Osmanli Serbeti Yapimi

Türkler yemeklerin yanında soğuk olarak içtikleri her şeye soğukluk derlerdi. Yemek dışında kışın en çok sıcak olarak tarçın şerbeti, yazın koruk ve bal şerbeti içilir; nar şerbeti ikram etmek ise kibarlık sayılırdı.

Selçuklularda 13. yüzyılda misafirlere ikram edilen en seçkin besinler arasında bal gelirdi. Bal ve şeker şerbeti en yaygın olarak içilen içecekler arasındaydı. Selçuknamede mis kokulu ve ıtırlı şerbetlerden bahsedilmektedir ki, meyvelerden; sütten yapılan şerbetlere kokular da ilave olunurdu.

Mevlana Celalettin Rumi “Hayatta en sevdiğim üç şey; sema, hamam ve şerbettir” der. Mevlana eserlerinde geçen şerbetler bal şerbeti, gül suyu şerbeti, şeker şerbeti, lütuf şerbeti, tanrı şerbeti, gül sulu şeker şerbeti, düğünlerde sunulan şerbetler ise nardenk şerbeti ve saf şeker şerbetidir. Mevlana, şerbet ve gülbeşekerinden de sıkça bahseder.

Osmanlı’da altın çağını yaşayan şerbetin, Türkler tarafından oluşturulduğu ve 11. yüzyılda bile meyve sularından hazırlanıp günün her saati içilen geleneksel bir içecek olarak ortaya çıktığı bilinir.

Şerbet, Osmanlı’da günlük yaşantıyı, geleneksel davranış kalıplarını etkileyen; halk sofralarında da eksik olmayan, çeşit çeşit yapılan, her evde, her zaman ansızın gelen misafire sunulması gereken en önemli ve leziz ikramlardan biriydi.

GELENEK HALİNE GELEN İÇECEK

Eskiden saray, konak ve köşk sofralarında çeşitli şerbetler özel ibrikler içinde bulunur ve yemekte su yerine şerbet içilirdi. Kahve ve çay pek yaygın olmadığından gelen konuklara şerbet ikram edilirdi. Anadolu’da da doğumlardan sonra şerbet ikram edilmesi de bir gelenek hâlindedir.

Osmanlı mutfağında şerbet, ziyafet sofralarının gözde içeceği olmasının ötesinde daha büyük anlama sahipti. Örneğin Kanuni Sultan Süleyman sıcak bir yaz günü Yeniçeri ortalarını ziyaret ederken, susamış. Ona bir kap içinde soğuk şerbet ikram etmişler. Kanuni “Sarayımda böyle şerbet içmedim!” dedi, boşalan tası altınla doldurtup, geri gönderdi. Bunun bir nevi uzlaşma işareti sayıldığı bilinir. Bu olaydan sonra padişahların yolları yeniçeri ocağına her düştüğünde durup bir bardak şerbet içmeleri gelenek haline geldi. Savaşlarda bile cepheden bu taslar saraya gönderilir ve altınla dolu olarak geri gelmeleri beklenirdi.

OSMANLI’NIN AVRUPA’YA İHRACI ŞERBET

Özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde şerbetler, Batı medeniyetlerine kadar ulaştı. Şerbetler ülkeye gelen yabancı konuklar sayesinde Avrupa’da o kadar ünlü oldu ki; 17. yüzyıl ortalarından itibaren limonlu, güllü ve menekşeli hazır şerbet karışımları İngiltere’ye ihraç edilmeye başlandı. Sert şekerlemeler şeklinde hazırlanan ve gönderildiği yerde sulandırılan bu şerbetlerin yanı sıra 18. yüzyılda ‘visney‘ adıyla hazırlanan vişne şurupları da hem İngiltere’ye hem de Fransa’ya ihraç edildi. İtalya’da 17. yüzyılda şerbetten meyveli dondurma yapıldı ve adına şerbetten bozma ‘sorbetto‘ adı verildi. Bugün hâlâ Fransa ve İngiltere’de meyveli dondurma ‘sorbetto’dan bozma ‘sorbet’ adıyla bilinir. Şerbet kelimesi, ufak bir anlam kaymasıyla Batı dillerine geçti.

