Babil matematiği, Mezopotamya (modern Irak) halklarının, Sümerlerin ilk dönemlerinden Helenistik döneme kadar neredeyse Hristiyanlığın şafağına kadarki dönemdeki tüm matematiğini ifade eder.[21] Babil matematik çalışmalarının çoğu, birbirinden geniş bir biçimde ayrılmış iki dönemden gelmektedir: MÖ 2. bin yılın ilk birkaç yüz yılı (Eski Babil dönemi) ve MÖ birinci bin yılın son birkaç yüzyılı (Seleukos dönemi).[22] Çalışma yeri olarak Babil'in merkezi rolü nedeniyle Babil matematiği olarak adlandırılmıştır. Daha sonra Arap İmparatorluğu döneminde Mezopotamya, özellikle Bağdat, bir kez daha İslam matematiği için önemli bir çalışma merkezi haline gelmiştir.
Yazmanlar için bir okula ait kil tablette geometri problemi (Susa, MÖ 2. binyılın ilk yarısı)
Mısır matematiğindeki kaynakların seyrekliğinin aksine, Babil matematiği hakkındaki bilgilerimiz 'lerden beri ortaya çıkarılan 'den fazla kil tabletten elde edilmektedir.[23] Çivi yazısı ile yazılan tabletler, kil nemliyken yazılıp bir fırında veya güneşin ısısıyla sertçe pişiriliyordu. Bunlardan bazıları notlandırılmış ev ödevleri gibi görünmektedir.[24]
Yazılı matematiğin en eski kanıtı, Mezopotamya'daki en eski uygarlığı inşa eden eski Sümerler'e dayanır. MÖ 'den itibaren karmaşık bir metroloji (ölçme bilimi) sistemi geliştirdiler. MÖ 'den itibaren Sümerler kil tabletler üzerine çarpım tabloları yazdılar, geometrik egzersizler ve bölme problemleriyle uğraştılar. Babil rakamlarının en eski izleri de bu döneme aittir.[25]
Babil matematiği seksagesimal (altmışlık) sayı sistemi kullanılarak yazılmıştır.[23] Bundan türetilerek, dakikada 60 saniye, saatte 60 dakika ve bir daire içinde (60 × 6) derecenin yanı sıra bir derecenin parçalarını belirtmek için yayın dakika ve saniyelerinin kullanılması gibi modern günlük kullanımlar elde edilir. Muhtemelen altmışlık sistem seçilmiştir çünkü 60, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20 ve 30'a eşit olarak bölünebilir.[23] Ayrıca, Mısırlılar, Yunanlar ve Romalılardan farklı olarak, Babiller, sol sütuna yazılan rakamların ondalık sistemde olduğu gibi daha büyük değerleri temsil ettiği gerçek bir basamak-değer sistemine sahipti.[22] Babil notasyon sisteminin gücü, kesirleri tam sayılar kadar kolay bir şekilde temsil etmek için kullanılabilmesinden kaynaklanıyordu; böylelikle kesir içeren iki sayının çarpılması, modern gösterimimize benzer şekilde tam sayıları çarpmaktan farklı değildi.[22] Babillilerin notasyon sistemi, Rönesans'a[26] kadar herhangi bir medeniyetin en iyisiydi ve gücü dikkate değer hesaplama doğruluğuna ulaşmasına izin verdi; örneğin, Babil tableti YBC , beş ondalık basamak doğrulukla √2'nin bir yaklaşık değerini verir.[26] Bununla birlikte, Babilliler ondalık virgülün eşdeğerinden yoksundu ve bu nedenle bir sembolün yer değerinin genellikle bağlamdan çıkarılması gerekiyordu.[22] Seleukos dönemine gelindiğinde, Babilliler boş pozisyonlar için yer tutucu olarak sıfır sembolü geliştirmişlerdi; ancak bu sadece ara pozisyonlar için kullanıldı.[22] Bu sıfır işareti uç konumlarda görünmüyor, bu nedenle Babilliler yaklaştılar ancak gerçek bir basamak değeri sistemi geliştirmediler.[22]
