Hemoroid, halk arasında basur olarak bilinen makat bölgesinde ortaya çıkan ve kişiyi hem psikolojik hem de sosyal açıdan olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır.
Rektum denilen kısmın alt bölgesinde ortaya çıkan hemoroid, iki tür şeklinde görülür. İlk türü iç hemoroiddir. En hafif seyreden ve ağrısız olan iç hemoroiddir. İkinci tür ise dış hemoroid olarak bilinir. Genellikle rahatsızlık veren ve kişileri huzursuz eden de bu başlıktır.
Makat bölgesinde oluşan ağrılar birçok hastalığın habercisi olabilir. Hangi rahatsızlığın sebep olduğunu uzman doktor yapacağı tetkiklerle tespit edebilir. Ancak bu konuda aşağıdaki ihtimalleri göz önünde bulundurmakta fayda var.
Hemoroid: Basur olarak bilinen rahatsızlık, makatta ağrı ve yanma ile ortaya çıkabilir. Hemoroid iç ve dış basur olmak üzere ikiye ayrılır.
Anal Fissür: Makatta yanma ile ortaya çıkan bir başka rahatsızlık da anal fissürdür. Bu rahatsızlık makat çatlağı olarak da bilinir. Kabıza bağlı olarak dışkılama esnasında fazla ıkınma nedeniyle ortaya çıkabilir.
Anal Fistül: Bağırsak yapısının son kısmında gelişen apseler anal fistül olarak isimlendirilir. Makatta ağrı belirti olarak gösterilebilir. Bunun yanı sıra şişlik ve ağrı da diğer belirtileri arasında yer alır.
Anal Apse: Anal fistül ile karıştırılan bir rahatsızlıktır. Anüs çevresinde görülür ve makat ağrısı belirtiler arasındadır. Bunun yanı sıra kişilerde ateş ve buna bağlı olarak üşüme görülür.
Kıl Dönmesi: Makat bölgesinde ağrı görülmesinin sebepleri arasında kıl dönmesi de vardır. Tedavisi için genellikle cerrahi yöntem kullanılır.
Makat bölgesi hastalıkları için genel cerrahi bölümüne gidilir. Buradaki doktorlarımız makat ağrısı için öncelikle sebepleri bulurlar. Yapılan tetkiklerin ardından hastalığı tespit eden uzmanımız gerekli tedaviye başlar. Neden ortadan kaldırılmadan makatta ağrı kesilmez. Dolayısıyla böyle bir rahatsızlık hissediyorsak mutlak suretle doktora gitmeliyiz.
Öncelikle makatta ağrının şiddeti tespit edilmelidir. Örneğin bazı kişilerde makatta zonklama şeklide ağrı görülebilmektedir. Dolayısıyla makatta ağrının yukarıda saydığımız nedenlerden birisi olabileceği gibi bunların dışında da olabilmesi muhtemeldir. Bu bağlamda makatta ağrı belirti olarak değerlendirilir.
Genel cerrahi kliniğine yapılan başvuru sonucunda hastalığınıza bağlı olarak tedaviye başlanır. Bunun dışında makat ağrısını zayıflatmak için sizin de izleyebileceğiniz basit yöntemler mevcuttur. Ilık suya oturma yöntemi bunlardan ilkidir. Bir kaba hazırlayacağınız ılık suya oturarak bölgedeki kasları gevşetebilirsiniz.
Soğuk kompres uygulamak bir diğer yoldur. Özellikle hemoroidde sıklıkla kullanılan bu yöntem ile makatta ağrı hafifleyebilir.
İlaç tedavisi de doktor kontrolünde uygulanan yol ve yöntemler arasında yer alır. Bu noktada doktorumuz hastalığa bağlı olarak uygun ilaç tedavisine başlatabilir. İlacınızı mutlaka gününde ve saatinde alınız. Aksi takdirde ilacınızın etkisi azalır ve ağrı yeniden başlayabilir.
