Makat Bölgesinde Pişik

işik, genelde sıcak havalarda, koltuk altı, apış yeri, bacak arası gibi tenin birbirine sürtünen yerlerinde, terin yakmasıyla oluşan kızarıklıktır. Daha çok bebeklerde ortaya çıksa da, yetişkinlerde de görülür.

Yaz aylarında gelişmesi, akla aşırı terlemeyi getirse de, yetişkin pişiklerinin pek çok sebebi olabilir. Tedaviye bu sebeplerin ortadan kaldırılmasıyla başlanmalıdır:

- Makat bölgesinin aşırı temizliği

- Makat bölgesinin ıslak kalması

- Kimyasal içeren mendil kullanımı

- Turşu, patlıcan, domates, acı ve baharat gibi gıdalar bölgesel hassasiyete yol açabilir.

- Dış basur

- Dar kıyafet

- Sentetik iç çamaşırlar

- Kadın bağı

- Aşırı kilo

- Yetersiz temizlik (Dışkı içindeki safra asitleri cildi yakarak tahriş edebilir)

- Kalitesiz tuvalet kağıdı kullanımı

Kilo risk nedeni

Aşırı kilolularda büklüm yerleri daha fazladır ve terleme daha çok olur. Ayrıca yaşlılarda yerçekiminin etkisiyle cilt aşağı doğru sarktığından birçok yerde pişik görülebilir.

Sadece koltuk altı ve kasıklarda değil, kat yapan kollarda, bacaklarda ve vücudun diğer yerlerinde, özellikle gıdıda pişik şikayetleri olabilir.

Büyüklerde pişikten korunma yollarının başında, vücudu kuru tutmak gelir. Büklüm yerlerinin çamaşırlarla ayrılması, iç çamaşırları, çorap ve kıyafetlerinin sentetik maddelerden olmaması gerekir. Büklüm yerlerinin kuru tutulması için doğal pudralardan faydalanılabilir. Bu pudralar saf, doğal pudralar olabileceği gibi, içine medikal asitler katılmış pudralar da tercih edilebilir.

Pişik önleyici kremler

Pişik oluştuktan sonra kullanılacak kremler, tedavi edici ve mantarı önleyici olmalı. Bunlar genellikle günde bir kez sürülür. Akşamları pişik tedavi edici kremleri sürmek, az miktarda cilde uygulamak gerekir. Tedavide sadece kremler değil, pudra da kullanılabilir.

Yetişkinlerde kaç günde iyileşiyor?

Pişiğin geçme süresini belirlemek mümkün değil. Her hastalıkta olduğu gibi bu süre kişiden kişiye göre değişir. Bebeklerde veya yetişkinlerde terlemeye bağlı basit vakalar birkaç günlük tedaviyle giderilebilir. Ancak ilerlemiş ve mantar hastalığına dönüşmüş durumlarda iyileşme süresi 10 - 15 günü, hatta ayları bulabilir.

Bebeklerde isilik

Bebekler, yetişkinlere göre isiliğe daha yatkındır çünkü ter bezleri tam olarak gelişmemiştir. Ayrıca ter bezleri yetişkinlere göre çok daha çabuk tıkanır. Sıcak hava, kalın giysiler, bebeği tutarken vücudunuza fazla bastırmak, sıkı ve nemli bezler riski artırır. Bebeklerde isilik çok ciddi bir duruma işaret etmez ancak onun sıcakladığı anlamına gelir. Bebeği serinletmek gerekir, aksi takdirde ateşi yükselebilir ve vücudu susuz kalabilir.

KÜÇÜK PEMBE KABARTILAR

Ciltteki ter bezlerinin tıkanması sonucu dışarı salgılanamayan ter, isiliğe yol açar. Terin dışarı çıkamayıp alttaki cilt katmanlarına sızması yüzünden kızarık bir yüzeyle çevrili kaşıntılı döküntüler, kabartılar ortaya çıkar.

Ter bezleri tıkalı olduğunda, az miktarda terlemek bile isilik sebebidir. İsilikte kaşıntı ve döküntülerin yanı sıra karıncalanma hissi de oluşabilir.

Yaz aylarında, sıcak ve nemli havalarda daha çok görülür. Öte yandan kış aylarında da gelişebilir. Bulaşıcı bir hastalık değildir. Boyunda, koltuk altında belin kemer çizgisinde, kasıklarda, diz ve dirseklerin iç tarafında rastlanır. İsilik nedenleri şöyle sıralanabilir:

Çok terlemek: Sıcak ve nemli havada dar giysilerle egzersiz yapmak fazla terlemeye neden olur ve isilik gelişir. Ter bezlerinin tıkanması hem bebeklerde hem yetişkinlerde isiliğin ana nedenidir.

Nemli ve sıcak iklime alışık olmamak: Tropikal iklime, sıcak ve nemli havaya alışık olmayanlarda, isilik riski daha yüksektir.

Hastalık ve hareketsizlik: Uzun süre yataktan kalkamamak, özellikle sıcak tutan veya terleten nevresim ve yatak örtüleri kullanmak terleme ve isiliği beraberinde getirir.

Kat kat giyinmek:
Kış aylarında üşümemek için kat kat giyinmek veya mevsim koşullarına göre kıyafet seçmemek sorunu tetikler.

Bir ısıtıcıya ya da ateşe yakın oturmak: Kışın görülen isiliğin başlıca nedenlerinden biri, ısıtıcıya fazlasıyla yakın durmaktır.

Fazla kilolar veya obezite: Kilolu olmak terlemeyi, terleme de isilik ihtimalini artırır.

Tedavi seçenekleri

İsilik, ciddi bir cilt hastalığı olarak sınıflandırılmaz ve nadiren özel tedavi gerektirir. Genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. İyileşmesini beklerken şikayetlerin hafifletilmesi için şunlar yapılabilir:

Sıcak ve nemli ortamlardan kaçının: Sıcak havada dışarıya çıkacaksanız, gölge ve serin yerlerde bulunmaya gayret edin. Sıcağa maruz kalmak, daha fazla terlemeye ve isiliğin kötüleşmesine neden olur. Vücudun susuz kalmaması için bolca su için.

Bol, pamuklu giysiler giyin: Sentetik kumaşlardan kaçının, çünkü naylon veya polyester giysiler hem sıcağı hem de teri hapseder.

Cildinizi serin tutun: Soğuk duş cildinizi yatıştırır ve daha fazla terlemeyi engelleyebilir. Birkaç saatliğine klimalı bir ortamda bulunmak da serinlemenize yardımcı olur. Soğuk kompres işe yarayacaktır ancak 20 dakikadan fazla uygulamayın.

Kremler kullanın: Eczanelerde satılan ve doktorunuzun önereceği isilik kremleri ya da alerji hapları hastalığın çabuk iyileşmesine yardımcı olabilir.

İlaç kullanmadan önce bir cilt doktoruna danışmak en iyisidir.

Çocukluk yaşlarından sonra yani erişkin yaşlarda pişik daha çok yaz aylarında ortaya çıkan kaşıntı, ıslaklık, pis koku ve kaşımayla ortaya çıkan acı şeklinde seyreden bir hastalıktır. Her ortamda kaşıyarak rahatlanamadığı için hastaya ciddi sıkıntı verebilmektedir.

Büyüklerde Pişik Problemi

Bebeklerde daha sık görülmektedir ancak erişkinlerde de karşılaşılan bir durumdur. Yaz aylarında olması akla aşırı terlemeyi getirse de yetişkin pişiklerinde bir çok sebep sayılabilir ve tedaviye bu sebeplerin ortadan kaldırılmasıyla başlanmalıdır. Aslında pişik kısa sürede düzelir, tedaviye rağmen düzelmiyorsa anal dermatit  yani mayasıl olabileceği düşünülmelidir.

Pişik Tedavisi
Aşağıdaki nedenler ortadan kaldırılmalıdır, neden ortadan kaldırılmazsa hastalık yeniden ortaya çıkabilir. Tedavide erişkin pişiklerine özel olarak geliştirilmiş Pruzon Merhem 2-3 günde tama yakın düzelme sağlar.

Büyüklerde Görülen Pişik Sebepleri
Makat bölgesinin sabun gibi maddelerle temizlenmesi
Makat bölgesinin ıslak kalması
Kimyasal madde içeren ıslak mendil kullanmak
Turşu, patlıcan, domates, acı ve diğer baharatlar kişide bölgesel hassasiyete neden olabilir.
Dış hemoroid varlığı, deri yapısı bozulur
Dar kıyafet ve iç çamaşırı, bölge havalanmasını engeller
Sentetik iç kıyafet
Kadın bağının sentetik yüzeyli olanları
Şişmanlık, aşırı kilo kalça arasının havalanmasını engeller
Yetersiz temizlik; Dışkılama sonrası yeterli temizlik yapılmazsa dışkı cildi tahriş edebilir.
Kalitesiz tuvalet kağıdı kullanmak içeriğindekii kimyasallar alerji yapabilir
Fistül (akıntı yapar, akıntı deriyi tahriş eder)
Makata yakın açılmış kıl dönmesi yine akıntı yapan bir hastalıktır
Yaramayan gıda tüketimi, en çok bilinenler; domates, acı, karabiber, çikolata, kahve

Bazen bu sebeplerin tamamen engellenmesine rağmen sorun devam eder, bu durumda daha uzak sebepler araştırılmalıdır.

Öncelikle bu sebepler varsa ortadan kaldırılmalı buna rağmen pişik devam ediyorsa makat bölgesi pişiklerinin tedavisi için üretilen pruzon merhem veya benzeri bir ürün kullanılmalıdır. Kortizonlu ilaçların ciddi yan etkileri olduğu için ikinci tercih olarak düşünülmelidir. Kortizon kullanılması durumunda kısa sürede kesilmelidir yoksa kortizonun cildi incelteceğinden (derinin atrofi olması) tedavi daha zorlaşacaktır.

Merhemle şikayetler 2 günde geçer ancak yeniden kaşıntı başlarsa asıl sorun hala bulunamamış demektir. Olabilecek sebepleri yeniden araştırmalı ve hayatınızdan çıkarmalısınız. Pruzon merhem makat bölgesi kaşıntılı sorunlarının tedavisi için üretilen Türkiye’deki tek ilaçtır.

https://www.satistemsilcileri.com/op-dr-seher-sirin

Op. Dr. Atilla Kaya

Merhabalar ben Atilla Kaya, genel cerrahi ve medikal estetik uzmanı olarak İstanbul Bakırköy’de hasta kabulüne devam ediyorum. Tıp eğitimim 1980-1986 yılları arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, uzmanlık eğitimimi ise İstanbul Eğitim Araştırma Hastanesinde tamamladım. Proktoloji alanında binlerce ameliyat tecrübem bulunmaktadır.

Makat kaşıntısı toplumda sık görülen ve erkeklerde daha fazla rastlanan bir problemdir. Mantarlar, bakteriler, tahrişler, bağırsak parazitleri ve psikolojik gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşabilir. Bazen birkaç sebep bir arada olabilir. Krizler halinde gelebilen kaşıntı günlük yaşantıyı çekilmez hale getirebilir. Kişinin kafası oraya takılır ve moralini bozar. Tedavisiz kaldıkça belirtiler ilerler ve komplikasyonlar oluşabilir. Sebepleri ortadan kaldırmaya yönelik, hassas ve sabırlı bir tedavi süreci ile başarılı bir tedavi gerçekleşebilir.

Makat Kaşıntısı (Pruritus Ani) Nedir?

Makat kaşıntısı; mantar, bakteri ve virüs gibi mikrobik sebepler, kimyasal tahrişler, dışkı artıkları, bağırsak hastalıkları ve stres gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşan makat ve çevresindeki kaşıntılı durumlara denir. Bazen kaşıntıya yanma hissi eşlik edebilir. Deri belirtileri sebeplere göre çok farklı olabilir. En sık görülen belirtiler kaşıntı ile birlikte makat etrafında kızarıklık, kepeklenme, sulanma, yanma ve deride kalınlaşmadır. Bu belirtiler zamanla popoya, cinsel organa ve kasık bölgesine yayılabilir.

