Maymuncuk Çiçeği Belirtileri

Türkiye Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bir kişi de Maymun Çiçeği hastalığının tespit edildiğini duyurdu. Bu hastalık daha önce birçok Avrupa ve Amerika ülkesinde görülmüştü. 

Fareler gibi enfekte kemirgenler veya diğer hayvanlardan bulaşan hastalık, Türkiye'ye de sıçradı. Sağlık Bakanı Koca tespit edilen ilk vakayı sosyal medya hesabından yaptığı açıklama ile duyurdu.

Hastalık hakkında bilinenler neler?

Maymun Çiçeği virüsü belirtileri neler?

Ateş, döküntü, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ağrıları, enerji eksikliği ve şişmiş lenf düğümleri, Maymun Çiçeği ile ilişkili en yaygın belirtiler olarak biliniyor.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, Maymun Çiçeği olan hastalarda ateşin başlamasından sonraki 1 ila 3 gün içinde deri döküntüleri görülüyor.

Döküntüler daha çok yüzde yoğunlaşırken, yüze ilave olarak, avuç içi ve ayak tabanları, ağız mukozasını, cinsel organları da etkiliyor.

Maymun Çiçeği'nin kuluçka süresi genellikle 6 ila 13 gün olarak bilinse de DSÖ’ye göre bu süre 5 ila 21 gün arasında değişebiliyor.

Maymun Çiçeği hastalığı nedir?

Maymun Çiçeği, 1980’li yıllarda tamamen ortadan kalkan çiçek hastalığının daha az bulaşıcı, daha hafif semptomlara neden olan ve daha az ölümcül hastalığa yol açan bir çeşit akraba virüsü olarak biliniyor.

ABD Hastalık Kontrol Merkezlerine (CDC) göre, Maymun Çiçeği, virüs enfeksiyonu sonucu meydana gelen nadir hastalıklardan biri.

DSÖ verileri bu virüsün ilk Orta ve Batı Afrika’daki tropik yağmur ormanlarında ortaya çıktığını ortaya koyuyor.

Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı’na (UKHSA) göre, Maymun Çiçeği insanlar arasında kolayca yayılmayan nadir bir viral enfeksiyon.

DSÖ, bulaşmanın, enfekte hayvanların kan, vücut sıvıları veya deri veya mukoza lezyonları ile doğrudan temas yoluyla gerçekleşebileceği görüşünde.

Maymun Çiçeği ilk nerede görüldü?

CDC’ye göre, hastalık 1958’de araştırma maymun kolonilerinde keşfedildi. İnsana bulaşan ilk vaka 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (DRC) rapor edildi.

O tarihten bu yana Benin, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Fildişi Sahili, Liberya, Nijerya, Kongo Cumhuriyeti, Sierra Leone ve Güney Sudan’ın da içinde bulunduğu 11 Afrika ülkesinde bu virüs görüldü.

CDC’ye göre, Afrika dışında bildirilen ilk Maymun Çiçeği salgını, 2003 yılında ABD’de enfekte memeli bir hayvanın ithalatı sonucu ortaya çıktı.

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) verilerine göre, 2018 ve 2019'da, tümü Nijerya'da yolculuk yapmış ikisi İngiltere, biri İsrail'den ve biri Singapur'dan yolcuya Maymun Çiçeği teşhisi kondu.

Dünya geneline yayılmaya başlayan Maymun Çiçeği, Avrupa'da İngiltere ve Fransa'nın ardından Kuzey Amerika'da da görüldü.

Maymun Çiçeği'nin nedeni tespit edildi mi? Tedavisi var mı?

DSÖ’ye göre, şu anda Maymun Çiçeği için önerilen özel bir tedavi yok. Çiçek hastalığına karşı aşılamanın hastalığı önlemede yaklaşık yüzde 85 oranında etkili olduğu tespit edildi.

Bu nedenle, ciddi maymun hastalığı semptomlarını önlemek için çocuklukta önceden çiçek aşısı yapılmasını öneriliyor.

Maymun Çiçeği virüsünün doğal konağı kemirgenlerin yanı sıra ip sincapları, ağaç sincapları, yurt, primatlar ve diğer türler de virüsün taşıyıcıları olarak tanımlandı.

Maymun Çiçeği virüsü taşıyan kişilerin çoğu hastalığı hafif atlatıyor. 2003 yılında ABD'de yaşanan yayılmada, 47 kişi ölmüştü.

Maymun Çiçeği nasıl bulaşır?

Maymun Çiçeği'nin doğal nedeni henüz tespit edilmedi, ancak kemirgenler en olası kaynak olmasına rağmen, enfekte hayvanlardan az pişmiş et ve diğer hayvansal ürünleri yemenin olası bir risk faktörü olacağı tahmin ediliyor

DSÖ, bulaşmanın, enfekte hayvanların kan, vücut sıvıları veya deri veya mukoza lezyonları ile doğrudan temas yoluyla gerçekleşebileceği görüşünde.

Maymun Çiçeği virüsü taşıyan kişilerin çoğu hastalığı hafif atlatsa bile DSÖ’ye göre, bu virüsten ölüm oranı yüzde 11 civarında. Çocuklar ve gençlerde ölüm oranı daha fazla olabiliyor.

Maymun çiçeği virüsü endişesi yaşanırken, Türkiye'de de vaka sayısı yükseliyor. Yapılan araştırmaya göre, maymun çiçeğine maruz kalan bireylerde, viral enfeksiyonla ilgili olmayan ve daha önce bilinmeyen belirtiler görülmeye başlandı. Araştırmacılar, rektal ağrı ve peniste şişme(ödem) gibi yeni belirtiler görülmeye başladığını duyurdu. Maymun çiçeği hastalığı belirtileri arasında baş ağrısı ateş, kırıklık, halsizlik ve daha sonra döküntüler yer alıyor.

