17
Ultrasonik Muayene
Seviye-2 Eğitimi
Eğitim Kodu
UT2
Eğitim hedefi
ISO 9712’ye göre UT eğitimi ve sınavı
Özet içerik
•
Temel fiziksel prensipler
Dalga hareketi, yansıma ve kırılma, mod dönüşümü, yakın alan
uzunluğunun hesaplanması, ses demetinin açılması ve açılma
açısının hesaplanması, yansıtıcı tipleri, mesafe ve büyüklük
kuralı, çeşitli yansıtıcıların büyüklüğü ile ilgili bağıntılar ses
zayıflaması, açılı problarda ses alanı, yakın alan, uzak alan,
demet açılımı.
• Cihaz ve aksesuarlar
Muayene sistemi (cihaz +prob), muayene sistemi özelliklerinin
kontrolü (EN 2668-3), zaman ekseninin doğrusallığı (yatay
eksen), cihaz kazancının doğrusallığı (düşey eksen), prob indeksi,
prob açısı, cihazın fiziksel durumu ve dış etkiler, duyarlılık ve
sinyal/gürültü oranı, darbe süresi, Yakın alan ayırdetme gücü,
uzak alan ayırt etme gücü.
•Muayenenin yapılışı, test teknikleri
Belirtilerin konumunun belirlenmesi ve yorumlanması,
belirtilerin değerlendirilmesi için yöntemler - yankı dinamiğinin
değerlendirilmesi, süreksizliklerden elde edilebilecek temel
yankı dinamiği formları, süreksizlik boyutlarının tahmini
(yarı-değer tekniği, maksimum genlik ve 20dB düşüş tekniği,
kayıt uzunluğu tekniği), belirtilerin değerlendirilmesi için
yöntemler - yankı yüksekliğinin değerlendirilmesi, yankı
yüksekliklerinin değerlendirilmesi için doğrudan yöntem
(referans yükseklik tekniği, mesafe-genlik eğrisi (DAC) tekniği),
transfer düzeltmesi, ses zayıflaması için düzeltme, yankı
yüksekliğinin değerlendirilmesi için dolaylı yöntem – DGS
tekniği, genel DGS diyagramı, spesifik-DGS-diyagramı, referans
yüksekliğe göre değerlendirme, referans eğrilerle değerlendirme,
DGS diyagramının sınırlamaları, DGS skalaları, DGS yönteminde
belirtileri değerlendirirken ses zayıflamasının dikkate alınması,
referans yansıtıcılar, referans yansıtıcıları için şartlar, referans
bloklar, tandem tekniği, temas koşulları, temaslama teknikleri,
Odaklayıcı prob teknikleri.
• Malzeme bilgisi
Kaynak dikişleri, döküm, dövme, hadde ürünü malzemelerdeki
süreksizlikler, ISO 6520-1’e göre metalik ergitme kaynak
dikişlerinde süreksizliklerin tanımlanması.
• Uygulamalar
Plakaların muayenesi (EN 10160), alın kaynak dikişlerinin
muayenesi (TS EN ISO 16810; TS EN ISO 16811), süreksizliklerin
tespiti ve tanımlanması (TS EN ISO 17640, TS EN ISO 23279 ,TS
EN ISO 11666) dövme malzemelerin muayenesi (EN 10228-3),
döküm malzemelerin muayenesi (EN 12680-1), ince et kalınlığına
sahip parçaların muayenesi, kavisli parçaların ultrasonik
muayenesi, muayene öncesi sağlanması gereken şartlar,
muayene aşamaları.
• Standartlar ve teknik kurallar
Tanım standartlar, cihaz ve donanım standartları, muayeneye
yöntemine ilişkin standart ve kurallar, ürün ya da ürün grubuna
yönelik standart ve teknik kurallar, teslim koşulları, teknik
şartnameler, muayene prosedürleri, muayene sonuçlarının
teknik kurallara uygun olarak değerlendirilmesi, kuralların
yorumlanması, muayene talimatlarının hazırlanması.
•Muayene sonuçlarının değerlendirilmesi
Değerlendirme seviyesi, kayıt seviyesi, kabul seviyesi, muayene
sonuçlarının teknik kurallara uygun olarak değerlendirilmesi.
• Kayıtlar
Koordinat sistemi oluşturulması, muayene sonuçlarının kayıt
edilmesi, kayıt edilmesi gereken belirtiler, muayene raporunun
hazırlanması.
