir.
Anal kaşıntı sendromunun tedavisi zor olup, doğru prensiplerle yaklaşım sağlanmadığında hastalarda ciddi sıkıntılara yol açabilmektedir.

TANI:
Hastalığın öncelikle organik bir nedene bağlı olmadığı gösterilmelidir. Anal kaşıntı (Pruritus ani); sedef hastalığı gibi bir deri hastalığınından, deri kanserine, mantar infeksiyonuna ve o bölgenin diğer hastalıkları olan hemoroid, anal fissür, anal fistül gibi geniş bir hastalık yelpazesinin sonucu olabilir. Tanı muayene ve laboratuar testleri sonucu ile konulur. Bu hastalıklar anal kaşınmanın nadir nedenleridir. Çoğu kez kaşınmanın kesin nedeni bulunamaz ve nedeni bilinmeyen (idiopatik) olarak tanımlanır.

SORUMLU TUTULAN BAZI FAKTÖRLER VE UYARILAR :
Aşırı bakım : Bazı kişiler, makat bölgesini sert bir sabun bezi ve sabunla iyice temizlemeye çalışırlar. Bu durum, bölgenin kaşınmasına, yanmasına ve tahriş olmasına yol açabilir.
İlaç reaksiyonları : Bazı kişilerin kaşınmayı geçirmek için kendi başlarına kullandıkları ilaçlar tahrişe yol açarak kaşınmayı ve yanmayı arttırabilir.
Stres : Bazı doktorlar kanıtlanmamış olsa da, olağan dışı stresin kaşınmaya yol açabileceğine inanmaktadırlar.
Anal kasların gevşemesi : Normalde anal kanalı kapalı tutan kaslar gevşediğinde, dışkı dışarı sızarak deride tahrişe yol açar ve kaşıntıya neden olabilir. Örneğin daha önce anal ameliyatlar (hemoroid ameliyatı, vb.) geçirmiş kişiler bu tür rahatsızlıklara day olabilirler.
Kötü Bakım : Eğer dışkılamadan sonra uygun temizlik yapılmazsa, anüs bölgesindeki dışkı artıkları tahrişe ve kaşınmaya neden olabilir.

TEDAVİ:
1. Kaşımayı kesin Sürekli kaşınma tahrişe yol açar. Ne kadar çok kaşırsanız o kadar çok kaşınırsınız.
2. Bölgeyi temiz tutun Gece, gündüz ve her dışkılamadan sonra ılık su ile temizlenin.
3. Kulaktan dolma bilgilerle krem, fitil… vs ilaçlar kullanmayın. Bu yanlış yaklaşım tedavinizi daha da güçleştirecektir.

BÖLÜMÜMÜZDE ANAL KAŞINTI TEDAVİSİNDE UYGULANAN YENİLİKLER
Bu önerilere rağmen geçmeyen şikayeti olan hastalarımızı biz kliniğimizde gerekli araştırmaları yaptıktan sonra, farmakoloji bölümü tarafından hazırlanan özel ilaçlar ile tedavi ediyoruz. Anal bölge deri-deri altı tabakasında bulunan serbest sinir uçlerının aşırı duyarlılığını gidermekte faydalı olduğu saptanan bazı özel formulasyonlar ile tedavi olmanız mümkündür

 

KİŞİSEL VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE İŞLENMESİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME FORMU

Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (“Acıbadem”) ve Acıbadem’in hakim ve bağlı şirketleri (hepsi birlikte “Acıbadem Grubu” olarak anılacaktır.) tarafından, sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) ve ilgili mevzuat kapsamında Veri Sorumlusu sıfatıyla, kişisel verileriniz, aşağıda açıklanan çerçevede ve sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuata uygun olarak işlenebilecektir.

