Çocuklar Için Ateş Düşürücü Şurup

Ateş, vücut sıcaklığının normalin üzerine çıkması durumudur. Vücutta bir şeylerin ters gittiğini göstermesi ve bizi önlem almaya sevk etmesi açısından yararlı bir belirtidir. Bağışıklık sistemi hücrelerinden hastalıkla mücadele sırasında salınan sitokin dediğimiz maddeler beynimizdeki vücut sıcaklığını düzenleyen merkezi etkiler ve ateşe neden olur. Çocuklarda ateşli hastalıklar sık görülür.

Ateş Sınırı Kaç Derecedir?

Vücut sıcaklığımız gün içinde değişkenlik gösterir. Akşam saatlerinde biraz daha fazladır. Ateş koltuk altından, alından, kulaktan, ağızdan ve makattan ölçülebilir. En güveniliri makattan ölçüm olmasına rağmen daha çok kulaktan, alından ve koltuk altından ateş ölçümü yapılır. Ölçüm yapılan yere göre de vücut sıcaklığı değişebilmektedir. Koltuk altından ve ağızdan 37.5 ⁰C;  kulak, alın ve makattan 38 ⁰C üzerindeki değerler ateş olarak kabul edilir.

Çocuklarda Ateş Nedenleri Nelerdir?

Ateş genellikle bir enfeksiyon hastalığından kaynaklanır. Üst solunum yolu enfeksiyonu, orta kulak iltihabı, sinüzit, zatürre, idrar yolu enfeksiyonu, mikrobik ishal, menenjit, bakteriyemi (bakterilerin kanda çoğalması) gibi enfeksiyon hastalıkları ateşe yol açabilir. Aşılar, ilaçlar, ciddi su kaybı, romatizmal hastalıklar ve kanserler de çocuklarda ateş nedeni olabilmektedir. Yaşamın ilk birkaç ayında ortam sıcaklığının yüksek olmasının bebeklerin vücut sıcaklığının yükselmesine yol açabileceği de akılda tutulmalıdır. Kapsamlı bilimsel araştırmalar diş çıkarmanın ateşe yol açmadığını ileri sürmektedirler.

Ateşli Çocuklarda Hangi Belirtiler Görülür?

Çocuklarda ateşe bağlı iştahsızlık, halsizlik, yanaklarda kızarıklık, baş ağrısı, uykuya meyil veya huzursuzluk, ağlama, bulantı ve kusma, üşüme ve titreme, el ve ayaklarda soğukluk gibi belirtiler gözlenebilir. Bunların bazıları ateşe yol açan hastalıktan da kaynaklanabilir. Ayrıca çocuğun hastalığına bağlı olarak değişebilmekle birlikte öksürük, burun akıntısı, balgam, vücutta döküntü, ağrı, eklemlerde şişlik, ishal, idrar yaparken yanma, nöbet geçirme gibi yakınmalardan bazıları da gözlenebilir.

Aileden yatkınlığı olan 6 ay – 6 yaş arasındaki bazı çocuklar solunum yolu enfeksiyonu, orta kulak iltihabı gibi çeşitli enfeksiyonlarla ilişkili ateşten dolayı ateşli havale geçirebilirler. Aileleri oldukça endişelendiren ve tekrarlayabilen bu durum aslında altı yaşından sonra görülmeyen selim bir tablodur. Ateşli havale genellikle vücut sıcaklığının yükselmesi sırasında görülür ve ortaya çıkması için ateşin çok yüksek olması şart değildir. Ateşli havale selim bir durum olmasına rağmen, ateş ve havale geçirme menenjit gibi ciddi enfeksiyonlarda da görülebildiğinden, ateşli havale geçiren her çocuk doktor tarafından değerlendirilmeli ve teşhis kesinleştirilmelidir.

Çocuğumun Ateşi Var, Ne Yapmalıyım?

