Menenjit Aşısı Nedir Ne Için Yapılır
MENİNGEKOK MENENJİTİ VE B SEROGRUP MENENJİT AŞISI
Meningekok Menenjiti nedir?
Meningokok hastalığı ve menenjiti, Neisseria meningitidis adı verilen bakterinin neden olduğu ciddi ve ölümcül bir hastalıktır.
Menenjit (beyin ve omurilik zarlarının enfeksiyonu) ve kan enfeksiyonlarına yol açabilir. Meningokok hastalığı sağlıklı olan insanlarda bile aniden, uyarı vermeden ortaya çıkar.
Meningokok hastalığı, kişiden kişiye yakın temas (öksürme veya öpüşme) ile bulaşabilir.
Meningokok hastalığının çoğuna A, B, C, W ve Y serogrupları neden olur. Herkes meningokok hastalığına yakalanabilir, ancak aşağıda belirtilen belirli gruplarda risk artmıştır:
• Bir yaşından küçük bebekler
• yaşları arasındaki ergenler ve genç erişkinler
• Bağışıklık sistemini etkileyen belirli tıbbi durumu olanlar ( Dalak disfonksiyonu veya immun yetnmezliği olanlar)
• Rutin olarak N. meningitidis izolatlarıyla çalışan mikrobiyologlar
• Toplumlarında bir salgın olması nedeniyle risk altındaki insanlar ( sağlık personeli)
Bu bakterinin yapabileceği en hafif hastalık menenjittir. Daha ağır seyirli olan meningokoksemi tablosu tedavi edilmezse %50, tedavi edilse bile %’dir. Hayatta kalan her kişiden yaklaşık ’sinde işitme kaybı, beyin hasarı, böbrek hasarı, uzuv kayıpları, sinir sistemi sorunları, cilt greftlerinden kaynaklanan ciddi yara izleri gibi sakatlıklar bırakır.
Meningekok menenjitinden korunma yolu var mıdır?
Menenjit etkenlerinden aşı yoluyla korunmak mümkündür. Ülkemizde pnömokok ve hemafilus influenza gibi menenjit etkenlerine karşı yürütülen etkin ve ücretsiz aşılama nedeniyle den beri bu menenjitlerin görülme sıklığı çok azalmıştır. Yine ülkemizde yılından beri bilinçli ve duyarlı aileler ve çocuk doktorlarının yönlendirmeleri ile yapılan A,C,W,Y suşunu içeren aşılar nedeniyle meningekokların bu suşlarıyla oluşan meninjitinde azaldığını tüm çalışmalar göstermektedir. Ancak bu zamana kadar B suşuna karşı aşılama yapılamadığından son yıllarda bu suşun rölatif olarak daha sık izole edildiğine yönelik bildirimler alınmaktadır. Bilimsel veri ışığında, sadece dörtlü aşı yapmak ülkemizde Meningokoka karşı tam bir koruma sağlamayacaktır. 5 suşa karşı aşılama yapıldığında meningekokların menenjitinin %90 ı engellenebilecektir.
Meningekok serogrup B aşısı nasıl bir yapıdadır? Güvenilir midir?
Tip B Meningekok aşısı, yılında ilk kez ABD’nde ruhsat almış, tüm Dünyada bugüne kadar 20 milyondan fazla doz uygulanmış, klasik aşı yan etkileri dışında, ciddi bir yan etkisi görülmemiştir. Şu ana kadar 41 ülkede ruhsatlı olarak satılmaktadır. Amerika, İngiltere gibi gelişmiş ülkeler dahil, 9 ülkede de ulusal aşı takviminde ücretsiz olarak uygulanmaktadır. Aşı denenme aşamasını çoktan geçmiştir. Ülkemizde de yürütülen aşı karşıtı kampanyalar aşının denenme aşamasında olduğu bizimde denek olduğumuz yönelik söylemler içermektedir. Bu kesinlikle amacını aşan bir durumdur. 41 ülkede ruhsatlı bu aşı pek çok Avrupa ülkesinde ülkelerin Sağlık Bakanlıklarınca çoktan yapılmaya başlanmıştır. Aşı. FDA( Gıda ve İlaç İdaresi) tarafından onaylıdır. Kaldı ki aşı. Sağlık Bakanlığımız tarafından da Kasım tarihinde ruhsatlandırılmıştır.
Meningekok serogrup B aşısının yan etkileri nelerdir?
Meningokok serogrup B aşısı yapılan insanların yarısından fazlasında aşılanma sonrasında hafif sorunlar görülür. Bu reaksiyonlar 3 ila 7 gün arasında sürebilir.
En sık görülen yan etkiler;
• Enjeksiyonun yapıldığı yerde ağrı, kızarıklık veya şişme
• Yorgunluk veya bitkinlik
• Baş ağrısı
• Kas veya eklem ağrısı
• Ateş veya titreme
• Bulantı veya ishal
•Sistemik alerjik etki( Çok nadir)
Diğer çocukluk çağı aşıları ile birlikte aynı gün yapıldığında ateş olasılığının ve derecenin biraz daha yüksek olabileceği bildirilmektedir. Ateş 38,5 üzerine çıkarsa, ateş düşürücü ilaçlarla kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Çocuklarda bu aşı yapıldıktan sonra verilen ateş düşürücülerin ateşi daha kolay kontrol altına alabildiği gösterilmiştir. 28 haftanın altındaki çok küçük prematüre bebeklerde bu aşıdan sonra solunum sisteminin saat izlenmesi önerilmektedir. Bazen aşı dâhil tıbbi bir işlemden sonra ( kan alma gibi) bayılabilirler. Yaklaşık 15 dakika boyunca oturma veya uzanma aşı sonrası dinlenme sorunu hafifletir. Bazı insanlarda, enjeksiyon sonrası beklenenden daha şiddetli ve uzun süreli omuz ağrısı olabilir. Bu çok nadiren olur. Herhangi bir ilaç ciddi bir alerjik reaksiyona neden olabilir. Bu tür reaksiyonlar aşıdan sonra çok nadir görülür. Yaklaşık bir milyon dozda 1 olduğu tahmin edilmektedir ve aşılamadan sonra birkaç dakika ila birkaç saat içinde meydana gelebilir.
