Özürlü Araç Satışı Hesaplama

Birçok üründe olduğu gibi sıfır araçlara da Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) uygulanır. Her yıl ÖTV oranı güncellenir ve farklı silindir hacimlerine farklı oranlar uygulanır. Bu nedenle de sıfır araç satın almayı düşünen kimseler, “Araçlarda ÖTV hesaplaması nasıl olur?” ve “Güncel sıfır araç ÖTV oranları nelerdir? gibi soruları sık sık sorar. 

Sıfır Araçların Güncel ÖTV Oranları Nelerdir?

Resmi Gazete’de yayımlanan yeni ÖTV matrah güncellemesi açıklandı. Araçların motor silindir hacmi ve vergisiz satış bedeline göre değişen ÖTV oranlarını ve sıfır araç KDV oranlarını aşağıdaki tablomuzda listeledik. Güncel ÖTV ve KDV oranlarını aşağıdaki tablodan inceleyebilirsin.

Yeni ÖTV matrah düzenlemesine göre güncel oranlar:

ÖTV Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Araç ÖTV hesaplama işleminde, araçların silindir hacimleri ve vergisiz satış tutarları baz alınır. Basit bir işlemle ÖTV hesaplaması yapalım:

Almayı planladığın sıfır aracın vergi matrahının yani vergisiz satış tutarının 200.000 TL olduğunu düşünelim. Aracın silindiri 1600 cm³’ten küçük olsun. Devletin belirlediği ÖTV oranı bu şartlarda %50’tir. 

• 200.000 TL x %50 = 100.000  (Ödenmesi gereken ÖTV tutarı)
• 200.000 matrah bedeli + 100.000 (ÖTV tutarı) = 300.000 TL (ÖTV dahil araç tutarı)

MTV hesaplama hakkında bilgi almak için tıkla.

Motosikletlerin ÖTV Oranı Kaçtır?

Motosikletler için 2 farklı ÖTV ödemesi bulunur. Dolayısıyla motosiklet ÖTV indirimi hesaplanırken de iki farklı yol izlenir. Motosiklet ÖTV oranları ve KDV oranları şu şekildedir:

• Motor silindir hacmi 250 cm³’ün altında olan: ÖTV oranı %8 ve KDV oranı %18
• Motor silindir hacmi 250 cm³’ün üstünde olan: ÖTV %37 ve KDV %18

Motosiklet kasko sigortası ve motosiklet trafik sigortası hakkında bilgi almak istersen de yazılarımızı incele.

Hibrit Araçların ÖTV Oranları Ne Kadar?

Elektrikli motoru da bulunan hibrit araçlarda Özel Tüketim Vergisi oranları; 

Elektrik motor gücü 100 kW'den fazla olup motor silindir hacmi 2500 cm³’ü geçmeyen ve ÖTV matrahı 170.000 TL’nin altında olan hibrit araçların ÖTV oranı ise %130’dur.

Elektrikli Araçların ÖTV Oranları Ne Kadar?

Elektrikli araç ÖTV oranları aracın motor gücüne ve matrahına bağlı olarak değişmektedir.  Elektrikli araçlarda ÖTV oranları 4 farklı silindir hacmine göre şu şekilde olur:

• Motor gücü 160 kW’ı geçmeyen ve matrahı 700 bin TL altında olan araçlarda; ÖTV %10, KDV %18
• Motor gücü 160 kW’ı geçmeyen fakat matrahı 700 bin TL üstünde olan araçlarda; ÖTV %40, KDV %18
• Motor gücü 160 kW üstü ve matrahı 750 bin TL altında olan araçlarda; ÖTV %50, KDV %18
• 160 kW motor gücü olan ve 750 bin TL matrahı olan araçlarda; ÖTV %60, KDV %18

ÖTV’den Muaf Olmak Mümkün mü?

ÖTV muafiyetli veya ÖTV indirimli araç satın almak, bazı şartların sağlanması ile mümkün. Bu şartlar şu şekilde:

Engelli Raporuna Sahip Olmak

Engelli raporuna sahip olan kişilere, engellilik yüzdesine göre değişkenlik gösteren ÖTV indirimi ya da ÖTV muafiyeti uygulanır. Ancak engelli kişinin alacağı sağlık raporunda “ÖTV istisnalı araç kullanabilir” ibaresi yer almalıdır. Ek olarak engelli ÖTV muafiyetli araç alımının üst limiti ise 450 bin 500 TL’dir.

