Araçlarn sahip olduklar donanmlar ve teknik özellikleri, araç kullanmn dorudan etkiliyor. Araçlarda yer alan vites modelleri, kiilerin far sürü deneyimleri yaamasna neden oluyor. Bu durum, kullanm ekline bal olarak araç tercih edilmesini salyor. Otomatik vites araçlar, pratik ve kolay kullanm ile ön plana çkyor. Kiilerin vites deitirme zorunluluu olmakszn yola odaklanabilmelerini salayan otomatik vites araçlar daha pek çok avantaj beraberinde getiriyor. Hangi vites türüne sahip olursa olsun araç bakm düzenli ekilde yaptrlmas gereken bir ilem. Periyodik bakmlar, istenmeyen durumlar ile karlama riskini minimuma indiriyor. Merak edenler için, otomatik araç kullanm ile ilgili farkl sorularn yantlarn yazmzda derledik.
Otomatik vitesin oldukça büyük avantajlar sunmas bu araçlarn çok kolay bir ekilde kullanlabildiini düündürüyor. Fakat otomatik araba kullanm srasnda da dikkat edilmesi gereken çok sayda unsur var. Eer bu unsurlara dikkat edilmezse istenmeyen kazalarn yan sra aracn çeitli aksamlarnda arzalar ortaya çkabilir. Otomatik vitese sahip araçlarda manuel vitese sahip arabalardan farkl olarak vites sürücü tarafndan deitirilmez. Vites sürü esnasnda otomatik olarak araç tarafndan deitirilir. Bu sebeple otomatik vitesli araçlarda debriyaj yer almaz. Sol tarafta fren, sa tarafta ise gaz pedal yer alr. Otomatik vitesli araçlarda farkl vites seçenekleri kiilerin karsna çkar;
Ayn zamanda araçtan araca farkllk gösteren deiik vites seçenekleri de mevcuttur. Say ile ifade edilen vites seçenekleri aracn belirli bir viteste çalmasn salar. Otomatik vites araba nasl kullanlr sorusunun cevab aadaki gibi verilebilir;
Öncelikle; arabaya bindiinizde aynalarnz kontrol etmelisiniz. Bu sayede görüünüzü maksimuma çkarabilirsiniz.
Daha sonra ayanz frene basarak yava bir hareketle el frenini indirmelisiniz.
Ardndan aracnzda yer alyorsa start tuuna basabilir veya konta çevirerek aracnz çaltrabilirsiniz.
Vitesi “D” moduna aldktan sonra hareket etmek için gaz pedalna basmanz yeterli.
Otomatik vites araba kullanclarnn merak ettii bir dier konu ise otomatik vitesin yokuta nasl kullanlaca. Çünkü normal seyir ile yoku çkma aamalar farkl ekillerde kullanm gerektiriyor. Otomatik vites araçla rampa çkarken 1 ve 2’yi kullanmalsnz. Rampa çkarken veya rampa üzerinde dur kalk yaparken 1 v2 iki konumlarn tercih etmek avantaj salar. bu noktada D modunu kullanmak skça yaplan hatalardan biridir. Yokuta bir arac geçmeniz gereken durumlar ile karlaabilirsiniz. Bu durumda çok daha fazla gaza baslmas gerekir. Böylelikle aracn gücünü artrabilir ve yokuu rahatlkla inebilirsiniz.
Araç özellikleri deise de arzalar tüm araçlar için bakidir. Çünkü, araçlarda meydana gelen arzalar parçalarn kullanm ömrünü doldurmasndan kaynakl olabilir. Bu gibi durumlarda Otopratik servisini tercih edebilirsiniz. Yaadnz probleme hzl ekilde çözüm oluturulmas için online olarak oto servis randevusu alabilirsiniz. Servise gitmeden önce internet sitesi üzerinden oto servis fiyat listesini de inceleyebilirsiniz.
