Mantarın Değerlendirilmesi
1. Taze Tüketim
Mantar daha çok taze tüketilen bir sebze türüdür. Dünyada üretilen yemeklik mantarların %40-50'si taze olarak tüketilir. Geri kalanı ise konserve, dondurulmuş veya kurutulmuş olarak pazarlanır. Hasat edilen mantar 1-7 gün süreyle rahatlıkla saklanır. İyi bir işletme satışa verdiği ambalajları, satılmamışsa 4-5 gün sonra geri çekmeli ve firmasının itibarını korumalıdır. Bu toplanan mantarlar işletmede kurutmalık mantar olarak değerlendirilmelidir. Taze mantar satışının ve tüketiminin gerçekleştirilmesi, mantarın saklanma koşullarına bağlıdır. Mantar çok çabuk bozulan bir yapıya sahiptir. Hasattan sonrada mantarın bünyesinde bulunan enzimatik parçalanma olayları hızla devam eder. Ayrıca mantar üzerinde bazı küf mantarları ve bakteriler de oluşabilir. Eğer mantarlar ıslak olarak paketlenmiş ve depolanmış ise bakteriyel leke hastalığı meydana gelir ve şapka lekeli bir görünüm kazanarak kalitesini büyük ölçüde yitirir. Bunun için yıkanan mantarların hemen kurutulması ve soğukta muhafaza edilmesi gerekir. Böylece hem mantarın bünyesindeki enzimatik faaliyetleri en az düzeye indirilir.
Hasattan sonra ürünün hemen ön soğutmaya alınması çok önemlidir. Hasadı izleyen 6-12 saat normal oda sıcaklığında kalıp sonra 0ºC'desoğutmaya alınan mantarlarda dyanma ve saklama süresi yarı yarıya kısalmış olur. Yapılan araştırmalar 21ºC'de bulunan mantarların 0ºC'de bulunanlara göre 9.5 kez daha fazla solunum yaptığını göstermiştir. Bu bakımdan mantarların hasadı izleyen 0.5-1 saat içinde ön soğutmaya alınması önerilir. Mantarın en iyi saklama sıcaklığı 2-5ºC'dir. Kısa süreli saklamada mantar, ağırlığının %5-10 kadarını kaybeder.
Uzun süreli saklamada derin dondurma yapılır. Paketlenmiş mantarlar çok az bir zaman aralığında -30 veya -40 ºC'ye kadar soğutulur ve bu şekilde uzun süre muhafaza edilir. Su kaybı az olduğundan ağırlık kaybı da çok az olur. Işınlanma ile mantarın saklama süresi oldukça uzatılabilmekte ve ayrıca uzun süre mantarın rengi beyaz kalmaktadır. Tat üzerine ve insan sağlığı üzerine ışınlanmanı herhangi bir zararı olmadığı söylenmektedir. Hasattan hemen sonra ışınlama işleminin yapılması geç yapılmasına göre daha iyi sonuç vermektedir.
2. Kurutma
Ürünün bol olduğu ve pazarda satışların azaldığı dönemde işletmede satılamayan fazla mantarlar veya satışa verilip 4-5 gün sonra geri alınan mantarlar kurutma dolaplarında 60-70ºC de 2-3 saatte kurutulurlar. Kurutmaya işlenecek mantarlar, 3x3 mm boyutlarında küp şeklinde veya 1-2 mm kalınlığında dilimler halinde kesilerek hazırlanırlar. Küp şeklinde kesilip kurutulanlar çorbalar veya yemeklik konserveler içine katılırlar. 1-2 mm'lik dilimler halinde kesilenler değirmenden geçirilerek mantar unu elde edilir. Mantar unu, boya ve ilaç sanayiinde veya mantar çorbası yapımında kullanılır.
3. Konserve
Mantarlın bol ve elde kalan kısmı konserveye işlenerek değerlendirilir. Mantarlar ayrı olarak konserveye işlendiği gibi, diğer sebzelerle karıştırılarak da kullanılabilir. Her iki durumda da konserve yapılacak mantarlar önce temizlenir ve yıkanır. Sonra sırasıyla boylama, kaynatma, kutulama. sterilizasyon işlemlerine tabi tutulur ve etiketlenerek piyasaya sürülür. Temizlemede sap düzgün kesilir. Bütün olmayan mantarlar ve şapkası açılmış olanlar ayıklanır. Daha sonra yıkanarak, üstündeki örtü toprağı kalıntıları giderilir. Yıkama için özel makineler geliştirilmiştir tir. Hatta birçok ülkede özel hatlar imal edilmektedir. Temizlenen mantarlar bir tanker içine konduktan sonra yıkanıp boylanırlar. Yıkama paslanmaz çelik kazanlarda yapılmalıdır.