Ek olarak engelli raporu ile ÖTV muafiyetli veya indirimli araç alımı hakkında bilgi almak istiyorsanız Engelli Raporu ile Araç Alımı ve Şartları Nelerdir? başlıklı yazımızı inceleyebilirsin.

Gazi veya Şehit Yakını Olmak

Uzuv kaybı yaşayan gaziler ve şehit yakınları ÖTV’siz araç alımı seçeneğinden faydalanabilirler. Bunun için şehit yakınlarının Sosyal Güvenlik Kurumundan “Şehitlik Belgesi” almaları gerekir. Uzuv kaybı yaşayan gazilerin ise engellilik raporuna sahip olmaları gerekir. Ayrıca gazi ve şehit yakınları için ÖTV muafiyetli araç alımında üst limit bulunmaz. Tek şart, motor hacminin 1600 cm³’ü geçmemesidir.

Anahtar teslim araç fiyatı hesaplanırken eklenen vergilerden biri de Katma Değer Vergisi yani KDV’dir.

KDV Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Araçlarda KDV hesaplaması, KDV dahil hesaplama ve KDV hariç hesaplama olmak üzere 2 farklı şekilde yapılabilir. KDV hariç hesaplama ise “KDV dâhil ürünün fiyatı/(1+KDV oranı) formülüyle yapılır. Ülkemizde araç satış bedeli ve motor silindir hacmine bakılmaksızın motosikletler, elektrikli ve hibrit araçlar dahil her araç için ÖTV oranı; %18’dir.

KDV Dahil Hesaplama Nasıl Yapılır? 

KDV dahil hesaplamaişlemi yapılırken “KDV hariç ürün fiyatı x (1+KDV oranı)" formülü uygulanır. KDV hesaplama işlemi yapılırken aracın ÖTV tutarı eklendikten sonraki toplam fiyatına KDV oranı eklenir. Gel yukarıdaki işlemden devam ederek KDV dahil hesaplama işlemini yapalım: 

• 200.000 bin TL’lik araç ÖTV ile 300.000 bin TL oldu. 
• 300.000 TL’nin %18’i = 54.000 TL’dir. 
• KDV dahil aracın fiyatı ise 300.000 TL + 54.000 TL = 354.000 TL olur.

KDV Hariç Hesaplama Nasıl Yapılır? 

KDV hariç hesaplama işlemi yapılırken (KDV dâhil ürünün fiyatı/(1+KDV oranı) formülü dikkate alınır. Yani yukarıdaki işlemden devam edersek; 

KDV hariç bedeli; 354.000 TL / 1,18 = 300.000 TL olur.

Engelliler için hayatı daha kolay kılmak adına kendilerine verilen çeşitli haklar vardır. Bu haklardan bazıları engelli bireylerin araç alımı ve araç kullanımı ile ilgilidir. Bunlar arasında en önemlisi ise ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) ödemeden sıfır bir araca sahip olmaktır. Ayrıca MTV (Motorlu Taşıt Vergisi) muafiyeti de bu kolaylıklardan biridir. Araç alım satımı hakkında detaylı bilgi almak için yazımızı okuyabilirsin. 

Motor silindir hacmine bağlı olarak araç satışlarından çeşitli oranlarda ÖTV alınmaktadır. ÖTV oranları aracın türüne göre %45 ile %225 arasında değişmektedir. Engelli vatandaşlar, engelli ÖTV indirimi uygulamasından yararlanarak ÖTV indirimli veya muafiyetli olarak araç satın alabilmektedir. ÖTV indirimi ile ilgili detaylı bilgi almak için içeriğimizi okuyabilirsin. 

Tabii ki öncelikle ÖTV muafiyetli veya indirimli engelli araç alımı şartları karşılanmalıdır. Bu şartların en önemlisi ise engelli bireyin tam teşekküllü hastaneden engelli raporuna sahip olması gerekliliğidir. Ancak burada kişinin raporunda yazan engellilik yüzdesi önemlidir.

