Matematiğin Kurucusu Kimdir
Matematiği Kim Buldu? İlk Olarak Matematik Ne Zaman Ve Nasıl Bulunmuştur? Matematiğin Tarih&#;esi
Matematik çok eski ve antik dönemlere kadar uzanan bir tarihe sahiptir. O dönemden günümüze kadar ulaşan matematik farklı evrelerde gelişmiş ve günümüzdeki çok kapsamlı sisteme dayanmıştır. Bu sistem sayesinde artık en zorlu problemleri çözmekte, teknolojik sistemleri hazırlamakta ve uzayı daha iyi keşfetmekteyiz.
Matematiği Kim Buldu?
Matematiğin keşfi ya da kim buldu durumuna bireysel ve toplumsal şekilde tam olarak bakmak doğru değil. Matematik rakamlar ya da belli bir teknik kullanmak suretiyle icat edildi. Bu doğrultuda her medeniyet matematiği kendi zamanı içerisinde, kendi hayat tarzlarına uygun form içerisinde keşfederek kullanmıştır. Bu doğrultuda pek çok farklı medeniyetten bahsetmek mümkündür. Mayalar, Hintliler, Yunanlılar, Çinliler ile beraber İslam medeniyetlerinden bahsedilebilir. Değişik formlar üzerinden keşfedilmiş olan matematik, bu medeniyetlerin birbirinden öğrenmesi ile beraber somut bir noktaya ulaşmıştır.
İlk Olarak Matematik Ne Zaman ve Nasıl Bulunmuştur?
Matematiğin tarihçesi ilk olarak M. Ö. 'li yıllara kadar uzanıyor. Bu dönemlerde Babil’iler kendi hayatlarında ekonomik ve sosyal olarak ihtiyaçlarını giderebilmek için matematiği kullanmıştır. Bu doğrultuda kök bulma, denklem çözme ya da hacim hesaplaması noktasında bazı teknikler kullanmışlardır. Aynı zamanda astronomiye düşkün olan Babiller bu yüzden trigonometride keşfetmiştir. Özellikle 60’lık sayı sistemine insan hayatına kazandıran Babiller, sıfırın katılması ile beraber günümüzün 10’luk sisteminin oluşmasına olanak tanımıştır.
Aynı zamanda M. Ö. ila ’lü yıllarda Mısır döneminden bulunan belgeler günlük yaşamı kolaylaştırmak amaçlı kullanıldığını gösteriyor. Yine M. Ö. 7. ve 6. yüzyıllarda Romalılar, Yunanlılar ve Mısır bilginleri matematik kuramının oluşmasında önemli potansiyel teşkil etmiştir. M. Ö. 4. yüzyıla gelindiğinde ise matematiğin erişilen düzeyi istenilen yetkinliğe oldukça yaklaşmıştı. Özellikle Öklid tarafından bu dönem yazılan Stoikheia (elemanlar) ile beraber pek çok değer matematik konusunda ortaya çıktı.
Matematiğin Tarihçesi
Matematik tarihçi olarak M. Ö. antik döneme kadar uzanmaktadır. Pek çok farklı medeniyet üzerinden gelişim gösteren matematik, zamanın ötesinde günümüz noktasına ulaşmıştır. Daha sonra orta çağa kadar yaşanan gelişimiyle beraber Hindistan ve İslam ülkelerinde çok daha yüksek gelişim göstermiştir. Rakamlar ve semboller kullanılarak denklemler yapılmış; Faslı bilim insanı Harezmi ile beraber cebir ortaya çıkarılmıştır.
yüzyılın en etkili matematikçisi muhtemelen Leonhard Euler'di. Katkıları, Königsberg'in Yedi Köprüsü problemi ile graf teorisi çalışmasının kurulmasından, birçok modern matematiksel terim ve gösterimi standartlaştırmaya kadar uzanmaktadır. Örneğin, eksi 1'in karekökünü i sembolüyle adlandırdı ve bir dairenin çevresinin çapına oranını belirtmek için Yunanca harfinin kullanımını popüler hale getirdi. Topoloji, graf teorisi, kalkülüs, kombinatorik ve karmaşık analiz çalışmalarına, adını verdiği çok sayıda teorem ve notasyonla kanıtlandığı üzere çok sayıda katkı yaptı.
yüzyılın diğer önemli Avrupalı matematikçileri arasında sayı teorisi, cebir, diferansiyel hesap ve varyasyonlar hesabında öncü çalışmalar yapan Joseph Louis Lagrange ve Napolyon çağında gök mekaniğinin temelleri ve istatistik üzerine önemli çalışmalar yapan Laplace yer alıyor.