Yıkama suyuna kararma ve sararmayı önlemek için 100 lt soğuk suya 100g dozunda limon tuzu ilave edilir. Yıkanan ve boylanan mantarlar yine paslanmaz çelik kaynatma kazanında haşlanırlar. Kaynatma suyunun 100lt 300g tuz ve 50-100g limon tuzu ilave edilir. Bu kaynatma suyunu her seferinde 30g tuz ve 5-10 g limon tuzu ilave edilerek birkaç defa kullanmak mümkündür. Haşlanan mantarların suyu süzülür. 125-250-500-1000g'lık kavanoz veya teneke kutulara doldurulur, içinde %1 oranında tuz bulunan su ilave edilir. Kavanoz ve kutuların ağzı kapatılır. Otoklavda 115-125ºC'de 10-15 dakika sterilize edilir. Otoklav yoksa bu işlem açıkta bir kazanda 100ºC kaynar sıcak içinde de yapılabilir. 125-250g'lık kutular kaynar su içine konur ve 80 dakika kaynatılır. 500-1000g'lık kutular için süre 120 dakikadır. Sterilizasyon bitiminde kutular soğutulur ve etiketlenir.
Konservesi yapılan mantarlarda önemli bir nokta, iyi sterilize edilmeyen kutularında öldürülemeyen bazı çürükçül bakterilerin kalmasıdır. Bunlar içinde Clostridium botulinum bakterisi sporla çoğalır ve doğal halde her yerde bulunur. Oksijen olmayan koşullarda bu bakteri iki toksik madde oluşturur. Bu konserveleri yiyen insanlarda kısa sürede zehirlenme olayı görülür. Zehirlenmenin ön belirtisi, adale seğirmesi ve kramplardır. Daha sonra karın ile göğüs arasındaki diyafram etkilenir, kalp damarlarının çalışmasını önler ve ani ölümler ortaya çıkar. Geçtiğimiz yıllarda da ülkemizde de, kırsal alanda ailelerin kendi yaptıkları bazı sebze konservelerinin tüketilmesinde zehirlenme olayları meydana gelmiş ve bunlardan bir kısmı ölümle sonuçlanmıştır. Bu bakterilerin varlığı ilk önce A.B.D 'de tespit edilmiştir. Sterilizasyonun iyi ve yeter sürede yapılması bu bakterinin ölmesini temin eder.
İstiridye mantarı, görünüş itibariyle denizde yaşayan inci saklayan istiridyeye çok benzer. İstiridye kabuklarını andıran mantar dokusu sayesinde bu isimle gıda sektöründe tanınır. Sağlık için oldukça faydalı olan bu mantar, besin değerini bakımından zengin olduğu için çok sık tüketilmektedir. Kavak mantarı adıyla da kendinden söz ettiren istiridye mantarı, kavak ağaçlarının gölgesinde yetiştiği için bu isimle de anılır. Protein açısından çok zengindir. Bu yönüyle vegan beslenmesinde önemli bir yere sahiptir.
Son yıllarda oldukça ilgi gören istiridye mantarı, güneşi gördüğü açılarda rengini değiştirir. Siyah ve beyaz renk geçişleriyle dikkat çeken bu mantar türü tüketime uygun bir besindir. Ancak yine de güvenli yerlerden aldığınıza emin olduktan sonra tüketmeye özen gösteriniz.
Türkiye’de istiridye mantarının tarımını yapanlar oldukça fazla. Sağlığa olan faydaları günden güne duyulduğu için; birçok kişi istiridye mantarı nasıl yetişir sorusunun yanıtlarını aramakta. Bizler de bu soru işaretini gidermek için bahçede ve evde istiridye mantarı nasıl yetiştirilir konusuna değinmek istedik. İşte üretime geçmek isteyenler için en çok merak edilen konular. İstiridye mantarını yetiştirmenin püf noktaları burada!
Kendi imkanlarınızla istiridye mantarı yetiştirmek isterseniz tarım ürünleri satan noktalardan gerekli malzemeleri alıp yola çıkabilirsiniz. Bunun için öncelikle elinizin altında istiridye mantarı tohumu olmalıdır. Tohumdan yetiştirmeye başlayacağınız için tohumu iyi genlerden temin etmelisiniz. Ardından 10 kg civarında ağaç talaşına ihtiyacınız olacak. Talaşlar mantar yetiştirme konusunda size büyük yardım edecektir.
