Mesai Listesi Örneği
Bayramda Çalışana İki Katı Mesai / Arif Temir
Kurban Bayramı'nda çalışan işçilere bayram günleri için ilave bir yevmiye maaş ödenmesi gerekiyor. Bu zamlı ödeme 4 günlük Kurban Bayramı, yarım gün arefe ve 30 Ağustos günü yapılacak çalışmaları, kapsıyor.
Örnek: Günlük150 TL ücretle çalışan işçi Ahmet Bey bayramda bir gün çalışmışsa 150 TL (çalışmadan alacağı ücret)+150 TL olmak üzere 300 TL ücret alması gerekiyor. Ahmet Bey bayramda 4 buçuk gün çalışmışsa çalışmadan alacağı ücrete ilave olarak 675 TL ücret alması gerekiyor.
İdari tatile zamlı ücret yok
Başbakanlık genelgesi ile kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar için idari tatil süresi uzatıldı.
28, 29 Ağustos tam gün, 31 Ağustos öğleden önce idari tatil olacak. İdari tatil ilan edilen arefe öğleden önce için zamlı ücret ödenmiyor.
Ücret yerine izin verilir mi?
Bazı işyerlerinde çalışan işçilere daha sonraki bir tarihte 4 gün izin kullandırılıyor. İşverenin ücret yerine kullandıracağı izin mevzuata uygun değil. Ramazan bayramında çalışana ücretinin zamlı olarak ödenmesi gerekiyor. İşveren zamlı ücreti ödedikten sonra isterse çalışana ayrıca ücretli izin verebilir.
Bayramda çalışana fazla mesai var mı?
Ramazan bayramı çalışması ile birlikt haftalık çalışma süresi 45 saati geçerse işçiye fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekiyor. Haftalık 45 saati geçmeyen durumlarda fazla çalışma ücreti ödenmez.
Çalışmayanların ücreti ödenecek mi?
Ramazan bayramında çalışmayanların ücreti bir işkarşılığı olmaksızın ödenir. Bu durumda olanlara zamlı bir ücret ödemesi yapılmaz.
Gazeteciye fazla çalışma ücreti var
Gazeteciler Ramazan bayramında çalışırlarsa gazetecilere normal ücretlerine ilave olarak yarım ücret daha ödenmesi gerekiyor. Gazeteciler, işçilere göre bayram çalışmasında dezavantajlı durumda. Bunu da bir örnekle açıklayalım.
Örnek: Gazeteci Hasan Bey, asgari ücret(1.647 lira) üzerinden ücret alıyorsa Kurban Bayramı’nda 2 gün çalıştığı takdirde aylık ücreti ne kadar olacak?
Hasan Bey’e bir günlük çalışmasının %50’si verilecek. Buna göre günlük ücreti 54,9 lira olan Hasan Bey iki bayramdaki çalışmasının karşılığı olarak ilave 54,9 lira daha ücrete hak kazanacak ve eylül ayı ücreti 1701,9 lira olacak.
Not: Bütün okuyucularımın bayramı şimdiden kutlu olsun.
(Kaynak: Güneş Gazetesi
Fazla Mesai Hesaplama 2023, Fazla çalışma ücreti hesaplama Tahancı Hukuk Bürosu tarafından sunulan bu makalemizde İş Kanununda düzenlenmiş olan ve toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren fazla mesai konusuna değinilmeye çalışacaktır. Fazla çalışma(mesai) işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda en sık karşılaşılan durumlardandır. Fazla mesai ücretinin ve fazla çalışma saatlerinin tespitinin özenle yapılması gerekmektedir.
İşçi Kanunu Fazla Mesai Hesaplama 2023
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir. Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Bununla birlikte haftalık 45 saati aşmamış olsa dahi günlük 11 saati aşan çalışmalar da fazla çalışmadan sayılıp zamlı olarak ödenecektir. Görüleceği üzere 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak sayılacaktır ve zamlı olarak ödenecektir.
