Mihri Ressam

Mihri Müşfik Hanım’ın, Hale (Salih) Asaf’ın ilk resim hocası olmakla birlikte, ona resimden vazgeçmesini öğütlediği ve sonraki dönemlerde dargın oldukları bilinmektedir.

Mihri Hanım, Hale Asaf’ın yirmili yaşlarını sürdüğü dönemlerden başlayarak onun resimden vazgeçmesini istemiş ve zaman zaman “Ben resim yaptım da ne oldu? Sanat karın doyurmuyor... Tablolarını mı yiyeceksin?” ya da “... Ben güzelim, başımın çaresine bakarım, sende o da yok ama resim yapmaya devam et!..” şeklinde yeğenine çıkıştığı aktarılır.

Taha Toros, pekiştirici olarak Mihri Müşfik Hanım’ın yurt dışından göndermiş olduğu bir mektubundan şu satırları yayımlar:

...Senelerce çalışmakla ben neye muvaffak oldum? Hiç... Üstelik sıhhatimi kaybettim. Vaktiyle "Herkül" idim. Şimdi merdivenleri çıkamıyorum.. San’at beni bu hâle koydu... Hele gözlerim hiç görmüyor. Çifte çifte gözlük kullanıyorum.. Parasızım. Bizim gibi -Avrupa’ya nazaran- geri kalmış bir memlekette san’atkârın yolu kadar güç bir yol yoktur. Bizimkisi fazla fedakârlık isteyen bir meslek..

Bugün bana gençliğimi hediye etseler bu meslek uğrunda çektiklerimi çekmek korkusundan reddederdim! Çektiğim meşakkatleri bir ben bilirim bir de Allah bilir...

...Her sanatkâr, karşısındaki sanatkârı, daima, kendisinden aptal görür! Onun on senede yaptığını, kendisinin bir senede yapacağını sanır. Bir iki yıl içinde, hayatını kurtaracağına, köşeyi döneceğine emindir!

Heyhat ve yine heyhat! İşte sanatın esrarı burdadır. Sanatkârın yolu, yürüdükçe uzar gider...

...Bizim ailenin yegâne hususiyeti, inadındadır. Ben her şeyde olduğu gibi sanat hayatım boyunca, inadımla yaşadım. Bugün, buna, bin kere pişmanım.

Bu satırlar, Mihri Müşfik Hanım’ın içerisinde bulunduğu durumu açıkladığı gibi, hangi koşullar içerisinde yeğenine resmi bırakmasını öğütlediğini de anlatmaktadır.

Tabloları[değiştir

10 Maddede İlklerin Ressamı Mihri Müşfik Hanım

Kısaca Mihri Müşfik Hanım

Türkiye’de çağdaş resim çalışmalarını başlatan ilk kadın ressam olan Mihri Müşfik Hanım, 26 Şubat 1886 tarihinde, Kadıköy İstanbul’da dünyaya gelmiştir.

Babası Tıbbiye Nazırı Dr. Çerkez Ahmet Rasim Paşa, annesi ise Neşedil Hanımdır.

Gençlik Yılları

On yedi yaşındayken müzik dinletisinde tanıştığı İtalyan kökenli bir müzik şefinin peşinden Roma’ya giden Mihri Müşfik Hanım, burada bir süre kaldıktan sonra Paris’e gitti.

Paris’te hem ev hem de atölye olarak kullandığı dairede ağırlıklı olarak portre ve gravür çalışmaları yapan ressam, burada 1922 yılına kadar evli kalacağı Müşfik Selami Bey ile tanıştı.

Hem İtalya’da hem de Fransa’da sanat eğitimleri alan x, dışavurumcu bir anlayışla portreler yapmış, ayrıca kübizm ve ekspresyonizm akımlarından etkilenmiştir.

Ressamın bu dönemde yaptığı en önemli eser, 1908-1909 yıllarında resmettiği, İttihat ve Terakki Cemiyeti kurucularından Ali Rıza Bey’in annesi Naile Hanım’ın portresidir.

Ülkeye Dönüşü

Mihri Müşfik Hanım, Paris’te bir davette tanıştığı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Maarif Nazırı’na, kızlar için bir güzel sanatlar okulunun kurulması konusunda Mihri Müşfik Hanım’dan faydalanılabileceğini öneren telgrafı sonucunda, 1913 yılında İstanbul Darülmuallimat’ına (Kız Öğretmen Okulu) resim öğretmeni olarak atanmıştır.

1914 yılına gelindiğinde, Mihri Müşfik Hanım’ın önderliğinde, kız öğrenciler için güzel sanatlar alanında yükseköğrenim veren İnas Sanayi-i Nefise Mektebi açılmıştır.

Bu kurumda öğretmenlik görevine devam eden ressam, aynı zamanda okulun ilk kadın yöneticisi olmuştur.

Öğrencilerinden Bazıları

Öğrencilerini açık havada resim yapmak, modelden çalışmak ve toplu sergi açmak konularında teşvik eden Mihri Müşfik Hanım, birçok kadın ressam yetiştirmiştir.

Mihri Müşfik Hanım’ın öğrencileri arasında Aliye Berger, Nazlı Ecevit ve Fahrelnisa Zeid gibi isimler yer almaktadır.

Edebiyat-ı Cedide*

İstanbul’da yaşadığı dönemde Tevfik Fikret ile dost olan Mihri Müşfik Hanım, Edebiyat-ı Cedide şairlerinin şiirlerini resmetmiş ve aynı zamanda portrelerini yapmıştır.

Ayrıca 1915 yılında, Tevfik Fikret’in ölümü üzerine yüzünün kalıbını alarak heykelini yapmıştır. Bu heykel, Türkiye’de yapılan ilk yüz maskı çalışmasıdır ve bugün, Aşiyan Müzesinde sergilenmektedir.

*Edebiyat-ı Cedide (Yeni Edebiyat), Servet-i Fünun dergisini çıkarak şair ve yazarların ortaya çıkardığı bir akımdır.

İtalya’ya Gidişi ve Geri Dönüşü

İstanbul’un işgal altında olduğu 1919 yılında, Hüseyin Cahit ve Cavid Beylerin tutuklu olduğu dönemde onları ziyaret etmesinin ardından basında aleyhinde yazılar çıkan ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne yakın olan Mihri Müşfik Hanım, bir yıl boyunca İtalya’da kalmıştır. İtalya’dan döndüğünde iki yıl daha öğretmenlik yapmaya devam etmiştir.

Gazi Mustafa Kemal Portresi

Cumhuriyet’in ilanından sonra bir Türk ressam tarafından yapılan ilk Atatürk portresi, Mihri Müşfik Hanım’ın elinden çıkmıştır. Ressam, 1922 yılında Gazi Mustafa Kemal’i mareşal üniformasıyla resmetmiştir.

Ölümü

1920’li yılların başında yeniden İtalya’ya ve ardından da Paris’e giden ressam, kardeşi Enise Salih Hanım ve yeğeni Hale Asaf’ı kaybettikten sonra Paris’te yaşamak istememiş, ABD’ye gitmiştir.

Burada çeşitli üniversitelerde konuk resim profesörü olarak görev yaparak ve özel ders vererek yaşamını sürdüren Mihri Müşfik Hanım, 1954 yılında hayatını kaybetmiştir.

BONUS

• 1920’li yıllarda yeniden İtalya’ya giden ve uzun süre portre çalışmaları yaparak yaşamını sürdüren Mihri Müşfik Hanım, İtalyan şair Gabriele d’Annunzio aracılığıyla Vatikan’a kabul edilmiş ve Papa XV. Benedictus’un portresini yapmıştır. Bu portre ile, papa ilk kez başka dinden bir kadın ressama poz vermiştir.
• Paris’te bulunduğu dönemde yaptığı Çingene tablosu, Louvre Müzesi’ne kabul edilmiştir. Eserin bir kopyası İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nde sergilenmektedir.

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂

Mihri Müşfik Hanım

Türkiye’de çağdaş resim çalışmalarını ilk başlatan kadın ressamdır.