Bir süredir tüm dünyada maymun çiçeği virüsü endişesi yaşanırken, Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye de dahil olmak üzere onlarca ülkede görülen maymun çiçeği salgınına yönelik “küresel acil durum” ilan etmişti. Virüsünün kuluçka süresinin 5 günle 21 gün arasında olduğu öngörülüyor. Avrupa’da etkisini sürdüren maymun çiçeği hastalığı Türkiye’de 5 kişide görüldü.

MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ NELER?

Hastalık, klinik olarak, ateş, halsizlik, yaygın kas ağrısı, deri döküntüleri ve büyümüş lenf bezleri ile kendini gösteriyor. 1980 yılında, aşı ile dünya çapında ortadan kaldırılan çiçek hastalığı virüsüyle aynı aileden gelen bir DNA virüsüdür. Maymun çiçeği ile suçiçeği virüsünün döküntüleri birbirine benzer ancak vücuttaki yerleşimleri, hastalığın seyri birbirinden farklıdır. Çiçek virüsü aşı sayesinde yıllardır görülmüyor. Maymun çiçeği virüsünde lenf bezlerinin şişmesi bu hastalığı diğerlerinden ayırıyor. Kuluçka dönemi, yani bulaştıktan sonra belirtilerin görülmeye başlama süresi 7-14 gündür. Döküntü ise ateşin başlamasından 1-3 gün sonra başlıyor. Döküntüler gövdeden çok yüzde, kollarda ve bacaklarda görülür. Lezyonlar, düz bir kızarıklık şeklinde başlayıp (makül), deriden kabarık hale gelir (papül); ardından içleri berrak sıvı ile dolarak “vezikül” görünümü alırlar. Veziküllerin içindeki berrak sıvı sarımsı renkte bir sıvıya döner ve “püstüller” oluşur. Püstüller, kabuk bağlar ve kabukların düşmesiyle lezyonlar ortadan kalkar. Bu süreç, genellikle 2-4 hafta sürer ve kendiliğinden iyileşir.

Maymun çiçeği virüsünün bedenin farklı bölgelerinde oluşan bazı semptomları bulunmaktadır. İlk tespit edilen semptomlar arasında yüksek ateş, baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ağrısı ve şişlik öne çıkıyor.

Ateş arttıkça vücutta bir kızarıklık ve kaşıntı oluşmaya başlıyor. Bu genelde yüzde başlıyor ve daha sonra vücudun başka noktalarına ulaşıyor. Genelde avuç içinde ve ayakların tabanlarında yaygın bir şekilde ortaya çıkıyor. Kaşıntı aşırı derecede rahatsız edici ya da acı verici olabiliyor. Öte yandan bu kaşıntı süreci geçtikten sonra ayak tabanları ve avuç içindeki yaralar kabuk bağlıyor ve geçiyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİNDE YENİ BELİRTİLER

İngiltere'nin köklü tıp dergilerinden British Medical Journal'da (BMJ) yayınlanan bir araştırmaya göre, son küresel salgın sırasında maymun çiçeğine maruz kalan bireylerde, viral enfeksiyonla ilgili olmayan yeni ve daha önce bilinmeyen semptomlar görülmeye başlandı.

Fiziksel temas ve cinsel yolla bulaştığı belirtilen maymun çiçeği hastalığıyla ilgili araştırmacılar, rektal ağrı ve peniste şişme(ödem) gibi yeni semptomların görülmeye başladığını duyurdu.

Mayıs ve Temmuz 2022 arasında İngiltere'deki bir hastanede 197 maymun çiçeği hastası üzerinde yapılan araştırmalarda; 71 hastanın anüs, rektum veya bağırsak yolunun alt kısmında ağrı veya rahatsızlık yaşadığı, 33 hastada şiddetli boğaz ağrısı görüldüğü, 31 hastanın penisinde şişme ve ödem oluştuğu, 27'sinde oral lezyonlar saptandığı ve 22 kişinin göğüs bölgesinde kist tespit edildiği belirtildi.

Hastaların çoğunda ise tipik maymun çiçeği semptomları olan ateş, lenflerin şişmesi ve kas ağrıları saptandı.

Uzmanlar, özellikle penis büyümesi ve rektal ağrı yaşayan kişilerin acil olarak hastaneye başvurması gerektiğini belirtti. Bazı kişilerde derideki döküntüler çıkmadan önce bu semptomların ortaya çıkmaya başladığına dikkat çekildi.

ÖLÜMCÜL OLABİLİYOR

İlk olarak 1970’lerde Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde insanlarda görülen virüs, son 10 yılda Afrika'nın batısında büyük artış gösterdi. Hastalık, ilk yüzde ve vücudun geri kalanında deri döküntüleriyle kendini gösteriyor, ayrıca ateş ve baş ağrısı gibi semptomlara neden oluyor.

Çiçek hastalığı ile aynı virüs ailesinden gelen maymun çiçeği virüsü, daha az ölümcül olsa da iki türünden biri olan Kongo varyantında ölüm oranı yüzde 10’u bulabiliyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ TÜRKİYE'DE GÖRÜLDÜ MÜ?

Sağlık Bakanı Koca, dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında gerçekleştirilen Kabine Toplantısı sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

Bakan Koca, Türkiye’deki maymun çiçeği vakalarına ilişkin, şöyle konuştu:

*Şu ana kadar ülkemizde 5 maymun çiçeği virüsü hastası tespit edildi. Bu 5 hastaya filyasyon yapıldı ve yakın çevresi izole edildi. 4 hastamız tamamen iyileşti ve taburcu edildi.

*1 hastamız ise izolasyonda. Sağlık durumları iyi, hiç bir sorun yok. Ülkemizde sık görülmemesinin temel nedeni, kapalı ortamda çok yakın ve uzun süreli temasla bulaşmasıdır.

*Ülkemiz açısından bir endemi ya da küresel anlamda bir pandemi riski taşımamaktadır.

MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?

Maymun çiçeği hastalığı ile aynı virüs ailesinden gelen nadir bir hastalıktır. CDC’ye göre virüs ilk olarak 1958’de araştırma maymunlarının kolonilerinde keşfedildi.