Otomobil kullanmanın keyif ve konforuna biraz daha bilgi eklemeye ve siz aracınızı kullanırken görünmeyen kısımlarda neler olup bittiğine yakından bakmaya ne dersiniz? Debriyaj kullanımını azaltmaya yönelik çalışmalar sizi ’lu yılların başına götürdüğünde yarı otomatik şanzıman kavramının aslında çok da yeni bir teknoloji olmadığını düşünebilirsiniz. Ancak dönemin yarı otomatik vites mekanizmaları ile modern teknolojinin bugün sundukları arasında büyük farklar bulunuyor. Debriyaj pedalını sürücülerin hayatından tamamen çıkarmak, sadece fren ve gaz pedalı ile sürüş konforunu yakalamak ise tüm zamanların en iyi buluşlarından biri olarak bugün de popülerliğini koruyor. Kinetik enerjinin en konforlu dönüşümlerinden biri olan yarı otomatik şanzıman ve kullanımı hakkındaki bilgiler, otomobil tutkunlarını tercihler dünyasında bir yolculuğa çıkarıyor.
Yarı otomatik vites sistemine sahip araçlarda, sürücüye kullanım kolaylığı sağlayan en önemli unsur, debriyaj pedalının bulunmamasıdır. Yapılması gereken sadece vites kolunu D, yani drive konumuna alarak sürüşe başlamak ve otomobile hareket kazandıran enerjinin motora, ardından tekerleklere aktarılmasını sağlamaktır. Vitesteki her değişim, tekerleklere verilen gücün değişmesi anlamına gelir. Yarı otomatik vitesli bir araç kullanan sürücü, bu güç aktarımını debriyaj pedalı yerine P, R, N ve D kollarını kullanarak yapar. Bu işaretler aynı zamanda aracın yarı otomatik vites sistemine sahip olduğunun da bir göstergesidir. P yani park konumunu, otomobilinizi durdurduktan sonra, drive konumunu ise aracınızı çalıştırıp hareket etmeden önce kullanmanız gerekir. Rear ya da reverse kolu geri sürüşlerde, N yani neutral kolu otomobili boşa almak için kullanılır. Ayrıca yarı otomatik vitesli araçlarda, vites kolunun üzerinde bulunan + ve – işaretleri, vitesi manuel olarak değiştirmenizi sağlar.
Yarı otomatik vites sistemine sahip bir otomobili kullanırken dikkat edilmesi gerekenler, vites kolunun üzerindeki göstergelerin ve yokuş ile rampa kalkışlarında kaydırma olasılığına karşı fren pedalının doğru kullanılmasıdır. Aracınız hareket etmeye hazır olduğunda vites kolunu D konumuna getirmeniz ve vites geçişlerinde aracın ileri hareketini önlemek için fren pedalını basılı tutmaya dikkat etmeniz önemlidir. Yarı otomatik vitesli araçların birçoğunda yokuş kalkış desteği bulunur. Bu destek sistemine sahip olmayan araçlarda ise sürücü, kalkış anında fren pedalını basılı tutmalıdır. Hareket halindeyken vites kolu kesinlikle P konumuna getirilmemelidir. Bu durum, debriyajın kilitlenmesine ve dişlilerin zarar görmesine neden olabilir.
Yarı otomatik vites ile tam otomatik vites türü arasındaki en önemli fark, kavramadır. Yarı otomatik vitesler tek kavramalı ve çift kavramaya sahiptirler. Tek kavramalı yarı otomatik şanzımanlar vites geçişlerini daha fazla hissettirirken çift kavramalı yarı otomatik şanzımanlar ise, geçişleri daha akıcı ve hızlı yaparlar. Burada birinci kavrama, tıpkı tek kavramalı yarı otomatik viteste olduğu gibi debriyaj pedalı görevini üstlenir ve aracı o anki vites değişimine hazır hale getirir. İkinci kavramanın görevi ise bu kez sistemi bir sonraki vites geçişi için önceden hazırlamaktır. Bu özellik, sürücünün vites geçişlerini minimum seviyede hissetmesini sağlar. Yarı otomatik şanzımanlar araçlarda “hill holder” yani yokuş kalkış desteği bulunmuyorsa yokuş kalkışlarında geri kayma yaşanabilir. Ancak birçok araçta bu özellik bulunmaktadır. Bu tür şanzımanlara otomatikleştirilmiş manuel veya robotize manuel şanzıman gibi isimler de verilmiştir.