Anal apse, makatta iltihaplanma sonucu irin toplanması ile oluşur. Genellikle makat salgı bezlerinin iltihaplanmasından köken alır ve yayılır. Bu bezlerin esas görevi, mukus salgılayarak dışkı çıkışını kolaylaştırmaktır. Acil cerrahi gerektiren iltihabi bir hastalıktır. Her yaş grubunda görülebilmekle birlikte yaş arasında daha sık görülür. Erkekler de kadınlara oranla görülme sıklığı daha fazladır. Sıklıkla dışkı yumuşaklığının arttığı ilkbahar-yaz aylarında görülür. Sulu dışkı bezlerin algı çıkış noktalarını tıkayarak hastalığı tetiklemektedir
Anal bölgenin acil cerrahi tedavi gerektiren iltihabi hastalığıdır. Erkeklerde daha yüksek oranda görülür. Her yaş gurubunda görülebilmekle beraber yaş arasında daha sık görülebilmektedir.
Makat bölgesinde ağrı, kızarıklık, şişlik ve sıcaklık artışı en sık belirtileridir. Ayrıca genel huzursuzluk hali, ateş, titreme ve terleme gibi belirtilerde bulunabilir. İleri vakalarda hasta oturamaz hale gelir.
Anal apse oluşumunda anal glanduler yapının tıkanması ve burada başlayan enfeksiyonun çevre dokulara ilerleyerek yayılması en çok kabul gören teoridir.
Daha önce anal apse hikayesi, anal bölgeye uygulanmış cerrahi grişimler, anal bölge travması, anal fissür ve fistül varlığı anal apse oluşumunu tetiklemektedir.
Olmak üzere 4 alt ana başlıkta incelenir.
Teşhis için hastalıktan şüphelenmek önemlidir. Çoğu vakalara muayene ile tanı konulabilir. Şüphelenilen vakalarda ultrason, MR gerekebilir.
Anal apse tedavisi cerrahidir. Apse drenajı mutlaka anestezi altında yapılmalıdır. Anestezi olmadan direnaj son derece ağrılı olacaktımonash.pwıca yeterli direnaj için bu gereklidir. İnsizyon için anüse en yakın yer tercih edilmelidir.
Müdahale sonrası antibiyotik tedavisi ve hastanın takibi gereklidir. Anal apse de tekrarlama ihtimali %50 civarındadır. Apse sonrası anal fistül gelişme riski oldukça yüksektir( %30).
Hastalar tekrarlayan apse ve fistüle dönüşüm riski açısından uyarılmalıdır
Dışkılama sırasında makat bölgesinde ağrı ile başlar, daha sonra kızarıklık, şişlik ve sıcaklık artışı gibi belirtiler ortaya çıkar. Hastalar ayrıca ateş , terleme, halsizlik ve makattan iltihap şeklinde akıntı olduğunu söylerler.
Anal bölgeye uygulanmış cerrahi girişimler, anal bölge travması, anal fissür-fistül varlığı, daha önce geçirilmiş anal apse hikayesi, anal apse oluşumunda risk faktörleri olarak sıralanabilir. Bazen uzun süreli ishal sonrası oluştuğu gözlenmektedir .Aşırı alkol tüketimi ve aşırı kilo risk faktörleri arasındadır. Benim kendi hastalarımda tesbit ettiğim en sık anal apse sebebikronik anal fissür mevcudiyetidir.
Artan irin miktarının uyguladığı basınç nedeniyle intersfinkterik apse, kendini çevreleyen komşu dokulara yayılım gösterir, cilt altına doğru ilerler, perianal boşluğa ulaşır ve büyüyerek perianal apse oluşturur. Kaslar arasından yukarıya doğru ilerler ve supralevator boşlukta supralevator apseyi oluşturur. Ya da sfinkter kasını yanlamasına geçer ve iskiorektal apse halini alır.
Anal apsenin tanı ve tedavisi geciktikçe, apse hızla yayılır ve komplek bir hal alır.
Çoğu hastada tanı için muayene yeterlidir. Bazen ultrason ve MR istenebilir.
Anal apse tedavisinin amacı, makat bölgesine ait semptomları ve genel enfeksiyon durumunu düzeltmek, ayrıca apsenin komplike bir hal almasını veya anal fistül gibi bazı başka patolojileri tetiklemesini önlemektir.
Anal apsenin tedavisicerrahidir. Anestezi altında apse drenajı yapılır, insizyon için anüse en yakın yer seçilmelidir. Abse boşaltıldıktan sonra, ağrı, ateş ve diğer iltihabi bulgular hızla iyileşecektir. Bu iyileşme sürecinde antibiyotik, ağrı kesici ve sıcak su oturma banyosu kullanılabilir.
