Malulen Emeklilik Için Şartlar

Kimler Malul Sayılır?

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre; hizmet akdine tabi (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi) ve kendi adına ve hesabına bağımsız (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi) çalışan sigortalıların çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını,

 Kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü,

kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılır. Sigortalıların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişkin raporlar, Kanuna göre malul sayılmaları için yeterli değildir. Sigortalının malul sayılabilmesi için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiğinin Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.

Malullük Aylığı Bağlanmasının Koşulları Nelerdir?

Kurum Sağlık Kurulunca malul sayılan sigortalıların malullük aylığından yararlanabilmeleri için;

 - En az on yıldır sigortalı olması ve toplam olarak 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemesi, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğuna karar verilmiş ise sigortalılık süresi şartı aranmaksızın  1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,

 - Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılması, faaliyetine son vermesi ve görevinden ayrılması,

- Hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların ise kendi sigortalılığı nedeniyle Kuruma genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin borcu olmaması

-   Kuruma yazılı dilekçe ile başvurması

 gerekmektedir.

Malullük Aylığı Bağlanması için Nereye ve Nasıl Başvurulur?

Sigortalı veya sigortalının işvereni, maluliyet durumunun tespiti için sigortalının bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da sosyal güvenlik merkezine yazılı olarak  başvurmalıdır.

Kişi yazılı olarak başvurunun ardından yetkili sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarına sevkini yaptıracaktır. Bu sağlık kurullarınca düzenlenen raporun incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu, sigortalının maluliyet şartlarını taşıyıp taşımadığına karar vermektedir.

Müracaat İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

 Hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) ve kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları (4/b’li) sigortalılar için;

-Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi

-Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi (işten ayrıldıktan sonra ilk 10 gün içinde talepte bulunanlar için)

Kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalılar için;

-Malullük aylığı bağlanabilmesi için açıkta bulunanların şahsen/vekâleten veya görevde bulunanlar için Kurumları aracılığı ile yapılacak başvuru,

- Malulen emekliye sevke ilişkin emekliye sevk onayı

- Maluliyetin tespiti için Sağlık Kurulu raporu

Malullük Aylığı Hangi Hallerde Kesilir?

 Malullük aylığı,

- Sigortalıların 5510 Sayılı Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları,

- Kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması,

hallerinde kesilir.

Kontrol muayenesi; sigortalının veya  hak sahiplerinin malullük, engellilik ve iş göremezlik raporlarında belirtilen rahatsızlıklarının mevcut olup olmadığının tespiti amacıyla Kurumca muayeneye tabi tutulmasıdır.

Ancak 5434 sayılı Kanun kapsamında bağlanan malullük (adi) aylığının kesilme koşulları biraz farklıdır. Buna göre:

1. Türk Vatandaşlığından Çıkma/Çıkarılma: 5434 sayılı Kanunun 92 nci maddesi gereğince, iştirakçilerden Türk Vatandaşlığından çıkarılan, Türk Vatandaşlığını bırakan, yabancı memleket uyruğuna girenlerin (Türk Vatandaşlığını muhafaza edenler hariç) bu Kanunla tanınan her çeşit hakları düşmektedir. Ancak Sosyal Güvenlik Antlaşması yapılan ülkelerde olan o ülke vatandaşlığına girenlerin aylıkları kesilmemektedir. 
2. 5510 sayılı Kanunun 4/1-c statüsünde Çalışma: 5434 sayılı Kanunun 99 uncu maddesi gereğince emekli aylığı alanların kamuda emeklilik hakkı tanınan vazifelere atanmaları halinde (5510 sayılı Kanunun 4/1-c statüsünde) aylıklar kesilmektedir.  4/1-a ve 4/1-b statüsünde çalışmaya başlamaları halinde ise aylıkları kesilmemektedir.

Malulen Emeklilik

Malulen emeklilik, ilk defa çalışmaya başladığı tarihten itibaren çalışma gücündeki kayıp oranını en az %60 oranında yitirenlerin diğer gerekli şartları sağlamaları halinde yararlanabildikleri bir emeklilik koludur.

5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanununun 4. bölümü Uzun Vadeli Sigorta Hükümlerini açıklamaktadır. Kanunun 25. maddesi malul sayılmayı anlatmıştır.

Malul Sayılma

Sigortalının veya işverenin talebi üzerine kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’nı veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır.

Malulen Emekli Olma Şartları

Malulen emekli olabilmek için iki şart aranmaktadır. Bunlar sigortalılık ve sağlık şartlarıdır.