Virüsün insandaki ilk vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde tespit edildi. CDC, bugün çoğu maymun çiçeği enfeksiyonlarının hala orada meydana geldiğini, ancak hastalığın diğer bazı orta ve batı Afrika ülkelerinde de bildirildiğini söyledi.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?

Enfekte hayvandan insanlara ısırık, tırmalama, hayvanın kan ve vücut sıvılarıyla veya etiyle temas, lezyonlara direkt temas veya tüm bunlarla kirlenmiş cansız materyalden temasla bulaşır. İnsandan insana bulaşma ise büyük solunum salgısı damlacıklarıyla olur. Büyük damlacıklar uzak mesafelere gidemediğinden insandan insana bulaşma için uzun süreli ve yakın temas gerekir. Bu da Covid-19’a benzer büyük salgınlar yapmasını engelleyebilecek bir özelliktir. Bulaşma yakın temas ve damlacıklarla olduğundan kesin olmamakla birlikte cinsel yolla bulaşın da olduğu düşünülmektedir. Son görülen vakaların bir kısmının bu yolla bulaştığı bildirilmiştir.

Afrika dışında son 50 yılda yaşanan en büyük salgın olan hastalığın nasıl bulaştığını da DSÖ yetkilileri açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü'nün yayılan hastalıklar biriminden sorumlu yöneticisi Maria Van Kerkhove, “Bulaşma gerçekten deriden deriye temas ile bulaşıyor. Şu ana kadar hastalık bulaşanlar bu durumu hafif atlatıyor” dedi.

NE KADAR ÖLÜMCÜL?

Bilim insanlarının geçmişte yaptıkları açıklamalara göre maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığına benziyor ve genelde hafif geçiyor. Hastalık birkaç hafta içerisinde kendi kendine tamamen geçebilirken buna karşılık bazı durumlarda çok ağır geçebiliyor. Batı Afrika’da bu hastalığın ölüme sebebiyet verdiğine dair kayıtlar mevcut.

MAYMUN ÇİÇEĞİ TEDAVİSİ NEDİR?

Herhangi bir salgının önüne geçmek için, aşı yapılması önemli bir adım. Çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşıların maymun çiçeğine karşı yüzde 85 koruma sağladığı da biliniyor.

Öte yandan antiviral ilaçların da etkisinin olduğu aktarıldı.

SALGINA YOL AÇAR MI?

Maymun çiçeği virüsünün belirti göstermesi bir avantaj. Belirtiler ortaya çıktığında hastalar izole edileceğinden Covid-19 gibi büyük salgınlar yapamayacağı öngörülüyor.

Vakaların yüzde 99.5'i erkek

Bu virüsün halen pandemik virüs olarak bulaşı devam eden Covid-19 virüsü ile ilişkisi yoktur. Son salgın vakaların yüzde 99.5'unun erkek olduğunu göstermiş. Ve yine çoğu vaka immün yetmezliği olan hastalar. Yüzde 30 kadarı da HIV pozitif. 2022 salgını daha çok eşcinsel erkeklerde görüldüğü ve yakın lezyonların ciltten temas ve cinsel temasla bulaştığı gösterilmiş, klasik bilgilerde maymun çiçeğinin cinsel temasla bulaşmadığı bilinirken bu son salgın cinsel temasla da bulaştığını da gösterdi.

Nasıl korunmalı?

Öncelikle bu hastalığın yaşam kaybı oranının çok yüksek bir hastalık olmadığının bilinmesi gerekiyor. Ancak bununla birlikte toplum sağlığını tehdit etmeye başlaması ve Türkiye'de de bir vakaya tanı konduğu için korunma yöntemlerini bilmek ve uygulamak önemli. Öncelikle tanı konulmuş kişilerle yakın temastan kaçınılması gerekiyor. Hastanın lezyonlarına temas etmemek, mutlaka koruyucu ekipman kullanmak ve hastanın lezyonlarıyla temas etmiş her türlü yüzeyden de eldiven ya da kıyafetlerle uzak durmak ve dezenfeksiyon uygulamak gerekiyor.

AfrikaAğrıAvrupabaş ağrısıBilimCumhurbaşkanıİngiltereKongoÖlümpenisRecep Tayyip ErdoğanSağlıkSağlık BakanıTürkiyeVan

Maymun Çiçeği hastalığına Poksviridae ailesindeki Orthopoksvirus cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü neden olur. Öncelikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında ortaya çıkan ve zaman zaman diğer bölgelere ihraç edilen, hayvanlardan insanlara bulaşan viral bir hastalıktır.

Maymun Çiçeği klinik olarak ateş, kızarıklık ve şişmiş lenf düğümleri ile kendini gösterir ve bir dizi tıbbi komplikasyona yol açabilir. Genellikle 2 ila 4 hafta süren semptomları olan kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Ağır vakalar ortaya çıkabilir. Son zamanlarda vaka ölüm oranı %3-6 civarında olmuştur.

Maymun Çiçeği, enfekte bir kişi veya hayvanla yakın temas yoluyla veya virüs bulaşmış materyal ile insanlara bulaşır. Virüs bir kişiden diğerine lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak örtüsü gibi kontamine materyallerle yakın temas yoluyla bulaşır.

Maymun çiçeğinin klinik görünümü, 1980 yılında dünya çapında eradike edildiği ilan edilen ilgili bir ortopoks virüsü enfeksiyonu olan çiçek hastalığına benzer. Maymun çiçeği, çiçek hastalığından daha az bulaşıcıdır ve daha az ciddi hastalığa neden olur.

Çiçek hastalığını yok etme programı sırasında kullanılan aşılar da maymun hastalığına karşı koruma sağladı. Maymun çiçeğinin önlenmesi için onaylanmış olan daha yeni aşılar geliştirilmiştir. Çiçek hastalığı tedavisi için geliştirilen bir antiviral ajan, maymun çiçeği tedavisi için de ruhsatlandırılmıştır.

