Otomatik Vites Gaz Fren Yeri

Otomobil kullanmanın keyif ve konforuna biraz daha bilgi eklemeye ve siz aracınızı kullanırken görünmeyen kısımlarda neler olup bittiğine yakından bakmaya ne dersiniz? Debriyaj kullanımını azaltmaya yönelik çalışmalar sizi 1930’lu yılların başına götürdüğünde yarı otomatik şanzıman kavramının aslında çok da yeni bir teknoloji olmadığını düşünebilirsiniz. Ancak dönemin yarı otomatik vites mekanizmaları ile modern teknolojinin bugün sundukları arasında büyük farklar bulunuyor. Debriyaj pedalını sürücülerin hayatından tamamen çıkarmak, sadece fren ve gaz pedalı ile sürüş konforunu yakalamak ise tüm zamanların en iyi buluşlarından biri olarak bugün de popülerliğini koruyor. Kinetik enerjinin en konforlu dönüşümlerinden biri olan yarı otomatik şanzıman ve kullanımı hakkındaki bilgiler, otomobil tutkunlarını tercihler dünyasında bir yolculuğa çıkarıyor.

Yarı otomatik vites nedir?

Yarı otomatik vites sistemine sahip araçlarda, sürücüye kullanım kolaylığı sağlayan en önemli unsur, debriyaj pedalının bulunmamasıdır. Yapılması gereken sadece vites kolunu D, yani drive konumuna alarak sürüşe başlamak ve otomobile hareket kazandıran enerjinin motora, ardından tekerleklere aktarılmasını sağlamaktır. Vitesteki her değişim, tekerleklere verilen gücün değişmesi anlamına gelir. Yarı otomatik vitesli bir araç kullanan sürücü, bu güç aktarımını debriyaj pedalı yerine P, R, N ve D kollarını kullanarak yapar. Bu işaretler aynı zamanda aracın yarı otomatik vites sistemine sahip olduğunun da bir göstergesidir. P yani park konumunu, otomobilinizi durdurduktan sonra, drive konumunu ise aracınızı çalıştırıp hareket etmeden önce kullanmanız gerekir. Rear ya da reverse kolu geri sürüşlerde, N yani neutral kolu otomobili boşa almak için kullanılır. Ayrıca yarı otomatik vitesli araçlarda, vites kolunun üzerinde bulunan + ve – işaretleri, vitesi manuel olarak değiştirmenizi sağlar.

Yarı otomatik vitesli araç kullanımı sırasında nelere dikkat edilir?

Yarı otomatik vites sistemine sahip bir otomobili kullanırken dikkat edilmesi gerekenler, vites kolunun üzerindeki göstergelerin ve yokuş ile rampa kalkışlarında kaydırma olasılığına karşı fren pedalının doğru kullanılmasıdır. Aracınız hareket etmeye hazır olduğunda vites kolunu D konumuna getirmeniz ve vites geçişlerinde aracın ileri hareketini önlemek için fren pedalını basılı tutmaya dikkat etmeniz önemlidir. Yarı otomatik vitesli araçların birçoğunda yokuş kalkış desteği bulunur. Bu destek sistemine sahip olmayan araçlarda ise sürücü, kalkış anında fren pedalını basılı tutmalıdır. Hareket halindeyken vites kolu kesinlikle P konumuna getirilmemelidir. Bu durum, debriyajın kilitlenmesine ve dişlilerin zarar görmesine neden olabilir.

Yarı otomatik vites ile tam otomatik vites arasındaki farklar nelerdir?