Toplumda %3-5 oranında görülür. Her yaş grubunda olabilir. Ancak en sık 40-60 yaş arasında rastlanır. Erkeklerde kadınlardan dört kat daha fazla görülmektedir.

Makatta Kaşıntı Neden Olur?

Tespit edilebilen ya da edilemeyen birçok farklı sebep makatta kaşıntı ve yanma yapabilir. Başlıca sebepler aşağıda belirtilmiştir;

1. Yanlış Hijyenik Yaklaşım

• Yetersiz makat temizliğine bağlı dışkı artıkları
• Aşırı temizlik
  • Makatın aşırı ve sıkça alkali sabun ile yıkanması
  • Tuvalet kâğıdı ile aşırı ve sertçe kurulama

2. Deri Hastalıkları

3. Bağırsakta Yerleşen Parazitler

• Kıl Kurdu
• Bağırsak Solucanı
• Şerit (Tenya)

4. Cinsel İlişki İle Bulaşan (Veneryan) Hastalıklar

5. Psikolojik

• Üzüntü
• Korku
• Kaygı
• Stres
• Depresyon

6. Bazı İlaçlar

• Antibiyotikler
• Ağrı kesiciler
• Romatizma ilaçları
• Sinir ilaçları
• Tansiyon ilaçları
• Kolşisin

7. Alkollü İçecekler

8. Bazı Yiyecek ve İçecekler

• Süt, ayran, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri
• Baharat ve baharatlı gıdaların aşırı tüketimi
• Aşırı çay ve kahve tüketimi
• Kafeinli içecekler
• Karbonatlı içecekler
• Domates ve ketçap
• Çikolata, fındık, patlamış mısır ve acı turşuların aşırı tüketimi

9. Genel Hastalıklar

• Diyabet
• A, B ve D vitamini eksikliği
• Karaciğer Hastalıkları
• Böbrek Hastalıkları
• Mekanik Sarılık
• Çölyak Hastalığı
• Lösemi
• Obezite
• Hipertiroidi (Tiroid Bezinin çok çalışması)
• Demir Eksikliği Anemisi (Kansızlık)
• Aplastik Anemi (Kan hücrelerinin üretilememesi)

10. Kadın Hastalıkları

• Vajinit (Vajina iltihabı)
• Vulvit (Vulva iltihabı)
• Menopoz

11. Bağırsak Hastalıkları

• Kronik Kabızlık
• Kronik İshal
• İltihaplı Bağırsak Hastalığı
• Huzursuz Bağırsak Sendromu
• Bağırsak Kanseri
• Rektum Kanseri
• Rektum Polipleri
• Skuamöz Hücreli Kanser
• Habis Melanom

12. Anüs ve Çevresinin Bazı Hastalıkları

• Basur (Hemoroid)
• Makatta çatlak (Anal Fissür)
• Makat fistülü (Anal Fistül)
• Makat apsesi
• Makat kıl ve ter bezi iltihabı (Anal Kriptit)
• Makat sarkması (Rektal Prolapsus)
• Makat Kanseri
• Proktit
• Paget hastalığı
• Makat kasının fonksiyon bozukluğu ya da yaralanması
• Dışkı kaçırma
• Makatta ıslanma
• Tarlov kistleri

13. Uzun Süreli Antibiyotik Kullanımı

Normal bağırsak florasında bulunan faydalı bakterilerin azalmasına ve kandida mantarlarının artışına sebep olarak ‘Anal Kandidiyazis’ meydana gelmesiyle makat kaşıntısı oluşur.

14. Yaralanma

• Makata darbe gelmesi
• Makatta yabancı cisim olması

15. Nedeni Bilinmeyen (İdyopatik) 

Bazı hastalarda sebep tespit edilemeyebilir.

Makatın Yetersiz ya da Aşırı Temizlenmesi Kaşıntıya Sebep Olur mu?