1. Kişisel Verilerin elde Edilmesi, İşlenmesi ve İşleme Amaçları

Kişisel verileriniz Acıbadem Grubu tarafından sağlanmakta olan kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amaçlarıyla ve Acıbadem Grubu şirketlerinin faaliyet konularına uygun düşecek şekilde; sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, çağrı merkezi, internet sitesi, sözlü, yazılı ve benzeri kanallar aracılığıyla elde edilmektedir. Sağlık verileriniz başta olmak üzere özel nitelikli kişisel verileriniz ve genel nitelikli kişisel verileriniz, Grup tarafından aşağıda yer alanlar dâhil ve bunlarla sınırlı olmaksızın bu maddede belirtilen amaçlar ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü şekilde işlenebilmektedir:

  • Kimlik bilgileriniz: Adınız, soyadınız, T.C. Kimlik numaranız, pasaport numaranız veya geçici TC Kimlik numaranız, doğum yeri ve tarihiniz, medeni haliniz, cinsiyetiniz, sigorta veya hasta protokol numaranız ve sizi tanımlayabileceğimiz diğer kimlik verileriniz.
  • İletişim Bilgileriniz: Adresiniz, telefon numaranız, elektronik posta adresiniz ve sair iletişim verileriniz, müşteri temsilcileri ya da hasta hizmetleri tarafından çağrı merkezi standartları gereği tutulan sesli görüşme kayıtlarınız ile elektronik posta, mektup veya sair vasıtalar aracılığı ile tarafımızla iletişime geçtiğinizde elde edilen kişisel verileriniz.
  • Muhasebesel Bilgileriniz: Banka hesap numaranız, IBAN numaranız, kredi kartı bilginiz, faturalama bilgileriniz gibi finansal verileriniz.
  • Sağlık hizmetlerinin finansmanı ve planlaması amacıyla özel sağlık sigortasına ilişkin verileriniz ve Sosyal Güvenlik Kurumu verileriniz.
  • Hastane veya tıp merkezlerimizi ziyaret etmeniz halinde güvenlik ve denetim amaçlı tutulmakta olan kamera kayıtları görüntüleriniz.
  • Otoparkı kullanmanız halinde araç plaka veriniz.
  • Sağlık Bilgileriniz: Laboratuvar sonuçlarınız, test sonuçlarınız, muayene verileriniz, randevu bilgileriniz, check-up bilgileriniz, reçete bilgileriniz dahil ancak bunlarla sınırlı olmaksızın tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi sırasında veya bunların bir sonucu olarak elde edilen her türlü sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel verileriniz.
  • monash.pw sitesine veya monash.pw adresine gönderdiğiniz veya girdiğiniz sağlık verileriniz ve sair kişisel verileriniz.
  • Acıbadem’e veya Acıbadem Grup şirketlerinden herhangi birine iş başvurusunda bulunmanız halinde bu hususta temin edilen özgeçmiş dâhil sair kişisel verileriniz ile Acıbadem Grubu çalışanı ya da ilişkili çalışan olmanız halinde hizmet akdiniz ve işe yatkınlığınız ile ilgili her türlü kişisel verileriniz.

Acıbadem Grubu tarafından elde edilen her türlü kişisel veriniz (Özel nitelikli kişisel veriler de dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) aşağıdaki amaçlar ile işlenebilecektir:

