Miras Hukuku Saklı Pay Hesaplama

saklı pay nasıl alınır ile ilgili diğer konu başlıkları, saklı pay nasıl alınır, mirasta saklı pay nasıl alınır,saklı pay nasıl hesaplanır, saklı pay miktarı hesaplanması, medeni kanun saklı pay, saklı pay sahibi mirasçılar kimlerdir, mirasta saklı pay oranları, saklı pay sahipleri kimlerdir, miras saklı pay nasıl hesaplanır, mirasda saklı pay oranı, sakli pay davasi, sakli pay davasi nasıl açılır, sakli pay davasi nezaman açılır, saklı pay oranı nasıl alınır, saklı pay oranı nasıl talep edilir, saklı payı almak için hangi dava açılır, mirasda sakli pay nedir.

SAKLI PAY ORANI NASIL ALINIR

• Saklı Paylı mirasçılar, miras bırakanın altsoyu, baba ve anası, kardeşleri ve eşidir.  Saklı Paylar, miras bırakanın ölüme bağlı bir tasarrufla ortadan kaldırması mümkün olmayan Kanuni miras payıdır. TMK’nın maddesi uyarınca tenkis davası, saklı payının zedelendiğini öğrendiği tarihten itibaren bir yıl, her halde on yıl geçmekle hak düşürücü süre içerisinde açılması gerekir.
• Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası, kardeşleri veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufla bulunabilir. Bu mirasçılardan hiçbiri yoksa miras bırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.
• Saklı payı bulunan mirasçı, tek taraflı ölüme bağlı tasarruf ile mirastan tamamen veya kısmen çıkartılabilir. Mirasçılıktan çıkarma sebebi ölüme bağlı tasarrufta mutlaka açıkça ve somut olarak gösterilmelidir. Mirastan çıkarma nedenleri olağan ve koruyucu olmak üzere iki ana başlık altında toplanabilir. Olağan çıkarma nedenleri, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır suç işlemek veya aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesidir. Murisin saklı pay dışında kalan pay için her zaman tasarruf hakkı bulunduğundan, saklı pay dışındaki payı için çıkarmanın (ıskatın) şartları aranmaz.
• TMK&#;nın maddelerinde düzenlenen, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen gerek ölüme bağlı ve gerekse sağlararası kazandırmalarının kural olarak saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar tarafından mirasbırakanın tasarruf edebileceği sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu davalardandır. Bu yönüyle, tenkis davası Miras Hukukuna özgü bir iptal davası olarak kabul edilmelidir. Tenkis, saklı payın yaptırımıdır ve saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan, bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır

SAKLI PAY ORANI NASIL HESAPLANIR

1.  Altsoy için yasal miras payının yarısı.
2.  Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri.
3. Kardeşlerden her biri için yasal miras payının sekizde biri.
4. Sağ kalan eş için:Altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı. Diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü.

Yargıtay Kararları &#; Saklı Pay Nasıl Alınır

T.C. YARGITAY Hukuk Dairesi Esas: / Karar: / Karar Tarihi:

TENKİS DAVASI &#; DAVACILARIN MURİSİN MALİK OLDUĞU TAŞINMAZI DAVALININ ÇOCUKLARI OLAN DAHİLİ DAVALILARA BAĞIŞ YOLUYLA DEVRETTİĞİ &#; DAVALILAR HAKKINDAKİ DAVANIN HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE GEÇTİĞİNDEN REDDİ GEREKTİĞİ

ÖZET: Tenkis davası, saklı payının zedelendiğini öğrendiği tarihten itibaren bir yıl, her halde on yıl geçmekle hak düşürücü süre içerisinde açılması gerekir. Somut olayda, davacılar günlü dava dilekçesinde murisin malik olduğu taşınmazı davalı N.’in çocukları olan dahili davalılara bağış yoluyla devrettiğini belirtmiştir. Davacılar bu taşınmazı günlü dahili dava dilekçelerinde dava konusu yapmışlardır. Görülüyor ki, bir yıllık hak düşürücü süre geçmiştir. Bu nedenle mahkemece dahili davalılar hakkındaki davanın hak düşürücü süre geçtiği gerekçesiyle reddi gerekirken karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.

T.C. YARGITAY monash.pw Dairesi Esas: / Karar: / Karar Tarihi:

VASİYETNAMENİN İPTALİ DAVASI &#; TENKİSİN SAKLI PAYIN YAPTIRIMI OLUŞU &#; SAKLI PAY TAMAMLANINCAYA KADAR ÖNCE ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDAN BU YETMEZSE EN YENİ TARİHLİSİNDEN EN ESKİSİNE DOĞRU GERİYE GİDİLMEK ÜZERE SAĞLARARASI KAZANDIRMALARDAN YAPILIR

ÖZET: Tenkis davası Miras Hukukuna özgü bir iptal davası olarak kabul edilmelidir. Tenkis, saklı payın yaptırımıdır ve saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan, bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır. Bu durumda, mahkemece; tenkis talebi hakkında inceleme yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.