SULTANLARIN ŞERBETLERİ

Osmanlı padişahlarının çocukları olunca, ziyarete gelenlere şerbet dağıtılırdı. Özellikle doğumun üçüncü günü sadrazama şerbet gönderme geleneği vardı. Çeşitli malzemelerden yapılan şerbetler, altın, gümüş ve billur gibi değerli kaplara konulur ve yeni doğan bebeği ziyarete gelenlere, cariyeler tarafından ikram edilirdi. Lohusa şerbeti, anne sütünün bol ve bereketli olması, bebeğin bebeklik dönemini sıkıntısız ağız tatlılığı ile geçirmesi için simgesel olarak dağıtılırdı.

Padişahlara özel üretilen şerbetler vardı ki bunları sıradan insanlar tadamaz, imparatorluğun çeşitli yerlerinden gelen malzemelerle yapılırdı. Bunlar; hummaz, reybas, anberbaris şerbetleridir.

Fatih Sultan Mehmet için kırmızı ve siyah üzümle Hindistan cevizinden şerbet yapılırdı.

Diğer şerbet ikramlarına bahar başlangıcında ikram edilen nevruz şerbeti, hacca gidenler için hacı şerbeti, erkek çocukların sünnet şerbeti, hamam şerbeti, nazar şerbeti, gebe şerbeti, görücü şerbeti, söz şerbeti, ölü şerbeti, düğün şerbeti sayılabilir.

Sarayın en gözde şerbetleri gül, zambak, menekşe, fulya, yasemin, muhabbet, iğde ve nilüfer çiçeklerinden yapılmaktaydı. Özellikle tatlı suda yetişen ve çok kısıtlı miktarda bulunan nilüfer çiçeğinden yapılan şerbet önemliydi.

Evliyâ Çelebi, Bitlis Beyi’nin sofrasında bir yemekte tam elli çeşit hoşaf içildiğini ve lezzetlerinin güzelliğini tarif etmeye aciz düştüğünü yazar.

ŞERBET ÇEŞİTLERİ

Tadı, rengi, kokusu, soğukluğu ve sunumuyla Osmanlı sofralarının tarihsel zenginliğini yansıtan şerbet çeşitlerinden bazıları limonata, üzüm, elma, armut, ayva, erik, badem sübyesi de denilen badem şerbeti, kavun çekirdeği şerbeti, nar, dut, iğde, nane, koruk, ceviz şerbetleridir. Böğürtlen, çilek, kızılcık, kayısı, ağaç çileği, mandalina, portakal, şeftali, turunç, vişne, gül, amber, fulya çiçeği, menekşe, yasemin çiçeği, muhabbet çiçeği, zambak, demirhindi, keçiboynuzu, antep fıstığı şerbetleri ise en çok tercih edilenlerdendi. Yemek dışında kışın tarçın şerbeti sıcak olarak verilir, yazın koruk ve bal şerbeti sunulurdu. Nar şerbeti ikramı kibarlıktan addedilirdi. Balla ve sirkeyle yapılan sirkencübin şerbeti hem susuzluğu giderir, hem de hastalıklara şifa olurdu. Nar, demirhindi, meyan, vişne kızılcık, limon, gül, bal, koruk şerbetleri, Türk evinin temel içecekleri olarak, her evin serin kilerinde yer alırdı. Lavanta şerbetinin insanları sakinleştirici etkisi vardı. Osmanlı şerbetlerinin padişahı olarak nitelendirilen demirhindi şerbetini ise beş aylık bebekler ve hamileler bile içebilir.

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde ise çok çeşitli şerbetlere rastlanır. Bunlar; Arnavut Kasım şerbeti, baharlı şerbet, Atina balı şerbeti, cüllab şerbet, tarçın hacı şerbeti, imam şerbeti, karanfilli gül şerbeti, karanfilli üzüm şerbeti, tiryaki şerbeti, menekşe şerbeti.

