Nötropeni Belirtileri

Lökopeni (Beyaz Kan Eksikliği) Nedir?

Lökopeni, kişilerin tam kan sayımı tetkikinde beyaz kan hücresi (WBC) sayısının normal sınırların altında tespit edilmesini ifade eder. Bağışıklık hücrelerindeki bu azlık kişinin enfeksiyon hastalıklarına karşı yatkın hale getirebileceği için önem arz eder.

Sağlıklı bireylerde normal kabul edilen beyaz kan hücresi sayısı aralığı 3,, ile 10,, arasında değişkenlik gösterebilir. Bu sayıların birimi mikrolitre kan hacminde yer alan hücre miktarıdır. ’in altında tespit edilen beyaz kan hücresi sayısı kişide lökopeni varlığına işaret ediyor olabilir.

Lökopeni ve nötropeni kavramları bazen birbiri yerine kullanılabiliyor olsa da bunun aslında yanlış bir kullanım şekli olduğuna dikkat edilmelidir. Lökopeni kavramı tüm beyaz kan hücrelerini içerisine alan ve bunların herhangi birindeki azalmayı ifade eden bir terim iken nötropeni kavramı ise beyaz kan hücreleri arasında en fazla bulunan nötrofil sayısındaki azalmayı ifade eder.

Nötrofiller, beyaz kan hücrelerinin yaklaşık olarak %’ini oluşturur. Temel görevleri ise bakteri ve mantar kaynaklı enfeksiyon etkenleri ile mücadele edilmesidir. Nötrofillerin ardından kanda en sık bulunan beyaz kan hücresi virüslere karşı vücudun savunulmasını sağlayan lenfositlerdir. Beyaz kan hücreleri arasında en az sayıda bulunan hücre grubunu ise bazofiller oluşturur ve bu hücreler alerjen maddelere karşı iltihabi yanıt oluşumunda görev alır. Eozinofiller alerjik reaksiyonlar ve astım gibi hastalıkların gelişiminde rol oynadığı düşünülen beyaz kan hücresi grubudur. Boyut açısından incelendiğinde savunma hücrelerinin en büyükleri olan monositler ise bakteri, virüs ve mantarlara karşı mücadelesini sürdürür.

Lökopeni (Beyaz Kan Eksikliği) Belirtileri Nelerdir?

Beyaz kan hücreleri kemik iliğinde üretilen ve vücudun savunma fonksiyonlarının devam etmesi için kritik öneme sahip hücrelerdir. Bu hücrelerin sayısının azalması bireylerin hastalıklarla ve hastalık oluşturma potansiyeline sahip mikroorganizmalar ile mücadele yeteneğini olumsuz yönde etkileyerek çeşitli enfeksiyon belirtilerinin oluşmasına neden olabilir:

• Ateş
• Terleme
• Üşüme, titreme

Bu ortak belirtiler dışında lökopeni ile oluşabilecek şikayetler bu durumun ortaya çıkmasındaki asıl neden ve hangi hücre grubunun etkilenmiş olduğuna göre farklılık gösterebilir.

Lökopeni (Beyaz Kan Eksikliği) Neden Olur?

Çeşitli sağlık sorunları kemik iliğinde beyaz kan hücresi üretimini etkileyerek veya bu hücrelerin ortadan kaldırılmasını hızlandırarak lökopeni durumunun oluşmasına neden olabilir:

• Viral ve Bakteriyel Enfeksiyon Hastalıkları

Nezle veya grip gibi akut (ani başlangıçlı) viral hastalıklarda geçici bir lökopeni hali ortaya çıkabilir. Bu virüslerin bulaşı sonrası ilk dönemde kemik iliğinde beyaz kan hücrelerinin üretilme süreci olumsuz yönde etkilenir. Bu rahatsızlıklar dışında bazı ağır hastalıkların seyri sırasında vücudun beyaz kan hücrelerini kullanma hızında bir artış söz konusu olabilir. HIV gibi viral enfeksiyonlar sadece belirli tipte beyaz kan hücrelerini hedef alarak lökopeni halinin gelişimine neden olabilir.

Bakteri kaynaklı çeşitli enfeksiyon hastalıklarında da lökopeni durumu meydana gelebilir. Tüberküloz hastalığı bu rahatsızlıklar içerisinde yer alır. Özellikle kadın bireylerde bu ağır enfeksiyona yakalanma sonrasında lökopeni gelişimi için artmış bir risk söz konusudur.