Tohumu büyütmek için büyük boy temiz çöp poşeti de elinizin altında olmalıdır. Bu çöp poşeti ne işe yarıyor diye düşünebilirsiniz. İstiridye mantarı nemlendirme yöntemiyle büyüdüğü için çöp poşetini kullanarak kolayca evde istiridye mantarı yetiştirebilirsiniz.
İstiridye mantarı için gerekli malzemeler listesi:
İstiridye mantarı yetiştiriciliği nasıl yapılır sorusu akılları karıştırmaktadır. Merak ettiğiniz bu soruya detaylıca yanıt verelim ve sizin de kolay yöntemle istiridye mantarı yetiştirmenize rehber olalım.
Kapsamlı ve profesyonel istiridye mantarı yetiştirmek isterseniz; sizlere bu konu hakkında daha detaylı bilgi verebiliriz. Genellikle kapsamlı istiridye mantarı yetiştirmek isteyenler depo ya da çadır ortamında üretime başlar.
Kendi arazisi ya da bahçesi olanlar kütükte istiridye mantarı yetiştirmeyi deneyebilir. Bu yöntem için kayın yahut kavak ağacı kütüğü olmalıdır. Kavak mantarının kavak ağacı kütüğünde yetişmesi daha verimli sonuçlar sunabilir. Kütükte istiridye mantarı yetiştirmek için şu yöntemler izlenebilir:
Kit halinde istiridye mantarı yetiştirmek için ortalama 3 aylık bir süreniz vardır. 3 ay sonunda talaş ve çöp poşeti yöntemiyle yetiştireceğiniz istiridye mantarının yenilenmesi gerekir. Ancak depolama ya da çadırda istiridye mantarı yetiştirmek isterseniz bakımını yaptıkça yeni ürün alabilirsiniz. Mantarın ortalama 20 günlük kuluçka süresi vardır. 20 gün boyunca büyüme ve olgunlaşma gerçekleşir. 20. gün sonunda yaklaşık 15 gün boyunca ürün verme dönemi açılır. Bu demek oluyor ki; istiridye mantarı ortalama 30 gün içinde yetişebilir.
Kavak mantarının nemi ve sıcaklığı belirli bir derecede sevdiğini ifade etmek gerekir. Kuluçka döneminde tamamen karanlık bir ortam istediği için bu karanlıktaki ısı 25 ile 30 derece arasında olmalıdır. Yeterli ısı sağlandığında ve nem %70 civarında olduğunda, kavak mantarı 17. günden itibaren kolayca yetişmektedir.
İstiridye mantarını yetiştirmek isteyenler senelik kazancını hesaplamaya başlar. Bir sene içinde kaç defa hasat yapılacağı, kaç defa kuluçka bekleyeceği akılları karıştırır. Eğer özenli bir istiridye mantarı yetiştirme ortamı sağlanırsa her 20 günün sonunda hasat yapılabilir. Ancak unutmamak gerekir ki; kompostların ömrü 3 aydır. Kütükte yetiştirmenin ömrü daha uzundur.
Doğal ortamda ormanlık arazide kavak mantarı yetiştirmek isteyenler ise mevsim şartlarına göre hareket edebilir. Olası bir yağmur ve buzlanma kavak ağaçlarının köklerini etkileyebilir. Evde istiridye mantarı yetiştirmek isteyenler için senelik hasat sayısını net bir rakamla ifade edemeyeceğiz. Ancak mantar kompostu ile yetiştirme yapılıyorsa 3 ay boyunca verim alınacağını söyleyebiliriz. 3 aylık hasattan sonra mantarların kalitesinde düşüş yaşanabilir.
Kavak mantarının sağlık için sayısız faydaları vardır. Protein kaynağı olduğu için et yemeyenlere alternatiftir. Kas ve kemik gelişimini desteklediği gibi cilt hücrelerinin yenilenmesine ve ağrının giderilmesine de yardım eder. Bağırsak ve solunum hastalıklarını önlediği de uzmanlar tarafından vurgulanan faydalarındandır.
Mantarın besin değerini korumak için az zeytinyağı ya da tereyağı ile tavada soteleme yaygındır. Bu yöntem sayesinde mantarın suyu ve vitaminleri korunacaktır. Dileyen omlette ya da çorbada kullanabilir. Önemli olan yağda kızartmaktan kaçınmaktır.
İstiridye Mantarı Nasıl Temizlenir, Pişirilir?