TARİFLERİ İLE OSMANLI ŞERBETLERİ

1) Elma Şerbeti Tarifi

Malzemeler: 2 kilo kadar yeşil elma, 1 kg. toz şeker, 2 litre su, 2 adet kabuklu tarçın, 2 adet elma kabuğu rendesi.

Elmaların kabuklarını soyun ve derin bir tencereye ikiye bölerek yerleştirin. Üstüne su, tarçın, soyduğunuz kabukları, şekeri ilave edin. Yaklaşık yarım saat kaynattıktan sonra ocaktan alın. İnce bir tülbent veya kevgirde süzün, soğutarak servis yapın.

2) Şeftali Şerbeti Tarifi 

Malzemeler: 3 kilogram şeftali, 1,5 kilogram toz şeker, 4 adet karanfil, 2 litre su, 1 adet limon kabuğu rendesi, 1 çay kaşığı limon suyu.

Şeftalilerin kabuklarını soyarak küp küp doğrayın. Derin bir tencereye önce şeftalileri, şeker, karanfil, limon kabuğu rendesi ve suyu ekleyin. Yaklaşık 30 dakika kadar kaynatın. Tülbentten süzüp, soğuk olarak servis yapın.

3) Limon Şerbeti Tarifi

Malzemeler: 2 adet limon suyu, 1 kilogram şeker, 2 litre su, 100 gr. bal, 3 adet karanfil.

Derin bir tencereye limon suyu, toz şeker, karanfil ve balı koyun. 5-6 saat kadar bekletin. Üzerine suyu katarak yaklaşık 30 dakika kadar kaynatın. Tülbentten süzüp, soğuk servis yapın.

4) Ahududu Şerbeti Tarifi 

Malzemeler: 1 kilogram ahududu, 15 gr. limon tuzu, 1 kilogram şeker, 4 adet karanfil, 1 litre su.

Ahududuları temizledikten sonra şeker ile yoğurun. Yaklaşık 10 saat kadar bekletin. Sıkarak süzün. Su ilave ederek tekrar yoğurun. 15 gr. limon tuzu ve karanfilleri ekleyin, 20 dakika kadar kaynatın. Soğuk olarak servis yapın.

5) Tarçın Şerbeti Tarifi 

Malzemeler: 3 çubuk tarçın, 5 karanfil, 2,5 litre su, 1 su bardağı şeker.

Çubuk tarçını, şekeri ve suyu bir tencereye koyun ve kaynatın. Kaynamaya başladıktan 8 dakika sonra tarçınları çıkarın ve tencereyi ocaktan alın. Karışıma karanfilleri ekleyin ve soğumaya bırakın. Tamamen soğuduktan sonra buzdolabına koyun ve soğuk olarak servis edin.

6) Demirhindi Şerbeti Tarifi

Malzemeler: 180-200 gr demirhindi, 2 litre içme suyu, 2 adet kurutulmuş karanfil, 1 adet çubuk tarçın, 1 su bardağı toz şeker.

İlk önce demirhindinin kabuklarını ayıklayın ve temizleyin. Daha sonra bir tencereye koyun ve üzerine içme suyunu ilave edin. Tencerenin kapağını kapatın ve 1 gece bekletin. Tencereye karanfilleri, çubuk tarçını ve toz şekeri ekleyin ve kaynaması için kısık ateşli ocağa koyun. 1,5 saat kadar kaynattığınız şerbeti ocağın üzerinden alın ve soğumaya bırakın. Soğuması için bıraktığınız şerbetin posası tencerenin dibine çöktüğünde, süzerek posasından ayırın ve buzdolabında soğutun ve soğuk servis edin.

7) Gül Şerbeti Tarifi

Şurup için malzemeler: 170 gram kırmızı/pembe kokulu gül yaprağı(Isparta gülü), 1 su bardağı toz şeker.

Şerbet için malzemeler: 1 çay bardağı gül şurubu, 2 limon suyu, toz şeker, soğuk su.

