Mitral Valv Prolapsusu Belirtileri

Kalbimizin sol kulakçık ve karıncığı arasında ön ve arka olmak üzere iki yaprakçıklı mitral kapakçık bulunmaktadır. Mitral kapak sarkması (MKP), kalbin sol karıncığının kasılması esnasında kapalı olan mitral kapakçıkların bir veya ikisinin kan basıncın etkisi ile sol kulakçığa doğru kabarmasıdır.

Kapakçık sarkması olguların 2/3’sinde arka yaprakçıkta görülmektedir. Mitral kapakçığın histolojik yapısındaki bozukluk nedeniyle yaprakçıklarda genişleme ve yaprakçıkları tutan paraşüt ipliği tarzındaki yapılarda incelme ve kopmalara bağlı mitral yetmezliği (mitral kapaktan kanın geri kulakçığa kaçması) görülmektedir.

Bu durum kalp anamolileri içinde en sık görülen ilerleyici dejeneratif hastalığı olup, sıklıkla kapak cerrahisi gerektirebilmektedir.

Kapak sarkması genel olarak ise toplumun %5’inde görülmektedir. Ancak bayanlarda 5 misli daha sık görülmekte olup, 20-30 yaş arasındaki bayanlarda bu oran %35’e kadar yükselmektedir.

Mitral kapak sarkması genel olarak çok iyi karekterli bir hastalık olarak bilinmekle birlikte, mitral kapak yetmezliği, kapak iltihabı ve aritmi gibi potansiyel komplikasyonları barındırır.

İzole ciddi mitral yetmezliği olgularının %40-65’nde neden mitral kapak sarkmasıdır. Hastalığın tanısı konulduktan sonra ciddi mitral yetersizlik gelişme süresi ortalama 25 yıl kadardır. Vakaların önemli kısmında kapakçıkları tutan kordalarda (iplikçiklerde) rütür (kopma) gelişmekte ve buna bağlı olarak prolapsusta ciddi artış görülür. Hastanın şikayetlerinde ani olarak çok artış görülür. Bu şikayetlerin başında ciddi nefes darlığı, çabuk yorulma, çarpıntı ve çeşitli ritim bozuklukları görülür. Bu hastalarda cerrahi müdehale geciktirildiği taktirde kalp performansında ciddi bozulmalar gelişir.

Mitral kapak sarkması çok sayıda bağdokusu hastalığı, kalp ve genetik anamolliler ile birlikte görülmektedir.

Hastaların %15-20’sinde kapaktaki problemlerin ilerlemesine bağlı cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulan ciddi mitral yetersizliği gelişir.

Mitral kapak prolapsusunda Semptomlar

• Çarpıntı
• Ritim bozukluğu
• Efor esnasında halsizlik
• Çabuk yorulma
• Bayılma
• Baş dönmesi
• Göğüs ağrısı
• El ve ayaklarda soğukluk
• Panik atak, anksiyete

Mitral kapak prolapsusunda tanı

Mitral kapak sarkmasında tanı; EKO’da kapakçıklar kapandığında kapakçıkların tutunduğu halkadan 2-3mm taşma göstermeleri ile konulmaktadır. Aynı zamanda mitral yetmezliği’nin derecesi ve kalp boşlukları değerlendirilir.

Mitral kapak prolapsusu İnfektif endokardit ve antibiyotik proflaksisi

mitral kapak sarkmasında kapakçık iltihabı oldukça sık olarak gelişmektedir. Endokarditli olguların %25-30’undan sorumlu tutulmaktadır. Bundan dolayı bu hastalarda diş, gastrointestinal, ürolojik, jinekolojik veya benzeri girişimler öncesi mutlaka antibiyotik proflaksisi uygulanmalıdır. İşlemden yaklaşık 1 saat once oral tablet uygulaması yeterli olmaktadır.

Mitral kapak prolapsusu ve ritim bozukluğu

Kapak sarkmalarında ritim bozuklukları oldukça sık olarak gözükmektedirler. Bunlar basitten hayati risk yaratan ritim bozukluklarına kadar değişmektedir. Bunlara bağlı, çarpıntı, bayılma, inme, ani ölümler gelişebilmektedir. Prolapsusa ciddi mitral yetmezliğinin eşlik ettiği olgularda ani ölüm görülme sıklığı çok artmaktadır.

Bu ciddi aritmiler ve ani ölümlerden prolapsusa bağlı yaprakçığı tutan ipilikçiklerin tutunduğu kalp adelesinin gerilmesinin neden olduğu düşünülmektedir.