Yarı otomatik vites ile tam otomatik vites türü arasındaki en önemli fark, kavramadır. Yarı otomatik vitesler tek kavramalı ve çift kavramaya sahiptirler. Tek kavramalı yarı otomatik şanzımanlar vites geçişlerini daha fazla hissettirirken çift kavramalı yarı otomatik şanzımanlar ise, geçişleri daha akıcı ve hızlı yaparlar. Burada birinci kavrama, tıpkı tek kavramalı yarı otomatik viteste olduğu gibi debriyaj pedalı görevini üstlenir ve aracı o anki vites değişimine hazır hale getirir. İkinci kavramanın görevi ise bu kez sistemi bir sonraki vites geçişi için önceden hazırlamaktır. Bu özellik, sürücünün vites geçişlerini minimum seviyede hissetmesini sağlar. Yarı otomatik şanzımanlar araçlarda “hill holder” yani yokuş kalkış desteği bulunmuyorsa yokuş kalkışlarında geri kayma yaşanabilir. Ancak birçok araçta bu özellik bulunmaktadır. Bu tür şanzımanlara otomatikleştirilmiş manuel veya robotize manuel şanzıman gibi isimler de verilmiştir.

Tam otomatik vitesli otomobiller ise, geleneksel otomatik vitese sahip araçlardır. Vites geçişleri sarsıntısızdır ve vites kademeleri genel olarak daha azdır. Bu yüzden yakıt tüketimi fazla olsa da, kavrama yerine tork konvertörüyle çalışırlar. Çalışma prensipleri yarı otomatik şanzımanlara göre farklıdırlar ve tam otomatik denmesinin sebeplerinden biri de, hill holder gibi yokuş kaydırma asistanına ihtiyaç duymazlar. Tam otomatik vitesli otomobiller de daha kısıtlı olsa da yokuşları daha hızlı çıkmak için bazı manuel ayarlamalar yapmak mümkündür.

Günümüzde rahatça araç kullanmak isteyen tüm sürücüler artık otomatik vitesli araçları tercih ediyor. Otomatik  vitesin anlamı, vitesin sizin iradenize gerek kalmadan otomatik olarak değiştirilmesi şeklinde açıklanabilir. Otomatik vitesli bir araca bindiğinizde araçta vites kolu ve debriyaj pedalı olmadığını, sadece iki pedal bulunduğunu görebilirsiniz. Manuel vitesli araç kullanırken endişe yaşayan sürücüler dahil herkes bu yeni teknolojili araçlarla konforlu ve güvenli bir sürüş deneyimi elde edebilir. 

Otomatik Vites Nasıl Çalışır?

Manuel vitesli araçlarda, vites değiştirirken motor öncelikle debriyaj kavramasıyla boşa alınmalıdır. Otomatik vitesli araç modellerinde ise motorla bağlantıyı kesecek bir debriyaj kavraması olmadığı için direkt olarak tork konvertörü devreye girer. Tork konvertörü, motordan aldığı gücü şanzımana aktarmakla görevlidir. Motorun gücü, debriyaj kullanılmadan tekerleklere iletilir. Otomatik şanzıman içerisinde servo, planet dişli sistem, diferansiyel ve yağ pombası kademeleri gibi farklı parçalar da vardır. Sistemin daha iyi işleyebilmesi için içerisinde yer alan bu parçaların mutlaka uyumlu şekilde çalışması gereklidir. Tork dönüşümündeki değişime bağlı motorun araca verdiği güç ve şiddet de değişime uğrar. 

Otomatik Vites Harfleri

Otomatik vitesli araçlarda, viteslerin her biri harflerle ifade edilir. Özellikle düz vitesten otomatik vitese geçen sürücüler, ilk zamanlarda otomatik vites harflerin anlamları konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Ancak devamlı pratik yaparak harflerin ne anlama geldiğini ve hangi durumlarda kullanıldığını kolayca kavrayabilmek mümkündür.

R (Reverse): Aracın geri vitesi R harfiyle açıklanır. Geri geri giderken öncelikle aracı durdurduğunuzdan emin olmalı ve ardından da bu R pozisyonuna getirmelisiniz. 