Öncelikle çocuğun kıyafetleri inceltilmeli, yüksekse ortam sıcaklığı düşürülmeli ve istirahat etmesi sağlanmalıdır. Bağışıklık sistemi hastalığı yenmedikçe ateş düşürülse de tekrar yükselir. Hastalığın iyileşmesi için bazen çeşitli ilaç tedavileri gerekebilir. Ateş düşürücü ilaçlar çocuğun hastalığını tedavi eden ilaçlar değil, onun rahatlamasını sağlayan ilaçlardır. Ateş çocuğu rahatsız edecek düzeyde ise uygun dozda ateş düşürücü ilaç kullanılmalıdır. Kronik hastalığı olanlar (kalp, akciğer vb.) ile ateşli havale geçirme öyküsü olan çocukların ateşi rahatsız edici düzeyde olmasa da düşürülebilir. Üç aylıktan küçük çocuklar önce muayene edilmeli doktor tarafından önerilmedikçe ateş düşürücü ilaç verilmemelidir.

Ateşi olan çocukta yan etkileri daha az olduğundan öncelikle parasetamol içeren ateş düşürücüler (calpol, parol, minoset vb.) tercih edilmelidir. Parasetamol 4 saatten sık olmamak kaydıyla günde 4 kez (her seferinde kg başına 10-15 mg dozunda) kullanılabilir. Dirençli ateş durumlarında, ibuprofen içeren ateş düşürücüler (ibufen, pedifen, dolven vb.) günde en fazla 4 kez (her seferinde kg başına 5-10 mg dozunda) verilebilir. Ateş kontrol altına alınabildiği sürece tek çeşit ateş düşürücü verilmeli, dönüşümlü kullanılmamalıdır. Doktorunuz önermedikçe çocuğa aspirin veya metamizol içeren ateş düşürücüler (novalgin, geralgine, adepiron vb.) verilmemelidir. Düşürülmeden önce ateşin ölçülmesi ve sorulduğunda doktora söylenmesi hastalığın ayırıcı tanısı açısından önemlidir.

Çocuğun ateş düşürücü ilacı tolere edemediği veya ilaçların yeterli rahatlama sağlamadığı durumlarda ılık su ile duş aldırılabilir. Suyun sıcaklığı çocuğu titretmeyecek şekilde ayarlanmalıdır. Titreme ateşi daha da artırabilir. Duşu kabul etmeyen çocukların ateşi boyun, koltuk altı, kasık ve alınlarına yerleştirilen, ılık su emdirilmiş ve ısındıkça değiştirilen bezler yardımıyla düşürülebilir. Su yerine alkol veya sirke kullanılmamalıdır.

Ateş terlemeyi ve sıvı kaybını artırdığından bebekler sık sık emzirilmeli, çocukların yeterli sıvı alımı sağlanmalıdır. Ateşli çocuklar iştahsız olabileceklerinden sıvı gıdalar tercih edilmeli; az az ve sık sık beslenmelidirler.

Ne Zaman Doktora Başvurmalıyım?

Çocuğunuz üç aylıktan küçükse, ateşi 40 ⁰C’ nin üzerindeyse, çok halsiz ve hasta görünümde ise, aşırı huzursuz veya uykuya aşırı meyilliyse, hiçbir şey yiyip içmiyorsa, başka belirtisi olmayan çocuğun ateşi 24 saatten uzun süredir devam ediyorsa, ateşle ilişkili olabilecek başka şikayetleri olan çocuğun ateşi 2-3 gün içinde düşmemişse, hastalık bulguları ve ateş şiddeti giderek artıyorsa, ateşi düşürmekte zorlanılıyorsa, ateşli çocukta yeni bir döküntü ortaya çıkmışsa, çocuk ateşli havale geçirmişse, bilinen bir bağışıklık sistemi hastalığı veya kronik hastalığı varsa, çocuğun tekrarlayan ateşli dönemleri oluyorsa mutlaka çocuk doktoru tarafından muayene edilmelidir.

Ateşli Çocuğun Tedavisi Nedir?

Ateşli çocuğun tedavisi ateşe neden olan hastalığa göre değişmektedir. Bazı hastalıklarda lüzum halinde ateşin düşürülmesi dışında tedavi gerekmez. Ateş düşürücü ilaçlar hastalığı iyileştiren ilaçlar değil, çocuğu rahatlatan ilaçlardır.

Ateş çocuk hekimlerinin sık karşılaştığı sorunlardan biridir. Ateş bir hastalık değil.Vücudun korunma mekanizmasıdır. Enfeksiyon veya enfeksiyon dışı nedenlerle vücut ısısının yükselmesi ateş olarak tanımlanır. Ateşin en sık nedeni enfeksiyon hastalıklarıdır. Vücuda giren enfeksiyon ajanına karşı vücudun savunma mekanizması olan ateş aileleri kaygılandırmakta ve gereksiz ateş düşürücüler kullanılmaktadır.

• Koltuk altı 37.5 derece

• Kulak 37.8 derece üzerindeki değerler ateş olarak tanımlanabilir. Yüksek olmayan ateş’te ilaç kullanmak doğru değildir. Bu durumda ilaca başlamadan önce ateş düşürücü diğer yaklaşımlara başvurulmalıdır.

Ateş ve havale geçirma ilişkisi aileleri tedirgin etmekte ve ateş düşürücüyü süratle vermektedirler. Son çalışmalarda ateş düşürücülerin yüksek dozda ve sık aralıklarla verildiği vurgulanmaktadır.

Ateş düşürücüler bebek ve çocuklarda ağırlık (kg) ve yaş esas alınarak verilmelidir.

En sık kullanılan ateş düşürücüler Paracetamol ve Ibuprofendir.

*Paracetamol şurup

* Tablet

* Fitil

* Damardan verilen formu mevcuttur.

Şurup formunun *120 mg / ml

*250 mg/ml olmak üzere iki şekli mevcuttur.

Tablet *500 mg

Fitil * 120 mg

* 240 mg olarak iki şekli bulunmaktadır.

*60 kg üzerindeki ergenler 500 mg tablet kullanabilirler.

Paracetamol kg başına 15 mg olarak verilmektedir. Günde en fazla 4 doz verilebilir. Doz aralıkları 4-6 saat olmalıdır. 1 aydan küçük bebeklerde kullanılmaz.

Paracetamolun damardan verilen formu ancak hastane şartlarında uygulanabilir. 11 yaş üzerinde kullanılır. 10 mg / ml mevcuttur. Verilme süresi 15 dakikadır. Günde en fazla 4 kez 4 saat aralıkla uygulanabilir.

Paracetamolun yarılanma ömrü 1,5 – 2 saattir. Karaciğerde metabolize olur. Yüksek dozda verilen paracetamol karaciğer üzerine toksik etki gösterir. Paracetamol verilen hastaların yeterli sıvı alması önerilmektedir.

Diğer bir ateş düşürücü Ibuprofendir.

Şurup formunun *100 mg

* 120 mg iki şekli vardır.

Tablet *200 mg

*400 mg ‘dır.

3- 6 aydan büyük bebeklerde kullanılabilir. İshalli çocuklarda Ibuprofen vermekten kaçınmalıdır. Fazla dozda verildiğinde ;

• Mide ülseri

• Kanama

• Böbrek problemlerine yol açabilir.

• Astımlı hastalarda hırıltıyı artırabilir.

Ibuprofen aç karnına verilmemelidir. Kg başına 10 -15 mg verilebilir.(maksimum doz 40 mg kg’dir.) doz aralıkları 6-8 saat olmalıdır. Günde 3 dozdan fazla verilmez.

40 kg üzerindeki çocuklara günde 3 kez 200 mg tablet formu verilebilir.

ASPİRİN 16 yaştan küçük bireylerde kullanılamaz. Bu yaş grubunda aspirin kullanımı öldürücü bir hastalık olan Reye sendromuna yol açmaktadır.