Engelli Raporu Başvurusu İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

Eğer yukarıda belirttiğimiz şartları sağlıyorsan ve “Engelli raporu nasıl alınır?” öğrenmek istiyorsan rapor başvurusu için gerekli belgeleri hazırlamanız gerekir. Bu belgeler şunlardır:

• Engelli kişinin nüfus cüzdanı, nüfus cüzdanı fotokopisi ve 5 adet vesikalık fotoğrafı
• Vasi kararının belgesi (Engelli birey 18 yaşından küçükse başvuru işlemini ebeveynleri yapar. Aksi halde bireyin vasisi olanlar için mahkemenin verdiği vasi belgesi gerekir.)
• Engellilere özel başvuru formu
• İmzalı ve onaylı muayene belgesi (engellilik oranı için)
• Engelli Sağlık Kurulu Raporu'na başvurmak için hastane tarafından verilen dilekçe

Engelli Araç Alımı İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

• Engelli bireye ait engel raporu
• ÖTV ödeme belgesi (Vergi dairesinden alınır.)
• Sürücü belgesi

Engelli Araç Limiti Ne Kadar?

Özel Tüketim Vergisi engelli araç limiti 2023 yılının gelmesi ile birlikte 1.004.000 TL’ye yükseltilmiştir. Böylece bu kapsamda yer alan vatandaşlar, vergiler dahil söz konusu nihai fiyatı ve motor hacmi 1.6 litreyi geçmemek kaydıyla sıfır kilometre otomobil satın alabilmektedir. 

%40 Engelli Raporu ile Araç Alım Şartları ve ÖTV İndirim Oranı

“Yüzde 40 özürlü raporu ile araba alabilir miyim?” sorusu %40 engelli raporu ile araç alımı yapmak isteyen kişilerin merak ettiği sorulardır. Eğer sıfır araç alımında bireyin engellilik yüzdesi %40-89 arasında ise ÖTV indirimi %26.3 oranında uygulanırken KDV ödemesi ise %15.24 oranında uygulanır. %40 engelli ÖTV indirimi ile araç almak isteyen kişilerin öncellikle engelli araç alma şartlarını sağlaması gerekir. Engelli raporu ile araç alma şartları 2023 yılı için şu şekildedir.

• Engelli raporu ile araba almak için engelli bireyin en az %40 uzuv kaybının olması
• Aracı alacak kişinin 18 yaşından büyük olması,
• Tam teşekküllü hastaneden alınan engellilik raporunda %40-%89 arasında engellilik oranına sahip olması ve “Sürücü belgesi alabilir” ibaresinin yer alması,
• %40 engelli kişinin engel durumundan dolayı aksamlı bir araç kullanması gerekiyorsa engelli raporunda “Tertibatlı araç kullanır” ibaresinin, herhangi bir tertibat gerekli değilse “Tertibatlı olmaksızın ÖTV indiriminden faydalanır” ibaresinin bulunması,
• Engelli kişinin raporunda “Otomatik vitesli araç kullanabilir” veya “Otomatik vitesli araç kullanamaz” ibaresi yer alıyorsa bu şartlara uygun bir araç satın almak zorunda olması,
• Engelli raporu ile araç almak için engelli bireyin rapordaki şartlara göre hazırlanmış bir araç alacak olması ve araç almadan önce A veya B sınıfı ehliyetlerden birine sahip olması şartı aranır.

%40-89 arası engelli raporu olan bir bireye, sıfır araç satın alırken uygulanacak indirimleri daha kolay anlatmak için şöyle bir örnek verelim: 200.000 TL değerinde bir araç alacaksan %26.3 ÖTV indirimi ile araç için ödemen gereken ücret, 147.400 TL olur. KDV indirimi de kabaca %15 olarak uygulanırsa araca 200.000 TL yerine yaklaşık 125.000 TL ödeyerek sahip olabilirsin. 