Mitral kapak prolapsusunda tedavi

Mitral kapak sarkması olan fakat şikayeti ve mitral yetmezliği olmayan olgular 2-4 yıllık takibe alınırlar.

Şikayeti olan ve mitral yetmezliği ciddi olmayan olgular yıllık takibe alınırlar.

Göğüs ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi, halsizlik gibi şikayetleri bulunan hastalara beta bloker ve sakinleştirici ilaçlar başlanır.

Semptomatik ve ciddi mitral yetmezliği olan hastalarda kapak onarımı veya protez kapakla değiştirlmesi gerekir.

Dr.İlhan Gölbaşı

Kalpte sol kulakçıkla sol karıncık arasındaki mitral kapakçıkların iyi çalışmamasından kaynaklanan bir durumdur. Çok sık rastlanan bu durum kritik bir kalp hastalığını yansıtmaz ve başka bir hastalığın da belirtisi olamaz.

Çoğu kez çarpıntı, morarma, tıkanma, göğüs ağrısı vb hiçbir belirtisi olmadığı için erişkin çağına kadar saptanamayabilir. Saptanan vakalar ise çok hafif bir kalp sesi değişikliği ile şüphelenilir ve ekokardiyografi ile tespit edilir.

Mitral valv nedir?

Aşağıdaki kalp resminde 10 numara ile gösterilen kapakçık mitral valftir. Sol kulakçıktan(9) sol karıncığa(12) dolan kan, kalbin kasılması ile aort damarına pompalanır. Kalbin bu kasılması anında mitral kapaklar kapanıp kanın sol karıncıktan sok kulakçığa geri kaçmasına engel olur. Mitral valv bu esnada bir çeşit çek-valf olarak çalışır.

MVP nedir?

Yukarıda anlattığımız normal işlevini göremeyen mitral kapakçıklardan bir veya ikisi, kalbin kasılması sırasında sol karıncıktan kulakçığın içine doğru girerek kanın geri kaçmasına neden olarak veya olmaksızın sol kulakçık ve karıncık arası çek-valf görevini tam olarak yapamaz. Bu esnada sol karıncıktaki kan sol kulakçığa doğru geri kaçak da yapabilir.

MVP belirtileri nelerdir?

Çoğu MVP vakasının belirti vermediğini, tesadüfen saptandığını biliyoruz. Kalp seslerinin dinlenmesi sırasında mitral kapakçıkların geri kaçışı esnasında bir klik sesi duyulabilir. Kapakların geri kaçışına kan da eşlik ediyorsa dar bir delikten geçen kanın yaptığı üfürüm sesi de klik sesine eşlik eder.

Nadiren aşağıdaki belirtiler de olabilir:

• Halsizlik, çabuk yorulma,
• Egzersizle ortaya çıkan göğüs ağrısı,
• Çarpıntı hissi
• Aralıklı göğüs ağrısı

Dikkat!!!

MVP’de göğüs ağrısı keskin olmakla beraber kişiden kişiye de değişir. Eğer çocuğunuzda;

• Her egzersizde göğüs ağrısı ortaya çıkıyorsa,
• Ağrı, göğüste baskı veya ezilme hissine neden oluyorsa,
• Birkaç saniyeden uzun süren çarpıntı, sersemlik, nefes darlığı nedeni oluyorsa doktorunuza danışın.

MVP tanısı nasıl ?

Az önce de ifade ettiğim gibi çoğu vakada tanı tesadüfen üfürümün duyulması ile konur. Belirti veren çocuklarda da üfürümün duyulması ve ekokardiyografi yapılması ile kesin tanı konur.

Ekokardiografi (kısaca EKO) nedir?

MVP tedavisi nasıl olur?

Özel bir tedavi gerekmemektedir. Uzun vadede ailenin dikkat edeceği veya çocuğu koruyacağı bir durum da yoktur.

Mitral kapak prolapsusu (mitral valve prolapse, MVP), kalbin kasılması sırasında mitral kapak yaprakçıklarından (flep) birinin veya her ikisinin kalbin sol üst odasına (sol atrium) sarkması (prolapsus), şişmesidir.

MVP ayrıca Barlow sendromu, miksömatöz mitral kapak sendromu ve gevşek kapak sendromu olarak da adlandırılmatadır.