Şurubu yapmak için önce gül yapraklarını yıkayın ve derin bir kaba alın. Üzerine 1 su bardağı toz şeker katın ve 15-20 dakika kadar yoğurun. Kabın ağzını streç filmle kapatıp buzdolabına koyun ve bir gece bekletin. Ertesi gün şurubu süzün. Şerbeti için limon suyuna 1 çay bardağı şeker ekleyin ve su ilave ederek karıştırın. Daha sonra soğuk su ilave edin. Bu karışıma gül şurubunu azar azar ekleyerek karıştırın. Ardından şeker dengesine tadına bakarak karar verin. Soğuk servis edin.

8) Gelincik Şerbeti

Tarif için tıklayınız

9) Menekşe Şerbeti

Kokulu kır menekşesi, yıkanır, suyu süzdürülür. Üzerine su, limon tuzu ve limon suyu dökülür, kavanoza konup ağzı kapatılır. 4-5 gün bekletilir. Tülbentten geçirilir, kavanozlara konur, serin bir yerde saklanır.

Başka bir yöntem olarak menekşeler toz şeker ile birlikte, rengi şekere çıkıncaya kadar havanda dövülür. Şeker ile menekşe karışımı ince bir elekten ufalanarak geçirilir. Su bir taşım kaynatılıp, ateşten alınır. Şekerli menekşe tozu, suya katılır ve karıştırılır. Temiz bir kaba süzdürülür soğumaya bırakılır.

10) Ayva Şerbeti

Ayva şerbetinin püf noktası ayvanın çekirdeklerini ve kabuklarını da kaynattığınız şerbete ekleyerek şerbetin kıvam ve renk almasını sağlamaktır. Şerbetinizi iyice soğuttuktan sonra süzerek servis edebilirsiniz.

11) Hibiskus Şerbeti

Tarif için tıklayınız

12) Kızılcık Şerbeti

Çekirdekleri çıkarılarak ezilen kızılcıklar üzerine sıcak su dökülerek bir gece bekletilir. Ertesi gün ince bir süzgeçten geçirilir ve arzunuza göre bir tatlandırıcı ile lezzetlendirilir.

Veya;

Yarım kg kurutulmuş kızılcık
-8 su bardağı su
-İki buçuk su bardağı tozşeker

Kızılcık ve suyu bir tencereye alıp kaynatın. Kaynadıktan sonra süzgeçten geçirin. Tozşeker ilave edin ve 15-20 dakika daha kaynatın. Soğuduktan sonra servis yapın.

13) Koruk Şerbeti

Çok faydalı olduğu düşünülen koruk yani olmamış üzümün şırası, ekşisi gibi şerbeti de yapılır. Koruk şerbeti yaparken önemli olan şeker veya arzu ettiğiniz başka bir tatlandırıcıyla beraber kaynattığınız su soğuduktan sonra koruk suyunu eklemenizdir.

14) Safran Şerbeti

En kıymetli baharatımız safranın başrolde yer aldığı bu şerbeti yapmak için; reyhan ve safran yapraklarının üzerine limon suyu ve kaynar su eklenir, suyun soğuması beklenir. Su ılıdıktan sonra içine toz şeker eklenir ve süzülür.

• Gülhatmi Çiçeği Kurusu (4 Çorba Kaşığı)
• Şeker (6 Çorba Kaşığı)
• Su (7 Su Bardağı)
• Yarım Limon Suyu

Üzeri İçin;

• Dolmalık Fıstık (1 Çorba Kaşığı, Hafif Sotelenmiş)

Hazırlanışı;

Kuru olan Gülhatmiyi suya koyun ve yaklaşık 15 dakika kaynatın. Ardından kaynattığınız suyu süzün ve şeker ilave edip kaynatmaya devam edin. 1 çorba kaşığı kadar limon suyunu ilave din ve biraz daha kaynattıktan sonra altını kapatın. Soğutup sürahiye koyduktan sonra üzerine dolmalık fıstıkla süsleyip servis edebilirsiniz.

28) Portakal Şerbeti

Malzemeler
•    1 litre taze portakal suyu
•    300 gr toz şeker
•    7 adet portakal
•    2 litre su
Yapılışı
1.   Portakalları küçük parçalar halinde doğrayın. 
2.   Üzerine toz şekeri ilave edip iyice ezin.
3.   Portakal suyunu ve suyu ilave ettikten sonra bir kapta 8 saat bekletin.
4.   Bekleme süresinden sonra tencereye alıp kısık ateşte kaynatın ve ocaktan alın.
5.   Soğudukran sonra süzerek servis edin.