Maymun Çiçeği Virüsü Hakkında Genel Bilgi

Maymun Çiçeği Virüsü, klinik olarak daha az şiddetli olmasına rağmen, geçmişte çiçek hastalarında görülenlere çok benzer semptomları olan, hayvanlardan insanlara bulaşan bir virüstür.

1980 yılında çiçek hastalığının eradikasyonu (sonlanması) ve ardından çiçek aşısının durdurulması ile birlikte maymun çiçeği halk sağlığı için en önemli ortopoks virüsü olarak ortaya çıkmıştır. Maymun Çiçeği öncelikle Orta ve Batı Afrika'da, genellikle tropik yağmur ormanlarının yakınında görülür ve kentsel alanlarda giderek daha fazla ortaya çıkmaktadır. Hayvan konakları, bir dizi kemirgen ve insan olmayan primatları içerir.

Maymun Çiçeği Virüsünün Patojeni

Maymun Çiçeği Virüsü, Poksviridae ailesinin Orthopoksvirus cinsine ait zarflı, çift sarmallı bir DNA virüsüdür. Maymun çiçeği virüsünün iki farklı genetik bölümü vardır - Orta Afrika (Kongo Havzası) bölümü ve Batı Afrika bölümü. Kongo Havzası soyu, tarihsel olarak daha şiddetli hastalığa neden olmuştur ve daha bulaşıcı olduğu düşünülmüştür. İki grup arasındaki coğrafi bölünme şimdiye kadar her iki virüs dalının da bulunduğu tek ülke olan Kamerun'da olmuştur.

Maymun Çiçeği Virüsünün Doğal Konağı

Maymun çiçeği virüsüne duyarlı olarak çeşitli hayvan türleri tanımlanmıştır. Buna ip sincapları, ağaç sincapları, Gambiya keseli sıçanlar, insan olmayan primatlar ve diğer türler dahildir.

Maymun çiçeği virüsünün doğal seyri konusunda belirsizlik devam etmektedir ve kesin rezervuar(lar)ı ve virüs dolaşımının doğada nasıl sürdürüldüğünü belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Maymun Çiçeği Virüsü Salgınları

Maymun çiçeği ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 9 yaşındaki bir erkek çocukta tanımlandı. O zamandan beri vakaların çoğu ülkenin kırsal, yağmur ormanı bölgelerinde rapor edildi. Kongo Havzası, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde ve Orta ve Batı Afrika'da insan vakaları giderek daha fazla rapor edilmektedir.

1970'den beri, 11 Afrika ülkesinde insanda maymun çiçeği vakaları bildirilmiştir – Benin, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Fildişi Sahili, Liberya, Nijerya, Kongo Cumhuriyeti, Sierra Leone , ve Güney Sudan.

Maymun çiçeği hastalığının gerçek yükü bilinmemektedir. Örneğin, 1996-97'de Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde daha düşük vaka ölüm oranı ve normalden daha yüksek bir saldırı oranı ile bir salgın rapor edildi. Bu vakada bulaşma dinamiklerinde gerçek veya görünen değişiklikleri açıklayabilen eş zamanlı bir su çiçeği (bir ortopoks virüsü olmayan suçiçeği virüsünün neden olduğu) ve maymun çiçeği salgını bulunmuştur.

2017'den bu yana Nijerya, 500'den fazla şüpheli vaka ve 200'den fazla teyit edilmiş vaka ve yaklaşık %3'lük bir vaka ölüm oranı ile büyük bir salgın yaşadı. Bugüne kadar vakalar bildirilmeye devam etmektedir.

Maymun Çiçeği, yalnızca Batı ve Orta Afrika'daki ülkeleri değil, dünyanın geri kalanını da etkilediği için küresel halk sağlığı açısından önemi olan bir hastalıktır.

2003 yılında, Afrika dışındaki ilk maymun çiçeği salgını Amerika Birleşik Devletleri'ndeydi ve enfekte evcil çayır köpekleriyle temasla bağlantılıydı. Bu evcil hayvanlar, ülkeye Gana'dan ithal edilmiş olan Gambiya keseli sıçanlarda barındırılmıştı. Bu salgın ABD'de 70'in üzerinde maymun çiçeği vakasına yol açtı.

Maymun Çiçeği ayrıca Eylül 2018'de Nijerya'dan İsrail'e seyahat edenlerde; Eylül 2018, Aralık 2019, Mayıs 2021 ve Mayıs 2022’de Birleşik Krallık’a seyahat edenlerde; Mayıs 2019'da Singapur'a seyahat edenlerde ve Temmuz 2021, Kasım 2021 ve Mayıs 2022’de Amerika Birleşik Devletleri'ne seyahat edenlerde tespit edilmiştir.

Mayıs 2022'de, endemik olmayan birkaç ülkede birden fazla maymun çiçeği vakası tespit edildi. Epidemiyolojiyi, enfeksiyon kaynaklarını ve bulaşma modellerini daha iyi anlamak için çalışmalar halen devam etmektedir.

Maymun Çiçeği Virüsünün Bulaşma Şekli

Hayvandan insana (zoonotik) bulaşma, enfekte hayvanların kan, vücut sıvıları veya kutanöz veya mukozal lezyonları ile doğrudan temastan meydana gelebilir.

Afrika'da, ip sincapları, ağaç sincapları, Gambiya'da haşlanmış sıçanlar, yurt, farklı maymun türleri ve diğerleri dahil olmak üzere birçok hayvanda maymun çiçeği virüsü enfeksiyonunun kanıtı bulunmuştur.

Maymun çiçeğinin doğal rezervuarı henüz tanımlanmadı, ancak büyük olasılıkla kemirgenler olduğu düşünülmekte.

Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini yemek olası bir risk faktörüdür. Ormanlık alanlarda veya yakınında yaşayan insanlar, enfekte hayvanlara dolaylı veya düşük düzeyde maruz kalabilir.

