En sık görülen deri problemlerinden biri de ayak mantarıdır. Nüfusun artışı, toplu yaşam alanlarının ve insani temasın çoğalması, turizm, savaşlar, göçler ve hijyen kurallarına dikkat edilmemesi ayak mantarlarının görülme sıklığını arttırmaktadır. Çünkü yukarıda sayılan faktörler hastalığı oluşturan mikropların hem üremesini hem de bulaşmasını kolaylaştırmaktadır. Diğer yandan kişiye ait diyabet, obezite, beslenme bozukluğu, dolaşım bozukluğu gibi genel sağlık problemleri ve ayakla ilgili sorunlar ayak mantarlarının oluşmasını kolaylaştırırlar.
Belirtiler başlar başlamaz hekime gidilirse ayaktan tedavisi kolayca yapılabilecek ayak mantarları ihmal edilirse komplikasyonlara ve yeni problemlerin oluşmasına yol açar. Bunların tedavisi uzun sürebilir. Eğer damar iltihaplanmaları oluşursa hastaneye yatırılarak tedavi gerektirebilir.
Ayak mantarı çoğunlukla ‘dermatofit’ nadiren ‘candida’ cinsi mantar mikroplarının sebep olduğu ayağa yerleşen enfeksiyon hastalığıdır. Büyük çoğunlukla ayakta mantar hastalığına sebep olan mikroplar dermatofit cinsi mantarlar olduğu için ayak mantarı denince 'Tinea Pedis' akla gelir.
Ayak mantarları sebep olduğu kaşıntı, yanma, ağrı, kötü koku ve deri döküntüleri gibi belirtilerle kişiyi rahatsız eder ve hekime yönlendirebilir. Erken dönemde tanı ve tedavi yapıldığında kısa sürede ve kolayca tedavi edilebilecekken hastalık ilerlediğinde ve diğer deri bölgelerine yayıldığında tedavisi zorlaşmakta ve uzamaktadır.
Bir çok farklı belirtiye yol açabilir. Kimi hastada bir iki belirti varken kimisinde birkaç tanesi bir arada olabilir. Başka deri hastalıklarını taklit edebildiğinden karıştırılmasına sebep olabilir. Ayak mantarlarının başlıca belirtileri aşağıda sıralanmıştır;
Ayakta daha az görülen candidaların yol açtığı ayak mantarı hastalığında parmak aralarına yerleşim görülür. Derisi sulantılıdır. Parmak arasında kızarıklık ve üzerinde beyaz görünümlü, su ile şişmiş bölüm karşımıza çıkar.
Ayaklarda çok daha sıklıkla mantar hastalığı yapan dermatofitler ise üç farklı tipte klinik görünüme yol açabilirler;
Parmak aralarında ve altlarında soyulma, çatlak, maserasyon (derinin su ile şişmesi) ve ödem görülür. Kaşıntı ve kötü koku vardır. Çoğunlukla ayakkabı basıncı ve ıslaklığın fazla olduğu dördüncü parmak aralığında başlar. En az başparmak aralığında görülür.
Mantar enfeksiyonu parmak aralarından parmak altına ve tabanın ön kısmına yayılır. Kronik tiplerde aylarca hatta yıllarca sürebilir. Ayağı çok terleyenlerde sık görülür. Bu açıklıklardan bakteri cinsi mikroplar girerek ikincil enfeksiyonlara yol açabilir.
Çoğunlukla parmak arası tiple beraber bulunur. En çok görüldüğü yer tabanın iç yan ortası ve topuktur. İlerlerse bütün tabana yayılır. Çoğunlukla ayak sırtında (üst kısmında) görülmez. İçi su dolu kabarcıkların yerleşimi derindir. Ayak derisi kalın olduğundan kabarcıklar sert kitle halinde görülür. Kabarcıklar yırtılınca çok hassas bir alan ortaya çıkar. Kaşıntı çok fazladır. Bu tip ayak mantarına ellerde alerjik tepkime olan id reaksiyonu eşlik eder.
Uzun seyirli bir tiptir. Yaygın, ince, gümüş beyazı renginde kepeklerle kendini gösterir. Bunlar deriye sıkıca yapışıktır. Ayağın tabanı ve yanlarını tutar. Taban kırmızı renkli ve hiperkeratozik (nasır benzeri) görünümdedir. Bazen kepeklenme ve soyulma ayak bileğine kadar çıkabilir. Ayak çoğunlukla kurudur.
