Nabız Dakikada Kaç Defa Atar

İçindekiler

Nabız nedir?

Nabız, kalp vuruşlarının oluşturduğu kan basıncı nedeniyle özellikle bilekteki ve boyundaki atardamarda parmakla basıldığında duyumsanan çarpma hissidir. Bir diğer deyişle kalbin her atışıyla birlikte pompaladığı kanın, damarlar üzerinde oluşturduğu basınçtır. Bu basıncı, parmaklarınızı belli bölgelerden geçen atardamarlarınızın üzerine koyarak kolayca hissedebilirsiniz.

Yetişkin ve sağlıklı insanlarda nabız kaç olmalıdır?

Yetişkinlerde nabız sayısı, kişinin fiziksel olarak dinlenmiş ve ruhsal olarak sakin olduğu bir dönemde dakikada 60–100 arasında olmalıdır. Sporcularda kalp hızı daha düşük olabilir ve dakikada 40–60 arası olması normal kabul edilir.

Nabız nasıl ölçülür?

Nabzınızı en iyi sayabileceğiniz yerler; başta bilekler ve boyunda şah damarı olmak üzere,

• Dirsek içi
• Kasık
• Şakak
• Ayağın üst kısmıdır.

Parmaklarınızı nabzı en iyi hissettiğiniz yere koyduktan sonra bir dakika boyunca hissettiğiniz vuruş sayısını sayınız. Bu sayı size kalp atış yani nabız sayısını verir. Efor sonrası dinlenmeden nabız ölçülmesi, nabız sayısının olduğundan yüksek çıkmasına neden olur. Aynı şekilde stres altındaki kişinin de nabız sayısı olduğundan yüksek çıkacaktır. Bu iki durumda nabız sayısının yüksek olması doğaldır.

Yüksek nabız belirtileri nelerdir?

Kişi istirahat halindeyken nabız sayısının normalden daha yüksek olmasına 'taşikardi' denir. Taşikardi belirtileri şunlardır:

• Çarpıntı hissi
• Baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Göğüste rahatsızlık hissi
• Göğüs ağrısı
• Bayılma

Yüksek nabız nedenleri nelerdir?

Yüksek nabız nedenlerini üç grupta değerlendirmek gerekir.

1- Kalp, bazı durumlarda vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak için hızlı atabilir. Bu durum patolojik (hastalık tanısı olarak) kabul edilmez ve tedavi gerektirmez. Efor sarf etmek, stres (heyecanlanmak, korkmak, sinirlenmek vb.) veya kişinin bir yerinin ağrıyor olması bu duruma verilebilecek en iyi öneklerdir.

2- Kalp bazı durumlarda bir hastalığa veya bir dış etkene bağlı olarak hızlı atabilir. Nabız sayısının fazla olabileceği başlıca hastalıklar; 

• Kalp yetersizliği,
• Doğuştan gelen kalp hastalıkları,
• Enfeksiyona bağlı ateş yükselmesi,
• Kansızlık,
• Tiroit bezinin fazla (hipertiroidi) çalışmasıdır.

Dış etkenlerin başında ise sigara gelir. Ayrıca;

• Aşırı kafein ya da alkol tüketimi,
• Uyuşturucu kullanımı
• Bazı ilaçların yan etkileri sayılabilir.

3- Bazı durumlarda da nabız sayısı kalbin elektriksel sistemindeki bozukluklardan dolayı yüksektir. Bunlar gerçek ritim bozukluklarıdır ve 'aritmiler' grubunda yer alırlar. Bazıları hayati tehlike yaratabilir ve acil tedavi edilmeleri gerekir. Bazıları ise kısmen iyi huylu ritim bozukluklarıdır ve dikkatle ele alınmaları gerekir.

Taşikardi nasıl tedavi edilir?

