Malulen Emeklilik Hastalıkları 2019

SGK uygulamasında, çalışma hayatında pozitif ayrımcılığa tabi tutulan engellilere, sağlık durumunun çalışmaya uygun olmaması halinde sigortalıların uğrayacağı gelir kayıplarının telafisi amacıyla malulen emeklilik hakkı da verilmektedir.

Sigortalı olduğu dönemde malul olmamakla birlikte sigortalı olduktan sonra çeşitli nedenlerle meslekte kazanma/çalışma güçlerini kaybetmeleri halinde gerekli prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını sağlamaları halinde malulen emekli olabileceklerdir.

Malulen emeklilikte gerekli şartların sağlanması yanında, ayrıca talepte gereklidir. SGK resen malulen emekliliğe sevk etmemektedir.

En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak gün prim ödeyen sigortalılar hastalıkları nedeni ile çalışamadıkları ve bunun tespit edilmesi isteğine dair talep bir dilekçe ile bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğü’ne yapılır. Sigortalı bunun üzerine maluliyete esas rapor düzenlenmek üzere Sosyal Güvenlik Kurumunca yetkilendirilmiş hastanelerden birine sevk edilir.

***

Sigortalı olarak ilk defa işe başladığında sağlıklı olan bireyin, çalışma yaşamı içerisinde (iş yeri koşullarına bağlı olmaksızın) herhangi bir hastalık veya kaza sonucu, çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybetmesi, belirli prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresine sahip olması halinde malül sayılmakta olup buna ilişkin değerlendirmeler ‘Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yapılmaktadır.

Doğuştan ya da sonradan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu bedensel zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan birey engelli olarak tanımlanmakta olup değerlendirmeleri ‘Engellilik Ölçütü Sınıflandırılması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe’ göre yapılmaktadır.

Temin edilen sağlık kurulu raporu ile birlikte hazırlanan maluliyet dosyası SGK İl/Merkez Müdürlüğünce Bağlı oldukları Kurum Sağlık Kurullarına gönderilmektedir.

Kurum Sağlık Kurulunca Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği eki hastalık listesindeki kriterler doğrultusunda dosya ve içeriği rapor ve tıbbi belgeler incelenerek Çalışma gücünüzün en az yüzde 60’ını kaybedilip kaybedilmediği (malül sayılıp sayılmama) kararı verilmektedir.       

Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’nde yetkilendirilmiş hastanelerin sağlık kurulu raporlarında oran belirtilmemesi belirtilse dahi dikkate alınmayacağı, düzenlenen raporun oran değil durum belirtir rapor olduğu hususu açıkça belirtilmiştir. Sağlık kurulu raporundaki oranlar maluliyete esas çalışma gücü kaybı oranı olmayıp engellilik oranlarıdır. Maluliyete esas olan çalışma gücünün yüzde 60 ve üzerinde kaybedilip kaybedilmediğinin tespit yetkisi ise SGK’nın Sağlık Kurulları’na aittir.

Kurum Sağlık Kurulu kararına karşı Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’na itirazda bulunulabilir. İtiraz bir dilekçe ile bağlı bulunulan Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne veya Sosyal Güvenlik Merkezine yapılır. İtiraza ilişkin değerlendirme Ankara da Yüksek Sağlık Kurulu tarafından yapılır. Yüksek Sağlık Kurulu maluliyetin kabulüne karar verebildiği gibi red ya da ara karar vermesi de mümkündür.

SORU: Merhaba, 18 yıllık memurum. den beridir sayılı kanuna tabi olduğum için emekli sandığına primim yatmaktadır. Psikiyatri bölümünden kurul onaylı % 40 oranında çalışma gücünde kayıp raporu verildi. Şuan emekli olma şansım var mı? Eğer var ise Emekli maaşım neye göre hesaplanmaktadır? Mevzuatı okudum fakat çalışma gücü kaybında farklı oranlardan, engellilik, yaşlılık gibi farklı maaş gruplarından ve farklı prim günlerinden bahsetmektedir.

CEVAP: e tabi engellilik mevzuatı hükümleri uyarınca göreve girmeyen memur, rahatsızlığından dolayı nasıl emekli olur?

Göreve başladıktan sonra ortaya çıkan rahatsızlık hali malullük kapsamında ise malulen, değil ise ve rahatsızlık oranı % 40 ila % 59 arasında ise çalışma gücü kaybı nedeniyle emekli olunur.

Detaylar:

yılı Ekim ayından önce memur olarak göreve başlamış olanlar hakkında sayılı Kanun hükümleri ile birlikte ayrıca sayılı Kanun Geçici Madde 4 hükümleri uygulanır.

Memurluğa başlamadan önce malul sayılmayı gerektirir rahatsızlığı olanlar malullük nedeniyle emekli olamazlar. Bu durum hem e hem de a tabi memurlar için geçerlidir.