  • Kimliğinizi teyit etme,
  • Kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi.
  • İlgili mevzuat uyarınca Sağlık Bakanlığı ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile talep edilen bilgilerin paylaşılması.
  • Hastane ve Tıp Merkezlerimizin iç işleyişi ile günlük operasyonların planlanması ve yönetilmesi.
  • Hastane Yönetimi, Hasta Hakları, Hasta Deneyimi bölümleri tarafından hasta memnuniyetinin ölçülmesi, arttırılması ve araştırılması.
  • İlaç temini.
  • Randevu almanız halinde randevu hakkında sizi haberdar edebilme.
  • Risk yönetimi ve kalite geliştirme aktivitelerinin yerine getirilmesi.
  • Sağlık hizmetlerini geliştirme amacıyla analiz yapma.
  • Hasta Hizmetleri, Mali İşler, Pazarlama bölümleri tarafından sağlık hizmetlerinizin finansmanı, tetkik, teşhis ve tedavi giderlerinizin karşılanması, müstehaklık sorgusu kapsamında özel sigorta şirketler ile talep edilen bilgilerin paylaşılması.
  • Araştırma yapılması.
  • Yasal ve düzenleyici gereksinimlerin yerine getirilmesi.
  • Sağlık hizmetlerinin finansmanı kapsamında özel sigorta şirketler ile talep edilen bilgileri paylaşma.
  • Kalite, Hasta Deneyimi, Bilgi Sistemleri bölümleri tarafından risk yönetimi ve kalite geliştirme aktivitelerinin yerine getirilmesi.
  • Hasta Hizmetleri, Mali İşler, Pazarlama bölümleri tarafından hizmetlerimiz karşılığında faturalandırma yapılması ve anlaşmalı olan kurumlarla ilişkinizin teyit edilmesi.
  • Pazarlama, Medya ve İletişim, Çağrı Merkezi bölümleri tarafından kampanyalara katılım ve kampanya bilgisi verilmesi, Web ve mobil kanallarda özel içeriklerin, somut ve soyut faydaların tasarlanması ve iletilebilmesi.

İlgili mevzuat uyarınca elde edilen ve işlenen Kişisel Verileriniz, Acıbadem veya Acıbadem Grubu’na ait fiziki arşivler ve/veya bilişim sistemlerine nakledilerek, hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda muhafaza altında tutulabilecektir.

2. Kişisel Verilerin Aktarılması

Kişisel verileriniz, Kanun ve sair mevzuat kapsamında ve yukarıda yer verilen amaçlarla Acıbadem ve Acıbadem Grubu tarafından Acıbadem Grubu’na dahil olan şirketler ile, Özel sigorta şirketleri, Sağlık bakanlığı ve bağlı alt birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve sair kolluk kuvvetleri, Nüfus Genel Müdürlüğü, Türkiye Eczacılar Birliği, Mahkemeler ve her türlü yargı makamı, merkezi ve sair üçüncü kişiler, yetki vermiş olduğunuz temsilcileriniz, avukatlar, vergi ve finans danışmanları ve denetçiler de dâhil olmak üzere danışmanlık aldığımız üçüncü kişiler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, resmi merciler dâhil sağlık hizmetlerini yukarıda belirtilen amaçlarla geliştirmek veya yürütmek üzere işbirliği yaptığımız iş ortaklarımız ve diğer üçüncü kişiler ile paylaşılabilecektir.

3. Kişisel Veri Elde Etmenin Yöntemi ve Hukuki Sebebi

Kişisel verileriniz, her türlü sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, yukarıda yer verilen amaçlar ve Acıbadem’in faaliyet konusuna dahil her türlü işin yasal çerçevede yürütülebilmesi ve bu kapsamda Acıbadem’in akdi ve kanuni yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa edebilmesi için toplanmakta ve işlenmektedir. İşbu kişiler verilerinizin toplanmasının hukuki sebebi;

  • sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu,
  • sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu,
  • sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,
  • Özel Hastaneler Yönetmeliği,
  • Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Mahremiyetinin Korunması Yönetmeliği,
  • Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuat hükümleridir.

Ayrıca, Kanun’un 6. maddesi 3. fıkrasında da belirtildiği üzere sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbı teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.

4. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Haklarınız

Kanun ve ilgili mevzuatlar uyarınca;

  • Kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenme,
  • Kişisel veriler işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,
  • Kişisel sağlık verilerine erişim ve bu verileri isteme,
  • Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
  • Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,
  • Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesini isteme,
  • Kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme,
  • Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesine ve/veya kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesine ilişkin işlemlerin kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,
  • İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme hakkını haizsiniz.

Mezkûr haklarınızdan birini ya da birkaçını kullanmanız halinde ilgili bilgi tarafınıza, açık ve anlaşılabilir bir şekilde yazılı olarak ya da elektronik ortamda, tarafınızca sağlanan iletişim bilgileri yoluyla, bildirilir.