Mantar mikropları tabiatta çok yaygın olarak bulunur. Bu mikropların bulaşması için kişinin kendisiyle ya da çevreyle ilgili hazırlayıcı sebepler gereklidir. Bunlar aşağıda belirtilmiştir:
Kendisi ile ilgili hazırlayıcı sebepler;
Çevre ile ilgili hazırlayıcı faktörler;
Hastalığı oluşturan etkenler tabiatta yaygın olarak bulunan mantar cinsi mikroplardır ve her biri çok bulaşıcıdırlar. Genellikle yakın temas halinde olunan eş, çocuk, anne-baba, kardeş ve iş arkadaşı gibi kişilerden daha sıklıkla bulaşırlar. Mikroplu su kaynakları, toprak, hayvanlar ve insanlardan direkt temas ya da ortak mekan kullanımı sonucu bulaşabilir. Mikroplar başkalarından bulaştığı gibi vaktinde tedavi edilmezse hastanın kendi sağlam deri bölgelerine de bulaşarak hastalık yayılabilir. Örneğin ayak mantarı tedavi edilmediğinde ellere, tırnaklara, genital bölge ve kasıklara bulaşıp yayılma gösterebilir.
Hastalığa sebep olan mikroplar tabiatta çok yaygındır ve insanın yaşam alanlarında karşılaşma ihtimali çok fazladır. Bu mikroplar aşağıda belirtilen kaynaklardan insana bulaşabilir;
Ayak mantarı en sık yetişkin erkeklerde görülür. Kadınlarda erkeklere göre daha azdır. Ergenlik öncesi çocuklarda çok seyrek rastlanır. Yaşlılarda görülme sıklığı gençlere göre azdır.
Sebep olabildiği kaşıntı ve yanma hissi ile kişinin dikkatini dağıtabilir. Hastanın aklı hep ayağında kalabilir. Kötü kokuya sebep olursa sosyal ilişkilerini hatta cinsel yaşantısını bile olumsuz etkileyebilir. Hastalık yayılarak ayağını kaplamışsa görüntüsü kişinin moralini bozabilir. Örneğin çıplak ayaklarla plajda görünmek istemeyebilir. Mantara ilave olarak bakteri mikrobu kaparsa yürüyüşü zorlaşabilir. Evde ya da hastanede yatarak tedavi gerektirebilir.
Erken dönemde tedavisi ihmal edilen Ayak mantarları tek başlarına dahi önemli olmakla beraber komplikasyon oluşursa tedavileri daha da uzar ve zorlaşır. Ayak mantarlarının başlıca komplikasyonları aşağıda belirtilmiştir;
Mantarın Başka Vücut Bölgelerine Yayılması: Ayak mantarı tedavisiz kalırsa önce ayak tırnaklarına sonra ellere ve diğer vücut bölgelerine yayılabilir. En sık yayılma ayak tırnaklarına olur. Tırnaklarda kalınlaşma, renk değişikliği ve şekil bozukluğu tarzında belirtilerle kendini gösterir.
Sekonder Bakteriyel Enfeksiyon (Enfekte Tinea Pedis): Mantar hastalığının oluşturduğu deri çatlaklarından bakterilerin girmesi sonucu meydana gelir. Ağrı, kızarıklık, şişlik ve hareket kısıtlaması yapar.
Erizipel (Yılancık): Derideki aralıklardan bakteri girişi ve yüzeysel lenf damarlarını iltihaplandırması ile oluşur. Erizipel ayak sırtından (üzerinden) ayak bileğine ve bacağa doğru ilerleyen kızarıklık, şişlik, ateş ve ağrı ile seyreden önemli bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastanın hareketini kısıtlar. Yatarak tedavi ile düzelebilir.
Lenfanjit: Derideki çatlaklardan giren bakterilerin daha büyük lenf damarlarını iltihaplandırması ile gelişir. Ayaktan bacağa doğru ilerleyen halat görünümlü kızarıklık, ağrı ve ateşe yol açan bir enfeksiyon hastalığıdır. Yatarak tedavi gerektirir. Sistemik antibiyoterapi uygulanmalıdır.
Mikotik Egzama: Mantar proteinlerine karşı vücudun verdiği bir tepkime ile aynı bölgede inflamatuar belirtiler oluşur. Kaşıntılı, sulantılı, egzamatöz, tanıyı zorlaştıran bir görünüm ortaya çıkar. Mantar hastalığının tedavisi ile birlikte egzamanın da tedavisi gereklidir.
