Otoakustik Emisyon Ölçümü Nasıl Yapılır

Odyolojik testler

Timpanometrik Testler

BERA (İç Kulak Ölçümü)

OAE (Oto Akustik Emisyon)

Yenidoğanlarda,bebek ve çocuklarda işitme taramaları

1.ODYOLOJİK TESTLER

Saf Ses Odyogram 
Konuşma Odyogram
Komple Çocuk Odyogram - Serbest  Saha (Oyun) Odyometrisi
Yüksek Frekans Odyogram

İşitme durumunun kişinin verdiği cevaplara göre belirlenmesi olup en sık uygulanan işitme testleridir. Amaç her iki kulağın değişik frekanslardaki (ince ve kalın seslerdeki) duyabildiği en az ses seviyesini (duyma eşiği) belirlemektir.
Ses geçirmeyen özel kabinlerde,  odyometri cihazı kullanılarak, kulaklık aracılığı ile verilen değişik frekanslarda ve şiddetteki seslere verilen cevaplar kaydedilir. Kişilerin işitmesi test edilerek işitme kayıplarının derecesi ve tipi belirlenir. Aynı zamanda konuşmayı anlama, sesin tınısını ayırt etme, gürültüde anlama gibi özel testler uygulanabilir.
Bu testlerin sonuçları odyogram adı verilen bir tablo üzerine işaretlenir.
Odyolojik testler hastanın yaşına, hastalığın tipine göre farklı tekniklerle uygulanabilir. Yetişkin ve çocuklar için farklı teknikler geliştirilmiştir. İşitme ve denge hastalıklarının teşhisinde çok önemli bir yeri olmakla birlikte tek başına yeterli bir test değildir. Hastanın davranışına bağlı olmayan objektif  testler, ve  hastanın davranışına ve klinisyenin gözlemine bağlı olan sübjektif testlerle birlikte değerlendirme yapılmalıdır.

Timpanogram 
Östaki Fonksiyon Testleri
Akustik Refleks Testi
Refleks Decay / Refleks Erime Testleri

Kulak zarı, orta kulak kemikçiklerinden oluşan orta kulak sisteminin, sesi iç kulağa geçirme yeteneğinin test edildiği, orta kulağın basıncını ve refleksini ölçmeye yarayan testlerdir. Uygulanması kolay ve kısa sürelidir. Bebekler dâhil her yaşta yapılabilir. Ölçümün yapılabilmesi için kulak zarının delik olmaması gerekir.
Test sonucu basınç ve refleks değerleri bir grafi ve sayısal olarak  rapor edilir.

Timpanogram; Dış kulak yoluna yerleştirilen bir prob ile ölçüm yapılır. Bu test sırasında kulağa ses gönderilirken dış kulak yolu basıncı değiştirilir ve zar hareketliliği kontrol edilir.Test sırasında  hastanın hareket etmemesi ve konuşmaması gereklidir. Acısız ve ağrısız bir testtir.  Kulak zarı ve kulak kemikçiklerinin sağlığı ve işlevi hakkında önemli bilgiler edinilir.

Östaki fonksiyon testi; timpanometri cihazı ile dış ortamda basınç değiştikçe orta kulak basıncında eşitlemenin değerlendirilmesidir. Orta kulakla geniz boşluğu arasında yer alan östaki borusunun yeterince açılıp açılmadığı ve geçirgenliği belirlenir.

Akustik Refleks; Dışardan gelen yüksek ses dalgaları kulak zarını ve sonra kemikçikleri titreştirir.Gelen ses şiddeti aşırı yüksekse iç kulağın korunması için  üzengi kemikçiğine bağlı olan stapes kası kasılarak üzengi kemiğinin aşırı hareketini engeller ve  iç kulağı  korumaya alır. Bu duruma akustik refleks adı verilmektedir. Üzengi kemiğinin hareket etmesi ile zarda oluşan hareketler kaydedilerek refleks değerler ölçülür.
Bu test ile şiddetli bir uyarana karşı akustik refleks yollarının ne derecede çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi edinilir. 


3. BERA / ABR / BAEP  (İç Kulak Ölçümü)

BERA (Brainstem Evoked Response Audiometry-  Uyarılmış Beyinsapı Odyometrisi),  ABR (Auditory Brainstem Response- İşitsel Beyinsapı Cevabı)  veya BAEP olarak isimlendirilir.