5. Veri Güvenliği

Acıbadem, kişisel verilerinizi bilgi güvenliği standartları ve prosedürleri gereğince alınması gereken tüm teknik ve idari güvenlik kontrollerine tam uygunlukla korumaktadır. Söz konusu güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak muhtemel riske uygun bir düzeyde sağlanmaktadır.

6. Şikayet ve İletişim

Kişisel verileriniz teknik ve idari imkânlar dâhilinde titizlikle korunmakta ve gerekli güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak olası risklere uygun bir düzeyde sağlanmaktadır. Kanun kapsamındaki taleplerinizi, “monash.pw” web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak;

  • (i) ATATÜRK monash.pw monash.pw:3/8 ATAŞEHİR, Istanbul, Türkiye adresine kargo ile ıslak imzanızı taşıyan bir dilekçe ile “Kurumsal Sekretarya” departmanı dikkatine Zarfına “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Bilgi Talebi” yazılarak gönderebilirsiniz,
  • (ii) Noter kanalıyla gönderebilir,
  • (iii) [email protected] adresine güvenli elektronik ya da mobil imzalı olarak, kayıtlı elektronik posta adresi veya sistemimizde kayıtlı elektronik e-posta adresiniz aracılığıyla ve/veya
  • (iv) Acıbadem’e hitaben yazdığınız “word veya pdf.” formatındaki bir dosyayı güvenli eimza ile imzalayarak [email protected] ‘a e-posta’nın konu kısmına “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Bilgi Talebi” yazarak iletebilirsiniz.

Kanun kapsamındaki taleplerinizi, monash.pw web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak ve formda belirtilen usullerle tarafımıza iletmenizi rica ederiz.

YUKARI

Makat Kaşıntısı Neden Olur? Nasıl Geçer?

Makat kaşıntısı toplumda sık görülen ve erkeklerde daha fazla rastlanan bir problemdir. Mantarlar, bakteriler, tahrişler, bağırsak parazitleri ve psikolojik gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşabilir. Bazen birkaç sebep bir arada olabilir. Krizler halinde gelebilen kaşıntı günlük yaşantıyı çekilmez hale getirebilir. Kişinin kafası oraya takılır ve moralini bozar. Tedavisiz kaldıkça belirtiler ilerler ve komplikasyonlar oluşabilir. Sebepleri ortadan kaldırmaya yönelik, hassas ve sabırlı bir tedavi süreci ile başarılı bir tedavi gerçekleşebilir.

Makat Kaşıntısı (Pruritus Ani) Nedir?

Makat kaşıntısı; mantar, bakteri ve virüs gibi mikrobik sebepler, kimyasal tahrişler, dışkı artıkları, bağırsak hastalıkları ve stres gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşan makat ve çevresindeki kaşıntılı durumlara denir. Bazen kaşıntıya yanma hissi eşlik edebilir. Deri belirtileri sebeplere göre çok farklı olabilir. En sık görülen belirtiler kaşıntı ile birlikte makat etrafında kızarıklık, kepeklenme, sulanma, yanma ve deride kalınlaşmadır. Bu belirtiler zamanla popoya, cinsel organa ve kasık bölgesine yayılabilir.

 

Toplumda % oranında görülür. Her yaş grubunda olabilir. Ancak en sık yaş arasında rastlanır. Erkeklerde kadınlardan dört kat daha fazla görülmektedir.

Makatta Kaşıntı Neden Olur?