Tedaviye başlamadan önce taşikardinin nedeninin bulunması gerekir. Çoğu durumda taşikardiye neden olan hastalığın veya durumun tedavisi taşikardiyi de tedavi eder. Örneğin, ateşi olan bir hastanın enfeksiyonunun antibiyotiklerle tedavisi veya hipertiroidisi olan birinin tiroit hormonunun normal seviyelere getirilmesi kalp hızının da normale gelmesini sağlayacaktır. Eğer taşikardi ileti sistemindeki bozukluklar nedeniyle gelişmişse uygun ilaçlarla veya “kardiyoversiyon” dediğimiz, kişiyi uyutarak göğsüne elektrik şoku vermek suretiyle düzeltilebilir. Bazı durumlardaysa “ablasyon” olarak adlandırılan girişimsel yöntemle tedavi edilmesi gerekir.

Düşük nabız belirtileri nelerdir?

Kişinin nabız sayısının normalden daha düşük olmasına “bradikardi” denir.

Bradikardi belirtileri şunlardır:

• Baş dönmesi
• Göz kararması
• Halsizlik/yorgunluk
• Çabuk yorulma
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Bayılma

Düşük nabız nedenleri nelerdir?

Nabız düşüklüğü, bir hastalığa ya da duruma bağlı gelişebileceği gibi bazen de kalbin ileti sistemindeki bozukluklar nedeniyle olabilir.

Nabız düşüklüğüne neden olan hastalık ve durumlara;

• Tiroit bezinin az (hipotiroidi) çalışması,
• Uyku apnesi (OSAS),
• Kanda bazı minerallerin düşük veya yüksek olması,
• Bazı ilaçlar ve bal (deli balı) zehirlenmesi örnek verilebilir.

Kalbin ileti sistemindeki bozuklar ise daha çok ileri yaşlarda, ileti sisteminin de yaşlanması nedeniyle olmaktadır. Ancak ileti sisteminin bozuklukları her yaşta görülebilir. Bu duruma kalp damar tıkanıklıkları, doğuştan gelen kalp hastalıkları veya kalp içi enfeksiyonlar yol açabilir.

Bradikardi (Düşük nabız) nasıl tedavi edilir?

Öncelikle bradikardinin nedeninin saptanması gerekir. Hastada hipotiroidi veya uyku apnesi gibi hastalıklar varsa bu rahatsızlıklar tedavi edilmelidir. Nabız düşüklüğü ilaçlara bağlı ise bu ilaçların kesilmesi veya dozunun ayarlanması gerekir. Bradikardi hayatı tehdit ediyor ve nedeni ortadan kaldırılamıyorsa “kalp pili” gibi cihazlar takmak gerekebilir.

Kalp atış hızı nasıl düzenlenir? Sağlıklı bir kalp atışı için nelere dikkat edilmelidir?

Kalbin ileti sistemindeki bozuklar haricindeki kalp atış anormallikleri genelde kalp dışı nedenlere bağlıdır. Bunların birçoğu ilgili doktor tarafından tedavi edilir. Ancak hastalığa bağlı olmayan kalp hızı anormalliklerinin düzenlenmesinde asıl iş, kişinin kendisine düşmektedir. Kişi uygun yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirmelidir.

Kalp hızını düzenlemek için hastanın yapması gerekenler şunlardır:

• Kişi eğer sigara kullanıyorsa bırakmalı
• Kafeinli içeceklerden uzak durmalı
• Başarabiliyorsa stresten uzaklaşmalı ya da profesyonel destek almalı ve gerekirse doktorunun vereceği ilaç tedavisi kullanmalı
• Düzenli spor yapmalı
• Sağlıklı beslenmeli

Aritmilerde ise bir doktordan profesyonel destek alınmalıdır. Hasta, kardiyoloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Ritim bozukluğunun türüne göre;

• İlaç tedavisi,
• Kardiyoversiyon,
• Ablasyon veya kalp pili ile tedavi gerçekleştirilmelidir.