Hastanın tepkisine bağlı olmadan, duyup duymadığı konusunda bir şey sorulmadan uyku halinde iken  uygulanan ve odyolojik tanıda yaygın olarak kullanılan bir elektrofizyolojik yöntemdir. İşitme düzeyi ve beyin sapı düzeyinde işitme yolları ile ilgili önemli bilgiler edinilmektedir.

Her yaş grubu hastada yapılabilir. Hastanın cevap vermesi gerekmediği için bebeklerde, çocuklarda, yaşlılarda, bilinci kapalı veya zekâ ve uyum sorunu olan hastalarda dahi test yapılabilmektedir. Aktif test süresi yaklaşık yarım saattir.

Hastanın test süresince olabildiğince uyur gibi uzanması gerekir. Bebeklere ve çocuklara doğal uykuları sırasında veya gerekiyorsa sedasyon altında hatta genel anestezi altında yapılabilir. Hastanın alnına ve kulak arkalarına elektrotlar yerleştirilir. Özel kulaklık ile  bir sesli uyaran gönderilir ve işitme sinirinin uyarana biyoelektrik cevabı bilgisayara otomatik olarak kaydedilerek işitme eşikleri saptanır. Hava yolu ABR (Tonal ABR, Klik ABR) Kemik yolu ABR (Tonal ve Klik uyaranla uygulanabilir) olmak üzere iki çeşittir. İşitme düzeyi ve beyin sapı düzeyinde işitme yolları ile ilgili önemli bilgiler edinilmektedir.

3 temel klinik kullanım alanı vardır.

• Yeni doğanlardan itibaren küçük çocuklarda ve yetişkinlerde işitme eşiğini tespiti

• Similasyon yapanların belirlenmesi

• Akustik nörinom ve beyin sapı lezyonlarının ayırıcı tanısı

ABR/ BERA testi,  diğer odyolojik testlerle birlikte değerlendirilmeli ve raporlandırılmalıdır.
Ayrıca aynı amaçla kullanılan fakat ölçüm ve kayıt biçimi farklı olan ASSR (Auditory Steady-State Response) adı verilen bir diğer objektif test bataryası daha vardır. ABR gibi bu testte de kişilerin işitme eşikleri belirlenmeye çalışılmaktadır..

     BERA TESTİ ÖNCESİ HAZIRLIK

• TETKİK SIRASINDA HASTANIN UYUR DURUMUNDA OLMASI GEREKİR. BU NEDENLE ÇOCUKLARA YAPILACAK TESTTEN ÖNCE BİR SÜRE KESINLIKLE UYKUSUZ BIRAKMAK YARARLI OLACAKTIR.
• TESTTEN BİR – İKİ SAAT ÖNCE YEMEK YENMESİNDE SAKINCA YOKTUR. ANCAK AGIR YİYECEKLER VE AŞIRI YEMEK UYGUN DEĞİLDİR.
• TEST GÜNÜ YADA BİR GÜN ÖNCESİNDE BANYO YAPILMASI YARARLI OLACAKTIR.
• RANDEVU SAATİNDEN 30 DAKİKA ÖNCE GELİNMESİ RİCA OLUNUR
• TEST YAKLAŞIK 30 DAKİKA SÜRMEKTEDİR.UYUMAMASI HALİNDE TEST YAPILAMAZ
• RANDEVUYA GELİNEMEYECEKSE EN AZ 1 GÜN ÖNCEDEN BİLGİ VERİLMELİDİR (0212-543 97 97)

       4. OAE (Oto Akustik Emisyon)

İşitme taramalarında kullanılan test yöntemlerinden bir tanesidir. Tek başına tanısal değeri yoktur, diğer test ve klinik bulgularla birlikte değerlendirilmelidir.

Sessiz ortamda uygulanan, hastanın aktif katılımını gerektirmeyen, uygulaması kolay, kısa süreli, ağrısız ve objektif bir testtir. Testin yapılabilmesi için hastanın sessiz olması ve hareket etmemesi gereklidir.  Hasta uyumlu ise kısa sürede yapılabilir.

