Önsöz kelimesi birleşik mi, ayrı mı yazılır? yazım kurallarına önem veren vatandaşlar tarafından araştırılıyor. Türk Dil Kurumu'na göre ise iki kelimede anlamını yitirip başka bir ismin yerine kullanılırsa sözcük bitişik yazılır. Birleşme esnasında kelimelerden hiçbiri anlam değişikliğine uğramamışsa bu sözcükler ayrı yazılır. İşte ön söz kelimesinin yazım şekli.
ÖN SÖZ MÜ, ÖNSÖZ MÜ?
TDK sitesinde sözlükten arama yaptığımızda "Önsöz" kelimesi sözlükte bulunmamaktadır.
TDK'da kelimenin doğru yazımı "ön söz" şeklinde ayrı yazılır.
TDK'da ön söz kelimesi isim olarak tanımlanıyor. Ön söz kelimesinin anlamı "Kitapların giriş kısmına konulan, o eserin konusunu, amacını, işleniş biçimini anlatan yazı, sunuş, söz başı, ön deyi, mukaddime" şeklinde.
TDK'da ön söz kelimesine şu örnek veriliyor:
"Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın ön söz yazmadığı roman yok gibidir." - Salâh Birsel
Ayr veya bitiik olarak yazlan çeitli birleik sözcüklerin Türkçeyi zenginletirdii bilinir. Bu nedenle Türkçe yazm kurallarna uyulmas bakmndan birleik kelimelerin doru yazllarnn açklanmas önemlidir. Ön söz de iki ayr kelimenin bir araya getirilmesi sonucunda olutuu görülen birleik sözcüklerdendir. Dolaysyla bu sözcüe yönelik olarak en çok sorgulanan konulardan biriyle ilikili olan "Ön söz bitiik mi yazlr?" sorusu cevaplanmaldr.
Söz ba, ön deyi ve mukaddime olarak da adlandrlan ön söz TDK Yazm Kurallar Klavuzu kapsamnda nasl yazlmas gerektii açklanan birleik sözcüklerdendir. Bu birleik sözcüün yazl dildeki doru kullanmnn sklkla aratrlmasnn temel nedeni ise baz durumlarda ayr m bitiik mi yazldnn kartrlmasdr. Ancak ön söz doru yazlnn örenilmesi amacyla ayr yazlan birleik kelimelere yönelik olan belli bir kuraln bilinmesi yeterlidir. Dolaysyla "Ön söz ayr m yazlr?" sorusu da bu dorultuda "evet" yantyla buluturulabilir.
Ayr olarak yazlmas gereken birleik sözcüklerden biri olan ön söz, iki ayr kelimeden oluur. Bu sözcüklerin ön ve söz olduu görülür. Türk Dil Kurumu Yazm Kurallar Klavuzu'nda ise ön kelimesinin baa getirilmesi ile oluturulduu görülen birleik sözcüklerin ayr olarak yazld belirtilir. Dolaysyla doru ve yanl olan ön söz yazm aadaki gibi gösterilebilir;
Türk Dil Kurumu Yazm Kurallar Klavuzu'nda ayr olarak yazlan birleik kelimeler kategorisinde yer alan ön söz, kitaplarn giri ksmnda bulunan bir bölümü ifade eder. Bu sözcüün TDK güncel sözlüünde yer alan ayrntl tanm ise "Kitaplarn giri ksmna konulan; ilgili eserin amacn, ileni biçimini ve konusunu anlatan sunu, yaz, ön deyi, mukaddime, söz ba" eklindedir. Kitaplarn biçimsel incelemesinde önemli bir yer tutan bu bölümü temsil eden ön sözün cümle içerisindeki kullanmn gösteren örnekler aadaki gibidir:
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
Ön söz bu şekilde sadece teşekkür amaçlı geçebileceği gibi ayrıntı ve detayları da içerebilir. Bu bölümde bilimsel çalışmadan bağımsız olarak kişi kendi fikirlerini kendi düşünceleriyle aktardığı özel bir dil kullanabilir.
Ön söz yazısında kişi kitap, proje ya da ilgili tez ile ilgili hangi yöntemi kullandığı bilgisini de verebilir. Ön söz daha çok içerikte yer alan giriş yazısı ile karıştırılır. Arasında belirli farklılıklar mevcuttur.