İd Reaksiyonu (Dermatofitid): Mantar enfeksiyonu olan bazı kişilerde mantarların kendilerine veya metabolizma artıklarına karşı ileri derecede bir duyarlılık oluşur. Buna ‘id reaksiyonu’ adı verilir. En sık görülen şekli el parmaklarının yan yüzlerinde, küçük, içi su dolu kabarcıklar (veziküller) oluşturan gruplardır. Bunlar bazen kaşıntılı bazen kaşıntısız olurlar. Belirtiler ayak mantarı tedavi edildikten sonra kendiliğinden kaybolur.
Zengin klinik belirtilere yol açabilen ayak mantarlarını teşhis etmek dermatoloji hekimleri için genellikle kolay olsa da bazen çok karıştırılabilecek görünümler de oluşabilir. En sık karıştığı durumlar aşağıda belirtilmiştir;
Öncelikle önemli olan hastadan alınan bilgiler (anamnez) ve muayene bulgularıdır. Dermatoloji uzmanı için bu bilgiler genellikle yeterli olmakla beraber başka hastalıklarla karıştırıldığında tanıyı kesinleştirmek ve etken mikrobu tespit etmek amacıyla direkt mikroskobik inceleme yapılır. Bunun için derideki hasta bölgeden kazıntı yapılarak lam-lamel arası preparat hazırlanır. Etken mantar mikroskopta tespit edilir. Çok nadiren gerek görülürse kültür yapılarak mikrop türü saptanabilir.
Ayak mantarı tedavisi çok yönlü ele alınmalıdır. Bir yandan hastalığı oluşturan mikropların bulaşmasını, üremesini ve yayılmasını sağlayan hazırlayıcı faktörlerle mücadele edilirken diğer yandan ayak mantarını geçirecek tedavi uygulanır. Buna göre tedavi stratejisinde aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilir;
Bir yandan yukarıda belirtilenlere dikkat edilirken diğer yandan dermatoloji hekimi dıştan uygulanan ve ağız yoluyla verilen ilaçlarla hastalığın gerilemesini ve iyileşmesini sağlamaya çalışır.
Ayak mantarlarında zaman zaman görülen ve yukarıda açıklanan erizipel, sekonder enfeksiyon gibi komplikasyonlar oluşmuş ise belli süre yatarak tedavi gerekebilir.
Ayak mantarlarının ve komplikasyonlarının tedavi süreci düzenli kontrol ve takip gerektirmektedir. Dermatoloji uzmanı yönetiminde bu süreç hastalığın tipine ve yaygınlığına göre birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilir. Ancak sonuçta elde edilen ayak sağlığı, konforu ve estetiği her şeye değmektedir.
Dr. Ahmet ACAR
Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı
Çocuklarda; konjenital(doğuştan) ayakta görülen hastalıklara rastlamaktayız.Ayak parmaklarındaki bozukluklar tek başına rastlantısal ortaya çıkabileceği gibi önemli kalp, böbrek patolojilerin eşlik ettiği sendromların bir parçası olarak da görülebilir.
POLİDAKTİLİ
Polidaktili ayakta 5’ten fazla parmak olması
Embriyonik gelişimin çeşitli evrelerindeki aksaklıklardan dolayı olduğu tahmin edilmektedir.
SİNDAKTİLİ
Embriyodaki perdeli, birleşik olan parmakların bilinmeyen bir sebepten ötürü gebeliğin 16. haftasından sonra ayrılmamaları sonucu oluşur.
En sık 2.ve 3. ayak parmakları arasında görülür.
Genetik olduğu düşünülmektedir.
Polidaktili ile birlikte görülebilir.
Basit bir sindaktili fonksiyonel olduğundan daha çok kozmetik bir sorundur.
Genelde ailenin ameliyat isteği, çocuklarının ayağı ile ilgili kozmetik kaygılarından ortaya çıkar.
TIRNAK ŞEKİL BOZUKLUKLARI
Çocuklarda çok nadir olarak emriyolojik gelişim esnasında tırnak şekil bozuklukları olsada daha geç dönemde travmaya bağlı olarak gelişen tırnak şekil bozukluklarına rastlanmaktadır.
Bunlardan en sık karşılaşılan,bebeklerde tırnak batmalarıdır. Bebeğin doğuştan gelen tırnak özelliklerine, parmak ucunu çok sıkışrıran tulum, çorap kullanımı ve ebeveyn’nin tırnağı yanlış kesmesi sonucu agrasifleşerek ortaya çıkar.
Bebekler tırnağını kestirmek istemez ağlar. Ebeveyn genelde bebek uyurken tırnak kesimini yapmaya çalışır. Konuşmaya başlayan çocuk artık ağrıyı tarifler yine tırnak kesiminde huzursuzdur ayakkabı giydiğinde takınmalar başlar.
