Natural Mikrobiyal Gübre
MİKROBİYAL İÇERİKLİ BAZI BİTKİ BÜYÜME VE GELİŞME DÜZENLEYİCİLERİN ÖRTÜALTI ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BİTKİLERİN VEJETATİF GELİŞİMİ VE MEYVE KALİTESİ ÜZERİNE OLAN ETKİLERİ
Yazarlar
- Sevinç ŞENER Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü
- Canan Nilay DURAN Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı
DOI:
monash.pwAnahtar Kelimeler:
Albion, Mikrobiyal Gübre, Örtüaltı, Üzümsü MeyvelerÖzet
Tüm dünyada yaygın olarak yetiştirilen, taze ve işlenmiş olarak tüketilebilen ve aile işletmeciliğine de uygun olan çilek (Fragaria x ananassa Duch.) ticari açıdan önemli ve üretimi artan meyve türlerinden birisidir. Bu çalışma örtüaltı koşullarında bazı mikrobiyal içerikli bitki büyüme düzenleyicilerinin çilek bitkisinin vejetatif gelişimi ve meyve kalitesi üzerine olan etkilerini belirleyebilmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışma yılları arasında, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Arazisinde ısıtmasız cam serada, 5 l’lik saksılarda gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bitkisel materyal olarak gün nötr bir çeşit olan ‘Albion’ çeşidi, bitki büyüme ve gelişme düzenleyicisi olarak ise ticari preparat olan ‘SimBacil’, ‘SimDerma’ ve ‘OrgaStar’ isimli mikrobiyal içerikli preparatlar kullanılmıştır. Deneme boyunca uygulamaların bitkilerin vejetatif gelişimine olan etkilerini tayin edebilmek amacıyla haftalık aralıklarla bitkilerde gövde çapı, bitki boyu, yaprak sayısı ölçümleri, sezon boyunca dört kez ise meyve kalite analizleri (meyve ağırlığı, meyve çapı, SÇKM, pH, titre edilebilir asit değerleri) yapılmıştır. Çalışma sonunda yapılan ölçümlerin ortalama değerleri istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Uygulamalara ait sonuçlar kontrol parselleri ile kıyaslandığında istatistiksel anlamda önemli düzeyde farklılıklar tespit edilmiş ve mikrobiyal içerikli bitki büyüme düzenleyicisi uygulamalarının çilek yetiştiriciliğinde tavsiye edilebileceği sonucuna varılmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
Hayvan kaynaklı malzemeler, hem hayvan gübrelerini hem de hayvanların kesilmesinden kaynaklanan kalıntıları içerir[2]. Gübreler, süt üreten süt hayvanlarından, yumurta üreten kümes hayvanlarından ve et ve post üretimi için yetiştirilen hayvanlardan elde edilir. Yalnızca ABD'de yılda iki milyar tona ulaşan sığır gübresi gübre için bol bir kaynaktır [10] ve bir tavuk her altı ayda bir metreküp gübre üretme potansiyeline sahiptir[11]. Mahsullere gübre ekleyerek azot, potasyum, fosfor, kükürt, magnezyum ve kalsiyum oranı artırılır[9]. Ayrıca organik maddeyi ve su infiltrasyonunu artırarak, toprak stabilitesini arttırırken, bakteri çeşitliliği katabilir ve zamanla toprak erozyonunun etkilerini azaltılabilir[9]. Ancak organik gübre ve organik olmayan gübreler vardır.&#;Gübrenin organik sayılabilmesi için organik çiftlik hayvanlarından veya sertifikalı organik yetiştiricilerden gelmesi gerekir[12]. Organik gübre yoksa, hayvanların dolaşabilecekleri yerin olduğu, karanlıkta tutulmadıkları ve yetiştiriciler genetiği değiştirilmiş yemleri kullanmaktan kaçındıkları sürece organik olmayan gübre kullanmalarına izin verilir[12]. Ahırdan gelen taze gübre, amonyak bakımından çok yüksek olabileceğinden veya hayvanın bağırsağından bakteri içerebileceğinden sorunlara neden olabilir.&#;Amonyak, kökleri yakabileceğinden ve hayvanın bağırsağındaki mikroplar, topraktaki mikroorganizmalara zarar verip onları öldürebileceğinden veya E. coli ve salmonella gibi ürünleri kontamine edebileceğinden, bunun bitkiler üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir[13]. Tohumlar bir hayvanın bağırsağından nispeten zarar görmeden geçebileceğinden veya çiftlik hayvanlarının yataklarında genellikle gübre ile karıştırılan tohumlar olabileceğinden, yabani otların bulaşma riski de vardır. Bu nedenle, ideal olarak tohumları veya patojenleri öldürecek ve amonyak içeriğini azaltacak gübrenin kompost haline getirilmesi gerekir[10].