Tespit edilebilen ya da edilemeyen birçok farklı sebep makatta kaşıntı ve yanma yapabilir. Başlıca sebepler aşağıda belirtilmiştir;

1. Yanlış Hijyenik Yaklaşım

  • Yetersiz makat temizliğine bağlı dışkı artıkları
  • Aşırı temizlik
    • Makatın aşırı ve sıkça alkali sabun ile yıkanması
    • Tuvalet kâğıdı ile aşırı ve sertçe kurulama

2. Deri Hastalıkları

3. Bağırsakta Yerleşen Parazitler

  • Kıl Kurdu
  • Bağırsak Solucanı
  • Şerit (Tenya)

4. Cinsel İlişki İle Bulaşan (Veneryan) Hastalıklar

5. Psikolojik

  • Üzüntü
  • Korku
  • Kaygı
  • Stres
  • Depresyon

6. Bazı İlaçlar

  • Antibiyotikler
  • Ağrı kesiciler
  • Romatizma ilaçları
  • Sinir ilaçları
  • Tansiyon ilaçları
  • Kolşisin

7. Alkollü İçecekler

8. Bazı Yiyecek ve İçecekler

  • Süt, ayran, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri
  • Baharat ve baharatlı gıdaların aşırı tüketimi
  • Aşırı çay ve kahve tüketimi
  • Kafeinli içecekler
  • Karbonatlı içecekler
  • Domates ve ketçap
  • Çikolata, fındık, patlamış mısır ve acı turşuların aşırı tüketimi

9. Genel Hastalıklar

  • Diyabet
  • A, B ve D vitamini eksikliği
  • Karaciğer Hastalıkları
  • Böbrek Hastalıkları
  • Mekanik Sarılık
  • Çölyak Hastalığı
  • Lösemi
  • Obezite
  • Hipertiroidi (Tiroid Bezinin çok çalışması)
  • Demir Eksikliği Anemisi (Kansızlık)
  • Aplastik Anemi (Kan hücrelerinin üretilememesi)

Kadın Hastalıkları

  • Vajinit (Vajina iltihabı)
  • Vulvit (Vulva iltihabı)
  • Menopoz

Bağırsak Hastalıkları

  • Kronik Kabızlık
  • Kronik İshal
  • İltihaplı Bağırsak Hastalığı
  • Huzursuz Bağırsak Sendromu
  • Bağırsak Kanseri
  • Rektum Kanseri
  • Rektum Polipleri
  • Skuamöz Hücreli Kanser
  • Habis Melanom

Anüs ve Çevresinin Bazı Hastalıkları

  • Basur (Hemoroid)
  • Makatta çatlak (Anal Fissür)
  • Makat fistülü (Anal Fistül)
  • Makat apsesi
  • Makat kıl ve ter bezi iltihabı (Anal Kriptit)
  • Makat sarkması (Rektal Prolapsus)
  • Makat Kanseri
  • Proktit
  • Paget hastalığı
  • Makat kasının fonksiyon bozukluğu ya da yaralanması
  • Dışkı kaçırma
  • Makatta ıslanma
  • Tarlov kistleri

Uzun Süreli Antibiyotik Kullanımı

Normal bağırsak florasında bulunan faydalı bakterilerin azalmasına ve kandida mantarlarının artışına sebep olarak ‘Anal Kandidiyazis’ meydana gelmesiyle makat kaşıntısı oluşur.

Yaralanma

  • Makata darbe gelmesi
  • Makatta yabancı cisim olması

Nedeni Bilinmeyen (İdyopatik) 

Bazı hastalarda sebep tespit edilemeyebilir.

Makatın Yetersiz ya da Aşırı Temizlenmesi Kaşıntıya Sebep Olur mu?

Makat bölgesinin yetersiz temizlenmesi sonucu dışkı artıklarının bu bölgede kalması kaşıntı ve yanma hissine sebep olabilir. Ancak makat kaşıntısı, yetersiz temizlenen kişilerden daha büyük oranda aşırı temizlenen kişilerde görülmektedir. Çünkü temizleyicilerin aşırı kullanımı derinin koruyucu asit-yağ mantosunun incelmesine sebep olmakta, bu durum deriyi mikrobik ve kimyasal etkenlere karşı korunaksız bırakmaktadır.

Makat Kaşıntısı Belirtileri Nelerdir?

