kaynağı değiştir]
Sahil kenti Callao'nun bir bölümü boşaltılmış olmasına karşın Peru, Ekvador, Şili, Kolombiya ve Hawaii için tsunami uyarısı yapılmış ve birkaç gün içinde geri alınmıştır.[14]Panama ve Kosta Rika için de tsunami uyarısında bulunulmuş, Nikaragua, Guatemala, El Salvador, Meksika ve Honduras'ta tsunami gözlemciliği yapılması istenmiştir. Bu uyarılar tsunaminin dinmesinin ardından geri çekilmiştir.[15]
Bir tsunami uyarısı da Japon Meteoroloji Dairesi tarafından 16 Ağustos Perşembe günü kamuoyuna açıklanmıştır. Uyarı, boyları 20santimetreyi bulan tsunamilerin Japonya'nın kuzey adalarından Hokkaidō'ya ulaşabileceği tahmininde bulunuyordu.[16]
Tüm kaygılara karşın tsunami Peru sahillerinden öteye gidememiştir ancak Lima'daki Costa Verde otoyolu ve Pisco sahillerinin büyük kısmı dev dalgalar altında kalmıştır. Pisco'ya komşu kentlerden Paracas'ın Lagunillas bölgesinde boyu 5 metreye varan tsunamiler görüldüğü bildirilmektedir.[2].
Deprem, birbirlerine yılda 78mm yaklaşmakta olan Nazca ve Güney Amerika tektonik tabakalarının kesişme noktasında meydana gelmiştir. Güney Amerika tabakasının Nazca tabakasının üzerine doğru çıkmasıyla oluşan itki kırığı depremin oluşmasında büyük etkiye sahiptir. Uzmanlar bu tür depremlerin yılda bir gerçekleştiğini söylemektedirler.[13]
Peru, tarihi boyunca çok şiddetli depremlerle sarsılmıştır. 15 Ağustos depremi ve 'te meydana gelen ve üzeri büyüklüklerdeki depremlerin çıkış noktasına yakın bir yerde meydana gelmiştir. Bu yer ayrıca yılında daha kuzeyde meydana gelen büyüklüğündeki deprem ve yılında Arequipa yakınlarında meydana gelen güney Peru depreminin güneyinde oluşmuştur. Peru'da kaydedilen en şiddetli deprem yılında meydana gelen büyüklüğündeki sarsıntıdır. Bu deprem, Güney Amerika kıyısında büyük bir tsunamiye neden olmuş ve Hawaii'de çeşitli zararlara yol açmıştır.[3]
1-) ÅÄ°LÄ° DEPREMÄ° ()
Åiddeti:
Süresi: -
Ölü sayısı: 3 bin
Büyük Åili Depremi ya da Valdivia depremi, 22 Mayıs tarihinde tüm zamanların richter skalasıyla ölçülmüş en büyük depremi. UTC saat de deprem moment magnitüd ölçeÄŸi ile 9,5 büyüklüğüne ulaÅŸmış ve Åili'yi vurmuÅŸtur.
Depremin merkez üssü baÅŸkent Santiago, Åili'nin yaklaşık km güneyindeki Valdivia ÅŸehridir. Deprem Büyük Okyanus'ta yayılan tsunamiye sebebiyet vermiÅŸtir. Tsunami, kilometre mesafedeki Hilo, Hawaii ve Güney Afrika'nın sahil bölgelerini tahrip etmiÅŸtir. Deprem kurbanlarının sayısının kiÅŸi civarında olduÄŸu tahmin edilmektedir.
Bu depremin dalgaları yeraltından da yayıldığı için jeofizikçiler için büyük bir anlamı vardır. Bu dalgaların oluşumu ve süresinin ölçülmesi ile yeraltı hakkında birçok bilgiye ulaşılabilmiştir. Bu depremde bir çan gibi vuran yerin titreşimi, bir hafta ölçülebilir düzeyde sürmüştür.
2-) ALASKA DEPREMÄ° ()
Åiddeti:
Süresi: dakika
Ölü sayısı:
Alaska depremi, 27 Mart tarihinde merkez üssü Amerika Birleşik Devletleri'nin Alaska eyaletinin güney kıyılarında Mw büyüklüğünde meydana geldi.