Memur Fazla Mesai Ücreti 2023
2023 yılı için belli olmamakla birlikte Yönetim Bütçe Kanunu teklifinden gelen bilgilere göre memurların saat başı fazla çalışma ücreti yeni yılda yüzde yüz artacak, 2 lira 70 kuruş olan fazla mesai ücreti 5 lira 40 kuruş olacaktır.
270 Saat Fazla Mesai
Yargıtay; “4857 sayılı İş Kanunu uyarınca, işçiye, kural olarak bir yılda 270 saatten daha uzun süreli fazla çalışma yaptırılamaz. Yine işçinin yasağa rağmen yılda 270 saatten fazla çalıştırılması hâlinde de fazla çalışma ücretinin tamamının işçiye ödenmesi gerekir. Bireysel iş sözleşmesinde, fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödeneceğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması hâlinde, yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekir. Ayrıca fazla mesai ücretinin ücret içinde kararlaştırılması halinde, işyerinde haftalık 40 saat çalışma yapılıyor ise kararlaştırılan ücretin 45 saate kadar olan fazla sürelerle ücret ile yıllık 270 saat fazla çalışmayı da kapsadığı kabul edilmelidir. İşçiye her ay ödenen ücret içinde fazla çalışmaların bir kısmının yer aldığı taraflarca kabul edildiğinde, 270 saatin 12 aya bölünmesi sonucu belirlenen 22,5 saat, her ay için, haftalık ise 5,2 saat kanıtlanan fazla çalışma süresinden indirilmelidir.” şeklinde hüküm kurmuştur.
Sağlık Bakanlığı Fazla Mesai Hesaplama
Yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), aşağıda gösterilen gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödenir. Bu ücret yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı ödenir. Ancak ayda aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde 60 saatten, diğer yerlerde ve hiçbir şekilde 130 saatten fazlası için ödeme yapılmaz. Bu ücret damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. Yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan nöbetlerde saatlik ücret %50 zamlı olarak ödenecektir. Ancak 130 saati aşan nöbetler için ödeme yapılmayacaktır
Asgari Ücret Fazla Mesai Hesaplama
Fazla mesai normal çalışma saati ücretinin %50 zamlı olarak ödenmesidir. Örneğin saatlik brüt ücreti 100 TL olan bir işçinin yaptığı fazla mesai sonucu alacağı ücret 150 TL olacaktır. Saatlik çalışma ücretini bulabilmek için aylık ücreti 225’e bölmek gerekecektir.
2023 yılındaki asgari ücret brüt olarak 10 bin 8 liradır. İşçinin bir saatlik ücretini hesaplamak gerekirse
10.008/225= 44.48 TL işçinin saatlik ücreti olarak bulunacaktır. Yukarıda da açıklandığı üzere fazla mesai ücreti işçinin saatlik ücretinin %50 zamlı olarak verilmesidir. Buna göre asgari ücretli işçinin mesaiye kalması durumunda alacağı saatlik ücret 66 TL 72 kuruş olacaktır.
Fazla Mesai Davası Kazananlar
Fazla mesai davası en sık başvurulan davalardandır. Fazla mesai davası bakımından fazla mesainin ispatı işçiye aittir. Fazla mesai ücretlerinin ödendiği ispatı da işveren tarafından yapılacaktır. Fazla çalışma ücretlerinin talebi sebebiyle açılan davalarda zamanaşımı 5 yıldır. İşçi fazla çalışmasının kendisine ödenmemesi sebebiyle iş sözleşmesini feshedebilecektir. Akabinde fazla mesai ücretlerinin talebi amacıyla dava açabilecektir. Kazanması durumunda fazla mesai ücreti faiziyle birlikte alınacaktır. Fazla mesai ücreti geniş anlamda ücret niteliğindedir ve gününde ödenmemesi halinde bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz oranında uygulanacaktır.
