Merkez Bankası Yırtık Döviz Değişimi

• Merkez Bankas&#;'n&#;n yabanc&#; banknot kabulü ile ilgili ald&#;&#;&#; "Tedavülden kalkm&#;&#;, fiziki parça kayb&#;na u&#;ram&#;&#;, k&#;smen de olsa yanm&#;&#;, kirlenmi&#;, y&#;pranm&#;&#;, boyal&#; ya da kimyasal madde bula&#;m&#;&#; yabanc&#; ülke banknotlar&#; bankam&#;z taraf&#;ndan teslim al&#;nmamakta ve/veya de&#;i&#;tirilmemektedir" karar&#;, esnaf&#; ve döviz bürolar&#;n&#; ma&#;dur etti&#;i gerekçesiyle sert ele&#;tirilere neden oldu&#;

• Bakkallar ve Marketler Birli&#;i Ba&#;kan&#; ve ayn&#; zamanda bir ekonomist olan &#;smail Bükülmez, Merkez Bankas&#;'n&#;n yabanc&#; banknot kabulü ile ilgili ald&#;&#;&#; karar&#; ele&#;tirerek, bu karar&#;n esnaf&#; ve halk&#; olumsuz yönde etkiledi&#;ini aç&#;klad&#;.

• Esnaf&#;n yan&#; s&#;ra KKTC'de ya&#;ayan turist ve vatanda&#;lar&#;nda ciddi anlamda maddi s&#;k&#;nt&#;ya dü&#;ece&#;ini de ifade eden Bükülmez, elinde y&#;rt&#;k, üzeri yaz&#;l&#;, mühürlü veya y&#;pranm&#;&#; döviz bulunanlar&#;n, söz konusu banknotlar&#; ne al&#;&#;veri&#; yaparken kullanabilece&#;ini ne de dövizcilerde ve bankalarda bozdurabilece&#;ine dikkat çekti.

• Geli&#;meyi K&#;br&#;s Postas&#;'na de&#;erlendiren Sun Döviz yetkilileri ise söz konusu karar&#; 'vurdumduymazl&#;k ve sorumsuzluk' olarak de&#;erlendirerek, döviz bürolar&#;n&#;n ve halk&#;n karar nedeniyle ma&#;dur oldu&#;unu ve olaca&#;&#;n&#; söyledi.

• Döviz bürolar&#;nda ve halk&#;n elinde y&#;rt&#;k, y&#;pranm&#;&#; veya üzeri yaz&#;l&#; birçok döviz bulundu&#;unu ve bu dövizlerin, Merkez Bankas&#; karar&#; ile hiçbir &#;ekilde de&#;erlendirilemedi&#;ini ifade eden Sun döviz yetkilileri, döviz bürolar&#;n&#;n da ma&#;dur edildi&#;ini vurgulad&#;.

KKTC Merkez Bankas&#;, resmi internet sitesinde 21 Aral&#;k Per&#;embe tarihindeki duyurusunda "Tedavülden kalkm&#;&#;, fiziki parça kayb&#;na u&#;ram&#;&#;, k&#;smen de olsa yanm&#;&#;, kirlenmi&#;, y&#;pranm&#;&#;, boyal&#; ya da kimyasal madde bula&#;m&#;&#; yabanc&#; ülke banknotlar&#; bankam&#;z taraf&#;ndan teslim al&#;nmamakta ve/veya de&#;i&#;tirilmemektedir" karar&#;n&#; aç&#;klayarak, bu tarihten itibaren karar çerçevesinde aç&#;klanan &#;ekilde bankaya teslim edilen banknotlar&#; kabul etmiyor.

Konu hakk&#;nda K&#;br&#;s Postas&#;'na aç&#;klamada bulunan Bakkallar ve Marketler Birli&#;i Ba&#;kan&#; &#;smail Bükülmez ve Sun Döviz yetkilileri Merkez Bankas&#;'n&#;n yabanc&#; banknotlarla ilgili ald&#;&#;&#; karar&#; de&#;erlendirdi.

BÜKÜLMEZ: "KARAR ESNAFI VE HALKI OLUMSUZ YÖNDE ETK&#;LED&#;"

Bakkallar ve Marketler Birli&#;i Ba&#;kan&#; ve ayn&#; zamanda bir ekonomist olan &#;smail Bükülmez, Merkez Bankas&#;'n&#;n yabanc&#; banknot kabulü ile ilgili ald&#;&#;&#; "Tedavülden kalkm&#;&#;, fiziki parça kayb&#;na u&#;ram&#;&#;, k&#;smen de olsa yanm&#;&#;, kirlenmi&#;, y&#;pranm&#;&#;, boyal&#; ya da kimyasal madde bula&#;m&#;&#; yabanc&#; ülke banknotlar&#; bankam&#;z taraf&#;ndan teslim al&#;nmamakta ve/veya de&#;i&#;tirilmemektedir" karar&#;n&#; ele&#;tirerek, bu karar&#;n esnaf&#; ve halk&#; olumsuz yönde etkiledi&#;ini aç&#;klad&#;.