%60, %70 ve %80 Engelli Raporu ile Araç Alma

Yüzde 60, 70 ve 80 oranında engelli raporuna sahip olan kişiler, %90 altı kişiler için belirlenen genel alım-satım şartlarına göre işlem yapabilirler. 

%90 Engelli Raporu ile ÖTV’den Muaf Araç Alım Şartları Nelerdir?

“Yüzde 90 engelli raporu ÖTV indirimi ne kadar?” sorusu engelli raporu ile araç almak isteyen kişilerin merak ettiği bir konudur. Fakat ÖTV muaflı araç alabilmek için bazı şartları yerine getirmen gerekir. Engelli bireyler, engellilik yüzdeleri %90 ve üzeri ise sıfır araç alırken ÖTV’den muaf tutulur. Dolayısıyla yüzde 90 özürlü raporu ile araba almak için ÖTV ödemek zorunda kalmazsın. Ancak %90 engelli bireylerin H sınıfı ehliyete sahip olması gerekir. 

%90 Engelli Aracını Kimler Kullanabilir?

Engelli adına alınan aracı kimin kullanamayacağı Karayolları Trafik Yönetmeliğinde belirlenir. ÖTV istisnasından yararlanılarak alınan aracı üzerine kayıtlı olan engelli bireyler kullanabilir. Peki, %90 engelli kişinin aracını kimler kullanabilir? 

• Tam teşekküllü hastaneden alınan Engelli Sağlık Kurulu raporunda %90 ve üzeri engellilik durumuna sahip olması ve raporunda “ÖTV istisnalı araç kullanabilir” ifadesinin bulunması gerekir. Ancak kişinin raporunda “Sürücü ehliyeti alabilir” ibaresi yer almıyorsa aracı, yakınlık derecesi gözetilmeksizin herkes kullanabilir.
• %90 engelli bireylerin trafiğe çıkmasının uygun olmaması durumunda ise araç ruhsatına kaydettirilen 3 kişinin daha aracı kullanmasına izin verilir. Buna göre %90 ve üzerinde engelli olan kişilerin adına araçları 2. ve 3. dereceye kadar akrabaları kullanabilir. 
• Noter tarafından teyit edilen iş arkadaşlarının ruhsata işlenmesi hakkı saklı tutulmuştur. Ruhsatta ismi olmadığı halde aracı kullanan kişileri aracın bağlanması veya ağır para cezalarına maruz kalabilir. Üstelik hastalık ve doğum gibi acil durumlarda bile ruhsatta adı geçmeyen kişilerin dışında herhangi birinin aracı kullanması mümkün değildir. 

%90 Engelli Aracı Kimler Satın Alabilir? 

Engelli bireyler, engellilik yüzdeleri %90 ve üzeri ise sıfır araç alırken ÖTV’den muaf tutulur. Fakat kişinin ÖTV muaflı araç alabilmesi için bazı şartları yerine getirmesi gerekir. Engelli raporu ile araç alımının gerçekleşmesi için 18 yaşından büyük ve zihinsel engeli olmayan kişi, kendi başına işlemlerini gerçekleştirebilir. Fakat 18 yaşından küçük ise anne ve babasının muvafakatname vermesi gerekir. 18 yaşından büyük ve zihinsel engelli bireyler için de vasi kararı gerekir. Peki, yüzde 90 engelli raporu ile araç alımı şartları nelerdir?

%90 engelli raporu ile araç satın alabilme şartlarını kısaca şu şekilde sıralayabiliriz.

• %90 ve üzeri engelli oranına sahip kişiler engel nedenine bakılmaksızın araç alabilirler.
• Eğer ağır engelli (%90 ve üzeri) bir birey için araç alımı söz konusuysa aracı alacak kişinin 18 yaşından büyük olması şartı aranmaz. Bireyin aile yakınları, aracı satın alabilir.
• Engelli raporu ile araç alımının gerçekleşmesi için 18 yaşından büyük ve zihinsel engeli olmayan kişi, kendi başına işlemlerini tamamlayabilir. 
• 18 yaşından küçük ise anne ve babasının muvafakatname vermesi şartı aranır. 
• 18 yaşından büyük ve zihinsel engelli bireyler için ise vasi kararı gerekir.
• 18 yaşı altı çocuk için anne-baba boşanmış ise araç alım-satış işlemlerini velayet kimin üzerineyse o kişi yapar. 
• Araç satın almadan önce aracı kullanacak kişinin A veya B sınıfı ehliyetlerden birine sahip olması beklenir.