İnsandan insana bulaşma, solunum salgıları, enfekte bir kişinin cilt lezyonları veya yakın zamanda kontamine olmuş nesnelerle yakın temastan kaynaklanabilir.

Damlacık solunum partikülleri yoluyla bulaşma genellikle uzun süreli yüz yüze temas gerektirir ve bu da sağlık çalışanlarını, hane üyelerini ve aktif vakaların diğer yakın temaslılarını daha büyük risk altına sokar.

Bununla birlikte, bir toplulukta belgelenmiş en uzun bulaşma zinciri, son yıllarda zincirleme altı kişiden dokuz kişiye çıkmıştır. Bu, çiçek aşısının kesilmesi nedeniyle tüm topluluklarda azalan bağışıklığı yansıtıyor olabilir.

Bulaşma, plasenta yoluyla anneden fetüse (doğuştan maymun çiçeği hastalığına yol açabilir) veya doğum sırasında ve sonrasında yakın temas sırasında da olabilir.

Yakın fiziksel temas, bulaşma için iyi bilinen bir risk faktörü olsa da, şu anda maymun çiçeğinin özellikle cinsel bulaşma yolları yoluyla bulaşıp bulaşamayacağı belirsizdir. Bu riski daha iyi anlamak için çalışmalara ihtiyaç vardır.

Maymun Çiçeği Hastalığının Belirtileri Ve Bulguları

Maymun çiçeğinin kuluçka süresi (enfeksiyondan semptomların başlangıcına kadar olan aralık) genellikle 6 ile 13 gündür, ancak 5 ila 21 gün arasında değişebilir.

Enfeksiyon iki döneme ayrılabilir:

1. Dönem:

• Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf düğümlerinin şişmesi), sırt ağrısı, miyalji (kas ağrıları) ve yoğun asteni (enerji eksikliği) ile karakterize istila dönemi (0-5 gün arası).

2. Dönem:

• Lenfadenopati (lenf düğümlerinin şişmesi), başlangıçta benzer görünebilen diğer hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeğinin ayırt edici bir özelliğidir. Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden ziyade yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Yüzü (vakaların %95'inde) ve ellerin avuçlarını ve ayak tabanlarını (vakaların %75'inde) etkiler.
• Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70'inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva (%20) ile kornea da etkilenir. Döküntü, maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru gelişir.
• Lezyonların sayısı birkaç ila birkaç bin arasında değişir. Şiddetli vakalarda, lezyonlar derinin büyük bölümleri dökülene kadar birleşebilir.

Maymun Çiçeği, genellikle 2 ila 4 hafta süren semptomları olan, kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır.

Şiddetli vakalar çocuklar arasında daha sık görülür ve virüse maruz kalma derecesi, hastanın sağlık durumu ve komplikasyonların doğası ile ilgilidir. Altta yatan bağışıklık eksiklikleri daha kötü sonuçlara yol açabilir.

Geçmişte çiçek hastalığına karşı aşılama koruyucu olmasına rağmen, bugün 40 ila 50 yaş arası (ülkeye bağlı olarak) kişiler, çiçek hastalığının eradike edilmesinden (sonlanmasından) sonra dünya çapında çiçek hastalığı aşılama kampanyalarının kesilmesi nedeniyle maymun hastalığına daha duyarlı olabilir.

Maymun çiçeği komplikasyonları arasında sekonder enfeksiyonlar, bronkopnömoni, sepsis, ensefalit ve görme kaybıyla sonuçlanan kornea enfeksiyonu sayılabilir. Asemptomatik enfeksiyonun ortaya çıkma derecesi bilinmemektedir.

Maymun çiçeği vaka ölüm oranı tarihsel olarak genel popülasyonda %0 ila %11 arasında değişmiştir ve küçük çocuklar arasında daha yüksek olmuştur. Son zamanlarda vaka ölüm oranı %3-%6 civarında olmuştur.

Maymun Çiçeği Hastalığı Nasıl Tehis Edilir?

Göz önünde bulundurulması gereken klinik ayırıcı tanı, su çiçeği, kızamık, bakteriyel cilt enfeksiyonları, uyuz, sifiliz ve ilaca bağlı alerjiler gibi diğer döküntü hastalıklarını içerir.

Hastalığın prodromal evresindeki lenfadenopati (lenf düğümlerinin şişmesi), maymun çiçeğini su çiçeği veya çiçek hastalığından ayırt etmek için klinik bir özellik olabilir.

Maymun çiçeğinden şüpheleniliyorsa, sağlık çalışanları uygun bir örnek almalı ve uygun kapasiteye sahip bir laboratuvara güvenli bir şekilde örneği nakletmelidir.

Maymun çiçeğinin doğrulanması örneğin tipine ve kalitesine ve laboratuvar testinin tipine bağlıdır. Bu nedenle numuneler ulusal ve uluslararası gerekliliklere uygun olarak paketlenmeli ve gönderilmelidir.

Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR), doğruluğu ve duyarlılığı göz önüne alındığında tercih edilen laboratuvar testidir. Bunun için, maymun çiçeği için en uygun teşhis örnekleri cilt lezyonlarından - çatı veya veziküllerden ve püstüllerden gelen sıvıdan ve kuru kabuklardan elde edilir. Mümkün olduğunda biyopsi bir seçenektir. Lezyon örnekleri kuru, steril bir tüpte (viral taşıma ortamı yok) saklanmalı ve soğuk tutulmalıdır. Semptomlar başladıktan sonra numune toplama, viremi süresinin kısa olması nedeniyle PCR kan testleri genellikle yetersizdir ve hastalardan rutin olarak alınmamalıdır.

Orthopoks virüsler serolojik olarak çapraz reaktif olduğundan, antijen ve antikor saptama yöntemleri, maymun çiçeğine özgü doğrulama sağlamaz. Bu nedenle, kaynakların sınırlı olduğu durumlarda tanı veya vaka incelemesi için seroloji ve antijen saptama yöntemleri önerilmez.

Ek olarak, aşı bazlı bir aşı ile yakın zamanda veya uzaktan aşılama (örneğin çiçek hastalığı eradikasyonundan önce aşılanmış veya ortopoks virüsü laboratuvar personeli gibi daha yüksek risk nedeniyle daha yakın zamanda aşılanmış herhangi biri) yanlış (yalancı) pozitif sonuçlara yol açabilir.

Test sonuçlarını yorumlamak için, örneklerle birlikte aşağıdakileri içeren hasta bilgilerinin sağlanması çok önemlidir:

• Ateşin başlangıç tarihi,
• Döküntünün başlangıç tarihi,
• Numunenin alındığı tarih,
• Bireyin mevcut durumu (döküntü aşaması) ve
• Yaş.

Maymun Çiçeği Hastalığı Tedavi Yöntemi

Maymun çiçeği için klinik bakım, semptomları hafifletmek, komplikasyonları yönetmek ve uzun vadeli sekelleri önlemek için tamamen optimize edilmelidir.

Yeterli beslenme durumunu sürdürmek için hastalara sıvı ve yiyecek sunulmalıdır. Sekonder bakteriyel enfeksiyonlar belirtildiği gibi tedavi edilmelidir.

Çiçek hastalığı için geliştirilen tecovirimat olarak bilinen bir antiviral ajan, hayvan ve insan çalışmalarından elde edilen verilere dayanarak 2022 yılında Avrupa Tabipler Birliği (EMA) tarafından maymun çiçeği için lisanslanmıştır. Henüz yaygın olarak mevcut değildir.

Hasta bakımı için kullanılıyorsa, tecovirimat ideal olarak ileriye dönük veri toplama ile klinik araştırma bağlamında izlenmelidir.

Maymun Çiçeği Hastalığı İçin Aşı Var Mıdır?

Çiçek hastalığına karşı aşılamanın, maymun çiçek hastalığını önlemede yaklaşık %85 oranında etkili olduğu birkaç gözlemsel çalışmayla kanıtlanmıştır. Bu nedenle, önceden yaptırılmış çiçek aşısı maymun çiçeği hastalığının hafif atlatılmasına olanak sağlayabilir.

Çiçek hastalığına karşı önceden aşı yapıldığının kanıtı genellikle üst kolda bir yara izi olarak bulunabilir. Şu anda, orijinal (birinci nesil) çiçek aşıları artık halka açık değildir. Bazı laboratuvar personeli veya sağlık çalışanları, işyerinde ortopoks virüslerine maruz kalmaları durumunda korunmaları için daha yeni bir çiçek hastalığı aşısı almış olabilir.

Modifiye edilmiş atenüe aşı virüsüne (Ankara suşu) dayalı daha da yeni bir aşı, 2019 yılında maymun çiçeğinin önlenmesi için onaylandı. Bu, mevcudiyetinin sınırlı kaldığı iki dozluk bir aşıdır. Çiçek hastalığı ve maymun çiçeği aşıları, ortopoks virüslerine karşı bağışıklık tepkisi için sağlanan çapraz koruma nedeniyle aşı virüsüne dayalı formülasyonlarda geliştirilmiştir.

Maymun Çiçeği Hastalığı Nasıl Önlenir?

Risk faktörleri konusunda farkındalığı artırmak ve insanları, virüse maruz kalmayı azaltmak için alabilecekleri önlemler konusunda eğitmek, maymun çiçeği için ana önleme stratejisidir.

Maymun çiçeğinin önlenmesi ve kontrolü için aşılamanın fizibilitesini ve uygunluğunu değerlendirmek için bilimsel çalışmalar devam etmektedir.

Bazı ülkeler, laboratuvar personeli, hızlı müdahale ekipleri ve sağlık çalışanları gibi risk altında olabilecek kişilere aşı sunmaya yönelik politikalara sahiptir veya bu tip politikalar geliştirmektedir.

İnsandan İnsana Bulaş Riskini Azaltmak İçin Neler Yapılmalı?

Sürveyans (hastalık izleme ve gözlem yöntemi) ve yeni vakaların hızlı tanımlanması, salgının kontrol altına alınması için kritik öneme sahiptir.

İnsanlarda maymun çiçeği salgınları sırasında, enfekte kişilerle yakın temas, maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için en önemli risk faktörüdür. Sağlık çalışanları ve ev halkı daha büyük bir enfeksiyon riski altındadır. Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu olduğundan şüphelenilen veya doğrulanan hastalara bakan veya onlardan örnekler alan sağlık çalışanları standart enfeksiyon kontrol önlemlerini uygulamalıdır. Mümkünse, hastanın bakımı için daha önce çiçek hastalığına karşı aşılanmış kişiler seçilmelidir.

Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu olduğundan şüphelenilen insan ve hayvanlardan alınan numuneler, uygun donanıma sahip laboratuvarlarda çalışan eğitimli personel tarafından yapılmalıdır. Hasta numuneleri, bulaşıcı maddelerin taşınmasına ilişkin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kılavuzuna uygun olarak üçlü ambalaj ile taşınmak üzere güvenli bir şekilde hazırlanmalıdır.

Mayıs 2022'de, endemik olmayan birkaç ülkede, endemik bir bölgeye doğrudan seyahat bağlantısı olmayan maymun çiçeği vaka kümelerinin tanımlanması, tipik değildir. Muhtemel enfeksiyon kaynağını belirlemek ve daha fazla yayılmayı sınırlamak için daha fazla araştırma devam etmektedir. Bu salgının kaynağı araştırılırken, halk sağlığını korumak için olası tüm bulaşma biçimlerine bakmak önemlidir.

Hayvandan İnsana Bulaş Riski Nasıl Azaltılabilir?

Zaman içerisinde çoğu enfeksiyonun birincil olarak hayvandan insana bulaştığı tespit edilmiştir.

