Nato Nerede Kuruldu
kaynağı değiştir]
NATO'nun birliği ilk yıllarında, Charles de Gaulle'ün Fransa Cumhurbaşkanı olduğu dönemde ortaya çıkan bir kriz ile bozuldu.[34] De Gaulle, ABD'nin örgütteki güçlü rolünü ve kendi algısıyla bu ülke ile Birleşik Krallık arasındaki özel ilişkiyi protesto etti. ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower ile Birleşik Krallık Başbakanı Harold Macmillan'a 17 Eylül 'de gönderdiği bir memorandumda, Fransa'yı ABD ve Birleşik Krallık ile eşit bir temele oturtacak üçlü bir yapı oluşturulmasını önerdi. Memorandumuna aldığı yanıtı yetersiz bulan de Gaulle, ülkesi için bağımsız bir savunma gücü kurmaya başladı. Batı Almanya'ya yapılacak bir Doğu Alman akını durumunda Fransa'ya daha büyük bir NATO-Varşova Paktı savaşının içine çekilmek yerine Doğu Bloku ile ayrı bir barış yapma seçeneği vermek istedi.[36] Şubat 'da Fransa, Akdeniz'deki filosunu NATO komutasından aldı. De Gaulle daha sonra yabancılara ait nükleer silahların Fransa topraklarında konuşlandırılmasını yasakladı. Bunun sonucunda ABD, iki yüz askerî hava aracını Fransa dışına çıkarmak ve 'den beri kullandığı Fransa'daki hava üslerini 'de Fransızlara vermek zorunda kaldı.[38]
Fransa'nın 'deki Küba füze krizi sırasında NATO'nun geri kalanı ile dayanışma göstermesine rağmen de Gaulle, Fransa'nın Atlas Okyanusu ve Manş Denizi'ndeki filolarını NATO komutasından alarak bağımsız savunma işini devam ettirdi. 'da Fransa'nın tüm silahlı kuvvetleri NATO'nun bütünleşik askerî komutasından çekildi ve Fransız olmayan tüm NATO askerlerinin Fransa'dan ayrılması istendi. ABD Dışişleri Bakanı Dean Rusk, daha sonraları yaptığı açıklamada de Gaulle'e, açıklamasının "Fransa'daki mezarlıklarda yatan ABD askerlerini" kapsayıp kapsamadığını sordu. Bu çekilme 16 Ekim 'de Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargâhı'nın Paris yakınlarındaki Rocquencourt'dan Belçika'da Mons'un kuzeyinde yer alan Casteau'ya taşınmasına yol açtı.[41] Fransa ittifakın bir üyesi olarak kalmaya devam etti ve Almanya Federal Cumhuriyeti'nde konuşlandırılmış kuvvetleri ile Soğuk Savaş boyunca olası Varşova Paktı saldırılarına karşı Avrupa savunmasına katkı sağladı. ABD ile Fransa arasında yapılan ve Lemnitzer-Ailleret Anlaşmaları olarak bilinen gizli anlaşmalar, Doğu-Batı çatışmalarının patlak vermesi hâlinde Fransız güçlerinin NATO'nun komuta yapısına nasıl geri alınacağını ayrıntılı olarak düzenlemekteydi.[42]
Fransa, örgütün bütünleşik askerî komutasına yeniden tam katılım sağlayacağını Strazburg-Kehl zirvesinde duyurdu.[43]
Yumuşama ve gerginlik[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: NATO'nun Bosna-Hersek'e müdahalesi
Yugoslavya'nın dağılmasının bir sonucu olan Bosna Savaşı 'de başladı. Kötüleşen durum 9 Ekim 'de Bosna-Hersek'in iç kesimlerinde uçuşa yasak bölge ilan eden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin sayılı kararının alınmasına yol açtı. NATO bu kararı 12 Ağustos 'te Uçuş Yasağı Harekâtı ile uygulamaya başladı. Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne karşı alınan silah ambargosu ve ekonomik yaptırım kararları, Haziran 'ten Ekim 'ya kadar Sharp Guard Harekâtı ile denizden de uygulandı. 28 Şubat 'te NATO, uçuşa yasak bölgeyi ihlal eden dört Bosnalı Sırp uçağını düşürerek savaş zamanındaki ilk eylemini gerçekleştirdi.
Nisan 'te Bosna Savaşı sırasında Birleşmiş Milletler Koruma Gücü, Gorajde güvenli bölgesinin korunması için hava saldırısı çağrısı yaptı ve NATO yönetimindeki iki ABD F jeti Gorajde yakınlarındaki Bosnalı Sırp askerî komuta karakolunu bombaladı. Bu saldırı, 14 Nisan'da Birleşmiş Milletler personelinin rehin alınmasına neden oldu.[82][83] 16 Nisan'da bir Britanya Sea Harrier'ı Gorajde üzerindeyken Sırp güçleri tarafından düşürüldü.Srebrenitsa Katliamı'ndan sonra Sırp Cumhuriyeti Ordusu'na karşı Ağustos 'te Kararlı Güç adı verilen iki haftalık bir NATO bombardıman operasyonu başlatıldı.[85]
O yıl yapılan NATO hava saldırıları, 14 Aralık 'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla Yugoslav Savaşları'nın sonlanmasına yol açtı.[85] Bu anlaşma çerçevesinde NATO, Operation Joint Endeavor kapsamında BM komutasındaki IFOR barış gücünü bölgeye gönderdi. Yaklaşık NATO askerinden oluşan barış gücüne NATO üyesi olmayan ülkelerin askerleri de katıldı. Bir süre sonra bu, asker ile başlatılan daha küçük SFOR kuvvetine dönüştürüldü. SFOR tarafından Aralık 'dan beri sürdürülen görev, Aralık 'te European Union Force Althea'ya geçti. Üyelerinin öncülüğünün ardından NATO, bu operasyonlar için NATO Madalyası adlı bir hizmet madalyası dağıtmaya başladı.[87]