Sigortalılık şartı olarak en az 10 yıllık sigortalılık süresi ve bu süre içinde en az 1800 gün prim ödenmiş olması aranmaktadır.

Sağlık şartı olarak da işe girmeden evvel en az % 60 oranından az hastalık veya rahatsızlığınız olup da sonrada bu oranın % 60 veya daha fazla oranda olması aranmaktadır.

5510 Sayılı Kanunun 25. Maddesine Göre Malulen Emekli Olmak İçin Gerekli Şartları Tek Teke Belirmiştir.  Buna Göre Gerekli Şartları:

1-10 Yıllık Sigortalılık Süresinin Olması Şartı

Buna göre 10 yıllık filli çalışmasının bulunması gerekmektedir. Sigorta başlangıcının 10 yıl önce başlaması yeterli olmayıp, 10 yıl boyunca sigortalı şekilde çalışmasının bunması aranmaktadır.

2-1800 Gün Prim Ödenmiş Olması Şartı

En az 1800 gün prim ödenmiş olmalıdır. Ancak bildirdiği üzere eksik primler malulen emekli olmadan önce de toplu olarak ödenebilmektedir. Bu sebeple de bu şart sonradan tamamlanabilmektedir.

3-Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Malul Olan Sigortalılar İçin İse, Sigortalılık Süresi Aramadan 1.800  Gün Malullük, Yaşlılık Ve Ölüm Sigortaları Primi Ödenmiş Olması Şartı

10 yıllık sigortalılık süresinin istisnası olarak bu şart getirilmiştir. Buna göre başkasının bakımına muhtaç derecede malul olan kişi 1800 gün prim, yaşlılık ve ölüm sigorta primi ödeyerek malulen emekli olabilecektir. Yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere bu primler sonradan toplu olarak da ödenebilmektedir.

Başkasının bakımına muhtaç derecede malulen olup olmadığı hususunda da Tam Teşekkülü Sağlık Kurulundan bu konuda rapor alınması gerekli kalınmıştır. Bu hastaneye sevkin de Sosyal Güvenlik Kurumu ilgili Müdürlüğü tarafından yapılması gerekmektedir.

4-Malullüğün Sigortalı İşe Girdikten Sonra Meydana Gelmiş Olması Şartı

Sigortalının malulen emekli olabilmesi için maluliyetin işe girdikten sonra meydana gelmiş olması gerekmektedir. Ancak başvuru yapabilmesi için işten ayrılmış olması şarttır.

5-Malulük Durumunu Gösterir Maluliyet Raporunun Alınması Şartı

Sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte maluliyetin tespiti tam teşekkülü Sağlık Kurulundan maluliyet raporunun alınması gerekmektedir.

Maluliyet Tespit Raporu

Sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte maluliyetin tespiti için yapılacak başvuruda dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır.  

Yukarıda da açıklamış olduğumuz üzere sigortalı geçirdiği kaza veya hastalığı sonucu çalışma gücünün %60 ‘nı kaybetmiş 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş sigortalı maluliyetinin tespiti için bu konuda rapor alınması aranmaktadır.

Sigortalının bu konuda rapor alabilmesi için ikametgâhının bulunduğu Sosyal Güvenlik İl veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüklerine yazılı olarak başvurup yetkili sağlık kurumuna sevkini yaptırması gerekmektedir. Sevkinin yapıldığı sağlık kurulundan maluliyet raporu alabilmektedir. Aksi halde kendi iradesi ile bu şekilde başvuru yapmadan alınan raporlar geçerli sayılmamaktadır.

Yine yukarıda açıkladığımız üzere, prim gün sayısı eksik olanlar hizmet borçlanması yaparak prim gün sayısını sonradan tamamlayabilirler. Ancak hizmet borçlanma bedellerini ödemeden sevk edilen sigortalılar maluliyetlerinin tespitine ilişkin masraflarının kendileri ödemesi gerekmektedir.

Ayrıca sigortalının maluliyetinin tespitini isteyebilmesi için fiilen çalışıyor olması gerekmez. Çalışmayan ancak malullük aylığını hak etmek için sigortalılık süresini ve prim gün sayısını tamamlamış olan sigortalı da son çalıştığı yerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüklerine yazılı olarak başvurup maluliyetinin tespitini isteye bilir.

Hizmet akdi devam etmekte iken maluliyetinin tespitini yaptıran sigortalıların malullük aylığının bağlanması için kuruma başvurmadan önce hizmet akitlerini sona erdirmeleri gereklidir. Çalışmaya devam eden kişinin, maluliyet bağlanması talebinde bulunması mümkün değildir.

