Çocuklarda görülen yüksek, ateş anne babaları en çok korkutan sağlık sorunlarından biridir. Ateşin görülmesiyle birlikte paniğe kapılan ebeveynler, çocuğa ateş düşürücü ilaçlar içirmek veya kalın kıyafetler giydirmek gibi bilinçsiz yaklaşımlarda bulunmaktadır. Ancak bu durum, ateş tablosunun daha ağır seyretmesine neden olabilir.
Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uzmanları, çocuklarda yüksek ateş durumunda yapılması gerekenler hakkında bilgi vererek ailelere önerilerde bulundu.
Ateş; normalin üstündeki vücut ısısı olarak tanımlanabilir. Makattan yapılan ölçümlerde 38 derece üzeri, ağızdan 37,5, koltuk altından 37,2, kulaktan 38 derecenin üstündeki değerler ateş olarak kabul edilmelidir. Ateş çocuk hastalıklarında özellikle enfeksiyonlarda görülen bir bulgudur. Tek başına bir hastalık değildir. Ateş aynı zamanda vücudun enfeksiyon etkeniyle savaşmasını, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasını sağlar.
Ateşli bir çocukta, ateşin yüksekliğinden çok çocuğun yaşı ve genel durumu önemlidir. 0-3 ay arası bebeklerde, normalin üstünde ölçülen bir vücut ısısı hangi değerde olursa olsun hemen doktora ulaşmayı gerektirir. Daha büyük çocuklarda ise, çocuğun genel durumuna dikkat etmek gerekir. Eğer çocuk uyanık ve aktifse, oynuyorsa, yiyip içebiliyorsa, uykusu düzeni ve solunumu normalse, ateş düşürücü önlemler alındıktan sonra ateşin seyrine göre doktora danışılır. Çünkü ateşin yüksekliği ile hastalığın ağırlığı paralel değildir. Çocuklarda ateşin en sık nedeni olan basit viral enfeksiyonlar, 39-40 derece ateşe neden olabilirken bazı ciddi hastalıklar çok yüksek ateşe yol açmayabilir. Ancak çocukta; uyku hali, huzursuzluk, solunum zorluğu ve şiddetli ağrısı varsa, yeme içmeyi reddediyorsa, ateşi düşse de genel durumu düzelmiyorsa veya ateş 24-48 saatten uzun sürerse, yine doktora ulaşmak gerekir.
Soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyonlar ateşin sık görülen nedenleridir. Soğuk algınlığında ilk 24 saat tek bulgu ateş olabilir, diğer belirtiler arkadan gelir. Anjin, orta kulak iltihabı, ishal, idrar yolu enfeksiyonu da ateşe yol açar. Nadiren zatürre, menenjit, tüberküloz gibi ciddi enfeksiyonlar da ateşin nedeni olarak saptanabilir. Bazı aşılardan sonra ateş görülebilir, aşıyı yaparken doktor gerekli uyarıda bulunacaktır. Küçük bebekler, özellikle yenidoğanlar sıcak ortamlarda fazla giyimli olurlarsa, vücut ısılarını dengeleyemediklerinden ateşleri yükselebilir. Bu nedenle öncelikle oda sıcaklığı değerlendirilmeli, bebeğin üzerindeki kıyafetler azaltılmalı ve ateşi tekrar ölçülmelidir. Özellikle yenidoğan bebeklerde beslenme yetersizliği ve fazla tartı kaybı, vücut ısısının yükselmesine sebep olabilir.
Dr. Üzüm, yüksek ateşin havale riskini ortaya çıkardığını ateş ölçmenin koltuk ile dil altı, kulak ve popodan olmak üzere değişik yöntemleri olduğunu belirtti. Uzman Dr. İsa Üzüm, "Popodan ve kulaktan ölçülen ateş 38, koltuk altından ölçülen ateş de 37.5 derecenin üzerinde ise, bu çocuklara ’ateşli çocuk’ diyoruz. Bunlardan birini ölçmek yeterlidir ve elle ateş ölçmek doğru değildir" dedi.
7 YAŞINA KADAR HAVALE RİSKİ VAR
Ateşin, 7 yaşına kadar havale riski oluşturduğunu anlatan Uzman Dr. İsa Üzüm, bunun boğaz, kulak, idrar yolu ve üst solunum yolu gibi enfeksiyonlar, nadiren de menenjit, sepsis, malignensi ve romatizmal hastalıklardan kaynaklandığını anlatırken ailenin çocuğu sağlık kuruluşuna götürmeden önce şunları yapmasını önerdi:
38 DERECEYE YÜKSELİRSE DÜŞÜRMEK ŞART
"Aile, önce ateşi ölçmeli. Ateş yüksek ise, ateş düşürücü şurup verilmeli. 37.5 derecede bir ateş varsa soğuk uygulama yapmaya gerek yok. Ancak ateş 38 derece ise ve çocukta genel durum bozukluğu var ise önce çocuğun üzeri inceltilmeli, sonra da soğuk uygulama yapılmalıdır. Soğuk uygulama, su ile ıslatılmış bezleri, koltuk altı, alın, kasık, göğsüne koyma şeklinde olmalıdır. Ateş düşmekle beraber yarım saat içinde çocuk kendine gelmeye başlamışsa endişelenecek bir durum yoktur. Fakat ateşte düşme görülmüyorsa ateş düşürücü ilacı evde vermekle beraber en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır."
Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. İsa Üzüm, çocukları bulunan ailelerin evlerinde mutlaka ateş düşürücü ve ateş ölçer bulundurulması gerektiğini vurgularken, yüksek ateş durumunda ailelerin çocuğa antibiyotik içerikli ilaçlar içirmesi ve sağlık kuruluşuna gelmeden önce ateş düşürücü vermemek veya yanlış dozda vererek hata yaptığını ekledi.