29) Nar Şerbeti

Tarif için tıklayınız

30) Yasemin Şerbeti

1. Yasemin çiçekleri
2. 1 adet limon
3. 3 bardak toz şeker
4. 5 bardak su

Yaseminlerin yapraklarını koparın ve nazikçe yıkayın. Yaprakları birbirinden ayırın. Derin bir kaba alın ve şeker ekleyin, limonu sıkın, şekerli limon suyu ile yaprakları ovun. Daha sonra cam kavanoza dökün ve çiçekler de içinde olmak üzere bir gün boyunca kavanozda saklayın. Şerbeti süzün, cam kaba alın ve buzdolabında ağzı kapalı olarak saklayın. Soğuk tüketin.

31) Kayısı (Zerdali) Şerbeti

Malzemeler: 1 kilo yıkanmış çekirdekleri çıkarılmış kayısı, 3-4 çorba kaşığı toz şeker, yarım limon suyu, 1-2 tane ezilmiş, karanfil, 4-5 su bardağı su.

Yapılışı: Akşamdan kayısıları bir cam kaseye koyup şekerle iyice ezin. Ağzını kapatıp sabaha kadar soğuk bir yerde bekletin. Kullanacağınız zaman, telden geçirdikten sonra suyu ve limon suyunu ekleyip, güzelce karıştırın. Soğuk servis yapın.

32) Kekik Şerbeti

Malzemeler: 1 çorba kaşığı kuru kekik, 1çay kaşığı limon suyu , 4 su bardağı su, 2 çorba kaşığı bal.

Yapılışı: Öncelikle suyu kaynatıp kekiği ekleyin. 1 dakika ocakta kaynatıp altını hemen kapatın. Daha sonra 5 dakika demlendirip, süzün. Ilık sıcak arası ısıya gelince limonu, balı ekleyip, karıştırın. Sürahiye döküp, soğuduktan sonra kavrulmuş dolmalık fıstık koyarak servis yapın.

33) Hünnap Şerbeti

Malzemeler: 1 kilo olgun (yumuşak) hünnap meyvesi, 1 su bardağı dolusu toz şeker, 4 su bardağı su, yarım limon suyu.

Yapılışı: Hünnapları güzelce yıkayıp ucundaki sap kısmını çıkarıp ikiye kesin. (İçinde çekirdekleri olması nedeniyle elinizle dikkatlice ezip koymak daha çok özünü çıkaracaktır.) Kaynayan 3 su bardağı suyun içine atıp, iyice yumuşayana kadar pişirin. Altını kapatıp, ılıyınca tel süzgeçten geçirin. Hafif pelte olan hünnaplara, şekeri, limon suyunu ve 2 su bardağı soğuk suyu koyup güzelce karıştırın. Soğuk servis yapın.

34) Fesleğen Şerbeti

Malzemeler: 1 demet fesleğen yaprakları 3-4 çorba kaşığı toz şeker, 4-5 su bardağı soğuk su, yarım limon suyu.

Yapılışı: Havana biraz su koyarak fesleğen yapraklarını dövün. Şekeri ve limon suyunu karıştırıp ağzını kapatın. Buzdolabında sabaha kadar beklettikten sonra suyu da ilave edip, güzelce karıştırın. Süzgeçten geçirip, soğuk servis yapın.

35) İncir Şerbeti

Malzemeler: 12 tane taze incir, 2-3 çorba kaşığı toz şeker, 4-5 su bardağı su, yarım limon suyu.

Yapılışı: Akşamdan incirleri yıkayıp bir cam kaseye koyup, şekerle iyice ezin. Ağzını kapatıp soğuk bir yerde sabaha kadar bekletip, kullanacağınız zaman güzelce telden geçirin. Sonra suyu ve limon suyunu ekleyip güzel karıştırın. Soğuk servis yapın.