Referans standartlar
ISO 9712
Eğitim süresi
10 gün (80 saat) + Sınav (1gün)
Ön koşul
UT1 sertifikasına sahip olmak. İlgili metot için endüstriyel iş
tecrübesine sahip olmak
Kimler katılmalı
Tahribatsız Muayene uzmanı olmak isteyenlerin; kimya ve fiziğe
ilgili ve bu alanlarda başarılı, analitik düşünme yeteneğine
sahip, el becerileri iyi olan kişiler olmaları gerekmektedir.
Savunma sanayii, makine imalat sanayii, kalite kontrol ve
gözetim firmaları, güç santralleri (termik, hidrolik), çelik
konstrüksiyon, kimya-petrokimya, rafineriler, çimento, gübre,
ilaç, savunma sanayi, sektörlerini de kapsayan geniş bir alanda
imalat, montaj ve konstrüksiyon aşamalarında tahribatsız
muayene personellerine ihtiyaç duyulmaktadır.
Eğitmen
Uluslararası yetkinlikte, deneyimli ve uzman eğitmenler
tarafından verilmektedir.
Penetrant ya da Sıvı Girinim olarak adlandırılan bu yöntem, yüzey hatalarının tespit edilmesi için kullanılan bir tahribatsız muayene (NDT) yöntemidir. Penetrant testi, tüm metallere, seramik, cam ve plastik malzemelere uygulanabilir.
Penetrant Muayenesinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, muayene edilecek olan yüzeydeki süreksizliklerin yüzeye açık olması gerekliliğidir. Aksi takdirde süreksizlik tespiti yapılamamaktadır. Penetrant testi ile yorulma çatlakları, su verme çatlakları, gözenekler, talaşlı imalat nedeniyle yüzeyde oluşan hatalar gibi süreksizliklerin tespiti yapılmaktadır.
Penetrant Testi genel olarak 4 aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar aşağıdaki gibi sıralandırılır.
1. Ön temizlik: Muayene edilecek olan yüzeyin penetrant işleminden önce temizlenmesi
2. Penetrant: Penetrantın uygulanması
3. Ara temizlik: Malzeme yüzeyindeki penetrantın temizlenmesi
4. Developer (Geliştirici): Süreksizlik içerisine nüfuz eden penetrantın developer yardımı ile yüzeye çıkarılması
Bu aşamalardan sonra malzemenin gözle muayenesi yapılıp, tespit edilen süreksizlikler rapor edilir.
Yöntemin Avantajları;
- Hemen hemen bütün malzemelere uygulanabilir.
- Maliyetler daha düşüktür.
- Kısa sürede sonuç alınabilmektedir.
- Yüzeye açık süreksizliklerin tespitinde yüksek hassasiyet sağlamaktadır.
Yöntemin Dezavantajları;
- Sadece yüzeye açık olan süreksizliklerin tespiti yapılabilir.
- Gözenekli yüzeye sahip malzemelerde uygulanması zordur.
- Ön temizlik büyük önem taşır.
- Test malzemesi muayene sonrası temizlenmelidir.
Eddy-current testinde iletken malzemedeki sorunları tespit etmek için elektromanyetik endüksiyon kullanır. Testte pek çok kısıtlama vardır. Bunlar: sadece iletken malzeme test edilebilir, malzemenin yüzeyi erişilebilir olmalıdır, malzemenin bitişi kötü değerlerin çıkmasına neden olabilir, malzemenin içine nüfuz derinliği malzemenin iletkenliği ile sınırlıdır ve test yönüne paralel kusurlar algılanamayabilir.
Eddy-Current testi ile malzemenin yüzeyinde veya yüzeyine yakın çok küçük çatlaklar algılanabilir. Fazla hazırlık gerekmez ve geometrik açıdan zor yüzeyler incelenebilir. Ayrıca, elektrik iletkenliği ve kaplama kalınlığı ölçümü için yararlıdır. Test cihazları taşınabilirdir, hemen geribildirim sağlar ve cihazın malzemeye temas etmesi gerekmez.
Girici boya muayenesidir. Sadece malzeme dış yüzeyinde açılan hatalar tespit edilebilir. Sadece gözenekli malzemeler bu muayeneye tabii tutulmaz. İşlem beş aşamadan oluşur. Sırasıyla: