Çocuklar Da Tansiyon
Çocuklarda tansiyon kaç olmalı ve yüksekliği nasıl tedavi edilir?
Çocuk Sağlığı
Haber Giriş: 16.07.2022 - 20:53
Çocuklarda yüksek tansiyon artıyor
Yüksek tansiyonun damarlarda akan kan basıncının yüksek olması anlamına geldiğini söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şirin Seçkin çocuklarda görülen yüksek tansiyonun nedenlerini, belirtilerini ve tedavisini haberturk.com'a anlattı.
ÇOCUKLARDA YÜKSEK TANSİYON ARTIYOR
Çocuklarda yüksek tansiyonun oldukça yaygın olduğunu ve her yıl giderek daha da arttığını belirten Dr. Şirin Seçkin "Dünya genelinde 0-20 yaş arasındaki her yüz çocuktan üçünde yüksek tansiyon görülüyor" dedi. Yüksek tansiyonun aileden kaynaklı yani genetik bir rahatsızlık olabildiği gibi, kötü beslenme, stres ya da altta yatan bir hastalığa bağlı olarak da gelişebildiğini ifade eden Dr. Seçkin "Ancak çocuklarda yüksek tansiyonun bir numaralı nedeni bel çevresinin genişlemesi, yani kilo. Kilolu her on çocuktan birinde yüksek tansiyon görülüyor, obez çocuklarda ise bu oran yüzde 30’lara kadar çıkıyor" şeklinde konuştu.
BU BELİRTİLERE DİKKAT
Yüksek tansiyonun bebeklik döneminden itibaren görülebildiğine dikkat çeken Dr. Şirin Seçkin "Küçük bebeklerde bulgu vermiyor ama çok yükselirse bebek havale geçirebiliyor, nefes darlığı, aşırı ağlama, iştahsızlık ve huzursuzlukla kendini belli edebiliyor" dedi. Çocuklarda yüksek tansiyon belirtilerinin dokuz yaşından itibaren ortaya çıkmaya başladığını belirten Dr. Seçkin "Eğer çocuk baş ağrısı, kulak çınlaması, baş dönmesi, burun kanaması, yüzde uyuşma gibi belirtilerden şikayet ediyorsa muhakkak tansiyonuna bakılmalı" şeklinde konuştu.
İLK TAVSİYE KİLO VERİLMESİ
Her çocuğun normal tansiyonunun kendi yaş ve kilo eğrisine göre belirlendiğini söyleyen Dr. Şirin Seçkin "Muayenelerde üst üste çocuğun tansiyonu yüksek çıkıyorsa ailelere evde de haftanın yedi günü günde iki ya da üç kere ölçmelerini tavsiye ediyoruz. Yine yüksek çıkıyorsa hipertansiyon tanısı konulabilir" dedi. Bu durumda ilk yapılması gerekenin çocuğun kilo vermesi olduğunu belirten Dr. Seçkin "İlk altı ay çok sıkı bir diyetle kilo verecek, günde en az bir saat hareket etmesi sağlanacak, tuzlu ve hazır gıdalarla beslenmeyi, kızartma gibi yağlı yiyecekleri kesecek" şeklinde konuştu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şirin Seçkin çocuklarda hipertansiyonun diğer önemli nedenlerinin stres ve düzensiz uyku olduğuna dikkat çekerek "Özellikle sınav sürecindeki çocuklar risk altında. Düzenli ve kaliteli uyku ile çeşitli hobiler, arkadaşlarla geçirilen vakitler gibi stresi azaltan aktiviteler de tansiyonun kontrol edilmesine ciddi anlamda katkıda bulunuyor" dedi.
Çocuklarda tansiyon
Çocuklarda bu belirtilere dikkat!
Tansiyon yüksekliği genellikle çocukta bir yakınmaya yol açmamışken belirlenebilir. Bazen de ani kan basıncının yükselmesine bağlı baş ağrısı, bulantı, kusma, kulak çınlaması, çarpıntı, aşırı terleme ve yorgunluk hissi gibi belirtiler ile de görülebilir. Eğer yüksek tansiyon, doğumsal kalp anomalisine bağlı ise çocuk doktoru muayenesinde kalpte üfürüm duyulabilir.
Çocuklar için özel tansiyon ölçüm cihazı kullanılmalıdır
Çocuklarda kan basıncının ölçülmesi rutin kalp değerlendirmelerinin bir parçasıdır. Hangi yaşta olursa olsun, erişkinlerdeki gibi 120/80 mm Hg ölçüm değerlerinin üstüne çıkması durumunda çocuklarda da tansiyon yüksekliğinden bahsedilebilir. Ancak, ölçüm için kullanılan cihazlardaki kollukların, çocuğun yaşına ve ağırlığına uygun olması önemlidir. Çünkü büyük kolluklar, tansiyonu olduğundan daha düşük; küçük kolluklar ise daha yüksek gösterebilmektedir. Ölçüm değerleri elde edildikten sonra da yaş ve cinsiyete göre belirlenmiş normatif çeteleler ile karşılaştırma yapılarak normal ya da yüksek olduğu, eğer yüksekse bunun derecesi değerlendirilir.
Çocuk huzurlu ve sakinken yapılır
Çocuklarda hastane ve doktor korkusu yüzünden nabız yükselmesi geçici tansiyon yüksekliğine neden olabilir. Böyle durumlarda, çocuk sakinleştikten ve güven duygusuna yeniden kavuştuktan sonra ölçümün yenilenmesi, sorunu çözümleyecektir. Çocuklara sağlıklı tansiyon ölçümü yapılabilmesinin diğer bir yolu da, koluna özel bir tansiyon ölçme cihazı takılı olarak eve gönderilip, evde 24 saatlik kayıt yapılması; sakinken ya da uyurken de tansiyon ölçümlerinin kaydedilmesidir. Bu yönteme, "Tansiyon Holter" adı verilir. Astım ve grip ilaçlarının bazılarının ve kortizonun kullanılması sırasında geçici tansiyon yükselmesi ve kalp hızlanması şeklinde yan etkiler görülebilir. Ancak, çocuğun o dönemdeki hastalığı nedeniyle kullanılması gereken bu ilaçların kullanım süresi bitince kan basıncı kendiliğinden normale döner.
Organik nedenler
Yüksek tansiyona yol açan organik nedenler arasında doğumsal kalp hastalıkları (kalpten çıkan ana atardamarın üzerinde darlık olması gibi), böbrek hastalıkları, hormonal hastalıklar ve ergenlerde sigara içilmesi sayılabilir. Kalp hastalığı için bir çocuk kardiyoloğunun muayenesi, EKG ve kalbin içyapısını değerlendirebileceği ekokardiyografi yapılması yeterlidir. Aynı şekilde ayrıntılı batın ultrasonografisi, çeşitli kan ve idrar tahlilleri yolu ile böbreklerin ve hormonal fonksiyonların değerlendirmesi yapılır.
Obezite yüksek tansiyonu tetikler
Çocuklarda tansiyon yüksekliği durumlarının çoğunda bir neden belirlenememektedir. Fakat çocukluk döneminde giderek artan fazla kiloların, yüksek tansiyona yol açtığı bilinir. Günümüzde, dengesiz beslenen çocuklarda hem yüksek tansiyon sorunu hem de edinsel kalp hastalığı (şeker metabolizması bozuklukları, kan lipidleri yükselmesi ile beraber) sinsi bir şekilde artar ve 5-6 yaşlarındaki çocuklarda bile bu tür sorunlara rastlanabilir. Özellikle aile hikayesinde kan değerlerinin yüksekliği, geçirilmiş koroner arter hastalığı, obezite, sigara içimi, şeker hastalığı gibi risk faktörleri de varsa, çocuğun sağlığı daha da kötü etkilenebilir. Bunların arasında ise ilk kendini belli eden, tansiyon yükselmesi olabilir.
Hazırlayan: Şenay ÇELİK
Çocuklarda Tansiyon Nedir? / Çocuklarda Tansiyon Kaç Olmalı? / Çocuklarda Hipertansiyon ve Hipotansiyon
Tansiyon: Kalbin kanı damarlara pompalarken uyguladığı basınca denir.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Çoğunlukla yaşlılarda görülen yüksek tansiyon, günümüzde çocuklarda ve gençlerde de görülebilmektedir.
Genellikle belirti vermeyen yüksek tansiyon da; baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, çarpıntı, aşırı terleme, yorgunluk hissi, burun kanaması ve görmede bulanıklık durumlarında kendini gösterir.
Düşük Tansiyon (Hipotansiyon): Kan basıncın düşük olduğu durumlarda oluşur. Yani beyin, kalp ve diğer organlara yeterince kan gitmediği zaman düşük tansiyon meydana gelir.
Çocuklarda normal tansiyon: 90 / 60 ila 130 / 80 arasında olmalıdır.