Saklı Pay Nasıl Alınır

Tenkis kurumu bakımından mirasçılar ikiye ayrılmaktadır. Bunlar saklı paylı mirasçılar ve saklı payı olmayan mirasçılardır. Miras bırakanın eşi, alt soyu (çocukları, torunları, torunların çocukları&#;) ve anne ve babası saklı pay sahibi mirasçılardır. 

Bir kişi ölüme bağlı bir tasarruf yapacağı zaman, bir vasiyetname düzenleyeceği zaman, mirasçılarından biri lehine bir kazandırmada bulunacağı zaman saklı paylı mirasçıların saklı pay miktarlarını ihlal etmeyecek şekilde tasarrufta bulunmak zorundadır. Yapılan tasarruf nedeniyle saklı pay sahibi mirasçının saklı payı ihlal edilmiş ise bu mirasçı ilgili tasarrufun iptali için dava açabilir. İşte söz konusu dava tenkis davasıdır.

Saklı Pay Nedir, Saklı Paylı Mirasçılar Kimlerdir, Nasıl Hesaplanır:

Saklı Pay Nedir:

Saklı pay, bir mirasçının kanun tarafından korunan miras payı oranıdır. Miras bırakan ölüme bağlı tasarruf yapacağı zaman saklı paylı mirasçıların bu pay oranlarını ihlal etmeyecek şekilde hareket etmek zorundadırlar. Aksi takdirde yapılan tasarruf saklı paylı mirasçıların bu oranları iade olunacak ölçüde iptal edilir. 

Saklı Paylı Mirasçılar Kimlerdir:

Miras bırakanın

• Eşi
• Alt soyu
• Anne ve babası

Saklı paylı mirasçı konumundadır.  

Bunlardan eşin saklı pay oranı altsoy (1. Zümre) veya anne-baba (2. Zümre) ile birlikte mirasçı olması durumda yasal miras payının tamamıdır. Bunların dışında tek başına veya 3. Zümre ile birlikte mirasçı olması durumunda saklı pay oranı yasal miras payının ¾ ü dür.

Alt soyun saklı pay oranı yasal miras payının yarısıdır.

Anne ve babanın saklı pay oranı ise yasal miras payının ¼ ü dür.

Nasıl Hesaplanır:

Saklı pay miktarının hesaplanabilmesi için miras bırakanın terekesinin hesaplanması gerekmektedir. Terekenin hesaplanması teknik bir konu olduğu için uygulamada net tereke hesabı bilirkişi marifetiyle yapılmaktadır. Net tereke belirlenirken terekenin aktifleri (mallar, paralar, alacaklar vs.) ve pasifleri (borçlar) bulunur ve aktiften pasifler çıkarılarak net tereke bulunur.

Terekenin aktiflerini miras bırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu mameleki kıymetler ile iadeye ve tenkise tabi kazandırmalardır. Terekenin pasif değerlerini ise miras bırakanın borçları, miras bırakan ile bir arada yaşayan kişilerin üç aylık geçim giderleri, terekeyi mühürleme ve defter tutma masrafları, cenaze masrafları gibi giderler oluşturur.

Bir örnek verecek olur isek:

Bir miras bırakanın ölüm tarihi itibariyle TL malvarlığı olsun. Aynı zamanda da TL borcu var diyelim. Miras bırakanın net terekesi bu durumda TL olaraktır. Miras bırakanımızın geride eşi ve 3 çocuğu kalmış olsun. Bu durumda eşin yasal miras payı ¼ tür. Çocukların yasal miras payı kalan miktarın eşit bölünmesi ile bulunur bu durumda çocuklara düşen miktar her çocuk başı ¼ olacaktır. Eş, çocuklarla birlikte mirasçı olduğundan saklı payı yasal miras payı kadardır. Çocukların saklı payları ise yasal miras paylarının yarısıdır. Bu durumda tereke bakımından toplam saklı pay oranı 5/8 olmaktadır. Yani TL lik terekenin TL’si saklı paydır. TL’lik kısım ise miras bırakanın tasarrufta bulunabileceği kısımdır. Miras bırakan herhangi bir tasarrufta bulunacak ise yapacağı tasarrufun maddi değeri TL’yi geçer ise saklı paylar ihlal edilmiş olacağından ihlal miktarı kadar tasarrufun iptali yoluna gidilir.

TENKİSE TABİ TASARRUFLAR NELERDİR

Tenkise tabi tasarruflar Türk Medeni Kanunu’nun Maddesinde düzenlenmiştir.