Mitral kapak prolapsusu (MVP), genel popülasyonun % 2-3’ünü etkileyen yaygın bir hastalıktır. % 2-3’lük bir prevalansa dayanarak MKP’nin Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 7.8 milyon kişiyi ve dünya çapında 176 milyon kişiyi etkilemesi beklenmektedir.

Bu anormal durum genellikle iyi huylu (benign) bir seyir izlemekle birlikte bazen kanın sol atriuma geri sızmasına (mitral yetmezliği), kalp kapak enfeksiyonu (endokardit), anormal kalp ritimleri (aritmiler) ve kalp yetmezliği gibi komplikasyonlara neden olabilir.

MVP, her iki cinsiyeti ve her yaştan insanı etkilemekle birlikte, 20 ila 40 yaşlarındaki kadınlarda daha belirgin görülür. Özellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde komplikasyon riski daha fazladır. MVP’li bazı insanların göğüs, sırt ve omurganın küçük şekil bozuklukları vardır.

Çoğu insanda mitral kapak prolapsusu hayatı tehdit edici değildir ve tedavi ya da yaşam tarzında değişiklik gerektirmez. Bununla birlikte bazı kişilerin tedavi olması gerekebilir.

Mitral Kapak Nedir?

Mitral kapak, dört kalp kapağından biridir ve sol atrium ile kalbin sol ventrikülünün arasında bulunan iki ince yaprakçıktan oluşur. Paraşüt şeklindeki mitral kapak yaprakçıkları, korda tendinea olarak adlandırılan iplikçikler ile sol ventrikülün iç duvarına tutturulmuştur.

Ventriküler daraldığında mitral kapak yaprakçıkları sıkıca kapanır ve kanın sol ventrikülden sol atriuma geri akmasını önler.

Mitral Kapak Prolapsusu Tipleri

Mitral kapak prolapsusu’nun 2 tipi vardır: Birincil (primer) ve ikincil (sekonder).

Birincil (primer) MVP

Primer MVP, mitral kapağın aşağıdaki değişikliklerden biri veya daha fazlası nedeniyle anormal olduğu anlamına gelir:

• Kapakların biri veya her ikisinin çok büyük ve kalın olması
• Korda tendinea daha incedir veya olması gerekenden daha uzundur
• Kapaklarda fibrin birikintileri mevcuttur

MVP’nin birincil formu, Marfan Sendromu ve diğer kalıtsal bağ dokusu hastalıklarında sıklıkla görülür, ancak çoğu zaman başka hiçbir kalp hastalığı olmayan insanlarda görülür.

İkincil (sekonder) MVP

İkincil MVP’de mitral kapaklar kalınlaşmaz, prolapsus başka nedenlerle ortaya çıkar:

• Papillar kaslara kan akışının azalması (koroner arter hastalığına bağlı olarak) nedeniyle oluşan hasar
• Kalp krizi, romatizmal kalp hastalığı, kapak enfeksiyonu ve hipertrofik kardiyomiyopati nedeniyle kapak yapılarında oluşan hasar
• Kalp kasında fonksiyonel değişiklikler

MVP Neden Olur?

MVP’nin en yaygın nedeni doğuştan kapak yapısının gevşek ve sümüksü yapıda (miksomatöz dejenerasyonu olarak adlandırılır) olmasıdır. Bunun nasıl ve neden gerçekleştiği tam olarak anlaşılamamıştır.

Diğer nedenleri ise romatizmal ateş, kalp krizi (miyokard enfarktüsü), ergotamin ve diğer migren ilaçları, pergolid (parkinson hastalığı için kullanılan ilaç), dexfenfluramin ve fenfluramin (iştah kesici) gibi ilaçlar da MVP gelişme ihtimalini artırır.

Risk Faktörleri

MVP riskini artırabilecek faktörler şunlardır:

• Ailede mitral kapak prolapsusu öyküsü
• Graves hastalığı (tiroid bezini etkileyen bir durum)
• Marfan sendromu gibi belirli bağ dokusu bozuklukları
• Skolyoz ve diğer iskelet problemleri
• Büyük atriyal septal defekt
• Bazı kas distrofisi türleri
• Düşük vücut ağırlığı
• Düşük kan basıncı
• Göğüs duvarı deformiteleri
• Osteogenezis imperfekta (Oİ)
• Ehlers-Danlos sendromu
• Ebstein anomalisi