Makat bölgesinin yetersiz temizlenmesi sonucu dışkı artıklarının bu bölgede kalması kaşıntı ve yanma hissine sebep olabilir. Ancak makat kaşıntısı, yetersiz temizlenen kişilerden daha büyük oranda aşırı temizlenen kişilerde görülmektedir. Çünkü temizleyicilerin aşırı kullanımı derinin koruyucu asit-yağ mantosunun incelmesine sebep olmakta, bu durum deriyi mikrobik ve kimyasal etkenlere karşı korunaksız bırakmaktadır.

Makat Kaşıntısı Belirtileri Nelerdir?

Makat kaşıntısı yukarıda belirtilen birçok farklı sebebe bağlı oluşabildiğinden sebebe göre değişen çok farklı ve zengin klinik görünümlerle karşımıza çıkabilir. Aşağıda belirtilenlerden bir veya birkaçı bir arada görülebilir;

• Kaşıntı
• Yanma
• Ağrı
• Karıncalanma
• Kızarıklık (Eritem)
• Morumsu kızarıklık (Livid Eritem)
• Egzamatöz plaklar
• Kalınlaşma (Likenifikasyon)
• Kepeklenme
• İçi su dolu kabarcıklar (Vezikül veya Bül)
• İrinli görünüm (Püstül veya Apse)
• Akıntı
• Sızıntı
• Kabuklanma
• Deri kuruluğu

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Makat kaşıntısı ya da yanma hissi ve buna sebep olan durumlar tedavi edilmezse hastalık ilerler ve makat bölgesinde çok ciddi enfeksiyonlar oluşabilir. Önce anüs ve çevresinde (pelvik bölgede) iltihaplanma oluşur, mikroplar buradan bütün vücuda yayılarak Sepsis denilen ve hastanın yaşamını tehdit eden kan dolaşımının mikroplandığı yaygın enfeksiyon oluşabilir.

Makatta Kaşıntı ve Yanmayı Azaltmak İçin Tavsiyeler Nelerdir?

Hastaya yapılması gereken tavsiyeler derinin koruyucu tabakası olan asit yağ mantosunun incelmesine ve derinin hastalıklara açık hale gelmesine sebep olan her türlü mekanik, tahriş edici ve alerjik etkilerden korumaya yönelik önlemleri içermektedir. Bu amaçla aşağıdakiler tavsiye edilebilir;

• Doğal malzemeden üretilmiş, sıkmayan iç çamaşırı ve elbiseler giyilmeli
• Makat bölgesi darbelerden korunmalı
• Terlemeyi ve tahrişi azaltmak için otururken makat bölgesinin altına yumuşak bir yastık koyulmalı
• Ter birikimini ve tahrişini önlemek için spordan sonra duş almalı
• Yaygın kullanılan tuvalet kağıtları sert ve renkli olabildiği için bunların kullanımı sakıncalıdır. Kaşınan bölgeye sertçe sürtülen tuvalet kâğıdı kaşıntıyı daha da arttırır.
• Normal sabunlar alkali oldukları için kullanılmamalıdır. Ancak bazı mikrobik sebepli kaşıntılarda kısa süreli ve günde en fazla ikiyi geçmemek kaydıyla esas tedaviye destek amaçlı asidik sabunlar dermatoloji hekimi tarafından tavsiye edilebilir. Bunların dahi hekimin tavsiye ettiği süre ve doz dışında kullanılmaması gerekir.
• Makat bölgesine normal sabun kullanılmaması gerektiği gibi duş jeli, şampuan, tuvalet kâğıdı ve ıslak mendil de kullanılmamalı
• Makat bölgesinde parfüm ve deodorant kullanımından kaçınılmalı
• Makat bölgesine hekim reçetesi dışında komşu veya arkadaş tavsiyesi ile rastgele krem, pomat vb. sürülmemeli
• Makat kaşıntısına sebep olan yukarıda bahsedilen yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı
• Yüksek lifli ve doğal gıdalar ile beslenilmelidir. Hazır ve rafine gıdalardan uzak durulmalıdır. Böylece kabızlık ya da ishal olunması önlenerek rahat dışkılama sağlanır ve makat kaşıntısı azalır.
• Makat bölgesi ılık ve temiz bir su ile sabah-akşam yıkanmalı böylece dışkı ve ter artıklarından temizlenmelidir. Ardından temiz bir havlu, pamuklu bez ya da nemli ve kaliteli bir tuvalet kâğıdı ile nazikçe ve çok bastırmadan kurulanmalıdır. Bu mümkün değilse kurulama ılık ayarda kurutma makinası ile de yapılabilir.
• Bazı hastalarda günde iki kez ılık suyun içine dörtte bir oranında natürel sirke konulması ve bununla 5-10 dakika oturma banyosu yapılması rahatlatır. Ya da sirkeli suya emdirilen pamuklu bez makat bölgesine 1 saat süre ile uygulanırsa bu da rahatlık sağlar. Oturma banyosu sonrası bölge ılık su ile durulanmalı ve nazikçe kurulanmalıdır.
• Hekim tavsiyesi dışında kesinlikle hiçbir ilaç ya da bitki kullanılmamalıdır.