Malulen Emekli Olmaz İçin Aranan 10 Yılık Hizmet Süresinin İstisnası

Malullük için alınacak sağlık kurulu raporunda hastanın “başka birinin sürekli bakımın muhtaç derecede malul” olduğuna dair ibare var ise bu durumdaki kişiler için en az 10 yıllık sigortalılık süresi şartı aranmaz. Bu durumda en az 5 yıl prim ödemiş olmak yeterli sayılmıştır. 

Maluliyet Raporu Bakımından Kanser Hastalarına Yapılan Ayrıcalıklar Ve Bu Kapsamda Uygulanan İstisnalar

18.03.2015 tarihinde Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği bazı maddeleri yeniden değiştirilerek kanser hastalarının malullük aylığı süresi konusundaki mağduriyetleri giderilmiştir.

Değişiklik öncesi, kanser hastaları tanı tarihi haklarında düzenlenmiş tıbbi belgelerde(patoloji raporu, rapor, ekipriz vb.)itibari ile malul sayılıyorlardı. Fakat malullük aylığı ile ilgili bilgisi olmayan hastalar teşhis tarihinden hemen sonra değil ne zaman bilgiye ulaşırlar ise o zaman SGK’ya başvuru yapıyorlardır. Bu şekilde de 18 ay boyunca değil başvuru tarihinden itibaren malullük aylığı alabiliyorlardır.

18 ay boyunca bağlanan geçici maluliyet aylığı kanser türüne göre bazen 12 ay bazen de 24 ay olarak bağlanabilmektedir.

Yönetmelikte yapılan değişiklik sonrası kanser hastaları maluliyet talep tarihinden önceki bir yıl içinde tanı almak kaydı ile talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul edilir denilerek kanser hastalarının bilgisizlik nedeni ile malullük aylığından daha kısa süre yararlanmalarının önüne geçilmiş olundu. Görüldüğü üzere, kanser hastası kanser hastası olduğunu gösteren rapor ile birlikte, kanser hastası olduğunu gösteren raporu aldığı tarihten başlayarak 1 yıl içerinde maluliyet aylığı almak için başvuruda bulunabilir.

Kanser hastalarının da 18 ay oyunca maluliyet aylığı alabilmeleri için yine 10 yıl sigortalılık ve 1800 gün prim şartı aranmaktadır. Ancak en az % 60 oranında malul olma şartı aranmamaktadır.

Kanser hastaları 18 aylık geçici  maluliyet süresinin sonunda yeniden kontrol muayenesine girerek hastalıkları neticesinde çalışma gücünü en az  % 60 oranında  kaybetmişler ise yukarıda aranan diğer şartlar yerine getirilerek sürekli bir şekilde maluliyet aylığı alabileceklerdir.

Malullük Aylığı Başvurusu İçin Gerekli Belgeler

Hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) ve kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları (4/b’li) sigortalılar için;

-Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi

-Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi  (İşten ayrıldıktan sonra ilk 10 gün içinde talepte bulunanlar için)

Kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalılar için;

- Malullük aylığı bağlanabilmesi için açıkta bulunanların şahsen/vekâleten veya görevde bulunanlar için Kurumları aracılığı ile yapılacak başvuru,

- Malulen emekliye sevke ilişkin emekliye sevk onayı,

- Maluliyetin tespiti için Sağlık Kurulu raporu

Malulen Emekli Olma Talebinin Reddi Halinde Açılabilecek Davalar

Sigortalı Sağlık Kurulu tarafından belirlenen malullük oranını yeterli bulmuyor ise, adli yargıda maluliyet oranının tespiti talepli dava açabilir.