Babil matematiğinin kapsadığı diğer konular arasında kesirler, cebir, ikinci dereceden ve kübik denklemler ile düzenli karşıt çiftlerin (x, 1/x) hesaplanması yer alır.[27] Tabletler aynı zamanda çarpım tablolarını ve doğrusal, ikinci dereceden denklemleri ve kübik denklemleri çözmek için yöntemler içerir, bu o zaman için dikkate değer bir başarıdır.[28] Eski Babil dönemine ait tabletler, Pisagor teoreminin bilinen en eski ifadesini de içerir.[29] Bununla birlikte, Mısır matematiğinde olduğu gibi, Babil matematiği de kesin ve yaklaşık çözümler arasında fark veya bir problemin çözülebilirliği konusunda hiçbir farkındalık göstermez. En önemlisi, kanıtlara veya mantıksal ilkelere ihtiyaç olduğuna dair açık bir ifade yer almaz.[24]
Mısır[değiştir
Matematik tarihi
Matematik bilminin tarihsel gelişimi
Matematik tarihi, öncelikle matematikteki keşiflerin kökenini araştıran ve daha az ölçüde ise matematiksel yöntemleri ve geçmişin notasyonunu araştıran bir bilimsel çalışma alanıdır. Modern çağdan ve dünya çapında bilginin yayılmasından önce, yeni matematiksel gelişmelerin yazılı örnekleri yalnızca birkaç yerde gün ışığına çıktı. MÖ 'den itibaren Mezopotamya eyaletleri Sümer, Akad, Asur, Eski Mısır ve Ebla ile birlikte vergilendirmede, ticarette, doğayı anlamada, astronomide ve zamanı kaydetmede/takvimleri formüle etmede aritmetik, cebir ve geometri kullanmaya başladı.
Günümüzdeki en eski matematiksel metinler Mezopotamya ve Mısır'dandır; Plimpton (Babil, y. MÖ )[2], Rhind Papirüsü (Mısır, y. MÖ –)[3] ve Moskova (Golenischev) Papirüsü (Mısır, y. MÖ. ). Tüm bu metinler, Pisagor üçlülerinden bahseder. Bu nedenle, çıkarım yoluyla Pisagor teoremi, temel aritmetik ve geometriden sonra en eski ve yaygın matematiksel gelişme olarak görülmektedir.
Matematiğin bir "belirtici disiplin" olarak incelenmesi, MÖ 6. yüzyılda "matematik" terimini "eğitim konusu" anlamına gelen eski Yunanca μάθημα'dan (mathema) türeten Pisagorcularla başlar.[4] Yunan matematiği, yöntemlerini büyük ölçüde geliştirdi (özellikle tümdengelimliakıl yürütme ve kanıtlarda matematiksel kesinlik yoluyla) ve matematiğin konusunu genişletti.[5] Teorik matematiğe neredeyse hiç katkı sağlamamış olsalar da, eski Romalılar uygulamalı matematiği ölçme, yapı mühendisliği, makine mühendisliği, defter tutma, ay ve güneş takvimlerinin oluşturulması ve hatta güzel sanatlar ve el sanatlarında kullandılar. Çin matematiği, basamak değeri sistemi ve negatif sayıların ilk kullanımı da dahil olmak üzere matematiğe erken dönemde katkı vermiştir.[6][7]Hint-Arap rakam sistemi ve bugün dünya genelinde kullanılan işlemlerinin kullanımına ilişkin kurallar, Hindistan'da MS birinci bin yıl boyunca gelişti ve Muhammed ibn Mūsā el-Harezmi'nin çalışmasıyla İslam matematiği yoluyla Batı dünyasına aktarıldı.[8][9] İslam matematiği de bu medeniyetler tarafından bilinen matematiği geliştirdi ve genişletti.[10] Bu kültürel mirasla eşzamanlı fakat onlardan bağımsız olan, Meksika ve Orta Amerika'daki Maya uygarlığı tarafından geliştirilen, Maya rakamlarında sıfır kavramına standart bir sembol verilen matematikti.