Ön söz ile giriş yazısındaki en büyük fark kullanılan dildir. Ön sözde kişisel bir dil kullanılabilirken giriş yazısında teknik dil kullanılır.
Özellikle tez yazım ön sözlerinde ön sözün amacından şaşmaması için 1 sayfa yazılması istenir. Ön söz yazımının belirli bir formatı, uzunluğu, yazım kuralları ve dili vardır. Bu durum ön söz yazılacak kitaba, projeye, tez ödevine ya da akademik yazı olmasına göre değişkenlik gösterebilir.
Kitap ön sözü ise akademik, proje ve tez ön sözünden biraz daha farklıdır. Kitap ön sözünün amacı kitabı tanıtmak, yazarı tanıtmak, okuyucuyu kitaba hazırlamaktır.
İyi yazılmış bir kitap ön sözü iştah acıcı özelliği vermelidir. Kitabı okumaya kişiyi istekli hale getirmelidir. Bu sebepten dolayı okuyucuya tepeden bakmadan samimi bir dil kullanılır. Okuyucu zaten ön sözde kazanılmış olur.
Kitap ön sözü kitapla ilgili her şeyi anlatan bir yazı olmamalıdır. Böyle olursa okuyucu kitabı okumaya gerek duymaz. Çünkü zaten ön sözde her bilgiyi almış olur. Bu yüzden yazarlar kitap ön sözlerinde meraklandırıcı cümlelere yer verir.
Önsöz Nasıl Yazılır?
Ön söz yazımı hangi alana ön söz yazılacağı ile ilgilidir. Bir kitap, bir proje, akademik bir yazı ya da bir tez ödevine ön söz yazılması demek ne olursa olsun ön sözde verilmek istenen mesaj özet şeklinde verilmesi anlamına gelir.
Bir sayfayı aşmayacak şekilde ön söz yazılmalıdır. Ad ve soyad bilgisi yer almalıdır. Teşekkür edilmesi gerekiyorsa edilebilir. Tarih de belirtilmelidir. Metin ve diğer bilgiler tek sayfada yer almalıdır. Teşekkür edilen kişilerin isim ve soy isimlerine de yer verilmelidir.
Ön söz metin içerik dili kısa, öz, anlaşılır ve samimi olmalıdır. İçerikte teşekkür bilgileri, isim ve soy isim bilgileri, tarih bilgileri, verilmesi gereken özet ve mesaj yazılmalıdır. Meraklandırıcı bir dil ile de yazılabilir.
Önsöz Yazım Kuralları
Ön söz yazım kurallarının en başında elbette ki noktalama işaretlerinin doğru yerde ve doğru şekilde kullanılması yer alır. Belirli bir sayfa düzeni mevcuttur. Bu düzene uyulmalıdır. Kısa ve öz yazılar olduğu için içerikte gereksiz bilgilere yer verilmemelidir.
Önsöz yazım kuralları şöyledir:
Genelde her bilgi tek sayfaya sığdırılır.
Ön söz yazısının en sonunda ön söz sahibi yazarın isim ve soy ismi sağa dayalı şekilde yazılır. Soy isim bütün harfleri büyük yazılır. İsim ise sadece ilk harf büyük yazılır.
Tarih de sağa dayalı olarak yazılır.
Teşekkür edilecek olan kişilerin soy isimleri büyük harf ile yazılır. İsimlerinin ilk harfi büyük yazılmalıdır.
Önsöz Örnekleri
Piyasada varlığını koruyan ve yayınlanan her kitabın ön söz bölümü bir kitap ön sözü örneği teşkil etmektedir. Kitapların ön sözleri araştırılabilir ve okunabilir.
Aynı şekilde bir tez ya da projenin ön söz örnekleri de mevcuttur. Bu yazıya bir ön söz yazmak gerekirse örnek olarak kısa bir ön söz verilebilir:
Çalışmada, ön söz tanımı, hakkındaki bilgiler ve nasıl yazıldığına dair konulara yer verildi. Çalışmada doğru bir şekilde ön söz yazımı öğretimi amaçlanmıştır. Bu nedenle çeşitli veriler araştırılarak sunulmuştur. Çalışmamda bana destek sağlayan ve yardımlarını esirgemeyen yaz kazan ailesine teşekkürlerimi bir borç bilirim.
Yukarıda kısaca yazılmış ön söz bölümüne tarih, isim ve soy isim de eklenebilir.