Concerta, Dehb ‘in (Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu) tedavisinde kullanılan bir tür ilaçtır.
Concerta’nın Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu tedavisindeki etkinliği yaş aralığındaki çocuklar ve yaş aralığındaki yetişkinlerde yapılan klinik bulgular sonucunda elde edilmiştir.
Concerta diğer terapiler yetersiz kaldığında, detaylı bir terapi programının parçası olarak kullanılmaktadır.
• Odaklanmakta zorluk çeker.
• Dikkatini sürdüremez.
• Göz teması kuramaz.
• Yaptığı işi uzun süre devam ettiremez.
• Çabuk bunalır.
• Detayları atlar
• Unutkanlık mevcuttur.
• Karşısındakini dinlemekte güçlük çeker
• Basit yönergeleri akılda tutamaz
• Durdukları yerde duramazlar, fazla hareketlidirler.
• Otururken bile el ve ayaklarını sürekli hareket ettirirler.
• Hareketleri konuşmasına da yansır, konuşurken de hızlı konuşurlar.
• Kelimeleri hatalı söyler ve cümleleri bağlamakta güçlük çekebilirler.
• Karşısındakini dinlemekte zorluk çekerler
• Karşısındakinin sözünü sürekli keserler.
• İsteklerin hemen karşılanmasını isterler ve dayatırlar.
• Sabırsızdırlar.
• Düşünmeden hareket ederler.
• Aceleci davranırlar.
• Sıra bekleyemezler.
• Tepkilerini kontrol etmekte güçlük çekerler.
CONCERTA beynin aktif olmayan bu kısımlarını aktif hale gelmesini sağlayarak dikkat süresini arttırır, odaklanmaya yardımcı olur, dürtüsel hareketleri azaltır.
Bu ilaç, psikolojik, eğitsel ve sosyal terapilerle beraber tedavi programının bir parçası olarak kullanılabilir ve ancak alan deneyimli doktorlar tarafından reçete edilebilir.
Ankara Erdem Psikiyatri Merkezi olarak tüm sorunlarınız yardımcı olmaya hazırız. Bizlere monash.pw adresinden ulaşabilir ve iletişim kurabilirsiniz.
Her tyt’nin ortalarında kafam yoruluyo ve sorulari bilinçsiz bir sekilde cozmeye basliyorum. Haliyle sınavı cok etkiliyor. Ne yaptıysam yaramadı,burdaki tavsiyelerin hepsini okudum. Tek çözümü ritalin tarzi ilaclar kullanmak mı?(ritalin kullanan bi yakınımın bu sayede çok iyi tyt netleri yaptığını biliyorum.) < Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı > |
Gerek yok öyle ilaçlara dehb değmonash.pwn ,concerta,adderall sizi çok daha iyi çalıştırır ama sonra zor toparlarsınız,yan etkileri de uyku bozukluğu öfkelenme kas problemleri nöbet geçirme iştahsızlık diye gider durur. |
< Bu ileti Android uygulamasından atıldı > |
< Bu ileti Android uygulamasından atıldı > |
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi WalterBlack -- 30 Mart ; > |
|
hasta değilse bir insan neden bu ilaçları kullanmak ister anlamıyorum, insanlar kendi beyinlerine hakaret ediyor resmen |
< Bu ileti Android uygulamasından atıldı > |
Selam, Aşağıdaki videoyu bir izle derim. Doktor kontrolünde olmadığı sürece tavsiye etmem. |
Üsküdar Haber Ajansı (ÜHA)
İngiltere ve ABD’de yapılan araştırmalara göre üniversite öğrencileri arasında ilaç kullanımında artan bir eğilim göze çarpmış. ABD’de yılında, üniversite öğrencisiyle yapılan bir araştırmada reçetesiz stimulan kullanımının %34’ü bulduğu gözlenmiş (DeSantis, Webb & Noar, ). Yine aynı yılda Nature Dergisi tarafından yapılan ankette, her 5 kişiden birinin odaklanma, hafıza ve konsantrasyonu arttırmak için ilaç kullandığı ortaya çıkmış. İlaç kullanımının en yaygın olarak yaş arasında ve öğrencilerde görüldüğü eklenmiş (Maher, ). Geçen yıllar boyunca da bu oranın arttığı tahmin ediliyor. Bunun sebebi ise, artan rekabetçilik ve öğrencilerin internet üzerinden tek bir tıkla bu ilaçları sipariş etme imkanlarının olması.
Öğrenciler ağırlıklı olarak DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) tanısı almış kişilere reçeteli olarak tedavi amaçlı verilen psikostimülan ilaçları ve modafinil gibi narkolepsi tanısı almış kişilere verilen ilacı kullanıyorlar. İlaçların temel olarak Merkezi Sinir Sistemi üzerinde uyarıcı bir etkisi var. Böylece kişi saatler boyunca masa başında dikkati dağılmadan çalışabiliyor. Bu sebeple, öğrenciler bu ilaçları ağırlıklı olarak sınav öncesi dönemlerde ve bir proje üzerinde çalışırken kullanmayı tercih ediyorlar. Öğrencilerin pek çoğu bu ilaçlarla üniversite yıllarında tanışmış. Arkadaş çevresinde bu ilaçların yaygın kullanımı nedeniyle, onlar da bir noktada bu ilaçları kullanma kararı almışlar. Öğrencilerin yorumları, ilaçların ders çalışma ve üretkenliğini arttırdığı, yorgunluğu azalttığı yönünde. Buradan yola çıkarak, bu ilaçları kullanmak kulağa hoş geliyor. Peki, bu ilaçları reçetesiz olarak almanın zararları da olabilir mi?