Tam otomatik vitesli otomobiller ise, geleneksel otomatik vitese sahip araçlardır. Vites geçişleri sarsıntısızdır ve vites kademeleri genel olarak daha azdır. Bu yüzden yakıt tüketimi fazla olsa da, kavrama yerine tork konvertörüyle çalışırlar. Çalışma prensipleri yarı otomatik şanzımanlara göre farklıdırlar ve tam otomatik denmesinin sebeplerinden biri de, hill holder gibi yokuş kaydırma asistanına ihtiyaç duymazlar. Tam otomatik vitesli otomobiller de daha kısıtlı olsa da yokuşları daha hızlı çıkmak için bazı manuel ayarlamalar yapmak mümkündür.
Vites atmak arabanın hareket etmesi için gerekli olan unsurlardan biridir. Vitesi temel düzeyde 1’e tak bir süre sonra 2 ve sonra 3. Düz ve kısa yollarda bu tarz sürüşler yapmak çoğu kişinin yapabileceği bir şeydir.
Peki uzun ve engebeli yollarda aracın hangi viteste olacağını nasıl belirleriz? Detaylar için okumaya devam edin.
Sürücü kursuna ehliyet almak ve iyi bir sürücü olma umuduyla gideriz. Genellikle sınavda benzer sorular sorulur ve sıkı bir çalışma sürecinden sonra yazılı sınavı atlatırız. Sıra gelir uygulamalı sürüş tekniği öğrenmeye. Bu sorunu da sürücü eğitmenimizin bize verdiği teorik bilgileri anlık olarak uygulamaya geçirerek temel seviye de sürüş yeteneği kazanmış oluruz. Peki bu sürüş tekniği bizi uzun yolda veya trafikte ne kadar güvende tutar.
Vites atmak arabayı hissetmek yol durumuna göre devir göstergesini takip etmek ve en verimli yakıt tüketimi doğrultusunda araba kullanmak çok uzun zaman alacaktır. Tecrübe dediğimiz şeyde uzun kazanımlar sonucu oluşur.
Bugünkü yazımızda ehliyet kursunda verilen temel vites atma ve arabayı hareket ettirmenin ötesine geçip uzun yolda viraj, yokuş ve bayır gibi yerlerde vites nasıl atılır arabanın doğru viteste olduğunu nasıl anlarız bunları konuşacağız.
Vites atmak için araba da ve yolda dikkat etmemiz gereken noktalar vardır. Örneğin yolun sürekli sonuna bakarak vites konumunuzu ona göre belirleyebilirsiniz veya aracın devir göstergesiyle göz kontağı kurarak da motorun zorlanıp zorlanmadığını anlayabilirsiniz.
Genelde vites atma devri ibre üzerine çıktıysa gerçekleşir. Bu noktadan sonra aracın motoru zorlanacaktır ve devirsiz araba kullandığınız için yakıt tüketimi artabilir
Motor boğmak arabanın bağırması veya motorun gürültülü çalışması anlamına gelir. Bu ses vites konusunda olmanız gereken konumu belirler. Yani bağıran bir motor vites atmanız gerektiğini söyler. Bağırmayan bir motor ise devirin henüz üzerine çıkmadığını ve gaza bir süre daha basabileceğinizi anlatır. İlk başlarda karıştırabilirsiniz ancak bu sistem kafanızda zamanla oturacaktır.
Vites yolda giderken kademeli bir şekilde devir her ’e geldiğinde atılır. Bu bir zorunluluk değildir ancak arabayı hızlı kullanmak istiyorsanız devir göstergesinde ibrenin devirleri görmesini bekleyebilirsiniz.
Standart bir otomobil kullanımında arabanın kontrollü bir şekilde hızlanmasını istiyorsak devir göstergesi ’e geldiği anda vites değiştirmeliyiz. Eğer acemi bir şoförseniz bu konunun sizin için çok daha önemli olduğunu unutmayın.
Araba 1. Viteste kalkar ve hemen sonrasında 2. Vitese takmanız gerekir. Sonrasında yol durumuna ve trafiğe göre 3. vitese takarak arasında bir hıza sahip olursunuz. Şehir içinde araba kullanıyorsanız monash.pw, ortalama bir düz yol var ise 4. vitese takabilirsiniz.