Aplastik anemi, aşırı aktif dalak ve myelodisplastik sendrom gibi durumlar lökopeni gelişimi ile sonuçlanabilir. Kemik iliği kemiklerin merkezinde yer alan süngerimsi bir dokudur ve kan hücrelerinin üretimini gerçekleştirir. Bahsedilen rahatsızlıklara ek olarak bazı kanser türleri, kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ve radyasyon uygulamaları veya benzen ve pestisit (tarım ilacı) gibi kimyasallar ile maruziyet sonrasında da kemik iliği olumsuz yönde etkilenerek lökopeni gelişebileceği unutulmamalıdır.

Lösemi başta olmak üzere çeşitli kanser türleri kemik iliğinin hasarlanmasına neden olarak lökopeni gelişimine neden olabilir.

• Otoimmün Rahatsızlıklar

Otoimmün rahatsızlıklar bağışıklık sisteminin kendi doku ve organlarına karşı giriştiği mücadeleyi ifade eder. Romatoid artrit ve lupus gibi rahatsızlıkların seyri sırasında beyaz kan hücrelerinin hedef alınması halinde kişilerde lökopeni gelişimi gözlenebilir.

Kostmann sendromu gibi konjenital (doğuştan gelen) rahatsızlıklar lökopeni halinin oluşmasına neden olabilir.

• Beslenme Eksiklikleri (Malnütrisyon)

Vitamin ve mineraller genel olarak mikro besin maddesi olarak tanımlanırlar. Bu mikro besin grupları içerisinde yer alan B12 vitamini, folat, bakır ve çinko gibi maddelerin eksikliğinde lökopeni durumu meydana gelebileceği için dikkatli olunmalıdır.

Sarkoidoz, granülom adı verilen iltihabi oluşumlarla karakterize multisistemik bir rahatsızlıktır. Bağışıklık sisteminin aşırı aktif hale geçmesi ile vücudun çeşitli bölgelerinde ağır iltihabı durumlarla seyreden bu hastalık, kemik iliğini de etkisi altına alarak lökopeni gelişimine neden olabilir.

Bu sağlık problemlerine ek olarak bazı rahatsızlıkların tedavisi amacıyla kullanılan çeşitli ilaçların kullanımı sonrasında da kişilerde lökopeni geliştiği tespit edilebilir. Multiple skleroz (MS) tedavisinde kullanılan interferon türevi ilaçlar, bazı nöbet önleyici ilaçlar, bupropion etken maddeli sigara bırakma ve depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar, bazı antipsikotikler, steroid ilaçlar ve penisilin gibi bazı antibiyotikler, kullanımları sonrasında kemik iliğinin baskılanmasına ve dolayısıyla lökopeni gelişimine neden olabilecek ilaçlar arasında yer alır. Bu nedenle hekimlerin bilgisi ve reçetelendirmesi dahilinde olmayan ilaç kullanımlarından kaçınılması oldukça önemli bir konudur.

Lökopeni (Beyaz Kan Eksikliği) Teşhisi Nasıl Konulur?

Lökopeni teşhisi oldukça basit bir tetkik olan tam kan sayımında bu hücrelerin düzeyinin incelenmesi ile gerçekleştirilebilen bir tanıdır.

Lökopeni (Beyaz Kan Eksikliği) Tedavisi Nasıldır?

Lökopeni tedavisi hangi savunma hücresi tipinin etkilendiğine ve bu durumun oluşumundaki asıl nedenin ne olduğuna göre değişkenlik gösterebilir. Lökopeniye tedavi yaklaşımı kapsamında uygulanabilecek çeşitli yöntemler mevcuttur:

Lökopenisi olan bireylerde çeşitli ilaçların kullanımı ile vücutta bağışıklık sistemi hücrelerinin üretimi desteklenebilir. Lökopeni halinin gelişiminde enfeksiyon hastalıklarının etkili olduğunun tespit edilmesi halinde ise enfeksiyon etkenine yönelik olarak antiviral, antifungal ya da antibiyotik ilaçların reçetelendirilmesi gerekli olabilir.

Bazı kişilerde lökopeni gelişmesinin altında yatan sebep çeşitli sağlık sorunları nedeniyle kullanılan ilaçlar olabilir. Bu ilaçlar hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde bu yan etkiyi gösterme ihtimali daha düşük olan alternatifleri ile değiştirilebilir.

• Büyüme Faktörü Kullanımı

Kemik iliğinde bulunan kök hücrelerin uyarılması ve bu hücrelerden bağışıklık sistemi hücrelerinin üretimini desteklemek amacıyla kullanılan çeşitli büyüme faktörleri özellikle bazı genetik rahatsızlıklarda ve kemoterapi nedeniyle oluşan lökopeni olgularında olumlu sonuçlanabilen bir uygulamadır.