Ateş düşürülmesinde diğer bir yaklaşım ardışık ateş düşürücüleri kullanılmasıdır. Her ne kadar ardışık ateş düşürücülerde yan etkinin az olduğu vurgulansa da uygulama ancak tek ateş düşürücüye yanıt alınmadığı durumlarda kullanılabilir.

Bir çok semptom giderici preparat bilinçsizce kullanılmaktadır. Bu preparatlar içindeki ateş düşürücü miktarları sabit olmayıp bazen Paracetamol ve Ibuprofen miktarları yüksek olup , bunun yanı sıra diğer semptom giderici ilaçlarla kombine edilmektedir ki bu preparatların 6 yaştan küçük çocuklarda kullanılması önerilmez.

Ateş düşürücüleri kullanırken verilecek doz çocuğun kilosu esas alınarak hesaplanmalıdır.

Yüksek olmayan ateşlerde ateş düşürücüye hemen başlamayınız.

Çocuğun ateşine öncelikle üzerini soyarak, oda ısısını düşürerek , duş yaparak ve bol sıvı vererek düşürmeye çalışınız.

Ateş düşürücü ilaçları kullanırken kombine ilaç ( semptom giderici ilaç yerine ) Parecatamol ve Ibuprofen ihtiva eden tekli preparatları kullanınız.

Kullandığınız ateş düşürücünün 1 ölçek= 5 ml sinde kaç mg olduğuna dikkat ediniz.

Ateş düşürücü preparatları içeren kombine preparatları gelişi güzel kullanmayınız.

Bazı kombine preparatların içinde yüksek dozda ateş düşürücü olduğuna ve önerilen dozda verildiğinde yan etkilerin olabileceğine dikkat ediniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Havaların soğumasıyla birlikte çocuklarda sık görülen ateşi düşürmek için bilinçsiz ilaç kullanımının ciddi sonuçlar doğabileceğini ifade eden İskenderun Gelişim Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gözde Kır, ateşin nasıl düşürülebilineceği ve hangi durumlarda hekime başvurulması gerektiği hakkında uyarılarda bulundu.

 “Ateş bir hastalık değildir”

Ateşin en çok virüse bağlı enfeksiyonlardan dolayı ortaya çıktığını ifade eden Uzm. Dr. Gözde Kır, “Ateş, vücudun önemli, faydalı bir savunma yanıtıdır. Çocuğun durumu, ateş yüksekliğinden daha önemlidir. Ateş, her zaman tedavi gerektirmez ve ateşe neden olan hastalık geçene kadar, ateş devam edebilir. Çocukların vücut ısılarının normal değerleri 36 ve 37,5 derecedir. 39 derece ce üzeri yüksek ateşe girer” açıklamasında bulundu.

Hangi durumlarda ateş düşürücü ilaç kullanılmalıdır?

Çocuklara uygulanabilecek ateş düşürme yöntemleri hakkında bilgilendirmede bulunan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gözde Kır, “Hastamızın ateşi 38’in üzerine çıktığında genel durumu iyiyse; sadece ortamı soğutmak, hafif kıyafetler giydirmek ve ılık duş aldırmak yeterli olabilmektedir. Çocuğun kötü olması ağrısının olması, huzursuz olması ateş düşürücü vermeyi gerektirir. Ateş düşürücülerin de istenmeyen yan etkileri olabilir. Bu nedenle ateş çocuğa rahatsızlık veriyorsa, uzayan ağlamaları, uyku bozukluğu, ağrısı varsa ateş düşürücülerin verilmesi daha uygundur. Artık dönüşümlü ateş düşürücü verilmesi önerilmemektedir. Verilmesi gerekiyorsa da doktor tavsiyesine göre verilmelidir. Parasetamol içerikliler, 4 saatten önce; ibuprofen içerikliler, 6 saatten önce verilmemelidir. Ateş düşürücüler ateşli havaleyi önlemez” dedi.