Unutulmaması gereken bir nokta var. Vitesin artması her zaman arabanın hızlanması anlamına gelmez. Gaza yüklenmediğiniz ve devir saatini de gördüğünüz zamanlarda araba devirli kullanıldığı için daha bağırmayan ve hızını kontrol edebileceğiniz bir seviyede olur. Yani kısaca vitesi artırmaktan korkmayın sadece gözünüz gaz dengeniz de ve devir saatinizde olsun. Ama en önemlisi de tabi ki yol durumu.
Yol durumu aracın hızını etkileyen önemli bir faktör olduğu için değiştiği durumlarda aracın hızı da değişecektir. Arabanın hızının yol durumuna göre değişmesi yolda yavaşlamamak adına vitese müdahale etmeniz gerektiğini gösterir.
Örneğin düz yolda gidiyorsunuz ve yoğun bir şekilde inişli çıkışlı bir yola girdiniz. Bu tür yollar araba kullanırken devir saatinin sürekli değişeceği ve vites atarak devri aracın yavaşlamaması ve çekişten düşmemesi için ihtiyacı olan konuma getirmelisiniz. 4. Vitesle girdiğiniz bir yokuşta arabanın çekişten düşmemesi için gaz yüklemesi yapmanız gerekmektedir. Bu durumlarda araç yüklü olacağı için devir göstergesi ’e kadar çıkabilir. Eğer yeterince gaz vermediyseniz araba çekişten düşecek ve yavaşlamaya başlayacaktır. O anda arabanın vites konumunu 3’e getirerek rahatlaması eski çekişini geriye kazanmasını sağlayabilirsiniz.
Bu durumu motorun sesinden de anlayabilirsiniz. 4. Viteste yokuş çıkarken araba yavaşlıyor ve motor bağırıyorsa gösterge paneline bile bakmadan bir şeylerin ters gittiğini anlayabilirsiniz. Aynı şekilde burada da vites 3’e takılır ve araç hız kaybetmeden yoluna devam eder.
Vites değiştirmek aracın hızını artırması için gerekli bir durumdur. Sürekli düşük hızlarda gitmek bir arabadan beklenilmeyen bir şey olduğu için vites kullanarak arabanın hızını artırmalıyız. Bunu da vites geçiş esnasında motor ile şanzımanın bağlantısını kesen debriyaj yardımıyla yaparız. Debriyaja her bastığımız da bu iki bağlantı kesilir ve aracın gitmek istediği vitesteki dişliye devrin geçmesi için zaman tanınır. Vites dişliye oturduğu anda araba şanzıman ile bağlantısını geri kazanır ve hızını kesmeden yoluna devam eder.
Yüksek hızlarda giderken doğru bir şekilde devir düşürüp aracı yavaşlatmak acemi sürücüler için biraz zor olabilir. Bunun için kendinizi alıştırır nitelikte küçük antrenmanlar yapmanız gerekir. Örneğin düşük hızlarda seyrederken fren debriyaj yapıp yavaşlarken vitesi bir tık düşürüyoruz. Refleks haline gelene kadar bu çalışmayı yapmanız yüksek hızlarda aracı yavaşlatmak adına yararlı bir çalışma olacaktır.
Beyninizin devir düşürmek veya yükseltmek için gerekli olan refleksi göstermesi için bu çalışmayı bir süre yapmanı gerekiyor. Bu durum kafanızda refleks haline geldiği zaman aracın hızına göre debriyaj fren yaparak vites küçültme işlemini gerçekleştirebilirsiniz. İlk başlarda deviri araba etkin bir şekilde yavaşlamadan bir anda düşürmeniz aramanın öne doğru yığılmasına neden olabilir. Bu da hakimiyeti kaybetmeniz açısından tehlikeli durumlar doğurabilir. Dolayısıyla vitese etkin bir şekilde yani aracın yavaşlamasına yönelik ciddi ama ani olmayan bir basın. Uygularsanız araba zaten gü.ten düşecektir ve vites düşürmeniz gerektiğini size hissettirecektir.
Devirmek düşürmek virajlarda ve yokuşlarda da yapmanız gereken şeylerden biridir. Yüksek hızlarda viraja girmeniz aracı savurabilir. Yokuşlarda da yukarı da anlattığımız gibi araç çekişten düşerse devir düşürmek zorunda kalabilirsiniz.