"ESNAF BÜYÜK ANLAMDA MADD&#; SIKINTI YA&#;AYACAK"

KKTC'de market ve bakkallardan birçok turistin al&#;&#;veri&#; yapt&#;&#;&#;na ve in&#;aat malzemeleri, elektronik e&#;ya, konut kiralar&#;, araç sat&#;&#;&#; gibi birçok ödemenin döviz üzerinden yap&#;ld&#;&#;&#;na dikkat çeken Bükülmez, Merkez Bankas&#;'n&#;n karar&#;n&#;n esnaf&#; olumsuz etkiledi&#;ini ifade ederek, "Marketlerden ve bakkallardan al&#;&#;veri&#; yapan turistler genellikle Türk Liras&#; yerine euro, sterlin veya dolar olarak ödeme yap&#;yorlar. Market ve bakkal sahipleri olarak al&#;&#;veri&#; yapan turistlerin döviz ile ödeme yapmas&#;n&#; kabul ediyoruz. Bunun sonucunda elimize kö&#;esinde ufak y&#;rt&#;k veya üzerinde yaz&#; bulunan banknotlar geçiyor. Eskiden bu banknotlar&#; bankaya veya döviz bürolar&#;na verdi&#;imiz zaman kabul ediliyordu ancak geçti&#;imiz hafta itibari ile art&#;k ne bankalar ne de döviz bürolar&#; bu banknotlar&#; kabul ediyor. Bu durumda elinde söz konusu banknotlar bulunan esnaf büyük anlamda maddi s&#;k&#;nt&#; ya&#;ayacak" &#;eklinde konu&#;tu.

"HALK VE TUR&#;STLER DE ZOR DURUMDA"

Esnaf&#;n yan&#; s&#;ra KKTC'de ya&#;ayan turist ve vatanda&#;lar&#;nda ciddi anlamda maddi s&#;k&#;nt&#;ya dü&#;ece&#;ini de ifade eden Bükülmez, elinde y&#;rt&#;k, üzeri yaz&#;l&#;, mühürlü veya y&#;pranm&#;&#; döviz bulunanlar&#;n, söz konusu banknotlar&#; ne al&#;&#;veri&#; yaparken kullanabilece&#;ini ne de dövizcilerde ve bankalarda bozdurabilece&#;ini kaydederek, "Merkez Bankas&#; karar&#;n&#;n aç&#;klanmas&#;n&#;n ard&#;ndan di&#;er bankalar ve dövizciler de söz konusu banknotlar&#; kabul edemiyor. Elinde y&#;rt&#;k, y&#;pranm&#;&#; veya üzerinde yaz&#; bulunan yabanc&#; banknot olan turist ve vatanda&#; da &#;u anda zor durumda. Ülkemizde maa&#;lar TL ile ödense de konut kiras&#;, in&#;aat malzemeleri, elektronik e&#;ya, araç sat&#;&#;&#; gibi ödemeler ço&#;u zaman euro, sterlin veya dolar ile yap&#;l&#;yor. Bu karar, piyasada ciddi anlamda döviz alan&#;nda t&#;kanma ya&#;atacak. Baz&#; bankalarda bu karar ile ilgili tepkilerini ortaya koydu" dedi.

SUN DÖV&#;Z: "MERKEZ BANKASI KARARI VURDUMDUYMAZLIK VE SORUMSUZLUK"

Merkez Bankas&#;'n&#;n yabanc&#; banknotlar ile ilgili karar&#;n&#; K&#;br&#;s Postas&#;'na de&#;erlendiren Sun Döviz yetkilileri ise söz konusu karar&#; 'vurdumduymazl&#;k ve sorumsuzluk' olarak de&#;erlendirerek, döviz bürolar&#;n&#;n ve halk&#;n söz konusu karar nedeniyle ma&#;dur oldu&#;unu aç&#;klad&#;.

Döviz bürolar&#;nda ve halk&#;n elinde y&#;rt&#;k, y&#;pranm&#;&#; veya üzeri yaz&#;l&#; birçok döviz bulundu&#;unu ve bu dövizlerin, Merkez Bankas&#; karar&#; ile hiçbir &#;ekilde de&#;erlendirilemedi&#;ini ifade eden yetkililer, döviz bürolar&#;n&#;n ma&#;dur edildi&#;ini kaydederek, "Merkez Bankas&#; karar&#; vurdumduymazl&#;k ve sorumsuzluktur. Bu karardan bankalar da döviz bürolar&#; da halk da ma&#;dur oldu. Elindeki dövizleri TL'ye çevirmek isteyenlerin y&#;rt&#;k, y&#;pranm&#;&#; veya üzeri yaz&#;l&#; banknotlar vermeleri durumunda maalesef taleplerini karar nedeniyle art&#;k yerine getiremiyoruz" &#;eklinde aç&#;klamada bulundu.