İç kulakta, gelen sesi biyokimyasal enerjiye dönüştürerek beyine ileten tüylü hücreler bulunmaktadır. Dışardan gelen sesin elektriğe dönüştürerek beyne gönderilmesi ve anlaşılır ses haline gelmesi sırasında, gelen  sese karşı kokleada yeralan iç ve dış tüylü hücrelerin gevşeme ve kasılma hareketleri ile kendiliğinden oluşan düşük frekanslı Oto Akustik Emisyon (OAE) adı  verilen bir yankı ses oluşur. Oluşan bu yankı ses kulağa yerleştirilen bir mikrofon görevi yapan cihazla belirlenerek kaydedilir. Elde edilen emisyonlar frekansa özgü olduğundan iç kulağın  farklı kısımlarındaki durum ve aktif mekanizması  hakkında bilgi almak mümkündür.

Koklear fonksiyonların belirlenmesinde önemli olan bu test  

Spontane Oto akustik Emisyon (SOAE) 

Evoked Oto akustik Emisyon (EOAE) olmak üzere iki çeşittir.    

Özellikle yenidoğan bebeklerde işitme taramalarında kullanılan test yöntemidir.

Otoakustik Emisyon Nedir?

Çevre seslerinden bağımsız olarak, insan iç kulağında kokleada (salyangoz)  yer alan dış tüylü hücrelerinde üretilen düşük şiddetli akustik sinyaller, otoakustik emisyon olarak adlandırılır. Kokleada kendiliğinden oluşan bu sinyaller dış kulak kanalına yerleştirilen hassas bir mikrofon yardımıyla ölçülebilir. Bu ölçüm, akustik bir uyaran varlığında veya yokluğunda yapılabilir.

Otoakustik Emisyon Testi Nasıl Yapılır?

• Test, muayenehane koşullarında, herhangi bir anestezi gereksinimi olmadan yapılabilir.
• Hasta oturur pozisyondayken kulağına prob mikrofon takılarak ölçüm yapılır.
• Hastadan test esnasında konuşmaması ve sabit durması istenir.
• Ağrı ve acı hissi duyulmaz.
• Aynı işlem her iki kulak için ayrı ayrı tekrarlanır.
• Buşon (kulak kiri), yenidoğanda doğum artıkları ve sekresyon (salgı) teste engel olabilir. Test yapılmadan önce dış kulak kanalı ve kulak zarının değerlendirilmesi, testin uygun şekilde yapılabilmesine olanak sağlar.

Otoakustik Emisyon Hangi Durumlarda Alınamayabilir?

• Dış kulakta buşon (kulak kiri), stenoz (darlık), atrezi (kapalılık – tıkanıklık) varlığında,
• Orta kulakta negatif basınç, aşırı esneklik, kemikçik fiksasyonu, otitis media, kulak zarı retraksiyonu varlığında,
• İç kulakta enfeksiyon, darbe, ototoksisite (ilaçlara bağlı kulağın toksik etkilenmesi), akustik travma varlığında emisyonlar alınamayabilir.

Otoakustik Emisyon Sınıflaması

1) Spontan (Kendiliğinden) Otoakustik Emisyonlar

2) Evoked ( Uyarılmış) Otoakustik Emisyonlar

• Transient (Geçici) Otoakustik Emisyonlar
• Distortion Product Otoakustik Emisyonlar
• Stimulus Frequency Otoakustik Emisyonlar

Spontan Otoakustik Emisyon (SOAE)

SOAE, akustik uyaran olmaksızın oluşan düşük yoğunluklu, devamlı sinyallerdir. Normal işitmeye sahip insanların yüzde ellisinde bulunabilir.

SOAE’lerin bulunması hastanın işitmesinin normal ya da normale yakın olduğunu gösterirken, bulunmaması işitme kaybının olduğu anlamına gelmez.

SOAE’ler sadece işitmenin normal olduğu frekanslarda meydana gelir. Sağlıklı bireylerin bir kısmında spontan OAE’ler mevcut olduğundan klinik uygulamalarda tercih edilmez.

EVOKED (Uyarılmış) Otoakustik Emisyon

Transient (Geçici) Otoakustik Emisyon (TEOAE)

Akustik uyaran ardından ortaya çıkan frekansa özel cevaptır. İşitmesi normal, orta kulak ve kokleası (salyangoz) normal olan kişilerde ölçülebilir.

TEOAE, kısa süreli akustik uyaranı takiben 4-20 msn içinde kaydedilir. En sık 1-4 kHz frekans aralığında gözlenir.

Sensörinöral işitme kayıplarından etkilenir. 30 dB HL den daha fazla işitme kaybı olanlarda Transient Otoakustik Emisyonlar gözlenmez. Ölçümler iki farklı uyaran yardımıyla yapılabilir.