Devir düşürme işlemini yüksek devirde giderken tamamen frenle de yapar ve araba durmaya yakın olduğu zaman vitesi boşa alabiliriz ancak bu durum arabaya zarar vermiş olur. Refleks ve etkin fren debriyaj tekniğini kullanmak aracın hızına göre devir düşürme işlemini gerçekleştirmek adına şanzıman sağlığı açısından daha iyi olacaktır.
Günümüzde rahatça araç kullanmak isteyen tüm sürücüler artık otomatik vitesli araçları tercih ediyor. Otomatik vitesin anlamı, vitesin sizin iradenize gerek kalmadan otomatik olarak değiştirilmesi şeklinde açıklanabilir. Otomatik vitesli bir araca bindiğinizde araçta vites kolu ve debriyaj pedalı olmadığını, sadece iki pedal bulunduğunu görebilirsiniz. Manuel vitesli araç kullanırken endişe yaşayan sürücüler dahil herkes bu yeni teknolojili araçlarla konforlu ve güvenli bir sürüş deneyimi elde edebilir.
Manuel vitesli araçlarda, vites değiştirirken motor öncelikle debriyaj kavramasıyla boşa alınmalıdır. Otomatik vitesli araç modellerinde ise motorla bağlantıyı kesecek bir debriyaj kavraması olmadığı için direkt olarak tork konvertörü devreye girer. Tork konvertörü, motordan aldığı gücü şanzımana aktarmakla görevlidir. Motorun gücü, debriyaj kullanılmadan tekerleklere iletilir. Otomatik şanzıman içerisinde servo, planet dişli sistem, diferansiyel ve yağ pombası kademeleri gibi farklı parçalar da vardır. Sistemin daha iyi işleyebilmesi için içerisinde yer alan bu parçaların mutlaka uyumlu şekilde çalışması gereklidir. Tork dönüşümündeki değişime bağlı motorun araca verdiği güç ve şiddet de değişime uğrar.
Otomatik vitesli araçlarda, viteslerin her biri harflerle ifade edilir. Özellikle düz vitesten otomatik vitese geçen sürücüler, ilk zamanlarda otomatik vites harflerin anlamları konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Ancak devamlı pratik yaparak harflerin ne anlama geldiğini ve hangi durumlarda kullanıldığını kolayca kavrayabilmek mümkündür.
R (Reverse): Aracın geri vitesi R harfiyle açıklanır. Geri geri giderken öncelikle aracı durdurduğunuzdan emin olmalı ve ardından da bu R pozisyonuna getirmelisiniz.
D (Drive): Aracı hareket ettirirken D vites kolu devreye girer. Önce el freni indirilir ve kontak anahtarı çevrildikten sonra vites kolu D'ye getirilerek aracın hareket etmesi sağlanır.
S veya O (Speed, Overdrive): Hızlı veya spor kullanım butonları olarak bilinir. Aracın bu butonları devredeyken devir aralığı yükselir, yakıt harcaması maksimum seviyeye çıkar ve hızlanma artar.
P (Park): Aracı tamamen durdurduktan sonra P pozisyonuna getirerek park etmeniz gerekir. Ancak P pozisyonuna getirmeden önce aracın hasar görmemesi adına tam durduğundan emin olmalısınız.
N (Neutral): Aracı beklerken boşa almak için kullanacağınız vites kolu N işaretidir. Örneğin kırmızı ışıkta beklerken aracınızı N pozisyonuna alabilirsiniz.
Otomatik vites araç kullanımı esnasında daha güvenli sürüş için kalkışa çok dikkat etmenizde fayda vardır. Mümkün olduğu kadar sert kalkışlardan kaçınmaya özen göstermelisiniz. Aksi taktirde aracınızın şanzımanı kısa sürede zarar görebilir. Aracı hareket ettirmeden önce kendinizin ve araçtaki diğer kişilerin güvenliği için emniyet kemerinizi takmalısınız. Ardından aynanızı ve direksiyonunuzu kendinize uygun pozisyona getirdikten sonra marş için kontağınızı çevirmeniz gereklidir. Ancak el freninin çekili olduğundan ve vites kolunun P pozisyonunda olduğundan emin olmalısınız.