“…506 sayılı Yasanın 53. maddesinde, "Kurum hastanelerince düzenlenecek usulüne uygun sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu çalışma gücünün en az 2/3'ünü yitirdiği... Kurumca tespit edilen sigortalı malullük sigortası bakımından malul sayılır....Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihte, malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık ve arızalarının bulunduğu önceden veya sonradan tespit edilen sigortalılar bu hastalık veya arızaları nedeni ile malullük sigortası yardımlarından yararlanamazlar." düzenlemesini içermektedir. Sigortalılık başlangıç tarihi 01.07.1985 olan davacının, askerliğe elverişli olmadığını gösteren 30.03.1987 tarihli Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Raporunda, hipotiroidi teşhisine bağlı olarak, askerliğe elverişli olmadığı sonucuna varılmıştır. SSK Zonguldak Hastanesince düzenlenen 17.05.2002 tarihli Sağlık Kurulu Raporunun teşhis kısmında ise, "Kr. Depresyon, Kr. Ank. Reak., Fort Miyop optik disk anomalisi," bulgularına yer verilmiştir. Yargılama sürecinde elde edilen Adli Tıp Kurumu Genel Kurulunca düzenlenmiş olan, 15.03.2007 tarih, 99 sayılı raporda, Balthazard formülü uyarınca davacının halihazırda % 79,33 oranında çalışma gücü kaybı bulunduğu, "...% 79,33 oranındaki meslekte kazanma güç kaybının hipotiroidi, zeka geriliği ve tek gözdeki görme kaybına bağlı olduğu, hipotiroidi ve zeka geriliğinin 6 yaşında tanısı konulan kretenizme bağlı olup, bu iki arıza için % 63,0 (altmışüçnoktasıfır) oranında maluliyeti bulunduğu, 17.05.2002 tarihinde tespit edilen tek gözdeki görme kaybının tespiti sonrası maluliyetinin % 79,33 oranına yükseldiği," belirtilmiştir. Davacının ilk defa çalışmaya başladığı tarihteki çalışma gücü kaybı oranının % 63 olduğu ve bu oranın 2/3 oranı karşılığını oluşturan % 66,66 oranının altında kaldığı gözetilerek; ilk defa çalışmaya başladığı tarihte malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık ve arızası bulunmayan, 17.05.2002 tarihli sağlık kurulu raporundaki görme kaybına ilişkin çalışma gücü kaybı oranı da eklendikten sonra, çalışma gücünün 2/3'ünü kaybetmiş konuma düşen davacının isteminin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçelerle davanın reddine karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır. SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek hâlinde davacıya iadesine, 29.09.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi…”

Görüleceği üzere bu Yargıtay kararında davacının istemini kabul ederek maluliyet oranını Sağlık Kurulunun belirlediği orandan daha yüksek olduğunu tespit etmiştir.

Yine SGK’nın malulen emekli talebinin reddi halinde bu ret talebinin iptali ile ilgili de idare mahkemelerinde iptal davası açılması mümkündür.

Av. Gülden Mehmed Altın 

Kaynakça: 

1. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin 29.09.2009 tarihli ve 2008/9350 E., 2009/14801 K. Sayılı İlamı,

2. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu,

3. Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği,

İnsanlar iş hayatları boyunca sosyal sigorta güvencesi altında çalışırlar. Bu süreçte işveren tarafından her ay maaşlarından belirli bir prim kesintisi yapılarak devlete ödenir. Kendi nam ve hesabına çalışan sigortalılar ise sigorta primi ödemelerini kendileri yaparlar. Uzun süren çalışma hayatının sonunda sigortalılık süresi, yaş ve prim ödeme gün sayısı koşullarını sağlayan kişiler emekli olmaya hak kazanır ve kendilerine devlet tarafından bir emekli maaşı bağlanır. Normal emeklilik süreci bu şekilde işlemekle birlikte emekliliğe giden bu uzun yolda sigortalılar iş kazası veya meslek hastalığı gibi durumlarla karşılaşabilirler. Sigortalının çalışma gücünü etkileyecek derecede olan olumsuz durumlarda belirli koşulların da sağlanması şartıyla kişilere malulen emekli olma hakkı tanınmaktadır. “Malulen emeklilik şartları nelerdir?” konusunu detaylı bir şekilde incelemekte yarar var.

Malulen Emeklilik Nedir?

Malulen emeklilik adından da anlaşılacağı üzere Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sunulan emeklilik sistemi ve Bireysel Emeklilik Sistemi'nde de kişilerin belirli koşulları sağlaması durumunda emekli olmalarına hak tanıyan bir sistemdir. Koşulları ise normal emeklilik sürecinden farklı işler. Malulen emekliliğin söz konusu olabilmesi için kişilerin öncelikle tıpkı SGK emeklilik sürecinde olduğu gibi sigortalı bir işte çalışıyor olması gerekir. Sigortalı şekilde çalışma hayatına devam ederken sağlık problemlerinin, iş kazalarının veya meslek hastalıklarının ortaya çıkması durumunda malulen emeklilik söz konusu olabilir. Malulen emeklilik için temel şart yaşanan bu olumsuz durumun sigortalının çalışma gücünde bir kayıp meydana getirmesidir. Diğer bir deyişle yaşanan kaza veya hastalık sonucunda sigortalı kişi eskisi gibi çalışamıyor olmalıdır. Sigortalı çalışan iş gücü kaybı nedeniyle mevcut işinde eskisi gibi çalışamıyor olmalı veya bu yeni koşullarda başka bir iş bulamayacak olmalıdır. Malulen emeklilik bu durumda sigortalının hayatına devam edebilmesi ve mağduriyet yaşamaması için getirilmiş bir emeklilik sistemidir.

