Mitoz Bölünme Evreleri

Mitotik Evre

İnterfazın tamamlanmasından sonra mitotik evre başlar. Mitotik evre, mitoz ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi) olmak üzere iki evreden oluşmaktadır.Mitotik evre tamamlandığında sitoplazma bölünmesi de tamamlanır. Mitotik evre, interfazın sonu ile başlayan ve birbirini takip eden evrelerden oluşur. Bölünen canlı hücrelerin belirli aralıklarla çekilen mikroskop görüntüleri, mitozda çeşitli basamakların olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Çekirdek bölünmesi (karyokinez); gerçekleşen temel olaylara göre profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olmak üzere dört evrede incelenir.

   Mitoz hücre bölünmesinin karakteristik bazı temel özellikleri:
-Mitoz sonucunda iki hücre oluşur. Bu hücrelerin organel çeşitleri aynıdır; ancak organel sayıları ve sitoplazma miktarları farklı olabilir.
-Oluşan hücrelerin kalıtsal özellikleri aynıdır. Çünkü DNA’larının nükleotit dizilmeleri aynıdır. Bununla birlikte, mutasyonlar kalıtsal farklılıklara neden olabilmektedir.
-Mitozda kromozom sayısı değişmez. Yavru hücrelerin kromozom sayıları ana hücre ile aynıdır. Böylece mitoz kalıtsal devamlılığı sağlar.
-Mitoz bölünme bir hücrelilerde üremeyi sağlarken, çok hücrelilerde büyüme, gelişme ve yaraların onarımını sağlar. Bazı çok hücreli canlı türlerinde mitoz bölünme üremenin gerçekleşmesinde etkilidir. Yani bazı çok hücrelilerde mitoz hücre bölünmesi hem yaşamın devamlılığında hem de üremede etkilidir.
-Mitoz hücre bölünmesinde bölünme büyüklüğüne ulaşan her hücrenin bölünmesiyle iki yavru hücre oluşur. Mitoz bölünme n, 2n, 3n kromozomlu hücrelerde gerçekleşebilir. Mitoz bölünme sürecinde kromatitler birbirinden ayrılarak yavru hücrelere dağılır. Bu nedenle oluşan iki yavru hücre ana hücre ile aynı genetik yapıya sahiptir.

Mitoz bölünme ile,

-tek hücreli canlılarda eşeysiz üreme,

-çok hücreli canlılarda doku, organ onarımı,

-rejenerasyon (yenilenme),

-çok hücreli canlılarda büyüme ve gelişme,

-monoploit bazı hayvanlarda gamet oluşumu sağlanır.

AMİTOZ BÖLÜNME

Sitoplazma ve çekirdek içerisinde herhangi bir değişiklik olmadan hücrenin doğrudan doğruya bölünmesine amitoz bölünme denir.

Amitoz bölünmede önce çekirdekçik, sonra çekirdek, en son olarak da sitoplazma bölünmesi görülür. Sitoplazma dıştan içe doğru boğumlanarak bölünür.

Amitozda mitoz ve mayozda görülen safhalar yoktur. Bu yüzden daha hızlı gerçekleşir.

Amitoz bölünme daha çok yaşlanmış, yıpranmış hücrelerde ve kıkırdak hücrelerinde görülür. Yaraların onarılması, kopan dokunun yenilenmesi de amitoz bölünmelerle gerçekleşir. Tek hücreli canlıların bölünerek üremesi amitoz ile olur. Örneğin, amibin ve paramesyumun bölünmesi gibi.

ENDOMİTOZ

Bazı canlı türlerinin hücrelerin mitoz bölünmesinde interfaz ve karyokinez (çekirdek bölünmesi) evreleri gerçekleşirken sitokinez (sitoplazma bölünmesi) gerçekleşmez ve böylece sitoplazma içerisinde bolca çekirdek bulunur.

Bu şekilde yaşanan mitoz bölünmeye  endomitoz  denir.

Endomitoz bölünme olayı,

-Bitkilerin polen ve embriyo kesesi oluşumunda

-Mantarlarda

-Paramesyum’da görülmektedir.