"KARARDAN DÖV&#;Z BÜROLARI OLARAK HERKES KADAR B&#;Z DE MA&#;DUR OLDUK"

Merkez Bankas&#;'n&#;n döviz bürolar&#;n&#; dikkate almad&#;&#;&#;n&#; ve konu ilgili herhangi bir bilgilendirme yapmad&#;&#;&#;n&#; belirten yetkililer, "Merkez Bankas&#;'na ma&#;dur oldu&#;umuzu bildirdi&#;imiz zaman 'KKTC tan&#;nm&#;yor','turistler gelmesin' &#;eklinde aç&#;klama yap&#;yor. Ancak bu ülkede döviz kullananlar sadece turistler de&#;il, KKTC halk&#; da döviz kullan&#;yor. Merkez Bankas&#;, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas&#;'na ba&#;l&#; oldu&#;unu ve karar&#; uygulama zorunlulu&#;u oldu&#;unu söylüyor. Bu karardan döviz bürolar&#; olarak herkes kadar biz de ma&#;dur olduk" dedi

Paralar, günümüzde alışveriş için olmazsa olmaz unsurlardan birisidir. Para kullanımının yaygın olması, beraberinde paraların zarar görmesini, yırtılmasını v.b olayları da getirdi. Yırtılmış parayı bankalar alır mı sorusunun yanıtı ise, değişken olabilmekte. Öyle ki yırtılan parayı bankanın alabilmesi için, paranın dörtte üçünün sağlam olması gerekiyor.

Yırtılmış Parayı Banka Alır Mı?

Yıpranmış, eskimiş ya da kopuk ve yırtılmış paraların değişimiyle alakalı hususlarda yetkili Cumhurbaşkanlığı ve Merkez Bankası arasında tespit edilmesi mümkün olan unsurlar dahilinde tahrip edilmiş paralar kabul edilir ve yeni banknotlar ile değiştirilir.
Tüketiciler genellikle alışveriş sonrasında aldıkları paralara çok da dikkat etmeden, cüzdanlarına koyarlar. Sonrasındaysa alınan bu paraların yırtık olduğunu ya da bir köşesinin eksik olduğunu görürler. Elinizdeki yırtık paranın yalnızca belirli alanları yırtılmış, kopmuş ya da tahrip edilmişse; Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasına ya da Ziraat Bankası’na başvuru yaparak, elinizdeki paranın değiştirilmesini sağlayabilirsiniz.

Yırtılmış Parayı Banka Alır Mı?

Hasarlı Para Değişimi Nasıl Yapılır?

Hasarlı paralar yalnızca Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından değişim işlemlerine tabi tutulur. Bu bankaların dışında kalan diğer bankalarda ise değişim işlemi yapılmamaktadır.
Ziraat Bankasının herhangi bir şubesine ya da Merkez Bankasına giderek; para değişimi işlemi yapılan gişelerden sıra alıp beklemeniz gerekmekte.
Sıra size geldiği taktirde; nüfus cüzdanınızı ya da kimlik kartınızı parayla beraber görevliye vererek, değişim talebinde bulunmanız gerekiyor.
Banka görevlisi, paranın denen hasar gördüğü gibi bir takım sorular soracaktır, mantıklı ve geçerli cevaplar verdiğiniz taktirde; para değişimi yapılacaktır.

Yırtılmış Parayı Banka Alır Mı?

Yırtık Parayı Alan Bankalar

Yırtık para alan bankalar yılında da Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’dır. Bu bankalar dışında bulunan özel ya da yabancı diğer herhangi bir banka, para değiştirme yetkisine sahip değildir. Bu nedenle para değişimi yapabilmek için yalnızca yukarıda yer alan bankalara kimliğiniz ve para ile başvurmanız gerekmektedir.

Ziraat Bankası Yırtık Para Değiştirme Günleri

Ziraat Bankası yırtık para değiştirme günleri, genellikle Cuma günleri öğleden sonra yapılmaktadır. Eğer elinizde yırtık, kopmuş ya da parçası eksik bir kağıt para varsa; ve elinizdeki para yırtık para değişim şartlarına uyuyorsa Cuma günü öğleden sonra her hangi bir Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası şubesine giderek; elinizdeki kopmuş, yırtılmış ve hasar görmüş paraları değiştirebilirsiniz.

