İyi bir gece uykusu ve sağlık arasındaki bağlantıları inceleyen bilim insanları fazla uykunun da sağlığa zararlı olabileceği sonuıcuna vardı. BBC'den Ruth Alexander, ideal uyku süresinin ne olduğunu araştırdı:
Bir çoğumuz her gece sekiz saat uyumayı dener ama sık sık başarısız olur.
Yaygın kanı bunun ideal uyku miktarı olduğudur.
Ancak şimdi bazı uzmanlar bunun çok fazla ve hatta sağlıksız olabileceğini söylüyorlar.
Hepimiz çok az uykunun kötü olduğunu biliyoruz.
İnsan sinirli olur, kendini yorgun hisseder.
Hatta doktorlar bunun obezite, yüksek kan basıncı, diyabet, ve kalp hastalığına katkıda bulunabileceğini de söylüyorlar.
'Fazla uykuyla ölüm riski artıyor'
İnsanların fazla uyku konusunda şikayetçi olduğunu ise pek sık duymayız.
Ancak, son 10 yılda yürütülen araştırmalar, altı saattan az veya sekizden daha fazla uyuyan yetişkinlerin, altı ila sekiz saat uyuyanlara nazaran, daha erken ölme riski altında olduğunu göstermekte.
Daha bilimsel bir ifadeyle, altı-sekiz saatlik bant dışında kalan kişiler için ölüm riski kademeli bir artış gösteriyor.
Kapsamlı araştırma
Warwick Üniversitesi Kardiyovasküler tıp ve epidemiyoloji profesörü Franco Cappuccio, bir milyondan fazla insanın uyku alışkanlıkları hakkında sorulara yanıt verdiği ve daha sonra takip edildiği 16 çalışmayı analiz etti.
Cappuccio katılan insanları üç ana gruba ayırıyor:
- Altı saatten daha az uyudum diyenler
- Altı ila sekiz saat uyudum diyenler
- Sekiz saatten daha fazla uyudum diyenler
Bu gruplarda yapılan analiz, az uyuyanlarda ölüm oranının orta uyku süresine sahip olanlara kıyasla yüzde 12 daha fazla olduğunu gösterdi.
Ancak, en uzun uyuyanların ölüm oranı orta gruptan yüzde 30 daha yüksek.
Bu tablo, uyku süresinin ölüm riskinde önemli rol oynadığı anlamına geliyor.
Uzun uykunun kabaca yüksek miktarda alkol almakla aynı ölçüde ölüm riski yarattığı ifade ediliyor.
Ancak yine de fazla uykunun riski sigara riskinden daha az.
Fazla uyku neden zararlı?
Peki, gerçekten de dokuz saat uyumak beş saatten daha mı kötü?
Buna farklı yollardan bakılabilir.
Cappuccio çok uzun uyuyan insanların depresyonda olabileceği, ya da uyku hapları kullanıyor olabileceği ihtimalinin farkındaydı.
Verileri bu perspektiften elden geçirdikten sonra da, arada hala bir bağlantı olduğunu buldu.
Onun teorisi, sekiz saatten fazla uyuyanlarda bazen, henüz belirtileri görünmeyen ancak altta yatan bir sağlık sorunu olduğu yönünde.
Yani, artan ölüm riskine neden olan uzun uyku değil, gizli bir hastalık.
Ama herkes aynı fikirde değil.
Alternatif araştırma
Arizona Eyalet Üniversitesi'nden Prof. Shawn Youngstedt 14 genç yetişkini kapsayan küçük bir çalışma yapmış.
Bu kişilerden üç hafta boyunca gecede iki saat daha fazla uyumalarını istemiş.
Denekler "depresif ruh hali artışlarından" mustarip olduklarını geri bildirmiş.
Aynı zamanda "yanma hissinde artış" tespit edilmiş.
Kanlarında yanma hissiyle bağlantılı olan, IL-6 olarak adlandırılan bir proteinin yüksek seviyelerde olduğu saptanmış.
Katılımcılar kas ve bel ağrısından da şikayetçi olmuş.
Bu durum da, Youngstedt'i uzun uykuda asıl sorunun uzun süreli hareketsizlik olup olmadığını düşünmeye sevk etmiş.
İdeal uyku süresi
Prof. Cappuccio Batı'da insanların dörtte üçünün ortalama altı ila sekiz saat uyuduğunu belirtiyor.
Bu aralık, yaşamın uzunluğu açısından en iyi sonuçlar ile ilişkilendiriliyor.
Ama eğer uykudan keyif alıyor, yatakta çok fazla zaman harcıyor ve kendinizi iyi hissediyorsanız, muhtemelen bir sorun yok demektir.
Ekstra uykunun, ya da şöyle bir uzanıp, keyif yapmanın insanı öldüreceğine dair hiçbir somut kanıt yok.
Sabahları bir dakika daha fazla uyumak için kendimizle mücadele ederiz. Fazla uykunun dinlenmek için en önemli şey olduğunu düşünür ve ne kadar geç kalkarsak o kadar iyi hissedeceğimizi zannederiz. Oysa her şeyde olduğu gibi uyku konusunda da ölçülü davranmanın, yaşam kalitemizi olumlu yönde etkileyeceğini unutmamalıyız. Peki, çok fazla uyuyanlarda ne gibi sorunlar ortaya çıkıyor?