Bebeğinizin doğduğu andan itibaren belirli bir yaşa gelinceye kadar bir dizi aşı olması gerekiyor.
Hepatit B Aşısı: Hepatit B enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Doğumda, 1. ayda ve 6. ayda olmak üzere 3 doz şeklinde kas içine uygulanır.
Difteri: Difteri enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. aylar ile ayda beşli karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır.
Boğmaca: Boğmaca enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. aylar ile ayda beşli karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır.
Tetanoz: Tetanoz enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. aylar ile ayda beşli karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır.
Polio (Çocuk felci): Polio enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. aylar ile ayda beşli karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır. 6. ve ayda ağızdan damla olarak ayrıca verilir.
Hemofilus influenza(Hib aşısı): Özellikle süt çocukluğu döneminde en sık menenjite neden olan bakteriye karşı olan aşıdır. Ancak rutin aşılamalar sayesinde bu enfeksiyon hemen hemen hiç görülmemektedir. Halk arasında menenjit aşısı olarak da bilinir. aylar ile ayda beşli karma aşı içerisinde, kas içine uygulanır.
BCG aşısı (Verem aşısı): Verem mikrobuna karşı bağışıklık sağlar. Doğumdan sonraki 2. ayda cilt içine uygulanır. Yapılan yerde yaklaşık 1, ay sonra iz bırakarak iyileşen cilt reaksiyonu olur.
Pnömokok Aşısı: Pnömokok bakterisinin neden olduğu, zatürre, menenjit, orta kulak iltihabı ve bakteriyemi denen hastalığa karşı bağışıklık sağlar. ve aylarda kas içine uygulanır.
Rotavirüs Aşısı: Özellikle kış mevsiminde 2 yaş altındaki çocuklarda ateş, ishal ve kusma şeklinde barsak enfeksiyonu yapan bir virüse karşı (rotavirüs) bağışıklık sağlar. 2 ve 3 doz şeklinde yapılabilen 2 formu vardır. Ağızdan damla şeklinde uygulanır. İlk dozun doğumdan sonraki hafta içinde yapılması gerekir. Son doz haftaya kadar yapılmalıdır. Sağlık bakanlığının rutin aşı programında olmayan ailenin isteği üzerine yapılan özel bir aşıdır.
Kızamık Aşısı: Kızamık enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamıkçık ve kabakulak virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. sınıfta yapılmaktadır.
Kızamıkçık Aşısı: Kızamıkçık enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamık ve kabakulak virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. sınıfta yapılmaktadır.
Kabakulak: Kabakulak enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamıkçık ve kızamık virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. sınıfta yapılmaktadır.
Varicella (Suçiçeği) Aşısı: Bir yaşında MMR(kızamık-kızamıkçık kabakulak) aşısı ile aynı anda veya ondan bir ay sonra cilt altına uygulanan bir aşıdır. yaşlarında ikinci bir pekiştirme dozu gerekir. Sağlık bakanlığının rutin aşı programında olmayıp isteğe bağlı olarak özel olarak uygulanan bir aşıdır.
Hepatit A Aşısı: Hepatit A virüsünün neden olduğu sarılık hastalığına karşı uygulanan bir aşıdır. Yurt dışında 1 yaşından itibaren uygulanabilmekte ise de ülkemizde, genellikle 2 yaşından itibaren 6 ay ara ile kas içine uygulanmaktadır. Sağlık bakanlığının rutin aşı programında olmayıp isteğe bağlı özel olarak uygulanan bir aşıdır.
HPV Aşısı: Human papilloma virüsü denen bir virüse karşı uygulanan bir aşıdır. Kadınlarda rahim ağzı kanserine neden olabilen bir virüstür. En erken 8 yaşından itibaren uygulanabilir. 3 doz uygulanan bir aşıdır.
Meningokok (Menenjit) Aşısı: Meningokok bakterisine karşı uygulanan bir aşıdır. İkinci aydan itibaren uygulanabilen bir aşıdır (sadace Nimenrix isimli aşı). Aşı uygulaması 2. ayda ilk doz ve 4. ayda ikinci doz ve ayda üçüncü doz şeklinde yapılabilmektedir. Sağlık bakanlığının rutin aşı programında olmayıp isteğe bağlı olarak özel olarak uygulanan bir aşıdır. Aşı takviminin uygulamasında hekimler arasında bireysel farklılıklar olabilir. Aşının uygulamsında 3. ay ilk doz, 5. ay ikinci doz ve ay üçüncü doz şeklinde uygulamada yapılabilir. Bu hastalığa ait iki farklı aşı daha mevcuttur. Bu iki aşının uygulanması sağlıklı çocuklarda 9. ayda ilk doz ve ayda ikinci doz şeklindedir.