Nabız, kalbin her atışıyla birlikte pompaladığı kanın damarlar üzerinde oluşturduğu basınçtır. 

Basınç, esnek damar duvarlarında bir dalgalanmaya sebep olur. Bu dalgalanmalar; el bileği, boyun gibi bölgelerde el yardımıyla hissedilir. Bir dakika boyunca sayılmasının sonucunda kalbin dakikalık atış sayısı tespit edilir.

Halk arasında kalp atışı diye bilinen nabız, cinsiyet, fiziki yapı, vücut sıcaklığı, fizyolojik değişiklik gibi birçok etkene bağlı olarak farklılık gösterir.

Vücut sıcaklığı, fizyolojik değişiklik, fiziksel aktivite ve duygusal değişiklik, ilaç kullanımı, hastalık ve stres gibi farklı sebeplerden dolayı da nabız değişiklikleri gözlenebilir.

Nabız yalnızca kalp hızı ile ilgili bilgi vermez. Aynı zamanda kalbin düzenli çalışıp çalışmadığı bilgisi ve bazı sağlık sorunlarınız hakkında bilgi verir.

İDEAL NABIZ KAÇ OLMALI?

Kişiden kişiye değişiklik gösteren kalp atışı, belirli bir aralık içinde olması gerekir.

Yetişkin ve sağlıklı insanlarda kalp atış hızı dakikada 60-100 aralığında olması normaldir. Uzun zamandır sporla ilgilenen kişilerde nabız 45-60 seviyelerine kadar düşer. Dinlenme esnasında, kalp atış hızınız ne kadar düşük ise o kadar iyidir.

Kalbiniz dakikada 50-70 arasında atıyorsa çok iyi, 70-85 arasında atıyorsa normal nabız, 85 ve üzeri atıyorsa yüksek nabız olduğu söylenebilir.

Genellikle fiziksel ve duygusal bir değişiklik sonucu artan nabız bir süre sonra kendiliğinden dengelenir. Ancak nabız dinlenme esnasında da sürekli hızlı seyretmesi ciddi bir sorundur.

Sigara kullanımı ve halk arasında kansızlık olarak bilinen anemi de nabzı yükselten etkenlerdendir.

NTV’yi sosyal medyadan takip edin

Nabız; kanın sol karıncıktan büyük atardamarlara pompalanması esnasında, uç noktalardaki atardamarlarda oluşturduğu dalgalanmadır. Kalp atışının uçtaki atardamarlardan hissedilmesine nabız denir.

Nabız, kalbin 1 dakika içinde kaç kere kasıldığını yani kalbin hızını yansıtır. Kalp her kasılmasıyla bir miktar kanı atardamarlara (aort ve daha sonra bundan ayrılan dallara) fırlatır ve damarların esneyebilme özelliğinden dolayı atardamarlarda buna bağlı bir genişleme olur. Damar duvarı bu genişlemenin ardından elastik olduğundan dolayı eski durumuna döner, ardından bir sonraki atım ile yeni bir basınç dalgası ile tekrar genişler ve bu böyle devam eder gider. İşte bu genişleme, damarların yüzeysel seyrettiği yerlerde (el bileği, dirsek içi, kasık, şakak, ayak bileği gibi) nabız dalgası olarak hissedilir. Ayrıca hastalar ameliyat olduktan sonra nabız ölçen bir alete bağlı olurlar. Bu alet, nabzın dakikada kaç kere attığını ve nasıl attığını gösterir. Hastada bir sorun olmadığında ise bu alet çıkarılır.

Sivas Medicana Hastanesi doktorlarında Kardiyoloji Uzmanı Dr. İsmail Erdoğu, günümüzde çok sık şikayet konusu olan çarpıntı hissinin bazen sadece huzursuzluk yaratan bir his olarak kalabileceğini, bazen de ciddi ve ölümle sonuçlanabilecek vakaların habercisi olabileceğini belirtti.

