Moderna Aşısı Hangisi

T&#;rkiye'den ve D&#;nya’dan son dakika haberler, k&#;şe yazıları, magazinden siyasete, spordan seyahate b&#;t&#;n konuların tek adresi monash.pw; monash.pw haber i&#;erikleri izin alınmadan, kaynak g&#;sterilerek dahi iktibas edilemez, kanuna aykırı ve izinsiz olarak kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz.

Normal dönemde bir aşının üretim ve kullanıma sunulma süresi yılı buluyor. Günümüz teknolojisiyle virüsün karakteristiği üzerine yapılan çalışmaların fazlalığı sayesinde bu süre daha aza indirilmiş durumda. Bu örneği koronavirüs aşılarında görmek mümkün oldu. Şuan için dünya genelinde ’den fazla koronavirüs aşı çalışması mevcut. Bu koronavirüs aşılarından Amerikalı Pfizer/Biontech ve Moderna, Çinli Sinovac, Rus Sputnik V ve Oxford Üniversitesi'nin AstraZeneca ile işbirliği ile ürettikleri aşılar uygulanmaya devam ediyor. Peki bu koronavirüs aşılarından hangileri inaktif aşılar hangileri, mRNA aşılar hangi özellikte? İşte Covid aşıları üreten firmaların kullandığı teknikler..

İNAKTİF(ÖLÜ) AŞI NEDİR?

Aşılar canlı ve inaktif aşılar olmak üzere ikiye ayrılır. İnaktif aşı ölü aşı demektir. İnaktif aşılar uzun süredir kullanılan ve güvenilir bir metot. Çocuk felci ve bazı tip grip aşıları bu teknik kullanılarak üretildi. İnaktif aşılar ısı, kimyasallar ve radyasyon kullanılarak virüslerin kendilerini kopyalarak çoğalmalarını engellenmesi ile üretiliyor. Bu virüsler çoğalamasa da bağışıklık sistemini tetikleyebiliyor. Canlı aşılara kıyasla bağışıklık süresi kısadır. Bu aşının en büyük avantajları denenmiş ve güvenli olarak bilinen bir teknik olması ve bağışıklık sistemi zayıf insanlarda bile kullanılabiliyor olması. En büyük dezavantajı ise etkinliğinin düşük olması nedeniyle birden fazla doz kullanılmasının gerekliliği.

mRNA AŞI NE DEMEK?

İnaktif aşılar, farklı hastalıklar için uzun yıllardır Türkiye’de de uygulanıyor. mRNA aşısı ise genetik yoldan etki eden ve daha kısa sürede üretilebilen bir aşı. Bu aşı insanlarda yeni uygulanan bir teknolojiyle hazırlanıyor. Çalışmalarda erken dönemde antikor ve hücresel bağışıklık geliştirme konusundaki sonuçları başarılı, ancak orta ve uzun vadede sonuçları bilinmiyor. Bunun nedeni de salgında mRNA yöntemiyle ilk kez kullanılıyor olması. Mesajcı RNA, sentezlenecek bir proteinin amino asit dizisine karşılık gelen kimyasal şifreyi taşıyan bir moleküldür. mRNA, bir DNA kalıptan transkripsiyon yoluyla sentezlenir ve protein sentez yeri olan ribozomlara, protein kodlayıcı bilgiyi taşır. 

VİRAL VEKTÖR AŞI NE DEMEK?

Viral vektör aşıları ağırlıklı olarak virüslerin zayıflatılarak hastalığa yol açma kabiliyeti ortadan kaldırılarak bağışıklık kazanılmasını sağlıyor. Vücuda giren virüs hastalığa neden olmasa da bağışıklık sistemini tetikleyerek antikor üretilmesini sağlıyor. Aşılarda kullanılan en eski metotlardan biri olan bu teknik çiçek aşısında kullanıldı ve etkinliği hala en yüksek aşılardan biri olma özelliğini sürdürüyor.

Viral vektör aşılarının en büyük avantajı vücuda çok spesifik antijenler enjekte edilebildiği için vücudun verdiği tepkide hedefe çok yakın oluyor ve çoğu zaman tek doz aşı uzun süreli bağışıklık için yeterli olabiliyor. Bu aşıların dezavantajı ise halihazırdaki bağışıklık sisteminin bu vektörleri tanıyabilmesi. Yani vücudun antijene değil de doğrudan vektöre tepki vermesiyle sonuçlanabiliyor. Bu da aşının etkinliğini düşürebiliyor.

İNAKTİF, mRNA VE VİRAL VEKTÖR KORONAVİRÜS AŞILARI HANGİLERİ?

Tabloya göre Çin aşısı olan "Sinovac" İnaktif özellik taşıyor. Amerikalı Pfizer/Biontech ve ABD Moderna mRNA aşı tekniği ile üretiliyor. Rusya "Sputnik V" ve Oxford Üniversitesi'nin "AstraZeneca" ise viral vektör özellikte.