Cerrahi yöntemler sonrası antibiyotik tedavisi verilen hasta düzenli olarak takip edilir. Nüks oranı %10 civarındadır. Absesi olan hastanın hekime geç başvurması, apsenin yetersiz tedavisi ve apsenin yerleşim yerifistül oluşum riski açısından önemlidir. Anal apsesi olan hastaların %30'unda fistül oluşumu görülür
Anal Apse ile alakalı olarak daha fazla bilgi sahibi olmak için tıklayınız.
Söylemekten utanıldığı için ağrı çekilen ve ne yazık ki genellikle son aşamaya ulaştığında hekime başvurulan halk arasında basur olarak da bilinen hemoroidden korunmanın aslında ne kadar kolay olduğunu biliyor muydunuz?
Hemoroid (Basur) makat etrafındaki toplardamar yumağının gevşemesi ve meme şeklinde dışarı doğru sarkmasıdır.‘Bu gevşeme ve genişleme, genellikle birden olmaz. Belli bir zaman geçmesi gerekir. Bu nedenle hemoroid problemi olan kişinin belirgin olmasa da uzun süredir devam eden şikayetleri vardır. Ancak bazen hiç şikayeti olmayan kişiler veya hemoroidi olduğu bilinen ama çok rahatsız olmayan kişiler, makatlarında aniden ortaya çıkan ağrılı bir şişlikten dolayı başvururlar. Akut tromboze hemoroid dediğimiz bu durum şiddetli ağrı sebebiyle tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.’
Basur yani Hemoroid hastalığının dört derecesi vardır.
Hemoroid şikayetleri, kalın barsak kanseri olan bir hastanın şikayetleriyle karıştırılabilir. Hemoroid tedavi edilirken kanser gözden kaçabilir. Bu nedenle hastanın durumuna göre hemoroid tedavisi öncesi kalın barsak kontrolü (kolonoskopi) gerekebilir. Makatta ve çevresinde sıkça görülen diğer hastalıklar, anal fissür (çatlak), fistül (tünel), kıl dönmesi ve siğiller de hemoroid hastalığı ile karıştırılabilir. Dikkatli bir muayene ile bu hastalıklar teşhis edilip tedavi edilebilirler.
Maalesef hemoroid şikayetleri olan hastalar hem önemsemedikleri hem de utandıkları için hekime geç başvurarak; ileri evrede tedavi için yardım isterler. Oysaki daha hastalığın başında hemoroid tedavi edilmelidir ki ilerleyip şikayetler artmasın, ilaçlarla düzelebilecek hastalık ameliyat gerektirmesin ve çok miktarda kan kaybından dolayı kansızlık gelişmesin. Hemoroidde evrelerine göre çeşitli tedaviler vardır.
Bu tedavi yöntemleri arasında uzun vadede en etkilisi ve tekrarlama ihtimali en düşük olanı halen ameliyattır. Güncel olarak Longo yöntemi denilen metod ile ağrısız olarak hemoroide müdahale edilebilir. Bu metodda makatın yaklaşık 4 cm içinden 2 cm genişliğinde bir silindirik halka çıkarılıp kalan iki uç tek kullanımlık bir cihaz (stapler) ile uç uca dikilir. Böylelikle hemoroid memeleri makatın içine çekilmekte ve kan akımı kesintiye uğratılarak sönmeleri sağlanır.
1. Derece Hemoroid | 2. Derece Hemoroid | 3. Derece Hemoroid | 4. Derece Hemoroid | |
Tedavisi | İlaç tedavileri, barsak alışkanlıklarının düzenlenmesi, acılı yiyeceklerden sakınmak. | İlaç tedavileri, ışın tedavisi (infrared koagülasyon) ve lastik bantla bağlama tedavileri uygulanır. | Lastik bantla bağlama ve ameliyat tedavileri | Sadece ameliyat tedavileri |
Ameliyat sonrası ilk dışkılama esnasında biraz ağrı ve kanama normaldir. Sonrakilerde bu durum azalır. Kabızlığın olmaması, ilaçların düzenli kullanılması, sıcak su oturma banyoları hem ağrıyı keser hem de iyileşmeyi hızlandırır. Bütün hemoroid memelerinin alındığı bir ameliyattan sonra tekrarlama görülmez. Ancak yara iyileşmesinin tam olmadığı durumlarda hastalar ağrı ve kanamadan şikayet edebilirler. Bu, hastalığın tekrarı değil, iyileşmemiş yaranın yaptığı rahatsızlıktır.