Makat Kaşıntısı Tedavisi Nasıldır?

Makat kaşıntısını çok farklı sebepler oluşturabildiği için tedaviler de sebeplere yönelik olmak durumundadır. Genel bir bakışla aşağıdaki şekilde özetlenebilir;

Dermatolojik Hastalıklar: Deri ile ilgili hastalıkların takip ve tedavileri dermatoloji hekimlerince yapılmaktadır. Makat bölgesinde kaşıntıya yol açabilen egzama, sedef hastalığı, liken ve ilaç alerjileri gibi durumların yanı sıra çok sayıda mikrobik hastalık olabilir. Bunların her birinin kendine özgü tedavileri mevcuttur. Tedavi süresi genellikle 2-6 haftadır. Nadiren birkaç ayı bulan durumlar da olabilir. Bu hastalıkların bir kısmının tedavisi ile ilgili ayrıntılı bilgi için aşağıda belirtilen yazılarıma göz atabilirsiniz;

Makat kaşıntısına sebep olabilecek dermatolojik hastalıkların tedavileri ile ilgili bazı örnekler verecek olursak;

• Derinin mantar hastalıkları için çeşitli kremler ve tabletler
• Derinin viral hastalıkları için tablet, krem, solüsyon ve radyofrekans tedavisi, kriyoterapi gibi müdahaleli yöntemler
• Derinin bakteriyel hastalıkları için antibiyotikli haplar, kremler, solüsyonlar, pansumanlar
• Derinin paraziter hastalıkları için çeşitli losyon, krem ve pomatlar
• Bağırsak parazitleri için çeşitli tabletler ve şuruplar
• Derinin habis hastalıkları için çeşitli ilaçlar, cerrahi tedavi ve kriyoterapi
• Kaşıntıyı ve egzamayı gidermek için çeşitli antihistaminik haplar ya da hafif steroidli kremler

Genel Hastalıklar: Diyabet, hipertiroidi, anemi, karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı gibi dahili problemler dahiliye hekimlerince yönetilir ve takibi yapılır.

Obezite: Aşırı kilo varsa mutlaka hekim kontrolünde verilmelidir.

Bağırsak Hastalıkları: Genel Cerrahi hekimleri bağırsakların ve anüsün cerrahi tedavilerini uygular. Bağırsak hastalıklarının takip ve tedavileri ise Genel Cerrahi ve Dahiliye (Gastroentroloji) hekimlerince yapılır.

Cerrahi Tedavi: Nadiren gerekebilir. Basur (hemoroid), makat çatlağı ve makat fistülü gibi anüs bölgesinin ameliyat gerektiren durumları Genel Cerrahi hekimlerince tedavi edilir.

Özetleyecek olursak, makat kaşıntısı bazen dahili ya da cerrahi problemlere bağlı oluşabilmekle beraber sebeplerin büyük bir bölümü deri ile ilgili problemlerdir. Tedavide öncelikli olarak hastalığa neden olan esas problem ortadan kaldırılmaya çalışılır. Beraberinde belirtileri gidermeye ve hastayı rahatlatmaya yönelik tedavi yürütülür. Makat kaşıntısı, hastaların büyük bir bölümünde başarı ile tedavi edilebilen bir problemdir.