Fazla Mesai Hesaplama Net Ücretten Mi Hesap Edilir?
Fazla Mesai Hesaplama yaparken Fazla mesai ücreti saatlik olarak ve brüt ücret üzerinden hesaplanacaktır. Brüt ücret işçinin aylık kazancından kesintiler yapılmadan önceki maaşıdır. En yalın haliyle brüt ücret şöyle hesaplanacaktır. Brüt ücret =Net maaş+ SGK primi+ işsizlik primi+ gelir vergisi+ damga vergisi olarak hesaplanacaktır.
Fazla Mesai Onay Formu
Fazla mesai onay formu, işverenin iş yerinde fazla mesai uygulayabilmesi için gereklidir. Fazla mesai onay formu işçiye sunularak yazılı şekilde onayının alınması gerekmektedir.
İşyerinizin ………….…….………………… T.C. Kimlik numaralı personeliyim. İşverenin gerekli gördüğü zamanlarda (Hafta tatili, Resmi ve Dini tatil günlerinde) işlerin aksatılmadan yürütülebilmesi için …/…/201.. – …/…/201.. tarihlerinde istenilen gün ve saatte fazla mesai yapmak için muvafakatim olduğunu ve bu çalışmam karşılığında yürürlükte olan İş Kanunu çerçevesinde ücretimi almayı kabul ve beyan ederim.
Şeklinde bir yazılı form doldurularak işçinin fazla mesaiye onay vermesi gerekecektir.
Fazla Mesai İspatı
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bunu kanıtlamakla yükümlüdür. İşçi fazla çalışmasını tanık, yazılı belge gibi delillerle ispatlayabilecektir. Yargıtay, iş yeri kayıtlarını, iş yeri iç yazışmalarını, maaş bordrolarını delil olarak kabul etmektedir. İşçinin imzasını taşıyan bordronun sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir.
Resmi Tatilde Fazla Mesai Hesaplama
İşçinin resmi tatilde çalışması durumunda günlük ücreti olan miktar %100 zamlı olarak ödenecektir. Bu durumda günlük 300 TL alan bir işçinin resmi tatilde çalışması durumunda alacağı ücret 600 TL olacaktır. İşçi zaten resmi tatilde çalışmamış olsaydı bir günlük ücretini tam olarak alacaktı. Çalışmasıyla birlikte çalıştığı için de ücret alacağı için toplamda ücretinin 2 katını almış olacaktır.
Fazla Mesai Zorunlu mu?
Fazla mesai zorunlu değildir. Haftalık çalışma saati kanunca en fazla 45 saat olarak belirlenmiştir. İşveren işçinin fazla mesai yapmasını istiyorsa yazılı bir şekilde onayını almak zorundadır.
1 Saat Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Normal olarak haftalık çalışma süresi kanunca 45 saat olarak belirlenmiştir fakat 45 saati aşmamak üzere iş yerince daha az bir süre belirleyebilecektir. Öncelikle aylık brüt ücretin225’e bölünerek saatlik çalışma ücretinin bulunması gerekmektedir. Akabinde saatlik çalışma ücreti 15 ile çarpılarak saatlik fazla çalışma ücreti bulunabilecektir. Fazla çalışma ücreti %50 zamlı ödenecektir.
Sonuç
Sonuç olarak işçinin haftalık çalışma süresi olan 45 saatin aşılıp aşılmadığının, aşılmış ise kaç saat aşıldığının tespiti önem arz etmektedir. Bununla birlikte kıdem veya ihbar tazminatı, işe iade davaları, mobbing ve kötüniyet tazminatlarına ilişkin davaların da fazla çalışma ücreti talebi davalarıyla yakından bağlantısı bulunmaktadır. Bu davaların takibi ve tespiti için hukuki yardım ve danışmanlık almakta fayda bulunmaktadır.