Saat 'da (28 Mart UTC) meydana gelen deprem, 'ta yaÅŸanan Åili depreminden sonra yeryüzündeki en büyük ikinci deprem olarak kayıtlara geçti.
Deprem, dört dakika otuz sekiz saniye sürdü ve Alaska kıyılarında 67 metre yüksekliğe kadar ulaşan tsunami meydana getirdi. kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan deprem yaklaşık milyon dolarlık hasar oluşturdu.
3-) ENDONEZYA DEPREMÄ° (SUMATRA ADASI) ()
Åiddeti:
Süresi: - 10 dakika
Ölü Sayısı: 23 binden fazla
Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi, 26 Aralık günü saat UTC'de meydana gelmiş, merkezi Endonezya'nın Sumatra adasının batı kıyısı açıklarında olan depremdir.
Batma nedeniyle meydana gelen deprem, Hint Okyanusu'na kıyısı olan karaları vuran, yüksekliği 30 metreye kadar çıkan tsunamiler üretti ve bu nedenle on dört ülkede binden fazla kişi öldü. Bu, tarihteki en çok ölüme yol açan doğal afetlerden biriydi. Endonezya en ağır zararı alan ülkeydi, onu Sri Lanka, Hindistan ve Tayland izledi.
ila olan büyüklüğüyle, bir sismografla kaydedilmiş olan bugüne kadarki en büyük üçüncü depremdi. Süresi dakika ile 10 dakika arasında değişen deprem, bugüne kadar görülmüş en uzun süreye sahipti ve tüm gezegeni 1 cm hareket ettirdi, Alaska'ya kadar depremleri tetikledi. İçmerkezi Simeulue ile Sumatra arasındaydı.
Etkilenen ülkeler ve halklarının durumu, dünya çapında bir insani yardım kampanyasının başlamasına sebep oldu. Tüm dünya çapından depremzedelere yardım amacıyla 14 milyar Amerikan doları ( itibarı ile) bağış toplandı.
4-) JAPONYA (TOHOKU) DEPREMÄ° VE TSUNAMÄ°SÄ° ()
Åiddeti:
Süresi: 6 dakika
Ölü sayısı: 15 bin
TÅhoku depremi ve tsunamisi, 11 Mart 'de, Japonya'nın TÅhoku bölgesinde 9,0 Mw büyüklüğünde gerçekleÅŸen depremdir. Merkez üssü TÅhoku bölgesinin doÄŸu kıyısında, yerin 24,4 km derinliÄŸinde olan deprem; yerel saate göre 'da gerçekleÅŸti. 9,0 büyüklüğünde olan deprem Japonya'da yaÅŸanan en büyük deprem olduÄŸu; dünyada ise en büyük ilk beÅŸ depremin arasında olduÄŸu açıklandı. Deprem sonrasında bölgede yüksekliÄŸi 37,9 metreye varan tsunami dalgaları meydana geldi.
Tsunami ülkede çok büyük zarara yol açtı. Depremde kişi hayatını kaybetti ve kişi hâlen kayıp olarak belirtiliyor. Kara ve demiryolları ağır hasar gördü, çeşitli yerlerde yangınlar çıktı ve bir baraj yıkılarak bölgeyi su basmasına neden oldu. Kuzeydoğu Japonya'da 4,4 milyon ev elektriksiz, 1,5 milyon ev ise susuz kaldı, deprem sonucu gıda sıkıntısı da meydana geldi. Deprem sonucu Fukuşima Nükleer Elektrik Santralinde tsunami sonucu kazalar meydana geldi. Deprem sonrasında doğan tsunamilerde, dalgalar saatte km hızla Hawaii'ye ulaştı.
5-) RUSYA (KAMÇATKA) DEPREMİ ()
Åiddeti:
Süresi: -
Ölü sayısı: 0
Rusya'nın doğusunda 4 Kasım 'de meydana gelen depremin büyüklüğü 9,0 olarak ölçüldü.
Depremin yaşandığı Kamçatka bölgesi Avustralya, Asya ve Amerika kıtaları arasındaki deprem levhalarının bulunduğu ve sık sık sismik aktivitelerin yaşandığı "Pasifik Ateş Çemberi" adlı bölgenin kuzey ucunda yer alıyor.
1 milyon doların üzerinde maddi hassar oluşturan depremde can kaybı olmadı.