Mihri Müşfik Hanım, 26 Şubat 1886 tarihinde Kadıköy, İstanbul’da bir paşa kızı olarak doğmuştur. Babası Dr. Çerkez Ahmet Rasim Paşa’dır. Enise Hanım ve Refik Hanım adlarında iki kız kardeşi vardı.

Özellikle portreleriyle tanınan Mihri Müşfik Hanım, Türkiye’de çağdaş resim çalışmalarını ilk başlatan kadın ressamdır. Batılı bir eğitim alan Mihri Müşfik Hanım, resme olan ilgisinden dolayı ve yaptığı bir resmi Sultan Abdülhamit II'ye takdim edince o dönemin saray ressamı Fausto Zonaro’nun öğrencisi olur ve resim dersleri almaya başlar. Mihri Müşfik böylece, çağdaş resim hakkında belli bir donanım kazanır ve Türkiye’de çağdaş resim çalışmalarını başlatan ilk kadın ressam unvanını alır.

1903 yılında 17 yaşında iken bir müzik dinletisinde tanıştığı İstanbul’a gelen bir cambaz kumpanyasının İtalyan kökenli bir müzik şefinin peşinden Roma’ya kaçar, bir süre bu şehirde yaşadıktan sonra Paris’e geçer. Montparnasse’da kiraladığı apartman dairesini hem ev, hem de atölye olarak kullanmaya başlar. Geçimini portreler yaparak ve evinin bir odasından aldığı kira ile sağlamıştır. Evinin bir odasını kiraladığı Bursalı Selami Paşa’nın Sorbonne’da Siyasi Bilimler öğrenimi yapmakta olan oğlu Müşfik Selami Bey’le evlenerek “Mihri Müşfik Hanım” adını alır.

İtalya ve Fransa’da çeşitli sanat okullarda ve atölyelerde öğrenim gördü. Çağdaş resim akımlarını yakından takip etti. Portrelerinde kübizmin ve ekspresyonizmin etkisi görüldü. En önemli eseri sayılan Naile Hanım portresini bu dönemde, 1908 - 1909 yıllarını içeren uzunca bir süreçte meydana getirdi.

Mihri Müşfik Hanım - Naile Hanım tablosu 1908-1909

Mihri Müşfik Hanım, Paris’de yaşarken; Fransa ile borç anlaşması yapmak üzere Paris'te bulunan dönemin Osmanlı Devleti Maliye Nazırı Cavit Bey ile bir davette tanışması sonucunda İstanbul’da kızlar için açılacak güzel sanatlar okulunun kurulmasında bulunulması istenince kabul edip önce 1913 yılında İstanbul Darülmuallimat (Kız Öğretmen Okulu) resim öğretmenliğine atandı.

Mihri Müşfik Hanım, 1914 yılında kurulan kız öğrencilerin devam ettiği bir Güzel Sanatlar Akademisi olan İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'nde önce resim atölyesine öğretmen oldu, kurulduktan bir ay sonra okulun ilk müdürü Ali Sami Boyar müdürlükten ayrılınca 1919 yılına kadar ilk kadın yöneticisi oldu. Pek çok kadın ressamın yetişmesine emeği geçti. 1915 yılında Tevfik Fikret’in ölümü üzerine yüzünün kalıbını alarak heykelini yaptı. Bu, Türkiye’de yapılan ilk mask çalışmasıdır. Mask, Aşiyan Müzesi'nde sergilenmektedir.

Mihri Hanım’ın, İstanbul’da bulunduğu dönemde, Edebiyat-ı Cedide şairleriyle ve özellikle Tevfik Fikret ile dost olduğu bilinmektedir. Batılılaşma döneminde yoğun bir biçimde görülen Fransız etkilerinin edebiyat kısmını, Edebiyat-ı Cedide şairleri oluştururken, Mihri Hanım da adeta onların yazdıklarını resimleyerek bir “Edebiyat-ı Cedide Resmi” yaratmıştır.