Yabani hayvanlarla, özellikle hasta veya ölü hayvanlarla, etleri, kanları ve diğer kısımları dahil, korunmasız temastan kaçınılmalıdır. Ek olarak, hayvan eti veya parçaları içeren tüm yiyecekler yemeden önce iyice pişirildiğinden emin olunmalıdır.

Hayvan Ticaretine Getirilen Kısıtlamalarla Hastalık Önlenebilir mi?

Bazı ülkeler, kemirgenlerin ve insan olmayan primatların ithalatını kısıtlayan düzenlemeler getirmiştir. Maymun çiçeği ile potansiyel olarak enfekte olan tutsak hayvanlar, diğer hayvanlardan izole edilmeli ve derhal karantinaya alınmalıdır. Enfekte bir hayvanla temas etmiş olabilecek hayvanlar karantinaya alınmalı, standart önlemlerle ele alınmalı ve 30 gün boyunca maymun çiçeği semptomları açısından gözlemlenmelidir.

Maymun Çiçeği ile Çiçek Hastalığı Arasında Nasıl Bir İlişki Var?

Maymun çiçeğinin klinik görünümü, eradike edilmiş (sonlanmış) ilişkili bir ortopoks virüsü enfeksiyonu olan çiçek hastalığına benzer.

Çiçek hastalığı daha kolay bulaşıyor ve hastaların yaklaşık %30'u öldüğü için daha sık ölümcül oluyordu.

Doğal olarak edinilen çiçek hastalığının son vakası 1977'de meydana geldi ve 1980'de çiçek hastalığının küresel bir aşılama ve çevreleme kampanyasının ardından dünya çapında eradike edildiği ilan edildi.

Tüm ülkelerin aşı bazlı aşılarla rutin çiçek aşısını bırakmasının üzerinden 40 yıl veya daha fazla zaman geçti. Batı ve Orta Afrika'da aşı aynı zamanda maymun çiçeği hastalığına karşı da koruduğundan, aşılanmamış popülasyonlar artık maymun çiçeği virüsü enfeksiyonuna karşı daha duyarlıdır.

Çiçek hastalığı artık doğal olarak ortaya çıkmasa da, küresel sağlık sektörü, doğal mekanizmalar, laboratuvar kazası veya kasıtlı salıverme yoluyla yeniden ortaya çıkması durumunda tetikte olmaya devam ediyor.

Çiçek hastalığının yeniden ortaya çıkması durumunda küresel hazırlığı sağlamak için daha yeni aşılar, teşhis ve antiviral ajanlar geliştirilmektedir. Bunlar aşılar çiçeğinin önlenmesi ve kontrolü için de faydalı olabilir.

Daha fazla bilgi için Dünya Sağlık Örgütü web sitesi takip edilebilir.

Bu içerikte yer alan bilgiler Dünya Sağlık Örgütü web sitesinden alınmış olup, bilgilendirme amaçlıdır. Tanı, tedavi ve tüm medical süreçleriniz için doktorunuza danışmalısınız.

Kaynak:

Dünya Sağlık Örgütü Web Sitesi

Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?

Maymun çiçeği virüsü ilk olarak 1958'de araştırma için tutulan maymun kolonilerinde çiçek hastalığı benzeri bir hastalığın iki salgını meydana geldiğinde keşfedildi, bu nedenle hastalığa 'maymun çiçeği' adı verildi. İnsanda ilk maymun çiçeği vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde kaydedildi. O zamandan beri, diğer Orta ve Batı Afrika ülkelerindeki insanlarda maymun çiçeği bildirilmiştir.

Maymun Çiçeği Hastalığı Nedir?

Maymun çiçeği hastalığı, maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonun neden olduğu nadir bir hastalıktır. Monkeypox virüsü, Poxviridae ailesindeki Orthopoxvirus cinsine aittir. Orthopoxvirus cinsi ayrıca variola virüsünü (çiçek hastalığına neden olur), vaccinia virüsünü (çiçek hastalığı aşısında kullanılır) ve sığır çiçeği virüsünü içerir.

Maymun çiçeği virüsü ilk olarak 1958'de araştırma için tutulan maymun kolonilerinde çiçek benzeri bir hastalığın iki salgını meydana geldiğinde keşfedildi, bu nedenle 'maymun çiçeği' adı verildi. İnsanlarda ilk maymun çiçeği vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (DRC) kaydedildi. ) çiçek hastalığını ortadan kaldırmak için yoğun bir çaba döneminde. O zamandan beri, diğer bazı orta ve batı Afrika ülkelerindeki insanlarda maymun çiçeği bildirilmiştir: Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Fildişi Sahili, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Liberya, Nijerya, Kongo Cumhuriyeti ve Sierra Leone. Enfeksiyonların çoğu Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde.

İnsanlarda görülen maymun çiçeği hastalığı vakaları, Amerika Birleşik Devletleri, İsrail, Singapur ve Birleşik Krallık'taki vakalar da dahil olmak üzere, uluslararası seyahat veya ithal hayvanlarla bağlantılı olarak Afrika dışında meydana geldi.

Maymun çiçeğinin doğal rezervuarı bilinmemektedir. Bununla birlikte, Afrika kemirgenleri ve insan olmayan primatlar (maymunlar gibi) virüsü barındırabilir ve insanları enfekte edebilir.

Maymun Çiçeği Hastalığının Belirtileri

İnsanlarda, maymun çiçeği hastalığı semptomları çiçek hastalığı semptomlarına benzer ancak onlardan daha hafiftir. Maymun çiçeği hastalığı ateş, baş ağrısı, kas ağrıları ve yorgunlukla başlar. Çiçek hastalığı ve maymun çiçeği semptomları arasındaki temel fark, maymun çiçeğinin lenf düğümlerinin şişmesine (lenfadenopati) neden olurken çiçek hastalığının olmamasıdır. Maymun çiçeği hastalığı için kuluçka süresi (enfeksiyondan semptomlara kadar geçen süre) genellikle 7-14 gündür ancak 5−21 gün arasında değişebilir.