Malulen Emeklilik Dereceleri

Malulen emeklilik için temel şart en az %60 oranında iş gücü kaybı olmasıdır. Öte yandan malulen emeklilik maaşı miktarının belirlenmesinde maluliyet derecesi de dikkate alınır. Vücut bütünlüğü %100 olarak kabul edilir ve bunun üzerinden yaşanan fiziksel kayıplar sağlık heyeti tarafından derecelendirilir. %60 üzeri iş gücü kaybında malulen emeklilik hakkı doğabilir. Bu noktada iş gücü kaybı %60 olan bir sigortalıyla %90 oranında fiziksel kayıp yaşayan sigortalıya ödenecek olan emekli maaşı miktarı farklı olacaktır. Bu konudaki değerlendirme kanunlar çerçevesinde SGK tarafından yapılır. Malulen emeklilik çeşitleri iş gücü kaybına göre farklılık gösterebilir. Kişiler dilerse Ferdi Kaza Sigortası da yaptırarak her türlü iş kazası ve diğer kazalara karşı kendilerini güvence altına alabilirler.

Kimler Malulen Emekli Olabilir?

Malulen emekli olabilecek kişiler SGK kapsamında 4A sigortalı, 4B sigortalı ve 4C sigortalı çalışanlardır. SGK kapsamında çalışan kişiler iş kazası geçirmeleri veya meslek hastalığı yaşamaları halinde bu durum yetkili sağlık kuruluşları tarafından incelenir. Yapılan incelemeler sonucunda sigortalının eski çalışma gücünde kayıp oluştuğu, mevcut işinde eski verimlilikte çalışamayacağı veya başka bir iş bulmasının düşük bir ihtimal olduğu rapor edilmişse malulen emeklilik söz konusu olabilir.

Eklemek gerekir ki malulen emeklilik yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı durumunda değil günümüzde sık karşılaşılabilen bazı hastalıkların ortaya çıkması halinde de mümkün olabilmektedir. Malulen emeklilik şartlarının oluşabileceği bazı hastalıklar şunlardır: Kanser, parkinson sendromu, epilepsi, beyin tümörü, multipl skleroz (MS), serebral palsi, retina kanaması, organ nakli, uzuv kaybı, şizofreni, bipolar bozukluk, siroz, anemi, demans, zeka gerilikleri ve AIDS.

Malulen Emekli Olma Şartları Nelerdir?

“Malulen emeklilik için ne gerekli?” sorusu sıklıkla merak edilir. Malulen emekli olmanın ilk şartı yukarıda da değindiğimiz üzere iş kazası, meslek hastalığı veya çalışma gücünü etkileyen başka tür hastalıkların yaşanmasıdır. Bunun yanı sıra malulen emeklilik hakkı kazanabilmek için yerine getirilmiş olması gereken başka koşullar da bulunur:

●Sigortalı şekilde çalışmaya başlanmasından itibaren 10 yıl geçmiş olmalıdır. Diğer bir deyişle sigortalının en az 10 yıllık sigortalılık süresine sahip olması şartı aranır.
●10 yıllık sigortalılık süresinin en az 1800 gününde yaşlılık, malullük ve ölüm sigortası prim ödemesi yapılmış olmalıdır.
●Yaşanan meslek hastalığı veya iş kazasının çalışma gücünde en az %60 oranında bir kayba sebep olmuş olması gerekir. Çalışma gücü kaybı yetkili sağlık kuruluşlarındaki heyet tarafından tespit edilip bu yönde rapor hazırlanmış olmalıdır.
●İş gücü kaybı işe başlanan tarihten sonra gerçekleşmiş olmalıdır.
●Yaşanan iş gücü kaybı nedeniyle sigortalı kişi işinden ayrılmış ve başka bir işte çalışamıyor olmalıdır.

Belirtmek gerekir ki sigortalının işten ayrılmış olması koşulu malulen emeklilik başvurusu sırasında değil, SGK tarafından emeklilik şartlarının oluştuğuna ve malulen emeklilik aylığı bağlanmasına karar verilmesi noktasında aranır.

1800 günlük prim ödeme sayısında eksiklik olan sigortalılar, varsa askerlik, doğum veya yurt dışında çalışma gibi sebeplerle çalışamadıkları süreleri borçlanma yoluyla prim gün sayısını tamamlama imkanına sahiptir. İş gücü kaybı %60’ın altında olan sigortalılar şartları sağlamaları halinde malulen emeklilik yerine engelli aylığına başvurabilirler. Kadınlarda malulen emeklilik şartları ile erkekler için aranan şartlar aynıdır.

