MCV kan hücrelerinin durumda olduğunu haber veren tam kan ölçümü parametrelerinden birisidir. MCV düşüklüğü yahut yüksekliği bazı rahatsızlıkların ve eksikliklerin habercisi olabilir. MCV değeri, kişinin günlük hayatını etkileyen rahatsızlıkları sonucu başvurduğu sağlık kuruluşu tarafından yapılan tam kan sayımı testiyle ölçülür.
MCV değeri kişinin kırmızı kan hücreleri yani diğer ismiyle eritrosit hücrelerinin boyutu hakkında bilgi verir. MCV değeri düşük veya yüksek olabilir ama çoğunlukla kansızlık (anemi) şüphesinde özellikle bakılan bir değerdir. MCV değeri hastalık tanısı için tek başına değil, diğer kan değerli ile birlikte değerlendirilir.
Kandaki MCV oranının 80fl'nin altında olması MCV düşüklüğü durumudur. Yapılan kan testi sonucunda kandaki MCV oranı düşük ise kırmızı kan hücrelerinin her birinin hacmi ve boyutu olması gerekenin altındadır. Bu durumda tıpta mikrositik anemi olarak bilinen alyuvarların olması gerektiğinden küçük olması, üzerinde durulur.
Kırmızı kan hücreleri olması gereken hacme ve boyuta sahip değilse MCV değeri düşüktür ve bu bir takım rahatsızlıklar ve eksiklikler neticesinde görülen durumdur. Bu rahatsızlıklar genelde anemik rahatsızlardır.
MCV değeri mevcut olan aneminin tipini saptamak için önem teşkil eden bir değerdir. MCV düşüklüğüne sebep olan rahatsızlıkları şöyle sıralayabiliriz;
Tam kan sayımı testi sonucu MCV değerinin 100fl'nin üzerinde olduğu yani her bir kırmızı kan hücresinin olması gerekenden büyük boyutta olması durumuna, tıpkı MCV düşüklüğü gibi bir takım rahatsızlıklar ve eksiklikler sebep olabilir.
Eğer kandaki MCV değeri yüksek oranda ise bu duruna makrositik anemi denir. MCV yüksekliğine sebep olan rahatsızlıkları ve diğer etkenleri şöyle sıralayabiliriz;
Kan tahlillerinde doktorunuzun istediği tetkiklerin arasında sıklıkla karşılaştığınız MCH, “ortalama eritrosit hemoglobini”, İngilizce’de “mean corpuscular hemoglobin” olarak bilinir ve kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) her birindeki hemoglobin miktarıdır. Hemoglobin alyuvarlardaki bir proteindir. Oksijen ve karbondioksit, demir içeren hemoglobine bağlanır. Hemoglobin oksijenle birleştiğinde kana kırmızı rengini verir. Hemoglobin yetersizliğinde vücut yeterince oksijen alamaz ve anemi, kalp yetmezliği, felç gibi sağlık sorunları ortaya çıkar.
Tam kan sayımı yapıldığında MCH değerini öğrenmek mümkün olur. Tam kan sayımında kırmızı ve beyaz kan hücreleri dahil kan değerleriyle ilgili tüm değerlere bakılır. MCH, tam kan sayımındaki bilgiler doğrultusunda anlaşılabilir. Bir sağlık sorununuz olduğunda veya düzenli check up kontrollerinde tam kan sayımı doktor tarafından istenir. Kan hücreleri sayılarıyla ilgili bir belirti varsa da doktor tam kan sayımı istemi yapar. Tam kan sayımına bakılırken şu kan değerleri kontrol edilir:
Tam kan sayımında, kanda kaç tane hücre olduğu, bu hücrelerin büyüklük, şekil ve içerikleriyle ilgili özelliklere bakılır. Vücutta oksijen taşıyan hemoglobinle ilgili olan MCH değeri de tam kan sayımı test sonucunda çıkar.