• Beslenme Tarzı Değişiklikleri

Genel olarak ağır lökopenisi olan kişilerde tüketilen gıdalardaki bakteri düzeyinin düşük tutulması istenilir. Aynı zamanda sağlıklı ve dengeli beslenme kapsamında lökopenisi olan kişilerin vücudun vitamin ve mineral ihtiyacına daha fazla dikkat etmesi önerilir.

Beslenme tarzı değişikliğine ek olarak istirahat etmek, küçük de olsa her türlü kesiklere karşı önlem almak ve hastalık oluşturma potansiyeline sahip canlılarn bulunduğu ortamlarla temas sonrasında vücut hijyeninin tekrar sağlanması gibi yöntemler lökopenisi olan kişilerin ağır enfeksiyon durumlarından kaçınabilmesi adına gerçekleştirebileceği uygulamalar arasında yer alır.

Tüm bu özellikleri göz önüne alındığında lökopenisi olan bireylerin düzenli olarak kontrollerini yaptırmaları ve rutin olarak beyaz kan hücresi düzeylerinin incelenmesi önerilir.

Nötropeni nedir?

Nötropeni, vücudunuzu enfeksiyonlardan koruyan beyaz kan hücreleri olan düşük seviyelerde nötrofil ile karakterize bir kan rahatsızlığıdır. Yeterli nötrofil olmadan vücudunuz bakterilerle savaşamaz. Nötropeni olması, birçok enfeksiyon türüne yakalanma riskinizi artırır.

Nötropeni türleri

Dört tip nötropeni vardır:

Konjenital

Doğumda konjenital nötropeni mevcuttur. Şiddetli doğumsal nötropeni de Kostmann sendromu olarak adlandırılır. Çok düşük nötrofil seviyelerine neden olur. Bazı durumlarda, nötrofiller yoktur. Bu, bebekleri ve küçük çocukları ciddi enfeksiyon riski altında bırakmaktadır.

Halkalı

Doğumda siklik nötropeni mevcuttur. Siklik nötropeni, nötrofil sayımının 21 günlük bir döngüde değişmesine neden olur. Nötrofil sayıları normalden aşağıya düşer. Bir nötropeni dönemi birkaç gün sürebilir. Döngünün geri kalanında normal seviyeler izlenir. Sonra döngü sıfırlanır ve yeniden başlar.

Otoimmün

Otoimmün nötropenide, vücudunuz nötrofillerinizle savaşan antikorlar yapar. Bu antikorlar nötrofilleri öldürür ve bu nötropeniye neden olur. Otoimmün nötropeni daha sonra yaşamda gelişir.

İdiyopatik

İdiyopatik nötropeni, yaşamda herhangi bir zamanda gelişir ve herkesi etkileyebilir. Nedeni bilinmiyor.

Nötropeninin belirtileri nelerdir?

Nötropeni semptomları hafif ila şiddetli olabilir. Nötrofillerin seviyesi düştükçe semptomlar daha yoğunlaşır.

Tipik semptomları şunlardır:

• ateş
• zatürree
• sinüs enfeksiyonları
• orta kulak iltihabı veya kulak enfeksiyonu
• diş eti iltihabı veya diş eti iltihabı
• omfalit veya göbek enfeksiyonu
• cilt apseleri

Şiddetli doğumsal nötropeninin ciddi semptomları olabilir. Belirtiler genellikle bakteriyel enfeksiyonları içerir. Bu enfeksiyonlar ciltte, sindirim ve solunum sistemlerinde çoğalabilir.

Siklik nötropeni semptomları üç haftalık döngülerde tekrar eder. Nötrofil seviyeleri düştüğünde enfeksiyonlar büyüyebilir.

Otoimmün ve idiyopatik nötropeni semptomları enfeksiyonları içerir. Genellikle konjenital formdakiler kadar şiddetli değildirler.

Nötropeniye ne neden olur?

Nötropeni şu şekilde tetiklenebilir:

• kemoterapi
• radyasyon tedavisi
• bazı ilaçların kullanımı

Diğer nedenler şunlardır:

• vücudun birçok organını etkileyen ve genellikle kemik iliği ve pankreas yetersizliği ile karakterize kalıtımsal bir durum olan Shwachman-Diamond sendromu
• kan şekeri seviyelerini etkileyen nadir görülen kalıtsal bir hastalık olan glikojen depo hastalığı tip 1b
• lösemi
• viral hastalıklar
• ağır aplastik anemi
• Fanconi anemi
• kemik iliğini etkileyen durumlar

ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi&#;ne göre , şiddetli doğuştan nötropenisi olan kişilerin çoğunda ailenin rahatsızlık öyküsü yoktur.