Makat kaşıntısı yukarıda belirtilen birçok farklı sebebe bağlı oluşabildiğinden sebebe göre değişen çok farklı ve zengin klinik görünümlerle karşımıza çıkabilir. Aşağıda belirtilenlerden bir veya birkaçı bir arada görülebilir;

  • Kaşıntı
  • Yanma
  • Ağrı
  • Karıncalanma
  • Kızarıklık (Eritem)
  • Morumsu kızarıklık (Livid Eritem)
  • Egzamatöz plaklar
  • Kalınlaşma (Likenifikasyon)
  • Kepeklenme
  • İçi su dolu kabarcıklar (Vezikül veya Bül)
  • İrinli görünüm (Püstül veya Apse)
  • Akıntı
  • Sızıntı
  • Kabuklanma
  • Deri kuruluğu

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Makat kaşıntısı ya da yanma hissi ve buna sebep olan durumlar tedavi edilmezse hastalık ilerler ve makat bölgesinde çok ciddi enfeksiyonlar oluşabilir. Önce anüs ve çevresinde (pelvik bölgede) iltihaplanma oluşur, mikroplar buradan bütün vücuda yayılarak Sepsis denilen ve hastanın yaşamını tehdit eden kan dolaşımının mikroplandığı yaygın enfeksiyon oluşabilir.

Makatta Kaşıntı ve Yanmayı Azaltmak İçin Tavsiyeler Nelerdir?

Hastaya yapılması gereken tavsiyeler derinin koruyucu tabakası olan asit yağ mantosunun incelmesine ve derinin hastalıklara açık hale gelmesine sebep olan her türlü mekanik, tahriş edici ve alerjik etkilerden korumaya yönelik önlemleri içermektedir. Bu amaçla aşağıdakiler tavsiye edilebilir;

  • Doğal malzemeden üretilmiş, sıkmayan iç çamaşırı ve elbiseler giyilmeli
  • Makat bölgesi darbelerden korunmalı
  • Terlemeyi ve tahrişi azaltmak için otururken makat bölgesinin altına yumuşak bir yastık koyulmalı
  • Ter birikimini ve tahrişini önlemek için spordan sonra duş almalı
  • Yaygın kullanılan tuvalet kağıtları sert ve renkli olabildiği için bunların kullanımı sakıncalıdır. Kaşınan bölgeye sertçe sürtülen tuvalet kâğıdı kaşıntıyı daha da arttırır.
  • Normal sabunlar alkali oldukları için kullanılmamalıdır. Ancak bazı mikrobik sebepli kaşıntılarda kısa süreli ve günde en fazla ikiyi geçmemek kaydıyla esas tedaviye destek amaçlı asidik sabunlar dermatoloji hekimi tarafından tavsiye edilebilir. Bunların dahi hekimin tavsiye ettiği süre ve doz dışında kullanılmaması gerekir.
  • Makat bölgesine normal sabun kullanılmaması gerektiği gibi duş jeli, şampuan, tuvalet kâğıdı ve ıslak mendil de kullanılmamalı
  • Makat bölgesinde parfüm ve deodorant kullanımından kaçınılmalı
  • Makat bölgesine hekim reçetesi dışında komşu veya arkadaş tavsiyesi ile rastgele krem, pomat vb. sürülmemeli
  • Makat kaşıntısına sebep olan yukarıda bahsedilen yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı
  • Yüksek lifli ve doğal gıdalar ile beslenilmelidir. Hazır ve rafine gıdalardan uzak durulmalıdır. Böylece kabızlık ya da ishal olunması önlenerek rahat dışkılama sağlanır ve makat kaşıntısı azalır.
  • Makat bölgesi ılık ve temiz bir su ile sabah-akşam yıkanmalı böylece dışkı ve ter artıklarından temizlenmelidir. Ardından temiz bir havlu, pamuklu bez ya da nemli ve kaliteli bir tuvalet kâğıdı ile nazikçe ve çok bastırmadan kurulanmalıdır. Bu mümkün değilse kurulama ılık ayarda kurutma makinası ile de yapılabilir.
  • Bazı hastalarda günde iki kez ılık suyun içine dörtte bir oranında natürel sirke konulması ve bununla dakika oturma banyosu yapılması rahatlatır. Ya da sirkeli suya emdirilen pamuklu bez makat bölgesine 1 saat süre ile uygulanırsa bu da rahatlık sağlar. Oturma banyosu sonrası bölge ılık su ile durulanmalı ve nazikçe kurulanmalıdır.
  • Hekim tavsiyesi dışında kesinlikle hiçbir ilaç ya da bitki kullanılmamalıdır.

