Mühendislik Ve Mimarlık Hizmetleri Şartnamesi

T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Yapı İşleri Genel Müdürlüğü‘ne

İlgi: a)06 Temmuz 2011 tarih ve B.09.0.YİG.11.03/1496 sayılı
b)18 Temmuz 2011 tarih ve B.09.0.YİG.11.03/1562 sayılı "Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi" konulu yazılarınız.

İlgi yazılarda, 16.07.1985 gün ve 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki olarak 5 Ağustos 1985 gün ve 18883 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi"nin günün değişen koşullarına göre yeniden düzenlenmesi amacıyla taslak oluşturulduğu, oluşturulan bu taslak konusunda Birlik görüşünün gönderilmesi istenmektedir.

Müdürlüğünüzce hazırlanan taslak Birliğimize bağlı Odalar ve tarafımızca incelenmiş olup, aşağıda sunulan hususlar ve aykırılıklar tespit edilmiştir.

1- Öncelikle, taslak Şartnamenin kapsamı açık değildir. Yürürlükteki Şartnamenin kapsamı, "2886 sayılı Yasa‘nın birinci maddesindeki idareleri kapsar" biçiminde olmasına karşın, taslak şartnamede bu hükme yer verilmemiştir. Bunun anlamı, bütün özel ve kamu tüzel kişilerinin yaptıracağı binalarda alacakları mühendislik ve mimarlık hizmetlerinin niteliği ve ücretinin belirlenmesi ise bunun kabulü olanaklı değildir. Çünkü özel hukuk kişilerinin alacağı mühendislik ve mimarlık hizmetlerinin tanımı, niteliği ve ücretleri meslek odalarınca belirlenmektedir. Bu nedenle, şartnamenin kapsamı, kamu ihale kanunu çerçevesinde kamu alımları ile sınırlı olmak durumundadır

2- Şartnamenin dayanak maddesi hukuken varlığını kaybetmiş olduğundan, yeni duruma göre revize edilmesi gerekmektedir.

3-Şartnamenin tanımlar maddesine yeni tanımlar eklenmiş olup, eklenen  "proje müellifi mimar/mühendis" tanımı bilimsel ve hukuki bir tanım olmaktan uzaktır. Proje müellifi tanımı yapılmazken proje müellifi mimar/mühendis başlığının konması da anlaşılamamıştır. Çünkü, müelliflik, hukuktaki inhisari haklardan olup, eseri meydana getiren gerçek kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Kaldı ki, eser üzerindeki manevi hakkın devri de olanaklı değildir.  Fikir ve Sanat Eserleri Yasası da bu özel durumu düzenleme konusu yapmış olduğundan, özel yasaya aykırı bir düzenlemenin şartname kapsamından çıkarılması doğru yaklaşım olacaktır.

4- "Mühendis" ve Mimar" tanımı altında zikredilen "mühendis veya mühendislik büroları" "mimarlık hizmetini yüklenen, mimar veya mimarlık büroları"nın, ilgili meslek odasınca tescili yapılmış mimar/mühendis veya mimarlık/mühendislik bürolarınca yapılacağı biçiminde ifade etmek daha doğru olacaktır. Serbest mühendislik ve mimarlık hizmeti verebilmek için meslek odasına kaydı 6235 sayılı Yasa zorunlu kılmış ise, Şartname konusu hizmetleri veren kişi ya da bürolar Meslek Odasından almış olduğu Büro Tescil Belgesinin istenmesi her şeyden önce hizmet gereği olacaktır.

5-Tanımlar maddesindeki "mimar" tanımı, diğer disiplinlerin koordinasyonundan sorumlu olduğuna ilişkin bir düzenleme ise, bu bir tanım olmayıp, görev ve yetki ile ilgilidir. Mimar tanımından uzak olan koordinasyon yetkisinin diğer maddelerde düzenlenmesi yerinde olacaktır. Mimarın tanımı yapılacaksa, uluslararası ve Mimarlar Odası‘nca kabul gören bilimsel bir tanım yapılması gerekmektedir. Ayrıca parantez içinde belirtilen disiplinlerin de tanımı gerekeceğinden "dekorasyon" olarak ifade edilen iç mimarın ve peyzaj mimarının da tanımı yapılmalıdır. Bu tanımlarda yine uluslararası ve ulusal ölçekte (Odalarımızca) kabul gören tanım olmalıdır. Bir yapıda, peyzaj ve iç mimarlık hizmeti gerekiyorsa PİD buna göre hesaplanmalıdır. Amaç sorun çözmek ise bu yaklaşım sorun çözmeyecek, disiplin alanları arasında yeni sorunların çıkmasına neden olacaktır.