Benzer Makaleler:
- Kıdem Tazminatı Nedir, 2023 Kıdem Tazminatı Hesaplama, Kıdem Tazminatı Tavanı
- Fazla Mesai - Çalışma Ücreti: Şartları, Hesaplama, Davası, Zamanaşımı
- Hafta Tatili Ücreti Nedir? nest...
Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama – Fazla Mesai
Fazla çalışma ücreti hesaplama (fazla mesai hesaplama) işlemlerinizi Kadim Hukuk ve Danışmanlık güvencesiyle yapabilir, fazla çalışma ücretinizi kolaylıkla programdan öğrenebilirsiniz. Fazla çalışma ücreti hesaplama ekranında, hesaplanmasını istediğiniz net maaş tutarını, haftanın kaç günü çalıştığınızı ve çalışma saatinizi girerek fazla mesai ücret tutarınızı hesaplayabilirsiniz. Hesaplama yılı 2023 yılı olup bu yılın yasal parametrelerine göre hesaplama yapılmaktadır. Tek yapmanız gereken programda belirtilen yerleri yazmak.
Çalışma süresi İş Kanunu kapsamında haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yani 6 gün çalışma yapılıyorsa 45/6= 7.5 saat . Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir. Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle işyerinde fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde 2 türlü olabilir. İlki haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Bununla birlikte haftalık 45 saati aşmamış olsa dahi günlük 11 saati aşan çalışmalar da fazla çalışmadan sayılıp zamlı olarak ödenmesi gerekir.
Fazla çalışma ücreti hesaplama için programımızı kullanabilirsiniz.
Fazla Çalışma Ücreti Nedir?
Çalışma süresi İş Kanuna İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Yönetmeliği 3. fıkrasına göre “Çalışma süresi, işçinin çalıştığı işte geçirdiği süredir. İs Kanunun 66. maddesinin birinci fıkrasında yazılı süreler de çalışma süresinden savılır. Aynı Kanunun 68. maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri ise çalışma süresinden sayılmaz.
Fazla çalışma; fazla çalışan işçinin ilgili kanunlarda ve iş sözleşmesinde belirtilen süreden daha fazla çalıştırılmasına denir. İş Kanunu’nda yer alan ilgili maddeye göre işçi haftalık olarak en fazla 45 saat çalışabilir. 45 saatin üzerinde yapılan çalışmalar fazla mesai olarak geçer. Fazla mesai çalışmalarının ücreti normal çalışma süresindekine göre daha fazladır. Fazla mesai prosedürü fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma olarak ikiye ayrılır ve ücretlendirmeleri de farklıdır:
- Fazla çalışma: Çalışanın haftalık olarak 45 saatten daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık 45 saat çalışılması gereken bir yerde bir çalışan 50 saat çalışıyorsa, söz konusu 5 saat fazla mesai niteliğindedir.
- Fazla süreli çalışma: İşçinin haftalık olarak 45 saatten az çalışmasına, fakat işyerinin normal şartlar altında belirlediği çalışma saatinden daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık olarak 35 saat çalışılan bir işyerinde işçi 40 saat çalışıyorsa söz konusu 5 saat fazla süreli çalışma olarak nitelendirilir.
Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama Nasıl Yapılır?
Fazla çalışma ücreti hesaplama belirlenen oranların brüt ücret üzerine eklenmesi ile gerçekleşir. Fazla çalışma ücreti normal mesaiden %50 daha fazla ücretlendirilir. Fazla süreli çalışma kapsamında yer alan çalışma süreleri ise %25 oranında daha fazla ücretlendirilir. Fazla çalışma ücreti hesaplama örneği şu şekildedir:
Ahmet işçisi aylık olarak 16.000 TL maaş alır, günde 7,5 saat çalışır ve bir ay içerisinde toplamda 7 saat fazla mesai yapmıştır.