Maymun çiçeği hastalığı şu şekilde başlar:

• Ateş
• Baş ağrısı
• Kas ağrıları
• Sırt ağrısı
• Şişmiş lenf düğümleri
• Titreme
• Yorgunluk

Yüksek ateşin ortaya çıkmasından 1 ila 3 gün sonra (bazen daha uzun) hastada, genellikle yüzde başlayan ve vücudun diğer bölgelerine yayılan bir kızarıklık gelişir.

Lezyonlar düşmeden önce aşağıdaki aşamalardan geçer:

• Maküller
• Papüller
• Veziküller
• Püstüller
• Kabuklar

Hastalık tipik olarak 2-4 hafta sürer. Maymun çiçeği hastalığı Afrika'da, yakalanan her 10 kişiden 1'inde ölüme neden olmuştur.

Maymun Çiçeği Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Maymun çiçeği virüsünün bulaşması, bir kişi virüsle kontamine olmuş bir hayvan, insan veya materyalden virüsle temas ettiğinde meydana gelir. Virüs vücuda yaralı cilt, solunum yolu veya mukoza zarları (gözler, burun veya ağız) yoluyla girer. Hayvandan insana bulaşma, ısırma veya tırmalama, vücut sıvıları veya lezyon materyali ile doğrudan temas veya kontamine yataklar gibi lezyon materyali ile dolaylı temas yoluyla gerçekleşebilir. İnsandan insana bulaşmanın öncelikle büyük solunum damlacıkları yoluyla gerçekleştiği düşünülmektedir. Solunum damlacıkları genellikle birkaç santimetreden fazla hareket edemez, bu nedenle uzun süreli yüz yüze temas gerekir. Diğer insandan insana bulaşma yöntemleri arasında vücut sıvıları veya lezyon materyali ile doğrudan temas ve kontamine giysiler, çarşaflar gibi lezyon materyali ile dolaylı temas yer alır.

Maymun çiçeğinin rezervuar konağı (ana hastalık taşıyıcısı) hala bilinmemektedir, ancak Afrika kemirgenlerinin bulaşmada rol oynadığından şüphelenilmektedir. Maymun çiçeği hastalığına neden olan virüs, doğada bir hayvandan yalnızca iki kez izole edilmiştir. İlk örnekte (1985), virüs, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Ekvator Bölgesi'ndeki görünüşte hasta bir Afrika kemirgeninden (ip sincabı) elde edilmiştir. İkincisinde (2012) virüs, Fildişi Sahili Tai Ulusal Parkı'nda bulunan ölü bir bebek mangabeyden kurtarıldı.

Maymun Çiçeği Hastalığını Önleme Yolları

Maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alınabilecek bir dizi önlem vardır:

• Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçının (maymun çiçeğinin meydana geldiği bölgelerde hasta olan veya ölü bulunan hayvanlar dahil).
• Hasta bir hayvanla temas etmiş olan yatak örtüsü gibi herhangi bir malzemeyle temastan kaçının.
• Enfekte hastaları, enfeksiyon riski altında olabilecek diğerlerinden izole edin.
• Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra iyi el hijyeni uygulayın. Örneğin, ellerinizi yıkamak için sabun ve su ile veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanın.
• Hastalara bakarken kişisel koruyucu ekipman kullanın.

Maymun Çiçeği Hastalığının Tedavisi

Maymun çiçeği virüsü ile enfekte olmuş birçok kişi, spesifik tedavinin yokluğunda hafif, kendi kendini sınırlayan bir hastalık seyrine sahiptir. Bununla birlikte, maymun çiçeği için hastalığın ilerleyişi, diğerlerinin yanı sıra önceki aşılama durumu, ilk sağlık durumu, eşzamanlı hastalıklar ve komorbiditeler gibi birçok faktöre bağlıdır. Ek özel tedaviler gerektirebilen hasta grupları aşağıdakilerdir:

• Şiddetli hastalığı olan kişiler (örneğin hemorajik hastalık, birleşik lezyonlar, sepsis, ensefalit veya hastaneye yatış gerektiren diğer durumlar)
• Şiddetli hastalık riski yüksek olabilecek kişiler:
• İmmün yetmezliği olan kişiler (örneğin, insan immün yetmezlik virüsü/edinilmiş immün yetmezlik sendromu enfeksiyonu, lösemi, lenfoma, jeneralize malignite, katı organ transplantasyonu, alkilleyici ajanlarla tedavi, antimetabolitler, radyasyon, tümör nekroz faktör inhibitörleri, yüksek doz kortikosteroidler, alıcı olmak hematopoietik kök hücre nakli, transplantasyondan sonra <24 ay veya ≥24 ay, ancak graft-versus-host hastalığı veya hastalık nüksü veya klinik bir bileşen olarak immün yetmezlik ile birlikte otoimmün hastalığı olan)
• Pediyatrik popülasyonlar, özellikle 8 yaşından küçük hastalar
• Hamile veya emziren kadınlar
• Bir veya daha fazla komplikasyonu olan kişiler (örn. ikincil bakteriyel deri enfeksiyonu; şiddetli bulantı/kusma, diyare veya dehidratasyon ile birlikte gastroenterit; bronkopnömoni; eşzamanlı hastalık veya diğer komorbiditeler)
• Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonunun özel bir tehlike oluşturabileceği gözlere, ağıza veya diğer anatomik bölgelere kazara implantasyonunu içeren maymun çiçeği virüsü anormal enfeksiyonları olan kişiler (örn., cinsel organlar veya anüs)

Maymun Çiçeği Hastalığının Tedavisi için Mevcut Tıbbi Önlemler

Şu anda, maymun çiçeği virüsü enfeksiyonları için onaylanmış özel bir tedavi yoktur. Bununla birlikte, çiçek hastalığı olan hastalarda kullanılmak üzere geliştirilen antiviraller faydalı olabilir.

Maymun Çiçeği Virüsü Nedir? Hastalığın Belirtileri ve Tedavisi Hakkında Bizimle İletişime Geçin