Çok Terlemek Iyimidir

Kimimiz için normal bir süreç, kimimiz içinse bir kâbustur terlemek… İşte öyle zamanlarda tokalaşmak büyük bir meseleye dönüşür, insanlarla yan yana durmak bile istemeyiz. Her zaman ter koktuğumuzu düşünür, kendi kendimizi yiyip bitiririz. Normal şartlarda bile bu kadar terlediğimizi görünce ‘heyecanlanınca acaba nasıl oluru’ diye düşünmek korkutur bizi. Aşırı terlemenin üzerimizde yarattığı etkiler saymakla bitmez. Ancak her problemde olduğu gibi aşırı terlemenin de nedenleri ve çözümleri vardır. Avrasya Hastanesi’nden Ayşegül NAVDAR aşırı terlemeyle ilgili merak edilenleri sizler için anlattı.

Doğal bir soğutma sistemi; terleme

Terleme insan vücudunun ısısını sabit tutmaya yarayan fizyolojik bir olay olup bir nevi vücudun soğutma sistemidir. Yani dışarıdaki hava ne kadar değişirse değişsin vücut sıcaklığımızın stabil kalmasını sağlayan, vücudun sıcaklığa karşı gösterdiği terleme reaksiyonudur.

Vücudumuzda toplam 2-3 milyon ter bezi bulunur

Terleme bizim dışımızda gelişen, metabolizmamızın doğal bir fonksiyonudur. Üstelik vücudumuz için iki önemli fonksiyonu vardır; cildi nemlendirip, vücut ısısını sabitler ve vücudun boşaltım sistemine katkı sağlar.
Ne kadar terlediğimiz ise daha çok sahip olduğumuz ter bezi sayısıyla ilgilidir. Bir insan 2 ila 4 milyon arasında değişen sayıda ter beziyle doğar. Tüm bu ter bezleri ergenlik döneminde tamamen aktif duruma geçer. Her ne kadar kadınlarda daha fazla ter bezi olsa da erkeklerde bulunan ter bezleri daha çok aktiftir.

Normal terleme nedenleri:

• Sıcak hava,
• Aşırı nem,
• Kalın ya da yanlış giyinmek,
• Sentetik kıyafetler tercih etmek,
• Spor yapmak,
• Fiziksel anlamda yorulmak,
• Sigara içmek,
• Alkol almak,
• Acılı- baharatlı yiyecekler tüketmek,
• Kahve, çay gibi sıcak içecekler tüketmek,
• Stres, heyecan

Aşırı terleme nedenleri:

Terlemenin vücudumuz için gerekli ve sağlıklı bir reaksiyon olduğunu söylemiştik. Ancak bazı şartlar vardır ki terleme aşırı boyuta geçer ve çeşitli hastalıkların belirtisi olabilir. Bu anlamda aşırı terlemenin nedenleri normal terleme nedenlerine göre farklılık gösterir.
Aşırı terlemenin asıl nedeni hiperhidrozdur. Ancak aşırı terlemenin de farklı nedenleri vardır. Birincil tip hiperhidrozda özellikle genetik etkenler ön plandadır. Sebebi ise ter bezlerinin normale oranla 4-5 kat fazla çalışmasıdır.

İkincil tip hiperhidrozda ise aşırı terleme başka hastalıklara işaret eder. Bu hastalıklar;

• Alkol ya da uyuşturucu madde yoksunluğu,
• Akciğer hastalıkları,
• Diyabet,
• Düşük kan şekeri,
• Troid bezinin fazla çalışması,
• Menopoz,
• Bazı kanser türleri,
• Kalp hastalıkları,
• Ateş ve enfeksiyonlar, tüberküloz

Aşırı terleme ne zaman gerçek bir tehlikeye dönüşür?

Kişide terlemeyle birlikte aşağıdaki belirtiler gözlemleniyorsa tehlike çanları çalıyor demektir. Bu belirtiler;

• Yüksek ateş,
• Göğüste ağrı,
• Nabızdaki artış,
• Nefes darlığı,
• Yaşanan ani kilo kayıpları

Aşırı terlemeye karşı ne yapılabilir?