Mitral Kapak Prolapsusu Belirtileri

Mitral kapak prolapsusu genellikle bir ömür boyu sürecek bir bozukluk olsa da, bu durumdaki birçok insanda belirtiler görülmez. Belirtiler ortaya çıkarsa aşağıdakileri içerebilir:

• Hızlı veya düzensiz kalp atışları
• Baş dönmesi ve baş ağrısı
• Yorgunluk
• Göğüs ağrısı
• Egzersiz intoleransı
• Nefes darlığı
• Öksürük
• Bayılma

Yukarıdaki belirtilere ek olarak, görünüşte ilgisiz diğer rahatsızlıklar da MVP ile ilişkilendirilmiştir. Bunlar arasında anksiyete, panik atak , IBS ve disotonomi belirtileri bulunur. Belirtileri yaşayanlar (hastaların yaklaşık % 40’ı) mitral kapak prolapsusuna sahip olduklarını bildirmişlerdir.

Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorunuz, eksiksiz tıbbi öykü ve fizik muayene ile birlikte MVP’yi teşhis etmek için aşağıdaki testleri yaptırabilir:

• Elektrokardiyogram (EKG): Cildinizdeki yapışkan pedlere tutturulmuş teller (elektrodlar), kalpten gelen elektriksel uyarıları ölçer. EKG, ritim bozukluklarını, koroner kalp hastalığı ve mitral yetmezliğe neden olabilecek diğer durumların bulgularını algılayabilir. Ayrıca diğer ilişkili kardiyak anormallikleri de tespit edebilir.

• Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni, sol atriumun veya sol ventrikülün büyüyüp büyümemediğini (mitral kapak yetersizliği olası göstergeleri) ve ciğerlerinizin durumunu belirlemesini sağlar.

• Ekokardiyografi: Ekokardiyogram, kalbin odalarının, kalp kapakçıklarının hareketi ve kalp duvarının hareketinin değerlendirilmesi için ultrason (yüksek frekanslı ses dalgaları) kullanır. Ayrıca kardiyak çıktıyı (bir dakika içinde pompalanan kan hacmi) ve kalpteki basınçların bir kısmını ölçebilir. Ekokardiyografi, mitral kapak yetersizliğini teşhis etmek için en sık kullanılan testtir.

• Kalp kateterizasyonu: Bu invaziv teknik, koldaki veya kasıktaki bir kan damarından ince bir tüpün (kateter) geçirilerek kalbin içindeki bir artere bağlanmasını ve arterin röntgen üzerinde görülebilmesi içine boyanın enjekte edilmesini içerir.

Bu kalp arterlerinizin ayrıntılı bir resmini ve kalbin nasıl çalıştığını, mitral yetersizliğinin kalp üzerindeki etkisini ve ameliyat öncesi arter tıkanıklığı olmadığından emin olmak için yapılır. Bu yöntem ile kalp odası içindeki basıncın ölçümü de yapılabilir.

• Efor EKG: Bu EKG, egzersiz sırasında kalbi izlemek için bir koşu bandında yürürken yapılır. Solunum ve kan basıncı oranları da kontrol edilir.

• Kardiyak MR: Kardiyak MR, kalp ile alakalı sorunların detaylı şekilde görüntülenmesine olanak sağlayan bir görüntüleme testidir. Bu test, durumunuzun ciddiyetini belirlemek ve sol alt kalp bölgenizin (sol ventrikül) boyut ve işlevini değerlendirmek için kullanılabilir.

Mitral Kapak Prolapsusu Tedavisi

Mitral kapak prolapsusu olan çoğu insan, özellikle belirtileri olmayanların tedaviye ihtiyacı olmaz. Mitral kapak yetersizliğiniz varsa ancak semptomunuz yoksa, durumunuzun ciddiyetine bağlı olarak düzenli bir şekilde takip muayeneleri olmanız önerilir.

Bununla birlikte, belirtileriniz varsa ve mitral kapaktan önemli miktarda kan sızıyorsa, durumunuzun şiddetine bağlı olarak doktorunuz bazı ilaçları reçete edebilir veya ameliyat olmanızı önerebilir.

İlaçlar

Belirtiler gelişirse, doktorunuz mitral kapak prolapsusuna bağlı göğüs ağrısı, kalp ritmi anormallikleri veya diğer komplikasyonları tedavi etmek için belirli ilaçlar reçete edebilir. Size reçete edilebilecek bazı ilaçlar şunlardır:

• Beta blokerler: Bu ilaçlar, kan basıncınızı düşürerek düzensiz kalp atışlarını önlemeye yardımcı olur. Beta blokerler kan dolaşımını iyileştirmek için kan damarlarının rahatlamasına ve açılmasına yardımcı olur.