Paranın miktarı önemli olmamakla beraber, 5 TL’den TL banknota kadar değişim yapabilirsiniz.
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez bankası tarafından gerçekleştirilen kopuk, hasarlı ya da yırtık paralar; yalnızca iki durum gerçekleştiğinde değişim yapmamaktadır. Bunlar; Paranın yüzde 50’sinden daha fazlasının olması, eksik parçanın bulunamaması ve aynı zamanda para üzerindeki seri numaranın okunamaması.

Bir önceki yazımız olan Banka Hesabına Konulan Bloke Ne Zaman Kalkar? başlıklı makalemizde banka bilokoları kaç günde kalkar, bankalar hangi hallerde hesaba bloke koyabilir ve icra dosyasından banka hesaplarına bloke koymak hakkında bilgiler verilmektedir.

İSTANBUL - Abdulselam Durdak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), eskimiş veya herhangi bir şekilde tahrip olmuş Türk lirası (TL) banknotların değişimi için yılda ortalama başvuruyu değerlendirirken, bu banknotların en çok rastlanılan tahrip olma sebepleri arasında yanma, toprak altında kalarak çürüme, yıkanma ve hayvanlar tarafından kemirilme bulunuyor.

AA muhabirinin TCMB yetkililerinden aldığı bilgiye göre, bankanın Banknot İnceleme Komisyonu tarafından eskimiş veya herhangi bir şekilde tahrip olmuş TL banknotların değişimi için yılda ortalama başvuru değerlendiriliyor.

Söz konusu banknotların en çok rastlanılan tahrip olma sebepleri arasında yanma, toprak altında kalarak çürüme, yıkanma ve hayvanlar tarafından kemirilme dikkati çekiyor.

Bu banknotların değişiminde bazı şartlar bulunuyor. Buna göre, tek parçadan ibaret olmak kaydıyla, yüzde 50’sinden fazlası TL olarak tespit edilebilir durumda olan, birkaç güvenlik önlemini ve banknot değerini içeren yeterli miktarda kalıntıya sahip olan hasarlı banknotlarla yüzde 50’sinden fazlası sağlam olan banknotlar tam değeriyle değiştiriliyor.

Tek parçadan ibaret olmak kaydıyla, yüzeyindeki eksiklik yüzde 50 olan banknot parçaları ise yazılı değerinin yarısı üzerinden yenileriyle değiştiriliyor. 

Değişim için başvuru süreci 

Tahrip olan banknotlar için başvuru süreci, gerçek veya tüzel kişilerin TCMB şubelerine hasarlı banknotları teslim etmesi ile başlarken, söz konusu banknotlar, Komisyon'ca incelenmek üzere TCMB İdare Merkezi'ne iletiliyor.

Periyodik aralıklarla toplanan Komisyon üyeleri, söz konusu banknotlar üzerinde gerekli incelemeyi yaptıktan sonra ödenebilir bulunan tutar, ilgili TCMB şubesi aracılığıyla başvuru sahibine ödeniyor.

sayılı Madeni Ufaklık ve Hatıra Para Bastırılması Hakkında Kanun gereğince tedavüle çıkarılacak madeni paraların cinsi, özellikleri, geçerli olacakları süre, dolaşımdan kaldırılması, zaman aşımı ve kabulüne ilişkin hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirleniyor. 

İlgili kanun

Bu arada TCMB, eskimiş veya herhangi bir şekilde tahrip olmuş TL banknotları, "Eskimiş, Yıpranmış veya Kısmen Fiziki Parça Kaybına Uğramış Banknotların Değiştirilmesi Hakkında 14 Ocak tarihli ve Sayılı Kanun'un 37'nci Maddesi Gereğince Maliye Bakanlığı ve TCMB Arasında Müştereken Kararlaştırılan Esaslarla İlgili Yönetmelik" çerçevesinde değerlendirerek gerekli işlemleri yapıyor.

Banknotların incelenmesi ve değiştirilmesine ilişkin tüm usul ve esaslar ile Banknot İnceleme Komisyonu'na ilişkin bilgiler, söz konusu yönetmelikte belirtilirken, bu banknotların banka şubelerince teslim alımından Banknot İnceleme Komisyonu'na iletimine, anılan komisyon tarafından incelenmesinden belirlenen değiştirme bedelinin başvuru sahibine ödenmesine kadar tüm süreçler kayıt altına alınıyor ve takip ediliyor.

Öte yandan, Alman basınındaki haberlere göre, Almanya Merkez Bankası da benzer tahrip olma nedenleriyle yılda yaklaşık 40 milyon avro tutarında banknot ve madeni para değişimi yapıyor. Söz konusu değişimin yüzde 90’lık bölümü banknotlardan oluşuyor.