Makat ve çevresinde yer alan hastalıkların tümü makat hastalıkları olarak adlandırılır. Makat etrafında görülen hastalıklar birçok kişide sık sık görülebilir ve genellikle hastalar bu rahatsızlıklarını görmezden geldiği ve konuşmaktan çekindiği için doktora da geç başvurabilir. Makattan kan gelmesi, makat etrafında kaşıntı görülmesi, makatta yanma, makat etrafında ele gelen bezeler, kokulu akıntılar makat sıkıntılarının başlıca belirtileri arasındadır.
Makat bölgesinde yer alan damarların genişlemesi, şişmesi ve ele gelmesi sonucu oluşan rahatsızlık halk arasında basur adı verilen hemoroid rahatsızlığıdır. Uzun süre ayakta kalma, ishal, kabızlık, az hareket etme, gebelik, kalp yetmezliği, kalın bağırsak tümörü veya genetik faktörler hemoroide neden olan etmenler olarak sayılabilir. Halk arasında sık görülen hemoroid, yaş arası kişilerde daha sık görülebilir. Kadınlarda doğum sonrası daha az hareket edeniyle erkeklere oranla daha sık görülebilir. En sık kanamayla belirti gösterse de, ağrı, yanma, şişlik, kaşıntı, akıntı, basınç gibi belirtilerle kendini gösterir. Makat bölgesinin muayenesi ve gerekirse endoskopik muayene ile hastalık teşhis edilir. Hastalığın boyutuna göre tedavi yöntemi farklıdır. İlaçla tedavi, bant ligasyonu, skleroterapi ve cerrahi yöntem tedavi yöntemleri arasındadır.
Perinal Abse makat bölgesinde iltihaplı hastalıktır. Özellikle ağrı ile birlikte, üşüme, titreme, ateş ve büyük abdestte yapamama şikayetiyle birlikte karşımıza çıkar. Abse’de ilaçla tedavi yöntemi tek başına yeterli olmaması nedeniyle, lokal ya da genel anestezi altında makat boşluğuna en yakın yerden kesi yapılarak iltihaplı bölge boşaltılır ve ilaç tedavisiyle desteklenir. Ameliyat dışında tedavisi çok mümkün değildir.
Anal fistül, anal bölgede çatlak veya yara oluşması durumudur ve kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Hastanın eline geldiği için hemoroidle karıştırılır ancak hemoroidden farklıdır. Zor doğum geçirme, kronik kabızlık gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Akut fistüllerde ilaç tedavisi yöntemiyle hastalığın önüne geçilebilir ancak kronik fistülde kesin tedavi yöntemi cerrahi operasyondur. Ameliyatın başarı oranı da %’dür.
Makat Kaşıntısı (Kaşıntılı Anüs)
Makat çevresinde hastada rahatsızlık yaratan ve sık sık tekrarlanan kaşıntı olması durumudur. Makat kaşıntısı yanında, makatta yanma ve akıntı şikayetleri de görülebilir. Bunların nedenleri arasında, makat bölgesini aşırı titiz bir şekilde temizlemek, yağlı dışkı ve makat çevresinin terlemekten kaynaklı sürekli ıslak kalması, domates, baharatlı gıdalar tüketmek, kuruyemişler, bazı meyvelerle, kafeinli ve alkollü içecek tüketimi de kaşıntıya neden olabilmektedir. Bunların dışında parazit hastalıkları (kıl kurdu gibi), makat bölgesi hastalıkları, deri hastalıkları da bu duruma neden olabilmektedir. Haastalığın tedavisinde, hastanın hikayesi dinlenip, hekim tarafından muayene edildikten sonra, kaşıntıya neden başka bir hastalığın olup olmayacağı araştırılır. Makat bölgesi daha fazla tahriş olmamması için, anal bölge sabun tuvalet kağıdı direkt temizleme için kullanılmamalı, sadece su ile ıslatılmış tuvalet kağıdı, ıslak bebek mendilleriyle temizlenmeli. Makat bölgesi ıslak tutulmamalıdır.
Makat Hastalıklarından Kurtulmak için Günlük Hayatta Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?