Matematikle ilgili birçok Yunanca ve Arapça metin, yüzyıldan itibaren Ortaçağ Avrupa'sında matematiğin daha da gelişmesine yol açacak şekilde Latince'ye çevrildi. Antik çağlardan Orta Çağ'a kadar, matematiksel keşif dönemlerini genellikle yüzyıllar süren durgunluk takip etti. yüzyılda Rönesans İtalyasından başlayarak, yeni bilimsel keşiflerle etkileşime giren yeni matematiksel gelişmeler, günümüze kadar artan bir hızla devam etti. Bu, hem Isaac Newton hem de Gottfried Wilhelm Leibniz'in yüzyıl boyunca sonsuz küçükler hesabının gelişiminde çığır açan çalışmasını içerir. yüzyılın sonunda Uluslararası Matematikçiler Kongresi kuruldu.[11] Kongre, dört yılda bir dünyanın farklı ülkelerinden matematikçileri bir araya getirerek bu alandaki gelişmelere destek vermeye devam ediyor. Her kongrede matematiğe değerli katkılar sunan matematikçilere, Fields Madalyası, Nevanlinna Ödülü, Gauss Ödülü ve Chern Madalyası verilir.[11]
Tarih öncesi[değiştir
Sizden gelen soru:
Matematik tarihi şeridi nasıl yapabiliriz
Cevap:
Matematik tarihi şeridini hazırlarken izlemeniz gereken adımlar ve kurallar vardır. Aşağıda tarihi şerit hazırlarken izlemeniz gereken kurallar ve örnek tarihi şeritler yer almaktadır.
Matematik tarihi şeridi hazırlama kuralları
1) Tarihte matematikle ilgili en önemli buluşları araştırınız.
2) Bütün bu buluşları uygun küçük resimlerle monash.pwtikçi resimlerini kullanabilirsin
3) Bütün bu bilgileri kronolojik sıraya göre şerit üzerine yerleşmonash.pw sırasına göre koymayı unutma.
4)Şerit üzerindeki yazının okunaklı ve kalın yazılmasına dikkat ediniz.
5) Çalışmalarınızda yaralandığınız kaynakları mutlaka belirtiniz.
Matematik tarih şeridi örnekleri
Aşağıda matematik tarihi şeridi örneğini göreceksiniz. Bu resimlerin boyutları xpx ebatlarındadır. Resimleri tam boyutları ile görüntülemek için resimlerin üzerine tıklayınız.
Örnek matematik tarihi şeridi
MİLATTAN ÖNCE
İlk defa matematik Mısır ve Mezopotamya’da M.Ö. yılları arasında başlamıştır.
İlk kez Pisagor okulu üyeleri tarafından M.Ö. yıllarında matematik sözcüğü kullanılmıştır.
Herodotos’a göre ise matematik M.Ö. yılları arasında Mısır’da başlamıştır.
M.Ö. yıllarında ise Platon sayesinde yazılı literatüre girmiştir.
M.Ö. yıllarında Mısır Hiyeroglif denen yazı sistemi kullanılırdı.
M.Ö. Babil’de ilk toplama makinesi kullanıldı.
M.Ö. yılında Miletli THALES kendi teoremini geliştirdi ve geometri okulunu kurdu.
MİLATTAN SONRA
M.S. yılında logaritma cetveli İskoçyalı John NAPİER tarafından icat edildi.
Blaise PASCAL ise M.S. yılında ilk toplama makinesini icat etti.
M.S. yılında Pascal ve Fermat arasındaki yazışmalarda olasılık tanımı formüle döküldü.
M.S. yılında İskoç James MAXWELL Faraday kanunlarını matematiksel olarak ispatlandı ve kendi kuramını yazdı.
M.S. yılında Bernoulli teoremi ve binom dağılımı ilk ortaya atıldı.
kaynağı değiştir]
1'den 19'a kadar olan sayılar için Maya el yazısı ile yazılmış Maya rakamları
Kolomb Öncesi Amerika'da, MS 1. binyılda Meksika ve Orta Amerika'da gelişen Maya uygarlığı, coğrafi izolasyonu nedeniyle mevcut Avrupa, Mısır ve Asya matematiklerinden tamamen bağımsız olan benzersiz bir matematik geleneği geliştirdi.[] Maya rakamları, çoğu modern kültür tarafından kullanılan ondalık sistemin temelini oluşturan onluk bir taban yerine, vigesimal sistem olan 20 tabanını kullandı.[] Mayalar, Maya takvimini oluşturmak için matematiği kullandılar ve kendi doğal Maya astronomilerindeki astronomik olayları tahmin ettiler.[] Pek çok çağdaş kültürün matematiğine sıfır kavramı girmek zorunda kalınca, Mayalar bunun için standart bir sembol geliştirdiler.[]