Malulen Emekli Olma Başvurusu Nereye ve Nasıl Yapılır?

Malulen emeklilik başvurusu sigortalının son çalıştığı iş yerinin bağlı bulunduğu SGK Müdürlüğü’ne dilekçe ile yapılmalıdır. Sonrasında SGK tarafından yönlendirilen sağlık kuruluşuna gidilerek malullük oranı tespit edilir. Sağlık kuruluşu tarafından yetkilendirilen heyet maluliyet durumunu inceler. Sağlık kuruluşunun hazırladığı rapor SGK tarafından incelenir ve gerekli koşulların oluştuğuna karar verilirse sigortalıya malulen emekli maaşı bağlanır.

Malulen Emeklilik Maaşı Ne Kadar?

Malulen emekli maaşının miktarı herkes için eşit değildir. Prim ödeme gün sayısı, prime esas alınan kazanç ve maluliyet oranı emeklilik maaşını etkileyen kriterlerdir. Malulen emeklilik maaşının ödenmeye başlanmasında SGK’ya yapılan yazılı başvuru tarihi veya sağlık kuruluşu tarafından verilen maluliyet raporu tarihinden hangisi daha erkense o tarih esas alınır. Takip eden ayda maaş ödemesi yapılmaya başlanır.

AXA Sigorta ve AXA Hayat Emeklilik olarak çalışma hayatınız süresince karşılaşabileceğiniz olumsuzluklara karşı birçok emeklilik planı ve sigorta ürünlerimizle yanınızdayız!

Malulen emeklilik için sigortalının veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumunca yetkilendirilen hastanelerin sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgeler Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde kurulan sağlık kurulları tarafından incelenmesi sonucu, 4/1-(a)(SSK) ve 4/1-(b)(BAĞ-KUR) sigortalıları için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiği tespit edilmelidir. Malulen emeklilik ile sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;

• Kanunun 25 inci maddesine göre malul sayılması,
• En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
• Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması gerekmektedir.

Kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılır.  Sigortalıların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişkin raporlar, Kanuna göre malul sayılmaları için yeterli değildir. Sigortalının malul sayılabilmesi için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiğinin Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.

Malulen Emeklilik Nedir?

Malulen emeklilik, işe başladıktan sonra çalışma gücünü belli oranda kaybedenlerin diğer şartların da gerçekleşmesi halinde faydalanabilecekleri bir emeklilik türüdür. Çalışanın çalışma hayatına başladıktan sonra sağlık problemleri yaşaması, iş kazası veya meslek hastalığına yakalanması iş gücü kaybı yaşamasına neden olabilmektedir. İş gücü kaybına uğrayan çalışanın yeniden iş bulması veya mevcut işinde çalışması zor olabileceğinden veya imkânsız hale gelebileceğinden çalışanın kaybı sonucu oluşan mağduriyetini telafi etmek adına uygulanan bir emeklilik sistemidir. Malullük şartını sağlayan çalışanların emekli maaşı ve birtakım başka sosyal haklar elde edebilmesi mümkün olabilecektir.

Ancak bazı durumlarda malulen emeklilik ile engelli emekliliği karıştırılmaktadır. Malulen emeklilikte, malul sayılmak için maluliyetin sigortalı olarak işe başladıktan sonra ortaya çıkması gerekmektedir. Engelli emekliliğinde ise kişinin işe başlamadan önce engelli durumda olması veya doğuştan bir engeli bulunması gerekmektedir.

Uzun vadeli sigortaya ilişkin hükümler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4. Bölümünde düzenlenmiştir. Bu kanunun 25. maddesinde malulen emeklilik yer almaktadır. Kurum tarafından yetki verilen sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlar ve ilgili evrakın incelenmesi sonucunda çalışma gücünü kaybettiği belirlenen sigortalı, malûlen emekli kabul edilir.

Malulen Emeklilik Şartları

Malulen emekli olmak için aranan şartlar, 5510 sayılı kanunun 25. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre malulen emekli olmanın şartları şunlardır:

• 10 Yıllık Sigortalılık Süresinin Doldurulmuş Olması

Malulen emeklilik için kişinin 10 yıl fiilen çalışmış olması gerekir. Yani, sigortanın başlamasının üzerinden 10 yıl geçmesi yeterli değildir. Kişinin 10 yıl süresince sigortalı olarak çalışması aranmaktadır. Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul olanlar için 10 yıllık sigortalılık süresiyle ilgili istisna getirilmiştir. Bu durumda olanlar için 10 yıllık sigortalılık süresinin doldurulmuş olması şartı aranmaz. Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul olanlar, sigortalılık süresine bakılmaksızın, 1.800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemeleri halinde malulen emekli olabilirler. Bu durumdaki kişilerin başkasının bakımına muhtaç derecede malul olduklarını tam teşekküllü sağlık kurulundan alacakları raporla ispatlamaları gerekir. Bunun için ise kişiyi hastaneye Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili Müdürlüğünün sevk etmesi lazımdır.