İttihat ve Terakki Cemiyeti mensuplarıyla olan yakın ilişkileri nedeni ile 1919 yılında aniden İtalya’ya gitti. Bir yıl kaldıktan sonra İstanbul’a döndü. Döndükten sonra iki yıl daha İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'nde resim atölyesine öğretmenlik yaptı.

Aralarında Mustafa Kemal ATATÜRK ve Papa XV. Benedictus’un da olduğu tanınmış kişilerin portrelerini yaptı. 1922 yılında Mustafa Kemal ATATÜRK’ün mareşal üniformasıyla 3m yüksekliğinde bir portresini yaptı. Bu, Cumhuriyetin ilanından sonra bir Türk ressam tarafından yapılan ilk Atatürk portesini Çankaya Köşkü’ne götürerek kendisi Atatürk’e sundu. Daha sonra Yugoslav Kralı Alexander hatırasına Yugoslavya’ya hediye edilen bu tablo, II. Dünya Savaşı sırasında Belgrad Sarayı’nın tahrip olması sonucu kaybolsa da 1990’larda bulunur.

Daha sonra 1922 yılının sonuna doğru tekrar İtalya’ya giderek Papa XV. Benedictus’un da portresini yaptı. Bu tablo Vatikan Müzesi’ndedir. Ayrıca bir kilisenin fresklerinin onarımında çalıştı. Roma’da İtalyan şair Gabriele d’ Annunzio (1863-1938) ile birlikte olmuştur.

1926 yılında İtalya’da iken ressam yeğeni Hale Asaf İstanbul’dan yanına gelerek orada ameliyat olmuştur.

Mihri Müşfik Hanım, İtalya’dan sonra Paris’e gitti. Bu dönemde yaptığı "Çingene" adlı tablosunu Louvre Müzesi’ne hediye etti. Bu eserin bir kopyası İstanbul Resim ve Heykel Müzesi'ndedir

Kız kardeşi Enise Salih Hanım’ın eşinden ayrılarak İsviçre’de Bale Sanatoryumu’nda ölmesi ve onun kızı olan Hale Asaf’ın 1938 yılında kanserden kaybettikten sonra Paris’te yaşamak istemedi. Daha sonra ABD'ye yerleşen Mihri Müşfik Hanım, 1938-1939-1943 uluslararası sergilere katılmıştır. Bir süre New York, Washington DC, Chicago’da üniversitelerde konuk resim profesörlüğü yapar ve zengin Amerikan ailelerine özel dersler vererek geçimini sağladı. II. Dünya Savaşı sırasında, New York’ta yayınlanan dergilerin kapaklarını resimledi. ABD’nin 32. başkanı Franklin Roosevelt’in de resmini yaptı.

Mihri Müşfik Hanım, 1904 yılında Müşfik Selami Bey ile evlendi. 1923 yılında boşandı.

Ressam Hale Asaf'ın teyzesi olan Mihri Müşfik Hanım, resme olan tutkusu nedeniyle aristokrat yaşamını terk etti, bohem ve yoksul bir yaşam sürdü.

Mihri Müşfik Hanım, 1954 yılında New York, ABD’de 68 yaşında ölmüştür. ABD'de öldüğü bilinmesine rağmen ölüm tarihi kesin değildir. Sanatçı Mihri Müşfik'in, Fransa, Louvre Müzesi ve Sakıp Sabancı müzelerinde eserleri bulunmaktadır. 1954 yılında New York'ta tek başına sefalet içinde vefat etmiştir. Kimsesizler Mezarlığı’na gömülmüştür.

Mihri Müşfik Hanım’ın bilinen Türkiye’de 32, İtalya’da 36, Fransa’da 23 ve Amerika’da 60’ı aşkın olmak üzere, 150 dolayında eseri kayıt altına alınmıştır.

1998 yılında yazar Selim İleri tarafından “Mihri Müşfik: Ölü Bir Kelebek” adında bir tiyatro oyunu yazmıştır.

2011 yılında da yazar Emre Caner, “Mihri Müşfik Hanım'ın İzinde” adlı onu tanıtan bir kitap yazmıştır.

Kaynak:Biyografi.info

nest...

56070 56071 56072 56073 56074