Mantarların zehirleme özelliği vardır ancak bu özellik hijyenik olmayan mantarlar için söz konusudur. Genellikle istiridye mantarının zehirlemediği bilinir. Kültür mantarı formunda yetiştirildiği için gerekli hijyen koşulları sağlanmıştır. Dışarıdan istiridye mantarı alırken güvendiğiniz noktalardan almaya dikkat edebilirsiniz. Hasattan sonra en kısa sürede tüketmeniz önerilir. Üzerinde leke ve küf olan istiridye mantarını tüketmekten kaçınmalısınız.
Kavak mantarının ekonomik değeri çok yüksek rakamlarda değildir. Her cebe hitap eden etiketlerle marketlerde yerini alır. 200 gramlık istiridye mantarı paketleri ortalama 20 TL’den satılmaktadır. Market, manav ve pazarlarda istiridye mantarını temin ederek evinizde lezzetli yemekler hazırlayabilirsiniz. Fiyatları her sezon değişkenlik gösterebilir.
Evde Kültür Mantarı Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Mantar Yemeği Tarifleri: Her Öğüne 20 Pratik Çeşit
Mantar Zehirlenmesi Belirtileri, Tedavi ve İlk Yardım
Mantarın Yanına Ne Gider? Çok Beğeneceğiniz 10 Yardımcı Tarif
Mantarın Faydaları – Duyunca Sevmeyeni Kalmayacak! 10 Şifalı Etkisi
Sadece belirli dönemlerde yetişen mantar Türkiye’nin ekolojik koşullarından dolayı Avrupa’ya nazaran iki kat daha fazla tür barındırmaktadır. Buna rağmen ülkemizde mantar tüketimi dünya ortalamasının altında yer alır.
Çünkü ülkemizde mantar tüketimi ile ilgili bilgi eksikliği bulunmaktadır. Ticari üretim tesislerinde rahatlıkla yetiştirilebilen mantarlar kültür mantarı olarak raflarda son dönemlerde yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandı.
Son zamanlarda yine marketlerde yerini alan istiridye mantarı da lezzet açısından oldukça önde gelen bir mantar türüdür. Halk arasındaki adıyla kayın mantarı olarak da bilinen bu mantar türü doğada ağaç kütüklerinin hemen yanında grup halinde oluşur. İstiridye mantarı herhangi bir kimyasal ilaç gerekmeksizin rahatlıkla yetişebilir.
Hattat tarım ilacı verildiği zaman bozulur ve gelişimine devam ettiremez. Günümüzde istiridye mantarının değeri ve önemi hızlı bir şekilde artmaya devam etmektedir. İstiridye mantarı tüketmek isteyen kişiler muhafaza ederken belli başlı kurallara dikkat etmeleri gerekiyor
Sonbahar aylarında doğada yetişen bu mantar türü kış aylarında tüketilmek isteniyorsa muhafaza koşullarını doğru uygulamalısınız.
Derin dondurucuda saklama yaygın olarak bilinir aynı zamanda turşu kurma işlemine gerçekleştirebiliriz. Mantar çok çabuk bozulma özelliğine sahip olduğu için doğru koşullarda muhafaza edilmesi oldukça büyük önem teşkil eder.
2 ya da 5 derece arasında muhafaza edilmelidir aksi takdirde hızlı bir şekilde bozulur.
Marketten almış olduğunuz plastik ambalajları kullanmak yerine kese kağıdı ya da karton kullanmanız daha büyük avantaj sağlayacak. Lastiklerin içerisinde saklanırsa hızlı bir şekilde bakteri üretimi artacağından dolayı çabucak bozulur. Mantarı doğru koşullarda sakladığınız takdirde kapalı paketler içerisinde bir hafta kadar tazeliğini koruyan.
Ambalajın açtıktan sonra hem lezzeti bozulur hemde tazeliğini daha çabuk kaybet. Mantarın bozulmaya başladığını şapka kenarlarındaki kararmadan rahatlıkla anlayabilirsiniz.
İstiridye mantarı diğer mantarlara oranla dayanıklılık açısından biraz daha uzun süre başarılı olacaktır. Son derece lezzetli olan bu mantarı her yerde yetiştirebilirsiniz ve daha uzun süre muhafaza ederek kış aylarında rahatlıkla tüketebilirsiniz.
Etiketler: Avrupa • dünya • istiridye mantar nasıl saklanır • istiridye mantarı buzlukta nasıl saklanır • istiridye mantarı izmir • istiridye mantarı miseli • istiridye mantarı nasıl muhafaza edilir • istiridye mantarı nasıl saklanır • istiridye mantarı satın al • istiridye mantarı tohumu • Türkiye