• 1800 Gün Prim Ödenmiş Olması

Sigortalının 1800 gün prim ödemiş olması gerekir. Burada şu var ki; eksik primleri tamamlama olanağı vardır. Kişi, eksik olan primlerini toplu olarak ödeyerek de emekli olabilir.

• Malullüğün Sigortalı İşe Girdikten Sonra Meydana Gelmesi

Bir kişinin malulen emekli olabilmesi için, onun maluliyetin işe girdikten sonra meydana gelmesi de gerekir. Öte yandan, malulen emekliliğe başvurulabilmesi için işten ayrılması da lazımdır.

• Malullüğü Belgeleyen Maluliyet Raporunun Alınması

Sigortalının çalışma gücü kaybını ya da iş kazası yahut meslek hastalığı sonucunda maluliyetini belgeleyen maluliyet raporunu alınması gerekir. Bu rapor, tam teşekkülü sağlık kurulundan alınmalıdır.

Maluliyet Raporu

Maluliyetin belirlenmesi için alınacak maluliyet raporu ile ilgili olarak bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir. Bu hususlar ana hatlarıyla şu şekildedir:

• Malulen emekli olabilmesi için, sigortalının geçirdiği kaza veya hastalık sonucunda çalışma gücünün % 60’ını kaybettiğinin raporla tespit edilmesi koşulu aranmaktadır.

• Sigortalı anılan raporu almak için, ikametgâhının olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne ya da Sosyal Güvenlik Merkezine yazılı olarak başvurmalıdır. Anılan Müdürlük ya da Merkez, kişiyi yetkili sağlık kurumuna sevk etmelidir.

• Sigortalı ancak bu şekilde sevk edildiği sağlık kurulundan maluliyet raporu alabilir. Yoksa bu şekilde başvuru ve sevk yapılmadan, kişinin kendisinin aldığı raporla malulen emekli olmasına olanak bulunmamaktadır.

• Prim gün sayısı yeterli olmayanların hizmet borçlanması yapabileceklerini, prim gün sayısını daha sonra tamamlayabileceklerini belirtmiştik. Ama eksik prim bedelini ödemeden önce sevk edilen sigortalı maluliyetinin belirlenmesi için yapılan masrafları kendisi öder.

• Öte yandan sigortalının maluliyetinin belirlenmesini istemesi için fiilen çalışıyor olması şart değildir. Çalışmayan, ama malulen emeklilik için gereken sigortalılık süresini ve primini tamamlayan sigortalı da, maluliyetinin tespitini isteyebilir. Bunun için son çalıştığı işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne ya da Sosyal Güvenlik Merkezine başvurabilir.

Ayrıca çalışmaya devam ederken maluliyetinin tespiti yapılan kişinin emekli olabilmesi için kuruma başvurmadan önce çalışmayı sona erdirmesi de gerekir. Hizmet sözleşmesi devam ederken, malulen emeklilik talebinde bulunmak mümkün değildir.

Kanser Hastası Malulen Emeklilik

2015 yılında Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinde değişiklik yapılarak kanser hastalarına bazı istisnalar tanınmıştır. Daha önce kanser hastaları malullük aylığı konusunda bazı mağduriyetler yaşamakta idi. Değişiklikten önce, kanser hastaları haklarında düzenlenmiş belgelerdeki teşhis tarihi itibariyle malul sayılıyordu. Ama malullük aylığı konusunda bilgisi olmayanlar teşhis tarihinden sonra değil, ne zaman öğrenirlerse o zaman, kuruma başvuruyorlardı. Böylece 18 ay süresince değil, başvuru tarihinden başlayarak malullük aylığı alıyorlardı.

Yönetmelikte yapılan değişikliğe göre, kanser hastaları başvuruya dayanarak alınmış sağlık kurulu raporunun tarihinden itibaren 18 ay boyunca malul kabul edilmektedir. Bunun için maluliyet başvurusu tarihinden önce bir yıl içinde teşhis konulması gerekir. Böylece kanser hastalarının bilgisizliklerinden ötürü malullük aylığından kısa süre faydalanmaları önlenmiş oldu.