Sempatik sinir bütünlüğünün belli seviyelerde bozulması nedeniyle vücut bölgelerinde oluşan aşırı terlemenin, normal terleme düzeyine indirilmesi ancak cerrahi tedavi yöntemleriyle mümkündür. Bu cerrahi uygulama deneyimli bir göğüs cerrahisi uzmanı tarafından genel anestezi uygulanarak yapılır.
Bunun dışında geçici önlemlerle de aşırı terleme az da olsa kontrol altına alınabilir. Bu önlemler; deodorant kullanma, sistemik antikolinerjik ilaçlar, iyontoforez ve botoks uygulaması şeklinde özetlenebilir. Botoks uygulamasında koltuk altı, avuç içi veya ayak tabanına oldukça küçük iğnelerle müdahale edilir. Bu sayede ter bezlerinde sinir iletisini etkili bir şekilde bloke ederek etkisini gösterir.

İçindekiler

Aşırı terleme nedir?

Koltuk altlarından, yüzünden ve ellerinden, damla damla terleyen, kışın soğuk havada bile bu durumu yaşayan insanların hastalığı olan aşırı terlemeye tıptaki ismiyle “hiperhidrozis” denilmektedir.

Terleme normal bir fizyolojik durumdur. Vücut ısısının artması veya egzersiz sonucu ter bezlerine gönderilen uyarı sayesinde terlenir ve ısı dengesi korunur. Oysaki hastalık olarak isimlendirilen hiperhidrozis; vücut ısısı artmadan, sempatik sisteme gönderilen aşırı uyarı sonrası kişinin fizyolojik ihtiyaçları dışında aşırı terlemesidir.

Aşırı terlemenin nedenleri nelerdir?

Aşırı terleme vücuttaki; enfeksiyon hastalıkları, kanser, diyabet, hipertiroidi, kalp hastalıkları, menopoz, obezite gibi bazı durumların varlığında ya da bazı ilaçların kullanımı sonucunda ikincil olarak görülebilir. Daha önce olmayan bir aşırı terleme durumu ortaya çıktığında mutlaka doktora başvurulmalıdır.

“Primer hiperhidrozis” ise, altta yatan başka bir hastalık olmadan ter bezlerinin aşırı çalışmasıdır. Kesin nedeni bilinmemektedir. Stres yüzünden artabilir ama nedeni psikiyatrik bir bozukluk değildir. Son yıllarda genetik bir kökeni olduğu bilimsel yayınlarda bildirilmektedir. Erkek ve kadınlarda aynı oranda görülür.

Aşırı terleme nasıl anlaşılır? Belirtileri nelerdir?

Aşırı terleme, vücudun herhangi bir yerinde görülebilse de, birtakım yerleri, bölgesel olarak etkiler. Bunların başında yüz, koltuk altı ve eller gelmektedir. Ellerde ve yüzde aşırı terleme doğumdan itibaren görülebilirken, koltuk altı terlemesi genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar.

Aşırı terlemenin kişinin günlük sosyal aktivitesini kısıtladığı, diğer insanlarla ilişkisinin azaltmasına neden olduğunu, el sıkışırken utanıldığı, yazarken veya klavye kullanımında sorunlar yaşandığı, eğitim hayatını etkilediği, özgüven eksikliği yarattığı, çekingenliğe sebep olduğu ve yaşam kalitesini düşürebildiği anket çalışmalarıyla gösterilmiştir.

Sosyal bir ortama giren kişi terleyeceği endişesi ile psikolojik olarak etkilenmekte ve bu durum daha fazla el, yüz ve koltuk altı terlemesine neden olmaktadır. Terleyen bölgelerde cilt enfeksiyonları daha sık görülmektedir. İstenmeyen bir diğer durum ise terleyen bölgede bakterilerin yarattığı kokudur. Ter kokusu kişinin sosyal çevresinden uzaklaşmasına veya arkadaşları tarafından dışlanmasına yol açabilmektedir.

Aşırı terleme sorunu birçok kişi tarafından önemsenmese de, tedavi edilmediği zaman kişinin iş veya sosyal hayatını ve eğitimini olumsuz yönde etkileyebileceği göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle aşırı terleme tedavilerinin mümkün olan en erken dönemde başlaması önem taşımaktadır.

Aşırı terleme tanısı nasıl konulmaktadır?

