Mektup kişi, kurum ve kuruluşlar arasında iletişimi sağlayan en eski iletişim araçlarından biridir. Kişi ve kurumların birbirleri ile çeşitli amaçlarla iletişime geçmek için yazdıkları yazılara mektup denir. Mektup kelimesi Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Mektuplar; kalemle, daktiloyla elektronik cihazlarla yazılabilir. Çoğunlukla düz yazı şeklinde yazılır. Mektupları arkadaşlarımıza, ailemize; sevgi, dilek amacıyla yollayabiliriz. Bunların haricinde edebi mektuplarda roman, hikaye, şiir, deneme, gezi yazısı gibi türler içi içe olabilir. Siyasi, edebi, ve ilmi konularda yazılan mektuplar belge niteliği taşımaktadır.
Mektuplarda yazılan dönemin dil ve anlatım özellikleri görülmektedir. Özel mektuplarda günlük konuşma dili kullanıldığı görülmektedir.
Mektuplar; özel mektup, edebi mektup, resmi mektup, iş mektubu ve açık mektup olmak üzere 5’e ayrılır.
Özel mektup örneği:
Gazete ve dergilerde yayınlanan açık mektuplar, geniş kitleleri etkileyen bir görüşü, tezi, düşünceyi ifade eden yazılardır.
Mektup Nedir?
Mektup daktilo, kalem veya elektronik yöntem ile yazılan ve elden veya posta aracılığı ile muhatabına gönderilen, genellikle düz yazı şeklinde olan uzun mesajlardır. Bir düşünce veya isteği karşı tarafa aktarmak amacı ile yazılmaktadır. Mektup hislerin en samimi ve doğal bir şekilde karşı tarafa iletildiği haberleşme türü olarak kabul edilmektedir.
Mektubun Özellikleri Nelerdir?
Mektup dönemin yaşam biçimini bizlere en iyi şekilde yansıtan metin türlerinin başında yer almaktadır. Bu sebeple geçmiş yıllarda devlet adamları ve edebi sanatçıların mektupları belge niteliği taşımaktadır. Özellikle sanatçıların yaşamları hakkında bizlere bilgi vermesi açısından bu mektuplar kitap haline getirilmiştir. Mektupların özelliklerini maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz:
- Mektup içerisindeki anlatım karşı tarafın bilgisine ve seviyesine göre ayarlanmaktadır.
- Mektuplarda üslup doğal ve samimi olmaktadır.
- Mektup dönemin özelliklerini en iyi şekilde yansıtan metin türüdür. Bu nedenle belge niteliği taşımaktadır.
- Mektuplarda herhangi bir konu sınırlaması bulunmamaktadır.
- Özel, resmi, iş ve edebi olmak üzere dört türü bulunur.
- Hisleri en iyi anlatan tür olması sebebiyle günümüzde hala önemli olmaktadır.
Mektup Nasıl Yazılır?
Mektup yazılırken kişilerin bazı noktalara dikkat etmesi gerekmektedir. Buna göre mektup sırası ile şu şekilde yazılmaktadır:
- Mektup çizgisiz beyaz bir kağıt üzerine yazılmalıdır.
- Kağıdın sadece bir yüzü kullanılmalıdır.
- Mektup tükenmez kalem ile yazılmalıdır.
- Kağıdın sağ üst kısmına tarih yazılmalıdır.
- Mektubun sol üst köşesine ise adres yazılmalıdır.
Mektup Bölümleri Nelerdir?
Mektuplar belirli özellikler ve bölümler ile oluşturulmalıdır. Bu bölümlerde ise bazı noktalara dikkat edilir. Mektup bölümleri şunlardır:
- Hitap Bölümü: Hitaplar mektubun yazılacağı kişiye veya kuruma göre şekil almaktadır. Bu bölüm sol üst kısımda giriş bölümünden önce yer almaktadır. Hitap sonrası virgül kullanılır ve paragraf aylayarak giriş bölümüne geçilir?
- Giriş Bölümü: Bu bölümde neden mektup yazılacağı belirtilir. Bunun yanı sıra son alınan mektupla ilgili bir konudan bahsedilebilir.
- Gelişme Bölümü: mektup içinde bahsedilmek istenilenler anlatılır. Konular paragraflar halinde anlatılır.
- Sonuç Bölümü: Sonuç bölümü mektubu bitirme bölümüdür.
Mektup Türleri Nelerdir?
Mektuplar gönderilecek kişilerin yakınlık derecesine göre resmi bir dilde ya da özel samimi bir üslup ile yazılmaktadır. Her mektup türü farklı özelliklerde yazılmaktadır. Mektup türleri şunlardır:
- Resmi ve iş mektupları
- Açık mektuplar
- Edebi mektuplar
- Özel mektuplar
Mektuplar konularına göre adlandırılabileceği gibi, yere veya mesleklere göre de adlandırılabilir. Bizim burada yer vereceğimiz sınıflamada/adlandırmada ise, Kemal Demirayın sınıflaması esas alınmıştır.
Düzyazı olarak yazılan mektuplar: Normal mektup formatında, düz yazı (nesir) biçiminde kaleme alınmış mektuplardır.
1. Özel mektuplar: Hemen her konuda yazılabilir. Yakın arkadaşlar, karı-koca, anne-oğul, baba-kız, teyze-yeğen gibi kişiler arasında iletişimin gerçekleşmesini sağlar. Bu mektupların gizliliği vardır.
2. Resmî ya da iş mektupları: Kurumlara işle ilgili yazılan mektuplardır. Kullanılan dil daha resmîdir ve amaç özel mektuplarda olduğu gibi bir iç dökme, kendinden haber verme vb. yerine konuyla ilgili bir bilginin/isteğin iletilmesi esastır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, üst makama yazılıyorsa arz ederim, ast makama yazılıyorsa rica ederim gibi kullanımlardır.
3. Mektup biçiminde yazılan başka yazılar: Roman, öykü, şiir, gezi yazıları, tartışma, eleştiriler de mektup biçiminde kurgulanabilir. Ayrıca mektup metin ekleme yöntemiyle de diğer edebiyat türlerini besler. Halide Edipin Handan romanı, Nurullah Ataçın Okuruma Mektuplar deneme/eleştiri kitabı mektup biçiminde yazılmış diğer türlerden örneklerdir.
Koşuk (Şiir/ Manzum) biçimindeki mektuplar: Burada şiir biçiminde yazılmış mektuplar söz konusudur. Orhan Seyn Orhonun Sevgiliye Mektup, Aziz Nesinin Atatürke Mektup, Kemalettin Kamunun İzmir Yollarında Son Mektup şiirleri bu şekilde yazılmış mektuplara örnektir.
Son Güncelleme
Mektup çeşitleri veya mektup türleri nelerdir? Kaç farklı mektup türü vardır? gibi sorularınızın cevaplarını bu yazımızı okuyarak öğrenebilirsiniz.
Mektuplar konularına göre ayrılır ve çeşitlilik gösterebilir. Alıcı ve gönderici arasındaki ilişkiye göre mektuplar farklı türlere konu olmaktadır. Mektup türleri beş gruba ayrılır.