Motorun çalışmasından sonra sağ ayak frene basılarak vites kolunu D kısmına getirilir. Ardından sağ ayak fren pedalında dururken, el freni indirilip yol durumuna göre hareket edilir. Devrinizi artırmak istiyorsanız gaz pedalına hafif şekilde basabilirsiniz. Kısacası tek yapmanız gereken fren ve gaz pedalını kontrol etmekten ibarettir. Aracınız zaten kendi vites değişimini yapacağı için yola rahatlıkla hakim olabilir, güvenli ve her kullanımda keyifli bir sürüş yapabilme fırsatı yakalayabilirsiniz.
Peki, otomatik vites araba yokuşta nasıl kullanılır? Otomatik vitesli araçları yokuşta kullanırken birkaç hususa dikkat etmeniz önemlidir. Yokuş inerken aracınız kolay şekilde hızlanır. Ancak çok hıza ihtiyacınız yoksa vitesi kendinize göre manuel şekilde ayarlayabilirsiniz. Böylelikle frene çok basmanıza gerek kalmayacaktır. Yokuşu çıkarken gaza biraz fazla basmanın büyük bir avantajı vardır.
Pedalın sonuna kadar bastığınızda şanzımanın gücü kolaylıkla artırılabilir. Otomatik vitesli araçlarla yokuşta durmak da çok basittir. Çünkü bu tür araç modellerinin genelinde geri kaydırmayı önleyici bir sistem bulunur. Hatta sürücülerin pek çoğu, düz vitesli araçlarda genellikle geri kayma endişe yaşadıkları için otomatik vites araba kullanımı esnasında daha rahat edebilirler.
Manevra yapmak için araç hareketsiz hale gelinceye kadar durmasını beklemelisiniz. Aksi halde aracın şanzıman dişlileri deforme olarak sizi maddi açıdan zarara sürükleyebilir. Araç durdurma işleminden sonra vites kolu "R" pozisyonuna getirilir ve geri vites lambası yanarak hem size hem de arkadaki araçlara uyarı verir. Arkanızdaki alanın boş olduğundan emin olduktan sonra da aynalardan yardım alarak manevra yapabilir ve ardından ayağınızı fren pedalına basarak aracı tamamen durdurabilirsiniz.
Eğer aracı park edecekseniz vites kolunu "P" pozisyonuna ayarlayarak el frenini çekmeniz yeterlidir. Hayati bir risk yaratmamak için vites D konumundayken, P veya R konumuna getirmemeniz gerektiğini aklınızdan çıkarmamalısınız.
Otomatik vitesli araçlar, çalışma prensiplerine göre tam otomatik, sürekli değişen oranlı, yarı otomatk ve çift kavramalı olarak çeşitli türlerde değerlendirilir.
Tam Otomatik Şanzıman: Tıpkı bir bilgisayar gibi hangi vites kolunun ne zaman kullanılacağına kolayca karar vermenize yardımcı olur. Land Rover, BMW ve Jaguar, bu tam otomatik şanzımanın 8 ileri versiyonunu kullanan premium araç markalarından birkaçıdır.
Yarı Otomatik Şanzıman: Sistem aynı manuel vitesli araçlardaki yapıya benzer. Ancak debriyaj kontrolü elektronik bir bilgisayar tarafından yönetilir.
Çift Kavramalı Otomatik Şanzıman: Vites değişikliği, çift debriyaj kontrolüyle yapılır. Tamamıyla elektronik bilgisayar tarafından işletilen çift kavramalı şanzımanlarda, debriyajlardan bir tanesi çift sayı geçişlerine, diğeri ise tek sayı geçişlerine imkan verir.
Sürekli Değişen Oranlı Şanzıman: Sürekli değişen oranlı viteslerin diğer şanzıman türlerinden en önemli farkı vites parçaları arasında dişlilerin bulunmamasıdır. Dişli yerine birisi tekerleklere, diğeri ise araç motoruna bağlı olan sivri uçlu iki metal koni yer alır.
Otomatik vitesli aracınızla mükemmel sürüş deneyimi yaşarken diğer yandan da kendinizi güvende hissetmek istiyorsanız hemen güvenilir sigorta şirketlerinin tekliflerini karşılaştırın, ihtiyacınız olan sigorta ürününü uygun fiyata alın! Sigortaladımonash.pw'dan teklif alarak ya da 9 numaralı müşteri hizmetleri hattıyla iletişime geçerek kasko sigorta teklifleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.