6-Yine tanımlar maddesinde düzenleme konusu edilen "Proje Kontrol Müşavirliği" hizmetinin üniversitelere de verildiği görülmektedir. Bu hizmetin üniversitenin asli görevi ile bir ilişkisi olmamasına karşın, üniversitelere bu hizmetin verilmesi anlaşılamamıştır. Üniversiteler bu tanımın içinden mutlaka ve mutlaka çıkarılmalıdır.

7- Yürürlükteki Şartnamede "yapı" tanımı varken tasarı şartnamede "yapı" ve "bina" tanımları ayrı ayrı yapılmıştır. "Bina" tanımı ayrıştırıldığına göre, "yapı" hizmetlerinde, Şartname konusu edilmeyen disiplin alanlarının görev ve yetkileri ile ilgili sorunların çıkacağı açıktır. Tarımsal yapılar ve sulama alanları konusunda ziraat mühendislerinin de görev alacağı açıktır. Ancak, Şartnamede, ziraat, harita, jeoloji ve jeofizik mühendislerinin ismi dahi geçmemekte, ve yapı yaklaşık maliyet hesaplarına bu mühendislik hizmetleri dahil edilmemiştir. Bu eksikliğin giderilmesi gerekmektedir.  

8- Şartnamenin 5.3. maddesinde düzenlenen "Hizmet Dallarına Göre Uygulanacak Katsayılar" yapı ve binalarda görev alacak içmimar, peyzaj mimarı, elektronik, harita, ziraat, jeoloji ve jeofizik mühendisleri de nazara alınarak belirlenmesi ve azami sınır olarak belirlenen %350, eklenen disiplinlere göre yeniden belirlenmelidir.

9- Taslak Şartnamenin 3.7.4. maddesiyle getirilen "proje kontrol müşavirliği" aslında kamu idaresi eliyle yapılması gerekmektedir. Çünkü, kamu hizmeti ve hizmet gerekleri nedeniyle denetimin, özel firmalar eliyle gerçekleştirilmemesi Devlet açısında Anayasal bir görev olması nedeniyle, bu görevin özel firmalara verilmesi konusu yeniden değerlendirilmelidir.

Sonuç olarak, Şartname güncellenecek ise, yukarıda ve ekte sunulan (meslek odalarınca yapılan incelemeler) eleştiri ve öneriler dikkate alınarak, Bakanlığınızca TMMOB‘nin de içinde bulunduğu bir Komisyon oluşturulması ve bu yolla eleştiri ve eksikliklerin en aza indirildiği bir düzenleme hedeflenmelidir. Hem meslek mensuplarının meslek icrasını hem de kamu hizmetinin gereği gibi yerine getirecek düzenleme yapılması kamu yararına olacaktır.

Komisyon marifetiyle yeni bir çalışma başlatılması istemimizin değerlendirilmesini arz ederiz.

Saygılarımızla.

N.Hakan Genç
Genel Sekreter

Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:

MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK HİZMET BEDELLERİNİN HESABINDA

KULLANILACAK 2018 YILI YAPI YAKLAŞIK BİRİM

MALİYETLERİ HAKKINDA TEBLİĞ

Yapı yaklaşık birim maliyetleri

MADDE 1 – (1) 16/7/1985 tarihli ve 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi’nin 3.2 maddesi gereğince, mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabında kullanılacak 2018 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri, yapının mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfı dikkate alınarak; KDV hariç,genel giderler (%15)ile yüklenici kârı (%10) dâhil edilerek aşağıda gösterilmiştir.