Tavuk gübresi, toprağı hasat için şartlandırmada sentetik gübrelere göre daha üstün olduğu öne sürülen organik bir gübredir[14]. Diğer gübrelere benzer mineraller içerirken eser miktarda bakır, çinko, magnezyum, bor ve klorür içerir[13]. Elde edilen tavuk gübresinin türüne bağlı olarak kuş kalıntıları içerebilir. Bu tür tavuk çöpü ekinlere yayılmamalıdır. Çürüyen kuşlardaki bakterilerin neden olduğu bir hastalık olan botulizm, otlayan çiftlik hayvanları için risk oluşturabilir[13].
Hem insanlardan hem de hayvanlardan gelen idrar bir gübredir. İdrardaki üre bir nitrojen bileşiğidir ve idrar ayrıca fosfor ve potasyum içerir[15][16][17][18]. İnsan idrarı tipik olarak potasyumdan yaklaşık 3 kat fazla nitrojene ve fosfordan 20 kat daha fazla nitrojene sahiptir[19][20][21]. İdrardaki potasyum miktarı değişkendir ve kişinin diyetindeki potasyum miktarına bağlıdır[20]. İdrarın şu anda herhangi bir ticari tarımsal işlemde kullanılmasına izin verilmemektedir. Bununla birlikte, özel kaplarda ay boyunca bekletilen idrarın artan üre içeriği ve dolayısıyla pH nedeniyle zararlı bakterilerin %99'unu ortadan kaldırdığını gösteren ve devam eden çalışmalar vardır[15].
Herhangi bir hayvan kesildiğinde, canlı hayvanın sadece yaklaşık %40 ila %60'ı pazar ürününe dönüştürülür, kalan %40 ila %60'ı ise yan ürün olarak sınıflandırılır. Kan, kemik, tüy, deri, toynak, boynuz gibi çoğunlukla yenmeyen hayvan bölümlerinin bu yan ürünleri, kan unu, kemik unu[3], balık unu ve tüy unu dahil tarımsal gübrelere rafine edilebilir.
Bitki[değiştir kaynağı değiştir]
Biyokatılar olarak da bilinen kanalizasyon çamuru, biyolojik olarak güvenli kabul edilene kadar arıtılmış, harmanlanmış, kompostlanmış ve bazen kurutulmuş atıktır. Gübre olarak en yaygın olarak silvikültürdür. Toprak iyileştirme gibi tarım dışı ürünlerde kullanılır. Tarımsal üretimde biyokatıların kullanımı daha az yaygındır ve USDA'nın Ulusal Organik Programı (NOP), ABD'de organik gıda üretiminde biyokatılara izin verilmediğine hükmetmiştir; biyolojik kökenli (minerallere kıyasla) olmasına rağmen, toksik metal birikimi, farmasötikler, hormonlar ve diğer faktörler nedeniyle kabul edilemez[24].
Kaynakça[değiştir kaynağı değiştir]
Başlıca organik gübreler turba, hayvan atıkları, tarımdan kaynaklanan bitki atıkları ve arıtılmış kanalizasyon çamurudur[3][4].