36) Karpuz Şerbeti

Malzemeler: Ufak boy karpuz (çekirdekleri çıkarılıp doğranmış), 3-4 çorba kaşığı toz şeker, yarım limon suyu veya 1 limon suyu, 1 çorba kaşığı dövülmüş taze nane, 4-5 su bardağı soğuk su. (Miktarını azaltıp çoğaltabilirsiniz.)

Yapılışı: Tüm malzemeleri blender kabına koyup, güzelce ezin. En son naneyi ekleyip, karıştırın. Kavrulmuş dolmalık, fıstık ekleyip, soğuk servis yapın.

37) Şehzâde Şerbeti

• 8-10 Kişilik
• 5dk Hazırlık, 15dk Pişirme

Herkese hayırlı, sağlıklı günler. Bugün size Ramazanlarımızın ve bayramlarımızın vazgeçilmesi Osmanlı şerbetiyle, ben buna şifa iksiri diyorum, karşınızdayım. Geçen yıldan derin dondurucuya koyduğum vişnemden yaptım. Siz değişik meyvelerle de yapabilirsiniz. İster akşam iftar sofranızda, isterseniz sahurda ferahlık veren güzel bir tat. Ben bayramlarda ikram ediyorum, çok beğeniliyor.

Herkese hayırlı, sağlıklı günler. Bugün size Ramazanlarımızın ve bayramlarımızın vazgeçilmesi Osmanlı şerbetiyle, ben buna şifa iksiri diyorum, karşınızdayım. Geçen yıldan derin dondurucuya koyduğum vişnemden yaptım. Siz değişik meyvelerle de yapabilirsiniz. İster akşam iftar sofranızda, isterseniz sahurda ferahlık veren güzel bir tat. Ben bayramlarda ikram ediyorum, çok beğeniliyor.

Ben de Yaptım

1. Öncelikle tenceremize suyumuzu, tarçın, karanfil, kök zencefilimizi ve şekerimizi koyup, ocağa koyuyoruz.
2. 5 dakika kadar kaynayınca, içine vişnelerimizi koyuyoruz ve biraz daha kaynatıyoruz.
3. 2 adet limon suyunu ilave edip, kaynamaya bırakıyoruz.
4. Kaynamakta olan şerbetin üzerine gelen köpükleri alıyoruz.
5. Vişnelerimiz çatlamaya başladığında, olmuş demektir.
6. Soğumaya bırakıyoruz. İçindeki tarçın, zencefil ve kabuk tarçını alıyoruz.
7. İsterseniz vişneleriyle sahurda kasede, isterseniz süzerek bardakta içebilirsiniz. Çok beğeneceğinizi umuyorum.

Afiyet, şifa olsun. Sofralarınızın tadı olsun.

Osmanlı Şerbeti Tarifi Fotoğraflı Yapılışı

Osmanlı Şerbeti Tarifi Püf Noktaları Nelerdir?

• Osmanlı şerbeti kaynarken, şerbetin üzerine gelen köpükler temizlenmelidir.
• Şerbet piştikten sonra, içindeki tarçın, zencefil ve kabuk tarçın alınmalıdır.
• Şerbetin şeker miktarını, damak zevkinize göre arttırıp azaltabilirsiniz.
• Meyveleri yaz mevsiminden dondurucuya koyarak, bu şerbeti Ramazanda veya dilediğiniz zaman yapabilirsiniz.
• Osmanlı şerbetini, en az 10 gün buzdolabında muhafaza edebilirsiniz.
• Şerbet kaynarken, içine reyhan veya kuşburnu da koyabilir, bu sayede daha aromalı bir tat elde edebilirsiniz.
• Şerbeti, meyve taneli olarak kasede veya suyunu süzerek bardakta da içebilirsiniz.

--

5 milyon'dan fazla kişinin takip ettiği Youtube kanalımızda videolu tariflerimizi bulabilirsiniz.

15 milyondan fazla kişinin indirdiği Nefis Yemek Tarifleri uygulaması ile 850.000'den fazla denenmiş tarif her zaman yanınızda. Hemen siz de indirin.

Üye OlSiz de nefis yemek tariflerinin paylaşıldığı bu ortama katılın

Evet istiyorum

Daha sonra