Yapının Birim

Maliyeti

YAPININ MİMARLIK HİZMETLERİNE ESAS OLAN SINIFI (BM) TL/m2

I. SINIF YAPILAR

A GRUBU YAPILAR……………………………………………………………153,00

. Kâgir veya betonarme ihata duvarı (3 metre yüksekliğe kadar)

. Basit kümes ve basit tarım yapıları

. Plastik örtülü seralar

. Mevcut yapılar arası bağlantı-geçiş yapıları

. Geçici kullanımı olan küçük yapılar

. Kalıcı kullanımı olan yardımcı yapılar

. Gölgelikler-çardaklar

. Üstü kapalı yanları açık dinlenme, oyun ve gösteri alanları

. Depo amaçlı kayadan oyma yapılar

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

B GRUBU YAPILAR…………………...............................................................228,00

. Cam örtülü seralar

. Basit padok, büyük ve küçük baş hayvan ağılları

. Kâgir ve betonarme su depoları

. İş yeri depoları

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

II. SINIF YAPILAR

A GRUBU YAPILAR……………………………………………………………369,00

. Kuleler, ayaklı su depoları

. Palplanj ve ankrajlı perde ve istinat duvarları

. Kayıkhane

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

B GRUBU YAPILAR……………………………………………………………483,00

. Şişirme (Pnömatik) yapılar

. Tek katlı ofisler, dükkân ve basit atölyeler

. Semt sahaları, küçük semt parkları, çocuk oyun alanları ve eklentileri

. Tarımsal endüstri yapıları (Tek katlı, prefabrik beton, betonarme veya çelik depo ve atölyeler, tesisat ağırlıklı ağıllar, fidan yetiştirme ve bekletme tesisleri)

. Yat bakım ve onarım atölyeleri, çekek yerleri

. Jeoloji, botanik ve tema parkları

. Mezbahalar

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

C GRUBU YAPILAR……………………………………………………………578,00

. Hangar yapıları (Uçak bakım ve onarım amaçlı)

. Sanayi yapıları (Tek katlı, bodrum ve asma katı da olabilen prefabrik beton, betonarme ve çelik yapılar)

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

III. SINIF YAPILAR

AGRUBU YAPILAR…………………………………………………………….800,00

. Okul ve mahalle spor tesisleri (Temel eğitim okullarının veya işletme

ve tesislerin spor salonları, jimnastik salonları, semt salonları)

. Katlı garajlar

. Ticari amaçlı binalar (üç kata kadar üç kat dâhil – asansörsüz- 2/11/1985 tarihli ve 18916 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 45 inci maddesine göre asansör yeri bırakılacak)

. Alışveriş merkezleri (semt pazarları, küçük ve büyük hal binaları, marketler, v.b.)

. Basımevleri, matbaalar

. Soğuk hava depoları

. Konutlar (üç kata kadar- üç kat dâhil- asansörsüz - 2/11/1985 tarihli ve 18916 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 45 inci maddesine göre asansör yeri bırakılacak)

. Akaryakıt ve gaz istasyonları

. Kampingler

. Küçük sanayi tesisleri (Donanımlı atölyeler, imalathane, dökümhane)

. Semt postaneleri

. Kreş ve Gündüz bakımevleri, Hobi ve Oyun salonları

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

B GRUBU YAPILAR……………………………………………………………….966,00

. Entegre tarımsal endüstri yapıları, Büyük çiftlik yapıları

. Gençlik Merkezleri, Halk evleri

. Lokanta, kafeterya ve yemekhaneler

. Temel eğitim okulları

. Küçük kitaplık ve benzeri kültür tesisleri

. Jandarma ve emniyet karakol binaları

. Sağlık ocakları, kamu sağlık dispanserleri

. Ticari amaçlı binalar (Yapı yüksekliği 21,50 m’ye kadar olan)

. 150 kişiye kadar cezaevleri

. Fuarlar

. Sergi salonları

. Konutlar (Yapı yüksekliği 21,50 m’den az yapılar)

. Marinalar

. Gece kulübü, diskotekler

. Misafirhaneler, Pansiyonlar

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

IV. SINIF YAPILAR

AGRUBU YAPILAR……………………………………………………………1.016,00

. Özelliği olan büyük okul yapıları (Spor salonu, konferans salonu ve

ek tesisleri olan eğitim yapıları)

. Poliklinikler

. Liman binaları

. İdari binalar (ilçe tipi hükümet konakları, vergi daireleri, vb.)

. İlçe Belediyeleri

. 150 kişiyi geçen cezaevleri

. Kaplıcalar, şifa evleri vb. termal tesisleri

. İbadethaneler (1500 kişiye kadar)

. Entegre sanayi tesisleri

. Aqua parklar

. Müstakil spor köyleri (Yüzme havuzları, spor salonları ve statları bulunan)

. Yaşlılar Huzurevi, kimsesiz çocuk yuvaları, yetiştirme yurtları

. Büyük alışveriş merkezleri

. Yüksekokullar ve eğitim enstitüleri

. Apartman tipi konutlar (Yapı yüksekliği 30,50 m.’den az yapılar)

. Oteller (1 ve 2 yıldızlı)

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

B GRUBU YAPILAR……………………………………………………………1.177,00

. Araştırma binaları, laboratuvarlar ve sağlık merkezleri

. İl tipi belediyeler

. İl tipi idari kamu binaları

. Metro istasyonları

. Stadyum, spor salonları ve yüzme havuzları

. Büyük postaneler (merkez postaneleri)

. Otobüs terminalleri

. Eğlence amaçlı yapılar (çok amaçlı toplantı, eğlence ve düğün salonları)

. Banka binaları

. Normal radyo ve televizyon binaları

. Özelliği olan genel sığınaklar

. Müstakil veya ikiz konutlar (Bağımsız bölüm brüt alanı 151 m2 ~ 600 m2 villalar, terasevleri, dağ evleri, kaymakam evi vb.)

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

C GRUBU YAPILAR…………………………………………………………….1.308,00

. Büyük kütüphaneler ve kültür yapıları

. Bakanlık binaları

. Yüksek öğrenim yurtları

. Arşiv binaları

. Radyoaktif korumalı depolar

. Büyük Adliye Sarayları

. Otel (3 yıldızlı) ve moteller

. Rehabilitasyon ve tedavi merkezleri

. İl tipi hükümet konakları ve büyükşehir belediye binaları

. İş merkezleri (Yapı yüksekliği 21,50 m ile 30,50 m arası -30,50 m dâhil yapılar)

. Konutlar (Yapı yüksekliği 30,50 m ile 51,50 m arası -51,50 m dâhil yapılar)

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

V. SINIF YAPILAR

A GRUBU YAPILAR……………………………………………………………1.642,00

. Televizyon, Radyo İstasyonları, binaları

. Orduevleri

. Büyükelçilik yapıları, vali konakları ve brüt alanı 600 m2 üzerindeki özel konutlar

. Borsa binaları

. Üniversite kampüsleri

. İş merkezleri (Yapı yüksekliği 30,50 m aşan yapılar)

. Yapı yüksekliği 51,50 metreyi aşan yapılar

. Alışveriş kompleksleri (İçerisinde sinema, tiyatro, sergi salonu, kafe, restoran, market, v.b. bulunan)

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

B GRUBU YAPILAR................................................................................................2.033,00

. Kongre merkezleri

. Olimpik spor tesisleri – hipodromlar

. Bilimsel araştırma merkezleri, AR-GE binaları

. Hastaneler

. Havalimanları

. İbadethaneler(1500 kişinin üzerinde)

. Oteller (4 yıldızlı)

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

C GRUBU YAPILAR……………………………………………………………2.331,00

. Oteller ve tatil köyleri (5 yıldızlı)

. Müze ve kütüphane kompleksleri

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

D GRUBU YAPILAR……………………………………………………………2.746,00

. Opera, tiyatro ve bale yapıları, konser salonları ve kompleksleri

. Tarihi eser niteliğinde olup restore edilerek veya yıkılarak aslına uygun olarak yapılan yapılar

. Bu gruptakilere benzer yapılar.

Yapının mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfının belirlenmesine ilişkin açıklamalar

MADDE 2 – (1) Benzer yapılar, ilgili gruptaki yapılara kıyasen uygulayıcı kurum ve kuruluşlarca Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesinin ilgili hükümlerinden yararlanılarak belirlenecektir.

(2) Tebliğin revizyonu çalışmalarında sınıfı veya grubu değiştirilen veya tebliğden çıkarılan yapılar için 2018 yılından önceki tebliğlere göre yapı sınıfı ve grubu belirlenmiş mimarlık ve mühendislik hizmetlerinde; belirlendiği yılın tebliğindeki yapı sınıfı ve grubu değiştirilmeksizin 2018 yılı tebliğinde karşılığı olan tutar esas alınmak suretiyle hesap yapılacaktır.

(3) Tebliğdeki sınıf ve gruplar yapım aşamasında belirlenirken tereddüte düşülmesi halinde, o yapının yapı yaklaşık maliyeti; yapının projesine göre hazırlanacak metrajlara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Birim Fiyatlarının uygulanması suretiyle hesaplanacaktır.

Yürürlük

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ 1/1/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2022/2 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ” 21.06.2022 tarihli, 31873 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Bilindiği üzere; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından özel nitelikteki bina inşaatları ile ilgili yapılacak asgari işçilik araştırmasında bina maliyetlerinin hesabında kullanılacak olan 2022 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetlerine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tebliği 18.02.2022 tarihli ve 31754 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştı.

21.06.2022 tarihinde yayımlanan tebliğde, 16.07.1985 tarihli ve 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi’nin 3.2 maddesi gereğince mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabında 02.06.2022 tarihinden itibaren kullanılacak 2022/2 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri gösterilmektedir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Asgari işçilik uygulaması ve uzlaşma” başlıklı 85. maddesi; “…….özel nitelikteki inşaat işlerinden dolayı bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı Kurumca araştırılır.” 

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “Özel Nitelikteki İnşaatlarda Araştırma Ve Re’sen Yapılacak İşlemler” başlıklı 111. Maddesi de “Gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği haiz olmayan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan özel nitelikteki inşaat işyerleri hakkında ünitece yapılacak araştırma; inşaat maliyetine Kurumca yayımlanan tebliğ ile belirlenen asgari işçilik oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle yapılır.

Bina maliyeti, belediyeler, valilikler ve ruhsat vermeye yetkili diğer makamların vermiş olduğu inşaatın ruhsatnamesinde yazılı bulunan, ruhsatnamesi yoksa ünitece tespit edilecek yüzölçümü ile birim maliyet bedelinin çarpımı suretiyle bulunacak tutar üzerinden hesaplanır.

Birim maliyet bedelleri, her yıl inşaatın sınıfı ve grubuna göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilerek Kurumca özel nitelikteki inşaat işyerlerinin asgari işçilik uygulamasında esas alınır.” şeklindedir.

Buna göre; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından özel nitelikteki bina inşaatları ile ilgili yapılacak asgari işçilik araştırmaları bina maliyetlerinin hesabında 2022 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri yapı sınıfı ve grubuna göre bu tebliğdeki rakamlara göre kullanılacaktır. 

Kullanılacak 2022 yılı yapı yaklaşık birim maliyetleri, yapının mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfı dikkate alınarak; KDV hariç, genel giderler (%15) ile yüklenici kârı (%10) dâhil belirlenerek gösterilmiştir.

Tebliğin revizyonu çalışmalarında sınıfı veya grubu değiştirilen veya tebliğden çıkarılan yapılar için, 2022/2 yılından önceki tebliğlere göre yapı sınıfı ve grubu belirlenmiş mimarlık ve mühendislik hizmetlerinde; belirlendiği yılın tebliğindeki yapı sınıfı ve grubu değiştirilmeksizin 2022/2 yılı tebliğinde karşılığı olan tutar esas alınmak suretiyle hesap yapılacaktır.

Tebliğdeki sınıf ve gruplar yapım aşamasında belirlenirken tereddüde düşülmesi halinde, o yapının yapı yaklaşık maliyeti; yapının projesine göre hazırlanacak metrajlara Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Birim Fiyatlarının uygulanması suretiyle hesaplanacaktır.

Tebliğ 02.06.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2022 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri tebliğine ulaşmak için tıklayınız.

Söz konusu 2022/2 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri tebliğine ulaşmak için tıklayınız.

Bina asgari işçilik oranları listesine ulaşmak için tıklayınız.

Saygılarımızla.

Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.