TÜRKİYE HANGİ TÜR AŞIYI KULLANIYOR?

Türkiye'de aktif olacak Biontech ve Sinovac aşısı uygulanıyor.

mRNA Biontech aşısının yan etkileri var mı, neler?

Çin’de ortaya çıkarak kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan Covid olarak da bilinen koronavirüs hızlı yayılımı ile ölümleri de beraberinde getirmiş akabinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir. Koronavirüsün bu yıkıcı etkileri ile birlikte tüm dünya ülkeleri hastalığın tedavisi, hastaneye yatışın önlenmesi ve bulaşıcı etkisinin azaltılması için aşı çalışmalarına başlamıştır.

Bu yazımızda koronavirüs aşısı nedir, koronavirüs aşısı çeşitleri nelerdir, koronavirüs aşısı nasıl yapılır, koronavirüs aşısı yan etkileri nelerdir ve koronavirüs aşısı faydaları nelerdir sorularına cevaplar vereceğiz.

Koronavirüs aşısı nedir?

Koronavirüs aşısı diğer aşılar gibi koronavirüs mikrobunun zayıflatılmış halinin insanlara enjekte edilerek vücudun bağışıklık sisteminin virüsü tanıyarak gerçek virüsle karşılaştığında hastalıkla daha kolay savaşarak ölüm ve hastaneye yatışların önlenmesini amaçlayan aşıdır.

Koronavirüs aşısı çeşitleri nelerdir?

Koronavirüsün yayılımı ile birlikte imkânı olan tüm dünya ülkeleri aşı çalışmalarına başlamıştır. Bu ülkelerden Çin, Rusya, Almanya, İngiltere, Almanya ve Abd acil kullanım onayı alan koronavirüs aşılarından Moderna, AstraZeneca, Coronavac, Sputnik 5 ve Biontech Pfizer aşılarını geliştirmişlerdir. Koronavirüs aşısı çeşitleri olarak bu beş aşı sayılabilir. Bu aşılar içerisinde Biontech Pfizer aşısı ve Moderna aşısı mRNA aşı çeşitleri arasında değerlendirilebilir. Bunun dışında geliştirilmeye devam eden aşı çeşitleri ve bu aşıların üretim lisansının paylaşıldığı ülkeler de bulunmaktadır.

Ülkemizde uygulanmakta olan aşı çeşitleri Çin tarafından geliştirilen Coronavac aşısı ile Abd – Almanya ortaklığı ile geliştirilen Biontech Pfizer aşılarıdır.

Koronavirüs aşısı nasıl yapılır?

Koronavirüs aşıları diğer aşı çeşitleri gibi intramüsküler (kas içine) uygulama şeklinde yapılmaktadır. Koronavirüs aşıları ülkemizde iki doz şeklinde uygulanmaktadır. Bazı üklelerde üç doz olarak da uygulandığı görülmektedir. Türkiye’de koronavirüs aşısı olmak için sağlık bakanlığı e-nabız uygulaması üzerinden aşı randevusu almak gerekmektedir. Aşı sırası önceliği olarak aşının uygulanmaya başladığı tarihten itibaren sağlık çalışanları, 65 yaş üstü kişiler aşılanmıştır. Uygulama üzerinden sağlık merkezleri veya koronavirüs aşısı yapan hastaneler seçilerek randevu saatinde burada olmanız azami önem göstermektedir.

Koronavirüs aşısı yan etkileri nelerdir?

Koronavirüs aşılarının yan etkileri genel kitlede görülmezken bazı kişilerde ortaya çıkabilmektedir. Koronavirüs aşı çeşitlerinin genelinde görülen yan etkiler şunlardır;

• Enjeksiyon yapılan bölgede ağrı oluşması
• Baş ağrısı görülmesi
• Ateş görülmesi
• Halsizlik görülmesi
• Kas ağrıları görülmesi
• İshal oluşması

Koronavirüs aşısı faydaları nelerdir?

Koronavirüs sağlıklı kişilerin bazılarında hiç semptom göstermeden atlatılabilmektedir. Kronik hastalığı olan, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ise semptomlar göstermekte, hastalık ağır atlatılmakta, hastaneye yatış veya yoğun bakım tedavisi gerektirmektedir. Sağlık sisteminin yoğunluğunun giderilmesi hastaneye yatış ihtiyacı hisseden tüm bireylerin sağlık imkânlarından faydalanabilmesi için hastaneye yatış olmadan tedavinin yapılması gerekmektedir. Koronavirüs aşılarının başlıca amaçları da koronavirüsün bulaşıcılığını azaltmak, virüs bulaştığında hastaneye yatış ve ölüm riskini azaltmaktır. Doğru dozda aşının yapıldığı ve tedbirlere dikkat edildiğinde koronavirüs aşılarının ölüm oranlarını ve hastaneye yatış oranlarını azalttığı uygulayan ülkelerde görülmektedir.