Aylık brüt maaş: 16.000 TL
Bir ay içerisindeki toplam fazla mesai süresi: 7 saat
İlk başta aylık brüt ücret kullanılarak saatlik ve günlük mesai ücretinin bulunması gerekir. Saatlik brüt ücretini bulmak için aylık brüt maaş, bir aylık çalışma gününe bölünür. Sonrasında ise bu rakam bir günlük olağan çalışma saatine bölünür.
16.000/30/7,5 = 71.1 71.1 saatlik çalışma ücretidir. X işçisinin brüt mesai ücreti 1,5 ile çarpılır ve fazla mesai ücreti bulunur.
71.1 x 1,5 =106,6 106,6TL X işçisinin çalıştığı 7 saatlik fazla mesai için alacağı saat başı ücrettir. Yani toplamda 746,6 TL.
İşçinin aylık 15.000 TL maaş aldığını varsayarsak ve günde 8 saat çalışmasından hareketle bir ayda toplam 10 saat fazla mesai yapması durumunda fazla mesai hesaplama şu şekilde olur:
- Aylık brüt ücret üzerinden saatlik ve günlük mesai ücreti hesaplanır. Aylık brüt maaşın bir aylık çalışma gününe bölünmesi ile saatlik brüt ücret hesaplanır. Bu hesaplamanın ardından ise bulunan rakam bir günlük olağan çalışma saatine bölünmelidir.
- 000:30:8=40 TL
- 40 TL, saatlik çalışma ücretine karşılık gelen rakamdır. Bu rakam 1,5 ile çarpıldığında fazla mesai ücreti hesaplanabilmektedir. 40×1,5=60 TL
- 60 TL işçinin bir saat fazla mesai ücreti olurken bu işçi ayda 10 saat mesai yapıyorsa alacağı fazla mesai ücreti toplamı aylık 60×10=600 TL’dir.
Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama Yasal Düzenleme
Çalışma süresi İş Kanuna İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Yönetmeliği 3. fıkrasına göre “Çalışma süresi, işçinin çalıştığı işte geçirdiği süredir. İs Kanunun 66. maddesinin birinci fıkrasında yazılı süreler de çalışma süresinden savılır. Aynı Kanunun 68. maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri ise çalışma süresinden sayılmaz.
İş Kanunu’nun “Çalışma süresi” 4857 sayılı başlıklı 63 üncü maddesi; “Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/7 md.; Değişik cümle: 4/4/2015-6645/36 md.) Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi: günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir.
Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir (Ek cümle: 6/5/2016-6715/3 md) Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz: denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.”
Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama Örneği
4857 sayılı İş Kanunu’nun 41 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, fazla çalışma saat ücreti, normal çalışma saat ücretinin yüzde elli fazlasıdır. Fazla çalışma yaptığı saatler için normal çalışma ücreti ödenmişse, sadece kalan yüzde elli kısmı ödenir. Kanunda öngörülen yüzde elli fazlasıyla ödeme kuralı nispi emredici niteliktedir. Tarafların sözleşmeyle bunun altında bir oran belirlemeleri mümkün değilse de, daha yüksek bir oran tespiti olanaklıdır.
Taraflar kendi aralarında yapacağı bir anlaşma ile bu oranı daha da yükseltebilirler. Taraflar arasında sözleşme ile başkaca kararlaştırılmamışsa saat ücreti şu şekilde bulunur:
- Fazla çalışma ücretinin hesaplanabilmesi için öncelikle işçinin 1 saatlik normal çalışma ücretinin bulunması gerekir. İşçinin 1 saatlik normal çalışma ücreti şu şekilde hesaplanır: 1 Saatlik Normal Çalışma Ücreti Hesaplama: İşçinin aylık maktu ücreti/30 gün/7,5… Örneğin, aylık 2100 TL ücret alan bir işçinin, günlük ücreti 70 TL, 1 saatlik normal ücreti 9.3 TL olacaktır.