Memurluğa başladıktan sonra ortaya çıkan rahatsızlıklarına istinaden 2 şekilde emeklilik olma durumları bulunur.

Birincisi malullük nedeniyle emeklilik, ikincisi de engellilik nedeniyle emekliliktir.

Malullük nedeniyle emeklilik ( yılında memur olmanız nedeniyle hükümleri uygulanır.)

Memurların sağlık kurulu raporu almaları için ister kendileri ister Kurumları tarafından yönlendirilmek suretiyle tam teşekküllü Devlet hastanelerinden sağlık kurulu raporu alabilirler. Bu sağlık kurulu raporlarının Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenmesi neticesinde şayet MALUL OLDUĞUNA şeklinde bir karar verildiğinde memur malul sayılır.

Malul sayılan memuru Kurumu malulen emekliye sevk işlemini yapar ve emeklilik belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderir. Memurun da en az 10 hizmet yılı varsa (sigortalı süreler, memurluk süreleri, esnaflık süreleri, borçlanılan süreler vb. dahil) Sosyal Güvenlik Kurumu bu memura malullük aylığını bağlar.

Ancak, bu rahatsızlığın kesinlikle göreve girmeden önce olmaması gerekir, var ise malullük aylığı bağlanması işlemi yapılmaz.

Engellilik nedeniyle emeklilik ( sayılı Kanun geçici madde 4 hükmü ile getirilmiş olan yeni düzenleme çerçevesinde değerlendirmekteyiz)

sayılı Kanunda bulunmayan ve ilk defa sayılı Kanunla getirilmiş olan bir uygulamada, göreve başladıktan sonra çalışma gücü kaybı ortaya çıkan memurlara yönelik olmaktadır. Bu durum malullük nedeniyle emeklilik değildir.

e tabi memurlardan göreve başladıktan sonra haklarında düzenlenen sağlık kurulu raporlarının Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenmesi neticesinde memurun çalışma gücü kayıp oranının;
- % 50 ila % 59 arasında olduğu kararı verildiğinde memurun en az gün (16 yıl)
- % 40 ila % 49 arasında olduğu kararı verildiğinde de memurun en az gün (18 yıl)

Sosyal Güvenlik Kurumu kesintileri bulunan çalışmalarının olması halinde bu memura yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. Yani malullük aylığı olmayıp, engelliliklerinden dolayı yaşlılık aylığı bağlanmaktadır.

Her iki durumda da sigortalılık süresinin başlangıcına bakılmaz, yaş koşulu aranmaz, çalışılmış olan hizmet sürelerine bakılır.

Açıklamalarımız bağlamında sorularınızın cevaplarını değerlendirmemiz:

1- Hakkınızda düzenlenecek olan sağlık kurulu raporunun malulen emeklilik açısından değerlendirilmesi için Kurumunuz kanalı ile SGK Sağlık Kuruluna gönderilmesi, şayet SGK Sağlık Kurulu hakkınızda malul olduğunuz kabul edildiğinde, belirttiğiniz tarihe göre hizmet süreniz de 10 yıldan fazla olduğundan malulen emeklilik işleminin yapılabileceğini, bunun için ayrıca bir yaş şartı, sigortalılık süresi, ayrıca bir hizmet süresinin aranmayacağını,

2- Şayet, yine Kurumunuz kanalı ile SGK Sağlık Kuruluna gönderilecek olan raporunuzun malullük durumu ile değil de çalışma gücü kaybınıza göre bir kararın SGK Sağlık Kurulunca verilmesi halinde ise belirttiğiniz gibi oran % 40 olduğunda, en az 18 yıl hizmet sürenizin olması gerektiğini, bunun için de yine ayrıca bir yaş şartı, sigortalılık süresi gibi bir şartın aranmayacağını,

Değerlendirmekteyiz.

3- e tabi memur olduğunuz için, hem malullük, hem de çalışma gücü kaybı oranınıza göre bir emeklilik söz konusu olduğunda, aylık bağlanma esaslarında hükümlerinin uygulanması gerektiğini, yani derece, kademe, gösterge, eke gösterge vb. unsurlar esas alınarak bir aylık hesaplamasının yapılması gerektiğini, her iki durumda da aylık ve ikramiye açısından hiçbir farkın ortaya çıkmayacağını da söyleyebiliriz.

&#;alışma sırasında iş kazası, meslek hastalığı ya da hastalık nedeniyle &#;alışma g&#;c&#;n&#;n en az y&#;zde 60’ını kaybedenler malulen emekli olup emekli aylığı almaya hak kazanırlar. Aylık bağlanabilmesi i&#;in de sigortalının en az 10 yıl &#;alışmış olması, toplam g&#;n prim &#;demesi gerekiyor.