KİŞİSEL VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE İŞLENMESİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME FORMU
Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (“Acıbadem”) ve Acıbadem’in hakim ve bağlı şirketleri (hepsi birlikte “Acıbadem Grubu” olarak anılacaktır.) tarafından, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) ve ilgili mevzuat kapsamında Veri Sorumlusu sıfatıyla, kişisel verileriniz, aşağıda açıklanan çerçevede ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuata uygun olarak işlenebilecektir.
1. Kişisel Verilerin elde Edilmesi, İşlenmesi ve İşleme Amaçları
Kişisel verileriniz Acıbadem Grubu tarafından sağlanmakta olan kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amaçlarıyla ve Acıbadem Grubu şirketlerinin faaliyet konularına uygun düşecek şekilde; sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, çağrı merkezi, internet sitesi, sözlü, yazılı ve benzeri kanallar aracılığıyla elde edilmektedir. Sağlık verileriniz başta olmak üzere özel nitelikli kişisel verileriniz ve genel nitelikli kişisel verileriniz, Grup tarafından aşağıda yer alanlar dâhil ve bunlarla sınırlı olmaksızın bu maddede belirtilen amaçlar ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü şekilde işlenebilmektedir:
Acıbadem Grubu tarafından elde edilen her türlü kişisel veriniz (Özel nitelikli kişisel veriler de dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) aşağıdaki amaçlar ile işlenebilecektir:
İlgili mevzuat uyarınca elde edilen ve işlenen Kişisel Verileriniz, Acıbadem veya Acıbadem Grubu’na ait fiziki arşivler ve/veya bilişim sistemlerine nakledilerek, hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda muhafaza altında tutulabilecektir.
2. Kişisel Verilerin Aktarılması
Kişisel verileriniz, Kanun ve sair mevzuat kapsamında ve yukarıda yer verilen amaçlarla Acıbadem ve Acıbadem Grubu tarafından Acıbadem Grubu’na dahil olan şirketler ile, Özel sigorta şirketleri, Sağlık bakanlığı ve bağlı alt birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve sair kolluk kuvvetleri, Nüfus Genel Müdürlüğü, Türkiye Eczacılar Birliği, Mahkemeler ve her türlü yargı makamı, merkezi ve sair üçüncü kişiler, yetki vermiş olduğunuz temsilcileriniz, avukatlar, vergi ve finans danışmanları ve denetçiler de dâhil olmak üzere danışmanlık aldığımız üçüncü kişiler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, resmi merciler dâhil sağlık hizmetlerini yukarıda belirtilen amaçlarla geliştirmek veya yürütmek üzere işbirliği yaptığımız iş ortaklarımız ve diğer üçüncü kişiler ile paylaşılabilecektir.
3. Kişisel Veri Elde Etmenin Yöntemi ve Hukuki Sebebi
Kişisel verileriniz, her türlü sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, yukarıda yer verilen amaçlar ve Acıbadem’in faaliyet konusuna dahil her türlü işin yasal çerçevede yürütülebilmesi ve bu kapsamda Acıbadem’in akdi ve kanuni yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa edebilmesi için toplanmakta ve işlenmektedir. İşbu kişiler verilerinizin toplanmasının hukuki sebebi;
Ayrıca, Kanun’un 6. maddesi 3. fıkrasında da belirtildiği üzere sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbı teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.
4. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Haklarınız
Kanun ve ilgili mevzuatlar uyarınca;
Mezkûr haklarınızdan birini ya da birkaçını kullanmanız halinde ilgili bilgi tarafınıza, açık ve anlaşılabilir bir şekilde yazılı olarak ya da elektronik ortamda, tarafınızca sağlanan iletişim bilgileri yoluyla, bildirilir.
5. Veri Güvenliği
Acıbadem, kişisel verilerinizi bilgi güvenliği standartları ve prosedürleri gereğince alınması gereken tüm teknik ve idari güvenlik kontrollerine tam uygunlukla korumaktadır. Söz konusu güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak muhtemel riske uygun bir düzeyde sağlanmaktadır.
6. Şikayet ve İletişim
Kişisel verileriniz teknik ve idari imkânlar dâhilinde titizlikle korunmakta ve gerekli güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak olası risklere uygun bir düzeyde sağlanmaktadır. Kanun kapsamındaki taleplerinizi, “https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html” web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak;
Kanun kapsamındaki taleplerinizi, https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak ve formda belirtilen usullerle tarafımıza iletmenizi rica ederiz.