%90 Engelli Kişiler için ÖTV İndirim Uygulaması

ÖTV indirim uygulaması %90 ve üzeri engelli oranına sahip kişiler için iki farklı şekilde uygulanır. 

• Taşıtta tadilat aranan ÖTV uygulaması: Sürekli tekerlekli sandalye ya da sedye kullanmak zorunda kalan ve engellilik raporu %90 üzeri olan kişiler ÖTV istisnasından yararlanabilir. Ancak bu uygulamada engelli birey aracını kendisini kullanamaz bundan dolayı da taşıtı yakınlarından birinin kullanması gerekir. 
• Taşıtta tadilat aranan ÖTV uygulaması: Aracı satın alacak kişinin %90 engelli olması ancak aracın kullanımına engel olacak herhangi bir sorun olmaması durumunda ÖTV istisnası uygulanır. Bu uygulamada engel sebebinin bir önemi olmadığı için satın alınacak araçta da herhangi bir tadilat şartı aranmaz. 

Engelli Araç İndirimi Hesaplama Nasıl Yapılır? 

ÖTV indirimi araçlar için hesaplanırken şu yöntemler kullanılır. 

• Engelli araç indirimi hesaplama yapılırken aracın ham fiyatına ÖTV uygulanır ve ham fiyat ile ÖTV fiyatı toplanarak toplam tutarın KDV’si eklenir. 
• Araç satın alırken faydalanacağın indirimlerden bir diğeri de KDV indirimidir. Normal şartlarda %18 KDV ödenirken engelli indiriminden faydalandığından bu oran %15’lere kadar düşer. 
• KDV ve ÖTV ile yapılan ayrı ayrı indirimler, satın almak istediğin aracın satış fiyatı yaklaşık olarak %30-32 arasında değişir. 

ÖTV Muafiyetli Araçlar Hangileridir?

Motor silindir hacmine bakılmaksızın hesaplanması gereken ÖTV ve diğer her türlü vergiler dahil bedeli 330.800 TL altında olan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep,station wagon gibi taşıtlar ÖTV muafiyeti veya indirimi kapsamındadır. Motor hacimlerine bakıldığında ise sınırlamalar şunlardır:

• Motor silindir hacmi 2800 cm³’ü geçmeyen, eşya taşımaya mahsus van, panelvan, pick-up gibi açık veya kapalı kasalı kamyonetler
• 1.6 motor hacmi ve altında olan binek otomobiller
• Motor silindir hacmi önemli olmaksızın tüm motosikletler

ÖTV İstisnalı Araç Satılabilir mi?

Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre ÖTV istisnasından yararlanan kişilerin beş yıl geçmeden aracı istisnadan yararlanamayan kişi ya da kurumlara satışı veya devrinin yapılabilmesi için ÖTV ödenmesi gerekir. Aynı kanunun 7. maddesinin 1.fıkrasına göre ilk iktisabı yapılmış ve ÖTV istisnasından yararlanılmış olan taşıtın beş yıl geçmeden bir malul veya engelliye satışı ya da devrinde de malul veya engelli tarafından aracın kayıt veya tescil işleminden önce ÖTV ödenmesi gerekir.

Araç 5 yıl geçmeden sel, heyelan, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hale gelirse (pert olursa) yeni bir araç alımında ÖTV ödenmesine gerek yoktur. 

MTV Muafiyetinden Nasıl Faydalanılır?

Motorlu Taşıt Vergisi, araç sahiplerinden her yıl 2 kere alınan bir vergi çeşididir. MTV tutarı; araçların yaşına, koltuk sayısına, karbon emisyon oranına göre değişir. ÖTV muafiyeti ile araç alan engelli sürücüler ise MTV’den de muaftır. Kasko yaptırmak için detaylı bilgiyi de Sigortam.net üzerinden öğrenebilirsin.