- İşçinin 1 saatlik normal çalışma ücreti bulunduktan sonra, 4857 sayılı İş Kanunu’nun md.41/2 uyarınca, normal çalışma süresi 45 saatin altında olan işyerlerinde normal çalışma ücretinin %25 fazlası; normal çalışma süresi 45 saat olan işyerlerinde normal çalışma ücretinin %50 fazlası, fazla mesai ücreti olarak belirlenir. Mesela, 1 saatlik normal çalışma ücreti 9.3 TL olan ve normal çalışma süresi haftalık 45 saat çalışılan işyerlerinde 1 saatlik mesai ücreti 13.95 TL olacaktır.
- İşçinin izinli ya da raporlu olması nedeniyle çalışamadığı günler çıkarılmalıdır. Fazla çalışma süresinin belirlenmesinde değerlendirme haftalık bazda yapılıp rakam yediye bölüneceğinden hafta tatili günleri çıkarılmamalıdır. Ancak, yıllık izin gibi çalışılmayan ya da ayrıca hesaplanacak olan ulusal bayram-genel tatil günleri çıkarılmalıdır.
- Fazla çalışma ücretinin son ücrete göre hesaplanması doğru olmayıp ait olduğu dönem ücretiyle hesaplanması gerekir. Bu durumda fazla çalışma ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli olmaz. Konusu dönemler açısından da ücret miktarlarının tespit edilmesi gereklidir.
- İşçinin geçmiş dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde, bilinen asgari ücrete oranı yapılarak buna göre tespiti gerekir.
- Ancak işçinin işyerinde çalıştığı süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemle toplu iş sözleşmesinden yararlanılması gibi durumlarda, meslek kuruluşun bilinmeyen dönemler için ücret araştırması yapılmalı ve dosyadaki delillerle birlikte değerlendirmeye tabi tutularak bir karar verilmelidir.
Fazla mesai Fazla çalışma ücreti hesaplama formülü İşçinin haftalık 45 saati aşan çalışmasıdır. İşçinin ücreti / 225 * 1,5 Fazla çalışma ücreti hesaplama formülü bu kadar kolay olsa da hesaplaması bazen kafa karıştırıcı olabilir. Nedenini yukarıda detaylıca anlattığım üzere; fazla mesai kural olarak haftalık hesaplansa bile, bazı özel durumlarda günlük/gecelik hesaplanması da gerekebilir.
Fazla çalışma ücreti hesaplama örneği; işçinin aylık maaşı brüt 9.600,00 TL olsun . Bu işçinin bir saatlik fazla mesai ücreti şöyle hesaplanır: 9.600,00 /225=21,33*1,5= 64,00 TL.
64,00 TL bu saatlik fazla çalışma ücretidir. Bu rakam kaç saat fazla çalışma yapıldıysa o saat ile çarpılır. Kişi 10 saat fazla çalıştıysa 64,00 * 10 = 640,00 TL fazla çalışma ücreti hesaplanır.
Fazla Çalışma Ücreti İspatı
Fazla çalışma ücreti yazılı delil veya tanıkla ispat edilebilir. Tanık beyanı iş mahkemesinde çok önemlidir. Aynı veya farklı işyerinde çalışan tanıkların somut veya görgüye dayalı ifadeleri davanın ispatında geçerlidir. İşyeri hakkında bilgisi olmayan tanığın anlatımları dikkate alınmaz. Yargıtay’a göre, fazla çalışma ispatı işçidedir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Fazla çalışmanın ispatı için işyeri giriş çıkış kayıtları, işyeri iç yazışmaları ve HTS baz kayıtları delil niteliğindedir. Fakat fazla çalışmanın illaki yazılı delil ile ispatlanması gerekmez. İşçinin bir yıl içerisinde en fazla 270 saat boyunca fazla mesai yapabilir. İşçinin bu sayıyı geçebilecek sürede fazla mesai yapması yasalara aykırıdır. Burada amaç işçinin çalışma performansı ve sağlığını düşünmektir.