Erdoğu, kalp çarpıntısının hastalar tarafından kalbin hızlı atması olarak bilindiğini belirterek “ kalbin attığının hissedilmesi ya da kalp ritminin düzensiz olması gibi farklı şekillerde tanılanır. Hastanın kalbinin attığını hissetmesi özellikle bu gece yatınca sıkılık ortaya çıkmakta olup bu durum herhangi bir problemden kaynaklanmamaktadır. Kalp ritminin düzensiz olarak hissedildiği çarpıntılarda kalbin karıncığından ya da kulakçığından çıkan erken atımları hastanın hissetmesi şeklinde olup bu durumda bu tekleme yada erken atım olarak tanımladığımız kalp atımlarının sayısı önemlidir. Bu durumda hastalara 24 ya da 48 saatlik holter EKG ile ritmi takip edebildiğimiz ve bu sürede ne kadar erken atımın geldiğini gösterir tetkik ile bu vuruların sıklığını tespit edip belli oranların üzerinde ise bu erken atımların tedavisini yapabilmekteyiz” dedi.

Kalp Çarpıntısının Belirtileri Nelerdir?

Erdoğu, kalp çarpıntısının belirtilerine değinerek şunları söyledi “ Bir diğer en sık gördüğümüz ve klinik olarak öneli çarpıntıda kalbin çok hızlı atmasıdır. Normalde nabız sayısı dakikada 60-100 arasındadır. 100'ün üzerine çıktığında taşikardi durumu tarifliyoruz. Ancak 100-120 seviyeleri çoğunlukla önemsiz değerlerlerdir ve bu değerler çoğunlukla kansızlık, guatr ve anksiyete-heyecan kaynaklıdır. Gerçek çarpıntı dediğimizde nabzın çoğunlukla dakikada 150-160'ın üzerinde olmasını görüyoruz. Gerçek çarpıntı durumu kalbin kulakçığı ve karıncığı arasında olmaması yerde elektriksel bağlantı yada kısa devre olarak tanımladığımız bağlantının olmasıdır. Bu kısa devre zaman zaman fonksiyon görüp hastada çarpıntı oluşturmakta. Önemli nokta bu devrenin ne zaman fonksiyon göreceğinin ve çarpıntı oluşturacağının herhangi bir belirtisi olmamasıdır. Ancak yoğun stres ve sigara gibi etkiler bu devrenin fonksiyonunu ortaya çıkarıp çarpıntının başlamasını tetikleyebilmektedir” diye konuştu.

Kalp Çarpıntısı Nasıl Tedavi Edilir?

Erdoğu, kalp çarpıntısının ilaç ve ablasyon gibi iki tür tedavisinin olduğunu belirterek “ İlaç tedavisi o kısa devre dediğimiz olmaması gereken devreyi baskılayarak tedaviyi sağlıyor. Ancak ilaç tedavisi böyle bir hastaya başlandığında o kısa devreyi ortadan kaldırmadığı yalnızca baskıladığı için uzun süreli ilacı düzenli kullanmak gerekli. Aynı zamanda ilaç tedavisi altında da çarpıntı ataklarının devam etmesi sıklıkla karşılaşılan önemli bir problemdir. Bir diğer tedavi seçeneği de o olmaması gereken kısa devrenin ortadan kaldırılmasıdır. Bu işlem ablasyon olarak tanımladığımız tedavi seçeneğidir. Ablasyon işleminde kasık toplar damarında girerek özel kataterler ile çarpıntının kaynaklandığı kısa devre tespit ediliyor ve o bölgeyi özel kateterler ile yakarak ortadan kaldırılıyor. Böylece kısa devre tamamen ortadan kalktığı için hastanın çarpıntısı tamamen tedavi edilmiş oluyor ve hastaya herhangi bir kalp ilacı vermeden tedavisi yapılmış oluyor.” şeklinde konuştu.