• Klik uyaran; geniş frekans bölgesi uyararak koklea (salyangoz) hakkında bilgi verir.
• Tone burst; uyaran belirli frekans bölgelerini uyararak koklea (salyangoz) hakkında bilgi verir.

Dıstortıon Product Otoakustik Emisyon (DPOAE)

DPOAE, iki farklı frekanstaki pure tone (saf ses) uyaranın sürekli verilmesi ile ortaya çıkar.

F1 ve F2 olarak adlandırılan bu iki ses kokleaya (salyangoza) verilir. Koklea (salyangoz) bu iki saf sesten farklı bir frekansta ses üretir ve bu sesin ölçülmesi sonucunda DPOAE ölçümü yapılmış olur.

DPOAE de en belirgin cevap 2F1-F2 formülünde ortaya çıkmaktadır.

İki frekans arasındaki uzaklık F2/F1 oranı ile ifade edilir. F2/F1 = 1,22 kokleanın en iyi cevap verdiği orandır.

F1: Alçak frekanslı uyarandır. Şiddeti L1 şeklinde gösterilir.

F2: Yüksek frekanslı uyarandır. Şiddeti L2 şeklinde gösterilir. Uyaran şiddetleri arasındaki oranın DPOAE amplitüdleri üzerine etkisi vardır.

0,5-8 kHz frekans aralığında yapılabilir.

Sensörinöral işitme kayıplarından etkilenir. 50 dB den fazla sensürinöral işitme kaybı olanlarda DPOAE gözlenmez. Ototoksisite (ilaçlardaki toksik etki) de güvenilir bir test yöntemidir.

Stımulus Frequency (Uyaran Frekansı) Otoakustik Emisyon (SFOAE)

SFOAE, pure tone (saf ses) uyaran kullanılarak yapılır. Cevaplar uyaranın sürekli verildiği anda alınır.

SFOAE,  teknik zorluklardan ve daha kolay yöntem olan TEOAE ile koklear (salyangoz) bazda aynı orijinli olduğundan klinik kullanımı kısıtlıdır.

Klinik Uygulama Alanları

• Yenidoğan işitme taramasında
• İşitsel nöropati tanısında
• Ototoksisite monitörizasyonunda
• Gürültüye maruziyette (Akustik travma)
• Odyolojik değerlendirme için güvenilir yanıt vermeyen hasta gruplarında (otizm, mental retardasyon, …)
• Çocukluk çağı işitme testlerinde
• İşitme siniri cerrahisi sonrası kalan işitmenin tahmininde
• Fonksiyonel işitme kayıplarının değerlendirilmesinde
• Koklear/Retrokoklear disfonksiyonların ayırımında
• Tinnitus tanı ve tedavisinde
• Ani işitme kaybı tanı ve tedavisinde
• Preoperatif dönemde koklear monitörizasyonda kullanılmaktadır.

Avantajları Nelerdir?  

• Objektif bir yöntemdir.
• Test süresi kısadır.
• Hastanın genel durumundan bağımsızdır.
• Güvenilirliği yüksektir.
• Girişimsel bir işlem değildir, sedasyon, anestezi gerektirmez.

Dezavantajları Nelerdir?

• Testi yapabilmek için sessiz ortam gereklidir.
• Test sonuçları dış ve orta kulak patolojilerinden (iletim tipi işitme kaybı) etkilenebilir. Öncesinde özenli bir kulak muayenesi yapılmalıdır.

Prof.Dr. Haldun OĞUZ

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Ses Bozuklukları, Baş-Boyun Cerrahisi

Bunlar da İlginizi Çekebilir

Geniz Eti (Adenoid)

Geniz eti 3-7 yaş civarında maksimum büyüklüğüne erişir ve bu yaştan sonra genellikle küçülmeye başlar. Kreşe ya da anaokuluna giden çocuklar, enfeksiyonlarla daha sık karşılaştıklarından geniz e

Detaylı Bilgi

Burun Tıkanıklığı

Burun tıkanıklığı birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Bunların bir kısmı çok sık görülen nedenler iken, bazıları çok nadir olarak ortaya çıkar. Bazı rahatsızlıklar belirli yaşlarda daha sık görülü

Detaylı Bilgi

Boğazımızı Nasıl Koruruz?

Boğazımızı Nasıl Koruruz? – Bu bölüm küçük hanımefendi ve beyefendiler için yazılmıştır  

Detaylı Bilgi