Aşağıdaki karşılıksız kazandırmalar, ölüme bağlı tasarruflar gibi tenkise tâbidir: 

1. Miras bırakanın, mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçıya miras payına mahsuben yapmış olduğu sağlar arası kazandırmalar, geri verilmemek kaydıyla altsoyuna malvarlığı devri veya borçtan kurtarma yoluyla yaptığı kazandırmalar ya da alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi, 

2. Miras haklarının ölümden önce tasfiyesi maksadıyla yapılan kazandırmalar, 

3. Miras bırakanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve ölümünden önceki bir yıl içinde âdet üzere verilen hediyeler dışında yapmış olduğu bağışlamalar, 

4. Miras bırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar.

Bu maddede yazılı tasarruflardan biri saklı paylı mirasçıların saklı pay olanını zedeleyecek şekilde yapılmış ise tenkis davasına konu olacaktır.

Tenkis Davasını Kimler Açabilir:

Tenkis davasını yukarıda sayılan saklı paylı mirasçılar açabilirler. İlgili dava bütün saklı paylı mirasçılar tarafından birlikte açılabileceği gibi, her saklı paylı mirasçı ilgili davayı saklı payı oranında tek başına da açabilir.

Tenkis Davası Kime Karşı Açılır:

Tenkis davasında davalı, miras bırakan tarafından lehine saklı pay oranları ihlal edilerek kazandırmada bulunulan kişilerdir. Yani miras bırakanın saklı payı ihlal eden tasarrufundan yararlanan kişiler tenkis davasının davalısı durumundadır. Eğer bu kişiler ölmüş ise bu durumda bunların mirasçıları tenkis davasının davalısı olurlar. Kazandırma birden fazla ve farklı kişilere yapılmış ise birden fazla kişi davalı olacaktır. Mirasçı bunların tümünü dava etme hakkına sahip ise de buna mecbur değildir. Ancak bunun sonuçlarına katlanmak zorunda kalacaktır. Çünkü tenkiste sıra kuralları aleyhe sonuçlar doğurabilir.

Tenkis konusu malın davalı tarafından 3. Kişilere devredilmesi durumunda bu kişiler işlem yapılırken iyiniyetli ise artık bunlara karşı dava açılamaz. Ancak Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu tarih /7 E. /1 K. Sayılı kararıyla miras bırakanın saklı pay kurallarını gidermek amacı ile yaptığı temliki tasarruftan sonra, bundan yararlanan kişinin, miras bırakanın bilgi ve talimatı dışında sırf saklı pay sahibi mirasçıları bu haklarından yoksun kılmak için, durumu bilen üçüncü kişilere taşınmazları temlik etmesi halinde, kötü niyetli bu kişilere karşı saklı pay sahibi mirasçılar tarafından tenkis davası açılabileceğine hükmetmiştir.

İlginizi Çekebilir: Kaza sonrasi hasarsizlik i̇ndi̇ri̇mi̇ni̇ bozmadan hangi̇ mi̇ni̇ onarimlari yaptirabi̇li̇rsi̇n?

Tenkis Davası Açma Süresi Ne Kadardır:

Tenkis davasını muris muvazaasından ayıran en önemli fark dava açmak için hak düşürücü sürenin öngörülmüş olmasıdır. Yani muris muvazaasında olduğu gibi süre şartına bağlı olmaksızın dava açma hakkı tanınmamıştır. Medeni Kanun’un Maddesine göre:

Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve herhâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer. Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar. Tenkis iddiası, def&#;i yoluyla her zaman ileri sürülebilir

Mirasçılar saklı paylarının zedelendiği bir tasarrufun varlığını miras bırakan hayatta iken öğrenmiş ise burada 1 yıllık hak düşürücü süre işlemeye başlamaz. Bir yıllık hak düşürücü süre ancak mirasın açılmasından sonra işlemeye başlayacaktır.

Hak düşürücü süre içerisinde dava açılmaması durumunda tenkise dayalı dava açma hakkı kaybedilir. Böyle bir dava hak düşürücü süre geçtikten sonra açılsa dahi hakim tarafından hak düşürücü süreler re’sen dikkate alındığından dava süre nedeniyle reddedilecektir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme:

Tenkis davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise miras bırakanın son ikamet ettiği yer mahkemesi olacaktır. Tenkis davalarında yetki kuralı da görev gibi kamu düzeninden kabul edildiği için mahkemece karşı tarafın bir yetki itirazı olmasa bile mahkemece re’sen dikkate alınır.

Tenkiste Sıra:

Tenkise tabi tasarrufların hangi sıra ile tenkis edileceği Türk Medeni Kanunu’nun Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre:

Tenkis, saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan; bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır. Kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve sağlararası kazandırmalar en son sırada tenkis edilir.

Muris muvazaasına dayalı tapu iptal tescil davaları ve tenkis davaları çok kompleks ve ileri derece hukuk bilgisi gerektiren davalar olup bu sebeple ilgili uyuşmazlıklar bakımından profesyonel destek almakta fayda vardır. Bu noktada Tahancı Hukuk Bürosu uzman kadrosuyla sizlere hizmet vermekten onur duyar.