Kanda MCH değerine bakılan tam kan sayımı tetkikinde koldan iğne yardımıyla kan örneği alınır. Kan örneği laboratuvar ortamında incelenir ve MCH değeri çıkar. MCH değeri, kırmızı alyuvarların gerçek boyutunu gösteren MCV (mean corpuscular volmue) ile benzerdir. MCHC ile de MCH sıklıkla karıştırılır. Ancak MCHC, kırmızı kan hücrelerinin hacmine göre ortalama hemoglobin miktarıdır. Doktorlar anemi (kansızlık) teşhisi koyarken hem MCH hem de MCHC değerlerini kullanırlar. Çünkü iki değer de kandaki hemoglobin sağlığını yansıtır.
MCH sonucu sağlıkla ilgili önemli ipuçları verir. MCH düşüklüğü genellikle anemiye; MCH yüksekliği akciğer ve böbrek hastalıklarına işaret eder. Normal MCH değeri yetişkinlerde 27-31 pg’dir. Çocuklar da bu sayılar değişkenlik gösterebilir. Peki MCH düşüklüğü nedir, MCH yüksekliği nedir? MCH yüksekliği ve MCH düşüklüğü ne gibi belirtiler ve sonuçlar doğurur? Bu sorular şöyle cevaplanabilir:
Kanda MCH düşüklüğü; 27 pg’nin altındaki bir MCH değeri anlamına gelir ve bu yaygın olarak hemoglobinin üretim sorunu nedeniyle gelişmiş anemiye işaret eder. Farklı anemi türlerine göre de MCH değerleri değişebilir. Örneğin; mikrositik anemide kan hücreleri çok küçüktür ve yeterli hemoglobin üretilemeyince ortaya çıkar. Genellikle yetersiz beslenme ya da beslenme eksikliği bunun sebebidir. Her zaman anemi beslenmeye bağlı olarak gelişmez. Bazen kişi dengeli ve sağlıklı beslense bile anemi gelişebilir. MCH düşüklüğü neden olur? İşte sebepleri:
MCH düşüklüğü sonucu kişilerde şu belirtiler görülür:
Kanda MCH yüksekliği; 32 pg’nin üzerindeki bir MCH değeri anlamına gelir ve genellikle makrositik anemiye işaret eder. Makrositik anemi yaşayan kişiler genellikle bunu fark etmezler, belirtiler şiddetlendiğinde anlaşılabilir. MCH yüksekliğinin nedenleri şunlardır:
MCH yüksekliği sonucu kişilerde şu belirtiler görülür:
Makrositik anemisi olan kişiler sindirim sistemiyle ilgili sıkıntılar da yaşayabilir. İştahsızlık, kilo kaybı ve sıklıkla ishal bu sindirim sorunlarının başında gelir. Ancak bu belirtilerden herhangi birinin yaşanması halinde vakit kaybedilmeden doktora gidilmelidir.
Tam kan sayımında belirlenen MCH düşüklüğü veya yüksekliği sonucu doktor ek test talebinde bulunur. Teşhise göre tedavi planlanır.
B12 vitamini ve folik asit gibi nedenlerle düşen MCH için takviye verilebilir. Ancak en önemli etkiyi uzun vadede yeterli ve dengeli beslenme sağlayabilir.
MCH düşüklüğünde demir ve B6 vitaminlerinden zengin beslenilmesi tavsiye edilebilir. Demir içeren gıdalarla birlikte bol limonlu salata gibi C vitamini ve lifli gıda tüketimi yapılması söylenir. Bu sayede MCH seviyeleri yükselebilir. Balık, koyu yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, kuru yemişler, sağlıklı tohumlar ve kahverengi pirinç gibi sağlıklı tahılları beslenmenize ekleyebilirsiniz. Bazı gıdalardan da demir emilimini azalttığı için kaçınmalısınız. MCH düşüklüğü varsa kahve ve çay gibi kafein içeren içeceklerinin tüketimini azaltın.
Aşırı kanamaya bağlı anemi tedavisinde adet kanamasını azaltıcı tedaviler verilebilir (örneğin: doğum kontrol hapı veya ilaç kaplı spiral). Aşırı kanama polip veya tümör kaynaklıysa da cerrahi tedaviler gerekebilir.
MCH değerleri bazen bir hastalığa bağlı olarak gelişmez. Bazı ilaçların yan etkileri, yüksek rakımlı bir bölgede yaşamak da MCH değerlerinde anormallik yaratabilir. Bu nedenlerle de MCH seviyelerinde dengesizlik olan kişilerin mutlaka doktora başvurması gerekir.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.