Tansiyon düşüklüğü yaşayan hastalarda: baygınlık, yaralanma gibi durumlar önemli organlara zarar verebilir.
Çocuklarda Düşük Tansiyon Belirtileri Nelerdir?
- Baş dönmesi,
- Letarji dediğimiz sürekli ve derin uyku durumu
- Bulanık görüş,
- Kafa karışıklığı,
- Yorgunluk ve halsizlik,
- Derin uyuklama,
- Mide bulantısı,
- Soğuk ve nemli cilt,
- Depresyon,
- Susuzluk hissi,
Çocuklarda Düşük Tansiyon (Hipotansiyon) Sebepleri Nelerdir?
- Vücudun susuz kalması,
- Adrenal yetmezliği,
- Kullanılan bazı ilaçlar,
- Kansızlık,
- Vücut pozisyonunda ki ani değişiklikten kaynaklanan kısa süreli baş dönmesi,
- Şok
Çocuklarda Düşük Tansiyon (Hipotansiyon) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gerek düşük, gerek yüksek tansiyon ölçümü yapılacağı zaman çocukların sakin ve huzurlu olduğu an kollanmalıdır. Çünkü çocuklarda hastane ve doktor korkusu nabzın yükselmesine sebebiyet verebilir. Bu ölçüm sağlıklı değerleri vermeyebilir.
Bu sebeple çocuklarda öncelikle tansiyon ölçümünü;
- Çocuklar için özel üretilmiş tansiyon ölçüm cihazları kullanılmalıdır.
- Çocukların sakin ve huzurlu olduğunu görmek gerekir,
- Şayet sakin ve huzurlu değilse özel tansiyon ölçme cihazı çocuğun koluna takılıp 24 saat boyunca nabız atışı kaydı yapılmalıdır. Bu yönteme “Tansiyon Holter” adı verilmektedir.
- Çocuklarda tansiyon düşüklüğünün nedeni tespit edildikten sonra gerekli tedavi bulguya göre uzman doktorlar tarafından uygulanır.
- Tansiyon düşüklüğüne neden olan faktör tedavi edildiğinde hastanın tansiyonu normale döner.
Çocuklarda Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Belirtileri Nelerdir?
- Astım ve grip tedavisi gören çocuklarda tansiyon yükselmesine sebep olabilir,
- Sinirlilik, huzursuzluk
- Baş ağrısı,
- El ve ayaklarda şişkinlik, kabarıklar,
- Nefes darlığı,
- Bulanık görüş
- Burun kanaması,
- Kulaklarda çınlama,
- Halsizlik,
- Sık idrara çıkma
Çocuklarda Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Sebepleri Nelerdir?
- Aşırı tuz tüketimi
- Stres
- Obezite
- Kalp damar hastalıkları
- Böbrek hastalıkları
- Genetik faktörler
- Tiroid hastalıkları
- Böbrek üstü bezinin hastalıkları
- Şeker hastalığı
Çocuklarda Düşük Tansiyon Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hipertansiyon durumlarında yaşanan kontrolsüz yüksek kan basıncının ilk böbrek sonra kalp ve pek çok organ zarar görebilir.
Böbrek hastalıkları, kalp yetmezliğini o da kalp krizini tetikleyebilir. Ani ataklar sık sık yaşanmaya başladığı zaman beyin kanaması ve inme gelişebilir.
Bu durumlardan herhangi bir durumdan şüphelendiğiniz zaman kaybetmeden en yakın hastaneye gitmeli uzman doktora belirtileri söyleyerek doktorun teşhis koymasına yardımcı olmalısınız.
Çocuklar Tansiyon İçin Hangi Bölüme Götürülmelidir?
Devlet ve özel hastanelerde: “Çocuk Kardiyolojisi Bölümü” çocuklarda meydana gelen tansiyon çeşitleri hakkında bilgi ve tedavinin verildiği bölümlerdir.
Çocuklarda Yalancı (Gizli) Tansiyon Olur Mu?
Tek ölçümle çocuğun tansiyon hastası olduğuna karar vermek yalancı tansiyon olarak değerlendirilir. Tansiyon ölçümünün net olabilmesi için en az üç ölçüm yapılması gerekmektedir. Normal şartlarda bir yetişkinin tansiyonu gün içinde dalgalanmalar gösterebilir. Buna Hızı, koşması, yaptığı egzersizler, yemek yeme sonrası çocuklarda da yetişkinlerde de yüksek çıkabilir.