Modern[değiştir kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Kategori:Ortaçağ Avrupa matematiği, Ortaçağ Avrupalı bilim adamlarının listesi ve Orta Çağ'da Avrupa bilimi
Ayrıca bakınız: yüzyıl Latince çeviriler
Orta Çağ Avrupası'nın matematiğe ilgisi, modern matematikçilerinkinden oldukça farklı kaygılardan kaynaklanıyordu. İtici unsurlardan biri, matematiğin, yaratılan doğa düzenini anlamanın anahtarı olduğu inancıydı. Bu düşünce, sıklıkla Platon'un Timaeus 'u ve İncil pasajında (Bilgelik Kitabı-Book of Wisdom-'nda) "Tanrı her şeyi ölçü, sayı ve ağırlık olarak buyurmuştur" ifadesine dayandırıldı.[]
Boethius, aritmetik, geometri, astronomi ve müzik çalışmalarını tanımlamak için quadrivium terimini icat ettiğinde 6. yüzyılda müfredatta matematik için bir yer sağladı. Nicomachus'un Yunanca Aritmetiğe Giriş İngilizce:&#;Introduction to Arithmetic 'inden özgür bir çeviri olan De Institute arithmetica 'yı yazdı. Ayrıca De corpore musica, Yunan kaynaklarından türetilmiştir. Öklid'in Elemanlar 'ından bir dizi alıntı yapmıştır. Çalışmaları pratik olmaktan çok teorikti ve Yunanca ve Arapça matematik çalışmalarının iyileşmesine kadar matematiksel çalışmanın temelini oluşturdu.[][]
yüzyılda, Avrupalı akademisyenler, El-Harizmi'nin, Chester'li Robert tarafından Latince'ye çevrilen Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap (Arapça:&#;El'Kitab'ül-Muhtasar fi Hısab'il Cebri ve'l-Mukabele, İngilizce:&#;The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) adlı eserini ve Bath'li Adelard, Carinthia'lı Herman ve Cremonalı Gerard tarafından çevrilen Öklid'in Elemanlar 'ının tam metni dahil olmak üzere bilimsel Arapça metinler aramak için İspanya ve Sicilya'ya gittiler.[][] Bunlar ve diğer yeni kaynaklar matematiğin yenilenmesini ateşledi.
Şimdi Fibonacci olarak bilinen Pisa'lı Leonardo, tüccar babasıyla şimdiki Cezayir'in Béjaïa kentine yaptığı bir yolculukta Hint-Arap rakamlarını tesadüfen öğrendi. (Avrupa o zaman hala Roma rakamlarını kullanıyordu.) Orada, Hint-Arap rakamlarının konumsal gösterimi nedeniyle çok daha verimli olan ve ticareti büyük ölçüde kolaylaştıran bir aritmetik sistemini (özellikle algorism - Arap rakamları sistemi) gözlemledi. Leonardo, 'de Liber Abaci 'yi yazarak ('te güncellendi) tekniği Avrupa'ya tanıttı ve onu popülerleştirmek için uzun bir dönem başlattı. Kitap ayrıca Avrupa'ya, metinde dikkate değer olmayan bir örnek olarak kullanılan ve şimdi Fibonacci dizisi olarak bilinen (bundan önce yüzlerce yıldır Hint matematikçiler tarafından biliniyordu) diziyi tanıttı.
yüzyıl, çok çeşitli problemleri araştırmak için yeni matematiksel kavramların geliştirilmesine tanık oldu.[] Önemli bir katkı da yerel hareket (local motion) matematiğinin gelişmesiydi.
Thomas Bradwardine, kuvvetin (F), dirence (R) oranı geometrik oranda arttıkça hızın (V) aritmetik oranda arttığını öne sürdü. Bradwardine bunu bir dizi özel örnekle ifade etti, ancak logaritma henüz tasarlanmamış olmasına rağmen, sonucunu içinde bulunulan döneme uygun düşmeyen bir biçimde şöyle yazarak ifade edebiliriz: V = log (F / R).[] Bradwardine'in analizi, el-Kindi ve Villanova'lı Arnald tarafından bileşik ilaçların doğasını farklı bir fiziksel problemle ölçmek için kullanılan matematiksel bir tekniğin aktarılmasına bir örnektir.[]
Ön planda çember veya kelepçeye benzeyen bir küre bulunan bu çağdaş ışıklandırılmış el yazmasında gösterilen Nicole Oresme (), harmonik dizinin ıraksamasına matematiksel bir kanıt sunan ilk kişiydi.[]
yüzyıl Oxford Hesaplayıcılarından biri olan William Heytesbury, diferansiyel hesap ve limit kavramından yoksun, "bir cisim tarafından tanımlanan bir yol boyunda eğer o, aynı hızda düzgün olarak ve verilen anda hareket ederse" anlık hızı ölçmeyi önerdi.[]
Heytesbury ve diğerleri, tekdüze hızlandırılmış harekete geçen bir cismin katettiği mesafeyi matematiksel olarak belirlediler (günümüzde integral ile çözüldü), "[hızı] eşit olarak artan veya azalan hareketli bir cisim, eğer ortalama [hız] derecesiyle aynı anda sürekli hareket ediyor olsaydı belirli bir zamanda tamamen eşit bir [mesafe] katedecekti".[]
Paris Üniversitesi'nden Nicole Oresme ve İtalyan Giovanni di Casali, sabit ivmeyi gösteren çizginin altındaki alanın kat edilen toplam mesafeyi temsil ettiğini öne sürerek, bu ilişkinin grafiksel gösterimini bağımsız olarak sağladılar.[] Öklid'in Elemanları üzerine daha sonraki bir matematiksel yorumda, Oresme, daha ayrıntılı bir genel analiz yaptı ve bu analizde, bir cismin her ardışık zaman artışında, tek sayılar olarak artan herhangi bir nitelikte bir artış elde edeceğini gösterdi. Öklid, tek sayıların toplamının kare sayılar olduğunu gösterdiği için, cismin kazandığı toplam nitelik zamanın karesi olarak artar.[]