Sonuç olarak kanser hastası, kanser hastası olduğunu belirten raporla, bu raporu aldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde maluliyet aylığı için başvuruda bulunabilir. Şartları taşıyan kanser hastaları kural olarak,18 ay boyunca geçici maluliyet aylığı alabilirler. Ama bu süre, kanserin türüne göre değişebilmektedir. Kanser hastalarının geçici maluliyet aylığı almaları için, 10 yıl sigortalı olmaları ve 1800 gün prim yatırmaları koşulları aranır. Ama en az % 60’lık malullük şartı aranmaz.

Fakat kanser hastası, 18 aylık geçici maluliyet aylığı süresinin sonunda sürekli maluliyet aylığı almak isterse, az % 60’lık malullük şartı aranır. Tekrar kontrol muayenesine giren kanser hastası, çalışma gücünü % 60 oranında kaybetmişse ve yukarıda anılan diğer şartlar da yerine gelmişse, sürekli maluliyet aylığı alabilir.

Malulen Emeklilik Başvurusu İçin Gereken Belgeler

Malulen emeklilik başvurusu için gereken belgeler sigortalının durumuna göre değişir. Bu belgeler ana hatlarıyla şunlardır:

SSK.lılar (4/A) ve Bağ-Kur’lular (4/B) için gereken belgeler şunlardır:

• Sigortalı işten ayrılma bildirgesi (işi bıraktıktan sonra 10 gün içinde başvuranlar için),
• Tahsis başvuru ve taahhüt belgesi.

Emekli Sandığı’na bağlı olanlar (4/C) için gereken belgeler ise şunlardır:

• Açıkta olanların şahsen; çalışanların kurumları aracılığıyla yapacakları başvuru,
• Malulen emekliliğe sevk onayı,
• Sağlık kurulu raporu.

Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz

Sağlık kurulunun kişinin çalışma gücünün %60’ını kaybetmediğine dair rapor vermesi halinde sigortalıya itiraz hakkı tanınmıştır. Sağlık kurulunun kişinin çalışma gücünün %60’ını kaybetmediğine dair rapor vermesi halinde sigortalı, raporu Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun incelemesini talep edebilir. Bunun için dilekçe, kişinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine verilir.

Malulen Emeklilik Başvurusunun Reddi Halinde Açılacak Davalar

Kişi, sağlık kurulu tarafından tespit edilen malullük oranını yetersiz bulursa, bu konudaki itirazı da reddedilirse; “maluliyet oranının tespiti davası” açabilir. Bu dava ile maluliyet oranının tespiti talep edilir. Bu dava adli yargıda açılır.

Öte yandan SGK.’nın malulen emeklilik talebini reddi halinde ise; bu “red işleminin iptali davası” açılabilir. Bu dava ile emeklilik talebinin reddi işleminin iptali talep edilir. Bu dava, idare mahkemesinde açılır.

Malulen Emeklilik Aylığı Bağlandıktan Sonra Çalışma İmkanı Var Mıdır?

Maalesef malullük aylığı alan bir kişinin çalışmaya başlaması halinde malullük aylığı kesilecektir. Konuya ilişkin getirilen düzenleme gereği 5510 sayılı Kanun`a göre ya da yabancı bir ülke mevzuatına göre çalışmaya başlayan kişinin aylığı kesilecektir. Hatta bu Kanun kapsamında geçen çalışmaları nedeniyle ayrıca prim de tahsil edilir. Şunu belirtmek gerekir ki malullük aylığından yararlanabilmek için çalışmama şartının getirilmesi kanaatimizce yerinde olmamıştır.

Söz konusu kişilere en azından sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabilme olanağı getirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde zaten malul olması nedeniyle mağdur olan kişilerin bir kez daha mağduriyet yaşamasına sebep olunacaktır.

Malullük Aylığının Kesilmesi

Aşağıdaki durumlarda kişiye bağlanan malullük aylığı kesilir:

• Kişinin sigortalı olarak bir işte çalışması,
• Kişinin başka bir devletin mevzuatına göre çalışması,
• Kontrol sonucunda maluliyetine neden olan durumun ortadan kalktığının anlaşılması,
• Kurumun yapacağı kontrol muayenesinde kişinin aslında malul olmadığının anlaşılması.

Kurumun yapacağı kontrol muayenesinde kişinin aslında malul olmadığının anlaşılması halinde, kişinin aldığı malullük aylıkları kesilir; ödenen aylıklar faizi ile birlikte geri alınır.