Kimler risk altında?

Nötropeni riski, örneğin:

• kanser
• lösemi
• zayıf bir bağışıklık sistemi

Kemoterapi ve radyasyon terapisi de riski arttırır.

İdiyopatik nötropeni, her yaştan hastayı etkiler, fakat 70 yaş ve üstü hastalar daha yüksek risk altındadır. Erkekler ve kadınlar eşit risk altındadır.

Nötropeni teşhisi

Doktorunuz nötropeniyi teşhis etmek için bu testleri kullanabilir:

• Tam bir kan sayımı (CBC) nötrofil sayısını ölçer.
• Aralıklı CBC testleri doktorunuzun altı hafta boyunca haftada üç kez nötrofil sayısındaki değişiklikleri kontrol etmesine yardımcı olabilir.
• Bir antikor kan testi, otoimmün nötropeniyi kontrol eder.
• Doktorunuz kemik iliği hücrelerini test etmek için kemik iliği aspiratını kullanabilir.
• Bir kemik iliği treph biyopsisi kemik iliğinin kemikli kısmının bir kısmını test eder.
• Sitogenetik ve moleküler testler, hücrelerin yapılarını inceler.

Nötropeniyi tedavi etmek

Çoğu nötropeni vakası granülosit-koloni uyarıcı faktörlerle (G-CSF) tedavi edilebilir. Bu, hormonun, kemik iliğinde nötrofillerin büyümesine neden olan sentetik bir kopyasıdır. G-CSF nötrofil sayısını artırabilir.

G-CSF genellikle günlük deri altı enjeksiyon olarak verilir. Tedavi bazen kemik iliği nakli içerir. Bu genellikle lösemi olduğunda veya G-CSF başarısız olduğunda gerçekleşir.

Aşağıdaki tedaviler, bozukluktan kaynaklanan enfeksiyonları da tedavi edebilir:

• antibiyotikler
• antienflamatuar ilaçlar
• kortikosteroidler
• sitokinler
• glukokortikoidler
• immunoglobulinler
• immünsüpresif ilaçlar
• beyaz kan hücresi transfüzyonları
• vitaminler

Genel Bakış

Nötropeni aylarca veya yıllarca sürebilir. Üç aydan az sürdüğünde akut denir. Uzun süre devam ettiğinde, kronik denir.

Düşük nötrofil seviyeleri tehlikeli enfeksiyonlara neden olabilir. Bu enfeksiyonlar tedavi edilmediğinde hayatı tehdit edici olabilir.

Şiddetli konjenital nötropeni olması, diğer durumlar için riskinizi arttırır. ABD Ulusal Tıp Kütüphanesine göre, konjenital nötropenisi olan kişilerin yaklaşık yüzde 40&#;ı kemik yoğunluğunu azalttı. Bu onları osteoporoz için daha yüksek bir risk altında bırakıyor. Yaklaşık yüzde 20&#;si ergenlikte lösemi veya kan ve kemik iliği hastalığı vardır.

Nötropeni tedavisi normal bir yaşam sürdürmenize yardımcı olur. Yönetim şunları gerektirir:

• yıllık kemik iliği izlemesi
• aylık CBC testleri
• duygusal destek
• psikolojik terapi

Nötropeniyi önleyebilir misin?

Nötropeni için spesifik bir önleme bilinmemektedir. Bununla birlikte, Ulusal Nötropeni Ağı , komplikasyonları azaltmak için aşağıdakileri önermektedir:

• İyi ağız hijyeni sağlayın. Düzenli diş muayeneleri yapın ve antibakteriyel bir gargara kullanın.
• Aşıları güncel tutun.
• 38,5 °C üzerindeki ateş için tıbbi yardım alın.
• Ellerini iyice yıka.
• Kesik ve sıyrıklar için özen gösterin.
• Belirtildiği gibi antibiyotik ve antifungal kullanın.
• Doktorunuza ve hastanenize nasıl ulaşacağınızı bilin.
• Yabancı seyahatten önce doktorunuzla konuşun.

Bu koruyucu yaşam tarzı önlemleri, nötropeninin potansiyel komplikasyonlarını azaltmanıza yardımcı olabilir. Ortaya çıkan herhangi bir semptom hakkında doktorunuzla konuşun ve her zaman doktorunuza ve hastanenize nasıl ulaşacağınızı bilin.

Kaynaklar:

Şiddetli kronik nötropeni. (Nd)

Şiddetli doğumsal nötropeni. (, nisan). Alınan

Nötropeni nedir? (Nd)

Şiddetli kronik nötropeniyi anlamak: Hastalar ve aileleri için bir el kitabı. (Nd)