İşte Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan'ın bugünkü yazısı

Okuyuculardan malullük, malullük aylığı ve vazife malullüğü ile ilgili çokça sorular alıyorum. Birkaç örnek vereyim. Bir okuyucum, “İşyerinde çalışırken rahatsızlığım nedeniyle tek böbreğimi aldılar, emekli olabilir miyim?” diye soruyor. Bir başka okuyucum, “Eşim meme kanseri, sol memesi alındı, emekli olabilir mi?” diye merak ediyor.

Bir işverene bağlı işçi olarak çalışanlar, kendi adına Bağ-Kurlu olarak çalışanlar ve kamu görevlileri; çalışma gücünü ya da iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle meslekte çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmesi halinde malulen emekliliğe ya da bir başka deyişle sakatlık nedeniyle emekliliğe hak kazanıyor. Bu durumun da Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından tespit edilmesi gerekiyor. Şunu de belirteyim, çalışanların, hastanelerden ya da sağlık kuruluşlarından alacakları maluliyete ilişkin rapor malul sayılmak için yeterli değil. Çalışanın malul sayılabilmesi için çalışma gücünün ya da meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiğinin SGK Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekiyor ki, maaş bağlanabilsin.

NEREYE BAŞVURULACAK?

İş kazası ve meslek hastalıkları ile organ kayıplarını bir kenara bırakıyorum; malulen emekli olabilmek ve emekli aylığı alabilmek için listelenen belli hastalıkları var. Bazılarını sıralayayım: Kanser, beyin tümörü, Multiple Skleroz (MS), şizofreni, görme azlığı, parkinson, demans, epilepsi, anemi, behçet hastalığı, şeker hastalığı, karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, kalp nakli, akciğer nakli, tüberküloz, AIDS, böbrek nakli, solunum sistemi hastalıkları, denge bozuklukları malulen emeklilik gerektiren hastalıklar arasında en üst sıralarda geliyor.

Peki, malullük aylığından yararlanmak için nereye, nasıl başvurulacak? Çalışan ya da işveren maluliyet durumunun tespiti için bulunduğu ildeki SGK il müdürlüğüne veya SGK merkezine yazılı olarak başvurabilir. Başvuru sonrası çalışanın yetkili sağlık kuruluşlarına ve sağlık kurullarına sevki yapılacak. Sağlık kuruluşlarının çalışanın maluliyeti ile ilgili düzenlediği rapor incelenecek ve ardından SGK Sağlık Kurulu karar verip, maluliyet durumunu kesinleştirecek. Böylece çalışan malulen emekli olup, emekli aylığı almaya hak kazanacak. Malullük aylığı; yeniden çalışmaya başlaması veya yapılan yeni bir kontrol sonrasında sakatlık durumunun ortadan kalkması halinde kesilir ve ödenmez.

MAAŞ HESAPLAMASI

Gelelim, malullük aylığının nasıl hesaplandığına. Çalışanın çalışma süresi içinde ödediği prim gün sayısı malulen emekli olduğunda alacağı maaşı yakından etkiliyor. Malullük aylığından yararlanabilmek için gün prim ödenmiş olması gerekiyor. Bağ-Kurlular için prim gün sayısı günden az ise gün üzerinden, eğer gün ve daha fazlaysa da toplam prim gün sayısı üzerinden maaş bağlanıyor.

İşçi statüsünde çalışanlar içinse prim gün sayısı günden az ise gün üzerinden, eğer günden fazla ile toplam prim gün sayısı üzerinden malullük aylığı hesaplaması yapılıyor.

NASIL EMEKLİ AYLIĞI ALACAKSINIZ?

Çalışanın, çalışma gücünün yüzde 60’ının kaybetmiş olması.
En az 10 yıldır sigortalı olması ve toplam gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemesi gerekiyor.
Çalışanın başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğuna karar verilirse sigortalılık süresi şartı aranmaksızın gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmalı.
Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılması gerekiyor.
Çalışan Bağ-Kurlu ise işyerinin faaliyetine son vermesi ve görevinden ayrılması gerekiyor.
Bağ-Kurluların SGK’ya genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin borcunun olmaması gerekiyor.

KİMLER VAZİFE MALULÜ SAYILIYOR?

MALULEN emekliliğin dışında bir de vazife malullüğü var. Vazife malullüğü ise sadece kamu görevlileri yani devlet memurları için geçerli. Kamu görevlilerinin vazife sırasında ya da çalıştıkları kurum tarafından vazifeleri dışında görevlendirildikleri başka işlerde başlarına bir şey gelirse vazife malulü sayılıyorlar ve maaş bağlanıyor. Aynı şekilde kamu görevlileri çalıştıkları kurum tarafından sağlanan taşıtla işe gidiş gelişlerinde, işyerinde meydana gelen kazalarda zarar görürlerse vazife malulü sayılıyorlar. Bu şartlardan biri bile gerçekleşirse çalışan bağlı bulunduğu kuruma; işten ayrılanlar ise SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne başvurabilirler.