• Diüretikler: Doktorunuz vücudun ekstra su ve tuzdan kurtulmasına yardımcı olması için diüretik (idrar söktürücü) reçete edebilir.

• Kalp ritim ilaçları: Doktorunuz flecainide (Tambocor), amiodaron (Cordarone, Pacerone) ve propafenon (Rythmol, Rythmol SR) gibi antiaritmik bir ilaç reçete edebilir. Antiaritmikler, kalp dokusunda elektrik sinyallerini normalleştirerek kalp ritmini kontrol etmeye yardımcı olur.

• Aspirin: Mitral kapak prolapsusu ve inme öykünüz varsa, doktorunuz kan pıhtılaşma riskini azaltmak için aspirin reçete edebilir.

• Antikoagülanlar: Atriyal fibrilasyon gibi düzensiz kalp ritimlerine sahipseniz, warfarin (Coumadin), heparin, dabigatran (Pradaxa), rivaroksaban (Xarelto), apixaban (Eliquis) ve edoxaban (Savaysa) gibi ilaçlar da kanınızın pıhtılaşmasını önlemek için reçete edilebilir.

Bu ilaçlar kullanıldığında tehlikeli yan etkilere sahip olabilirler bu yüzden tam olarak öngörülen şekilde alınmalıdır.

Ameliyat

Mitral kapak prolapsuslu çoğu kişinin ameliyata ihtiyacı olmasa da semptomları olan veya mitral kapak yetersizliği durumunda doktorunuz cerrahi tedaviyi önerebilir. Cerrahi tedavi mitral kapağın tamir edilmesini veya değiştirilmesini içerir.

• Kapak onarımı: Mitral kapak onarımında cerrahlar, valf yaprakçıklarını yeniden bağlayarak veya aşırı valf dokusunu çıkararak sıkı olmasını sağlayabilir.

• Kapağın değiştirilmesi: Mitral kapağınız onarılamıyorsa, cerrahınız onu mekanik veya biyolojik bir kapak ile değiştirebilir. Bu prosedürde cerrah daralmış kapağı çıkarıp mekanik veya biyolojik doku (biyoprotez) ile değiştirebilir.

Metalden yapılmış mekanik valfler dayanıklıdır ancak kan pıhtıları oluşma riskini taşırlar. Mekanik bir mitral kapak kullanıldığında, kan pıhtısını önlemek için yaşamınız boyunca warfarin (Coumadin, Jantoven) gibi bir antikoagülan ilaç kullanmanız gerekir.

Hayvan veya insan (donör) gelebilecek biyolojik doku kapakları özellikle genç insanlarda hızla dejenere oldukları için değiştirilmeleri gerekir.

Komplikasyonlar

Mitral kapak prolapsusu bulunan çoğu kişide hiç problem olmamasına rağmen bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar:

• Mitral yetmezliği: En sık görülen komplikasyon, kapağın sol atriuma geri sızdığı bir durumdur (mitral yetmezliği). Erkek olmanız veya yüksek tansiyonunuzun olması mitral yetmezliği riskinizi arttırır. Eğer mitral yetmezlik şiddetli ise, kalp yetmezliğini önlemek için ameliyat olmanız gerekebilir.

• Kalp ritmi sorunları (aritmiler): Düzensiz kalp ritimleri en sık kalpteki üst odalardadır. Bunlar rahatsız edici olabilir, ancak genellikle hayati tehlike oluşturmazlar. Şiddetli mitral kapak yetersizliği veya mitral kapakta ciddi şekil bozukluğu olan insanlar, kalpteki kan akışını etkileyebilecek ritim problemleri yaşama riski altındadır.

• Kalp kapak enfeksiyonu (endokardit): Kalbinizin içi endokard denilen ince bir zarla kaplıdır. Endokardit, bu iç zarın bir enfeksiyonudur. Anormal bir mitral kapak, endokardit riskini artırır ve mitral kapağın daha da zarar görmesine neden olabilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için endokardit riski altındaki insanlara diş ve bazı tıbbi işlemler öncesinde antibiyotikler reçete edilebilir.

Kaynaklar ve Referanslar:
1: Epidemiology and pathophysiology of mitral valve prolapse
2: What is mitral valve prolapse (MVP)?
3: About mitral valve prolapse
4: Mitral valve prolapse definition