Makat Kaşıntısı Tedavisi Nasıldır?

Makat kaşıntısını çok farklı sebepler oluşturabildiği için tedaviler de sebeplere yönelik olmak durumundadır. Genel bir bakışla aşağıdaki şekilde özetlenebilir;

 

Dermatolojik Hastalıklar: Deri ile ilgili hastalıkların takip ve tedavileri dermatoloji hekimlerince yapılmaktadır. Makat bölgesinde kaşıntıya yol açabilen egzama, sedef hastalığı, liken ve ilaç alerjileri gibi durumların yanı sıra çok sayıda mikrobik hastalık olabilir. Bunların her birinin kendine özgü tedavileri mevcuttur. Tedavi süresi genellikle haftadır. Nadiren birkaç ayı bulan durumlar da olabilir. Bu hastalıkların bir kısmının tedavisi ile ilgili ayrıntılı bilgi için aşağıda belirtilen yazılarıma göz atabilirsiniz;

 

Makat kaşıntısına sebep olabilecek dermatolojik hastalıkların tedavileri ile ilgili bazı örnekler verecek olursak;

  • Derinin mantar hastalıkları için çeşitli kremler ve tabletler
  • Derinin viral hastalıkları için tablet, krem, solüsyon ve radyofrekans tedavisi, kriyoterapi gibi müdahaleli yöntemler
  • Derinin bakteriyel hastalıkları için antibiyotikli haplar, kremler, solüsyonlar, pansumanlar
  • Derinin paraziter hastalıkları için çeşitli losyon, krem ve pomatlar
  • Bağırsak parazitleri için çeşitli tabletler ve şuruplar
  • Derinin habis hastalıkları için çeşitli ilaçlar, cerrahi tedavi ve kriyoterapi
  • Kaşıntıyı ve egzamayı gidermek için çeşitli antihistaminik haplar ya da hafif steroidli kremler

 

Genel Hastalıklar: Diyabet, hipertiroidi, anemi, karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı gibi dahili problemler dahiliye hekimlerince yönetilir ve takibi yapılır.

 

Obezite: Aşırı kilo varsa mutlaka hekim kontrolünde verilmelidir.

 

Bağırsak Hastalıkları: Genel Cerrahi hekimleri bağırsakların ve anüsün cerrahi tedavilerini uygular. Bağırsak hastalıklarının takip ve tedavileri ise Genel Cerrahi ve Dahiliye (Gastroentroloji) hekimlerince yapılır.

 

Cerrahi Tedavi: Nadiren gerekebilir. Basur (hemoroid), makat çatlağı ve makat fistülü gibi anüs bölgesinin ameliyat gerektiren durumları Genel Cerrahi hekimlerince tedavi edilir.

 

Özetleyecek olursak, makat kaşıntısı bazen dahili ya da cerrahi problemlere bağlı oluşabilmekle beraber sebeplerin büyük bir bölümü deri ile ilgili problemlerdir. Tedavide öncelikli olarak hastalığa neden olan esas problem ortadan kaldırılmaya çalışılır. Beraberinde belirtileri gidermeye ve hastayı rahatlatmaya yönelik tedavi yürütülür. Makat kaşıntısı, hastaların büyük bir bölümünde başarı ile tedavi edilebilen bir problemdir.

Dr. Ahmet ACAR

Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı

nest...

oksabron ne için kullanılır patates yardımı başvurusu adana yüzme ihtisas spor kulübü izmit doğantepe satılık arsa bir örümceğin kaç bacağı vardır