Primer hiperhidrozis yani aşırı terleme tanısı detaylı bir klinik hikaye ve ikincil nedenlerin dışlanması ile konulmaktadır. Bölgesel Primer hiperhidrozis tanısı koymak için, bu konuda araştırmalar yapan uluslararası çalışma gruplarının belirlediği kriterlere uygun hareket edilmektedir. Bu kriterler; altta yatan bir neden olmaksızın bölgesel, görünebilir aşırı terlemenin en az altı ay süre ile bulunması, iki taraflı dağılım olması, kişinin günlük aktivitelerini kısıtlaması, haftada en az bir kez aşırı terleme olması, aile hikayesi bulunması, 25 yaşından önce başlamış olması, uyku esnasında terlemenin olmamasıdır. Kesin tanı bu kriterlere göre hekim tarafından belirlenir.

Aşırı terleme tedavisinde kullanılan cerrahi dışı yöntemler nelerdir?

Tedavide kullanılan cerrahi dışı yöntemler arasında; ter kesici kimyasallar, iyontoforez ve bazı enjeksiyon uygulamaları yer almaktadır. Bunların yanı sıra; sadece hekim tarafından önerilen ve dozunun çok dikkatli olarak ayarlanması gereken ilaçlar kullanarak teri azaltmak veya kesebilmek de mümkündür. Ne yazık ki, bu yöntemlerle elde edilen başarılı sonuçlar geçici olmaktadır.

Aşırı terlemenin cerrahi tedavisi nasıl yapılmaktadır?

Vücutta ter bezlerinin aktivitesini kontrol eden sistem sempatik sinir sistemidir ve kişi tarafından kontrol edilemeyen otonom sinir sistemini bir parçasıdır. Ter bezlerini ilgilendiren sinirlerin aktivitesini azaltmaya yönelik işleme “sempatektomi” denmektedir. Lokal tedavilerden fayda görmeyen hastalara “torakoskopik sempatektomi” kalıcı bir çözüm olarak başarı ile uygulanmaktadır.

Aşırı terleme konusundaki bilimsel çalışmaların geldiği noktada, günümüz yüksek teknolojisi ile ince çaplı teleskop ve kameralar kullanılarak yapılan ve cerrahi olarak sempatik sinirlerin aktivitesinin ortadan kaldırıldığı, “torakoskopik sempatektomi” olarak adlandırılan ameliyatın güvenilirliği ve başarısı kanıtlanmıştır.

Operasyonun hastaya uygunluğu yapılan muayene ve tetkikler sonrasında hekim tarafından belirlenir. Ardından olası yan etkileri hastaya anlatılarak ameliyat planlanır.

Ameliyat, koltuk altına yapılan küçük kesi ile uygulanır ve hastaların yüzde 99 gibi büyük bir kısmında entübe edilmeden yani soluk borusuna tüp takılmadan ve herhangi dren yerleştirilmeksizin tamamlanır. Yara izi gibi kozmetik sorunlara yol açmaz. Operasyon sırasında entübasyon yapılmadığından, genel anestezi açısından riskler en aza indirilmiştir.

Cerrahi sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

İşlem sonrası genellikle bir gece hastanede yatmak yeterlidir. Uygun durumlarda taburculuk aynı günün akşamında da yapılabilmektedir.

İşlem sonrası normal hayata dönme süresi ne kadardır?

Aşırı terleme ameliyatı sonrasında hafif sporlar dahil her türlü gündelik aktiviteye hemen dönüş sağlanabilmektedir.

Aşırı terleme cerrahi tedavi sonrasında tekrarlar mı?

Bilimsel yayınlarda cerrahi sonrası nadir de olsa aşırı terleme sorununun tekrarlayabileceği ve işlemin yeniden uygulandığı olgular bildirilmiştir. Torakal sempatektomi ameliyatlarından sonra görülebilen ve nedeni konusunda halen görüş birliğine varılamamış bir durum olan Kompansatuar yani refleks terleme durumu ise ameliyat sonrası bazı hastalarda sırt, bel kısımlarında görülen ve zaman içinde azalan bir yan etkidir. Hastalar, refleks terleme konusunda ameliyat öncesi detaylı olarak bilgilendirilmektedir.