Bu ilaçların beyin üzerindeki etkilerini inceleyen Cambridge Üniversitesi Klinik Nöropsikoloji Profesörü Barbara Sahakian, gençlerin beyinlerinin halen gelişmekte olduğu söylüyor ve ekliyor: “Eğer ciddi bir DEHB probleminiz varsa Ritalin almak sizi daha işlevsel kılabilir; ancak DEHB tanısı olmayan, genç bir bireyseniz bu ilacın beyninizde ne gibi etkileri olabileceğini tam olarak bilemiyoruz” (Sahakian, B. & Morein-Zamir, S., ). Buna ek olarak, bu ilaçları reçetesiz alan öğrencilerin bazıları iştahta azalma ve mide rahatsızlıkları gibi şikayetlerde bulunmuş, ancak bu konuda bilimsel bir veri henüz yok. Akademik performansı arttırmak amaçlı, ilaçları reçetesiz olarak kullanma sorunu sadece medikal bir sorun değil. Aynı zamanda bu durumun etik olup olmadığı konusu da tartışılıyor.
Cakic’e göre () akademik performansı reçetesiz ilaçlar kullanarak arttırmak bazı noktalardan dolayı etik değil. Bunlar, ilaç kullanımın haksız rekabet oluşturması, ilaç kullanmayanlar üzerinde dolaylı yoldan ilaç kullanımı hakkında bir baskı oluşturulması (ilaç kullananlarla eşit düzeyde rekabet edebilmek için) ve tedavi amaçlı olmayan kullanım gibi noktalar. Bazı üniversitelerin etik kurullarında da bu konuya yer verilmiş. Örneğin, Duke Üniversitesi’nin akademik dürüstlük ilkelerinde “ders çalışmaya yardımı olacak ilaçların reçetesiz kullanımı yoluyla haksız avantaj elde etmek” akademik dürüstlük ilkelerine aykırı olarak görülmüş. Üniversitenin Öğrenci İşleri Dekanı Sue Wasiolek, bu maddenin öğrencilerin isteğiyle koyulduğunu söylüyor (Cadwalladr, ).
Burada sağlıklı bir karar verebilmek için duruma genel bir bakıştan ziyade spesifik vaka örneklerini inceleyerek karar vermek gerekiyor. Mesela kapasitesi/bilgisi eşit olan 2 öğrenci olsun. Bunlardan bir tanesi eğer dikkat/odaklanamama gibi problemler yüzünden potansiyelini tam olarak gösteremiyorsa ve ilaç kullanımı da bu alanlardaki işlevselliğini arttırıyorsa durum eşitlenmiş oluyor. Sonuçta sınavlarda amaç kapasiteyi/öğrenilen bilgiyi ölçmek ise nörolojik bir sıkıntısı olan kişinin sorunu çözümlenerek ona diğer insanlarla, potansiyeli göstermek konusunda, eşit olanak tanınmış olur.
Diğer yandan, normal şartlarda kapasitesi başkaları kadar iyi olmayan biri, doğal koşullarda (ilaçsız) elde edebileceği başarıdan daha yüksek bir başarı elde ederse (ilaçlar sayesinde) bu diğer insanlara haksızlık olur. Çünkü eşit koşullarda yarışılmamıştır. Mesela spor branşlarında doping cezası buna benzetilebilir.
Bu yüzden ilacın reçeteli ve doktor kontrolünde kullanımı etik; fakat reçetesiz/keyfi kullanımının etik olmadığı düşünülebilir. Peki ilaç herkese verilseydi o zaman nasıl bir karara varılabilirdi? İlacın herkese verildiği durumda, eğer ilaç herkeste eşit ölçüde bir performans artışı sağlarsa, yine durum adil sayılabilir. Sonuçta baseline (ölçüm öncesi) durumunda kişiler farklı kapasitelere sahip olduğu için ilaç müdahalesi sonrası durumda da farklı sonuçlar elde etmiş olurlar. Son (ilaç sonrası yapılan ölçüm) durumdaki fark da ilacın etkisi diye değil, zaten bu insanların kapasiteleri en başından beri farklıydı diye açıklanabilir.
*Bu yazı Uzm. Klinik Psikolog Buğu Subaşıtarafından hazırlanmıştır.
Kaynaklar
Cadwalladr, C. (). Students used to take drugs to get high. Now they take them to get higher grades. The Observer. Retrieved from monash.pw
Cakic, V. (). Smart drugs for cognitive enhancement: ethical and pragmatic considerations in the era of cosmetic neurology. Journal of medical ethics, 35(10),
DeSantis, A. D., Webb, E. M., & Noar, S. M. (). Illicit use of prescription ADHD medications on a college campus: a multimethodological approach.Journal of American college health, 57(3),
Maher, B. (). Poll results: look whos doping. Nature, ,
Sahakian, B., & Morein-Zamir, S. (). Professors little helper. Nature, (),