Bir işçinin çalışması 20.00 ve 06.00 saatleri arasına denk gelirse bu mesai ‘gece çalışması’ olarak nitelendirilir. Gece çalışması fazla mesai hükümlerine tabidir. Bir işçi 7,5 saatten daha fazla gece çalışması yapamaz. İşçi haftalık saat sınırını geçmemiş olduğu halde gece çalışması yapsa da ücretlendirilir. Gece çalışması ücreti ise normal mesai ücretinden %50 yüksek olarak hesaplanır. Yani fazla çalışma ücreti hesaplama ile gece çalışma hesaplaması aynıdır.
En Fazla Kaç Saat Fazla Mesai Yapılabilir?
Haftalık mesai saati süresi, iş kanununda 45 saat olarak belirlenmiştir. Haftada 45 saati aşan bütün çalışmalar fazla mesai olarak tanımlanır. Ek mesai için geçerli olan bazı yasal sınırlar vardır. Personel ile işçi mutabakata varmış olsa bile, bahsedilen yasal sınırların aşılması mümkün değildir. Başka bir ifadeyle; ek mesai ancak kanunda belirtilen sınırlar dâhilinde mümkün olabilir. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir. Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle işyerinde fazla çalışma yapılabilir.
Yıllık fazla mesai saati maksimum 270 saattir. Bu limit, aylık olarak ise 22,5 saate tekabül eder. Bahsedilen sürelerin aşılması, çalışan hakkının ihlâli olarak yorumlanır. Bir çalışan, söz konusu sürelerin üzerinde çalıştırılmaya zorlanırsa haklı fesih nedeni sayılır. Personel, böyle bir durumda şirket ile olan iş sözleşmesini feshedebilir ve tazminat davası açabilir.
Kimlerin Fazla Mesai Yapması Kanunlara Aykırıdır?
Fazla mesai, tam zamanlı çalışanlar için geçerli bir durumdur. Günde 7,5 saatten daha az çalışma saatine sahip olan kişiler ek mesai alamaz. Yarı zamanlı çalışanlar da fazla mesai kapsamında değildir. Kısmi süreli çalışma sözleşmesinde haftalık mesai süresi en fazla 30 saat olarak belirlenir. İşçinin herhangi bir sebepten ötürü bu sürenin üzerinde çalışması mümkün değildir.
- Fazla mesai yönetmeliği, bazı kişilerin ekstradan çalışmasını açıkça yasaklar. 18 yaşını tamamlamayan sigortalılar, yasak kapsamındadır. Henüz reşit olmayan çalışanların fazla mesai yapmaları kanuna aykırı bir durum teşkil eder. Böyle bir durum tespit edildiğinde işveren için cezai müeyyide söz konusu olabilir. İşveren ile işçi arasındaki mutabakat bu durumda tamamen geçersizdir. Yani 18 yaşından küçükler mesaiye kalamaz.
- Hamileliğin belirli dönemlerinde çalışmanın devam etmesi mümkündür. Ek mesai ise bu kişiler için mümkün olmayan bir durumdur. Hamileler ve yeni doğum yapan kişiler sınırlı saatlerle çalıştırılabilir. Bu saatlerin aşılması, kişilerin sağlığını tehdit ettiği için kanuna aykırı olarak kabul edilir. Söz konusu kişiler, kendi istekleriyle dahi olsa belirlenen sınırlar dahilinde çalıştırılamaz.
- Bazı çalışma alanlarında uzun süre kalmak sağlık açısından risk teşkil eder. Maden ocakları, tünel inşaatları ve kanalizasyonlar bu duruma örnek gösterilebilir. Söz konusu alanlarda çalışan kişilerin mesai süreleri kesin sınırlarla belirlenir. Bu sürelerin aşılması hiçbir koşulda mümkün değildir. Tehlikeli alanda çalışan kişilerin fazladan çalıştırılması, çalışan hakkının ihlâli olarak kabul edilir.