Kamçatka'da 4 Kasım 'de meydana gelen 9 büyüklüğündeki deprem, 'den bu yana kaydedilen en büyük depremler arasında yer alıyor.
6-) ÅÄ°LÄ° DEPREMÄ° ()
Åiddeti:
Süresi: 3 dakika
Ölü sayısı:
Åili Depremi Åili'nin Maule Bölgesi sahilinde meydana geldi. 27 Åubat, , Yerel zaman ( UTC), Moment magnitüd ölçeÄŸinde geniÅŸliÄŸinde ve yaklaşık üç dakika süren bir deprem.[5][6] En kuvvetli sallamaya tecrübeli ÅŸehirler- Mervalli ÅŸiddetli ölçek VIII (yıkıcı)- Talcahuano, Arauco, Lota, Chiguayante, Cañete ve San Antonio idi.
Deprem Åili'nin baÅŸkenti Santiago'da "Mercalli ÅŸiddetli ölçeÄŸe" göre VII (Çok kuvvetli) olarak hissedildi. Sarsıntı, Arjantin'in pek çok ÅŸehrinde Buenos Aires, Córdoba, Mendoza ve La Rioja'da hissedildi.[9][10] Sarsıntılar kuzeyde hissedildiÄŸi kadar Peru'nun güneyindeki ÅŸehri Ica'da da hissedildi.
Tsunami alarmı 53 ülkede yayımlandı ve tsunami Åili'nin ValparaÃso denizinde m yüksekliÄŸinde kayıt edildi. BaÅŸkan Michelle Bachelet bir "Felaket durumu" ilan etti. O ayrıca ölülerin en az kiÅŸi olduÄŸunu teyit etti. Çok kiÅŸinin kayıp olduÄŸu rapor edildi.
Sismologlar, depremin çok kuvvetli olması nedeniyle gün uzunluğunu 1,26 mikro saniye kısalttığını ve dünyanın dönüş eksenini 3 inç veya 2,7 milyarsaniye oynattığını tahmin etmekteler.
7-) KÃœBA (JAMAIKA) DEPREMÄ° ()
Åiddeti:
Süresi: -
Ölü sayısı: -
Jamaika Depremi, 28 Ocak'ta Jamaika ve Küba arasında gerçekleşen 7,7 Mw büyüklüğünde deprem. Depremin merkez üssü Montego Bay'in 83 mil kuzeyindeydi. Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi tarafından bir tsunami uyarısı verildi ancak bu uyarı daha sonra geri çekildi. Meksika'daki Yucatán Yarımadası'nda da hafif sarsıntı hissedildiği bildirildi. Bu deprem, 'dan beri Karayipler'de gerçekleşen en büyük deprem oldu.
Meksika halkı ülkede bugüne kadar yaşanan en şiddetli deprem sonrası pijamalarıyla açık alanlara akın etti.
Şimdiye kadar en az 65 artçı sarsıntıya neden olan deprem sonrası panik içindeki insanlar evlerine dönmeye korkuyor.
Başkentte sokakaları dolduranlar korku dolu anları şöle tasvir etti :
“Korkunçtu. Hayatım boyunca hiç bu kadar kötü hissetmemiştim. Önce küçük bir sarsıntı oldu. Ama sonra çok fazla sallamaya başladı. Merdivenlerden inerken, sarsıntının kuvveti iyice artmıştı. basamaklardan kayacakmış gibi hissettik. Korkunçtu.”
“Binanın gıcırdadığını duyuyordunuz. elektrikler kesilmişti, bir arkadaşıma yapıştım ve bağırmaya başladım. Çünkü çok korkmuştum. Hayatım boyunca hiç böyle kormadım. Daha önce de sarsıntı hissettim ama hiç duvarların gıcırdadığına tanık olmamıştım.”
“Çok sert ve ürkütücü bir sarsıntıydı.”
“Deprem olduğunu hemen anladım. Ceketimi giydim, televizyonu kapattım ve dışarı çıktım. Chapultepec Caddesi’ne geldiğimde yollar insanlarla doluydu. Herkes pijamalarıylaydı. Evet, çok kuvvetli bir sarsıntıydı.”
Meksikalılar, büyüklüğündeki deprem sonrası ülke genelinde yaşanan elektrik kesintisi ve büyük bir artçı deprem korkusuyla sokaklardaki bekleyişini sürdürüyor.