D (Drive): Aracı hareket ettirirken D vites kolu devreye girer. Önce el freni indirilir ve kontak anahtarı çevrildikten sonra vites kolu D'ye getirilerek aracın hareket etmesi sağlanır. 

S veya O (Speed, Overdrive): Hızlı veya spor kullanım butonları olarak bilinir. Aracın bu butonları devredeyken devir aralığı yükselir, yakıt harcaması maksimum seviyeye çıkar ve hızlanma artar. 

P (Park): Aracı tamamen durdurduktan sonra P pozisyonuna getirerek park etmeniz gerekir. Ancak P pozisyonuna getirmeden önce aracın hasar görmemesi adına tam durduğundan emin olmalısınız.

N (Neutral): Aracı beklerken boşa almak için kullanacağınız vites kolu N işaretidir. Örneğin kırmızı ışıkta beklerken aracınızı N pozisyonuna alabilirsiniz. 

Otomatik Vitesli Araba Nasıl Kullanılır?

Otomatik vites araç kullanımı esnasında daha güvenli sürüş için kalkışa çok dikkat etmenizde fayda vardır. Mümkün olduğu kadar sert kalkışlardan kaçınmaya özen göstermelisiniz. Aksi taktirde aracınızın şanzımanı kısa sürede zarar görebilir.  Aracı hareket ettirmeden önce kendinizin ve araçtaki diğer kişilerin güvenliği için emniyet kemerinizi takmalısınız. Ardından aynanızı ve direksiyonunuzu kendinize uygun pozisyona getirdikten sonra marş için kontağınızı çevirmeniz gereklidir. Ancak el freninin çekili olduğundan ve vites kolunun P pozisyonunda olduğundan emin olmalısınız. 

 Aracı Hareket Ettirmek ve Kalkışa Geçmek

Motorun çalışmasından sonra sağ ayak frene basılarak vites kolunu D kısmına getirilir. Ardından sağ ayak fren pedalında dururken, el freni indirilip yol durumuna göre hareket edilir. Devrinizi artırmak istiyorsanız gaz pedalına hafif şekilde basabilirsiniz. Kısacası tek yapmanız gereken fren ve gaz pedalını kontrol etmekten ibarettir. Aracınız zaten kendi vites değişimini yapacağı için yola rahatlıkla hakim olabilir, güvenli ve her kullanımda keyifli bir sürüş yapabilme fırsatı yakalayabilirsiniz. 

Otomatik Vitesli Araçla Yokuş İnmek ve Çıkmak

Peki, otomatik vites araba yokuşta nasıl kullanılır? Otomatik vitesli araçları yokuşta kullanırken birkaç hususa dikkat etmeniz önemlidir. Yokuş inerken aracınız kolay şekilde hızlanır. Ancak çok hıza ihtiyacınız yoksa vitesi kendinize göre manuel şekilde ayarlayabilirsiniz. Böylelikle frene çok basmanıza gerek kalmayacaktır. Yokuşu çıkarken gaza biraz fazla basmanın büyük bir avantajı vardır.

Pedalın sonuna kadar bastığınızda şanzımanın gücü kolaylıkla artırılabilir. Otomatik vitesli araçlarla yokuşta durmak da çok basittir. Çünkü bu tür araç modellerinin genelinde geri kaydırmayı önleyici bir sistem bulunur. Hatta sürücülerin pek çoğu, düz vitesli araçlarda genellikle geri kayma endişe yaşadıkları için otomatik vites araba kullanımı esnasında daha rahat edebilirler. 

Geri Geri Gitmek ve Manevra Yapmak

Manevra yapmak için araç hareketsiz hale gelinceye kadar durmasını beklemelisiniz. Aksi halde aracın şanzıman dişlileri deforme olarak sizi maddi açıdan zarara sürükleyebilir. Araç durdurma işleminden sonra vites kolu "R" pozisyonuna getirilir ve geri vites lambası yanarak hem size hem de arkadaki araçlara uyarı verir. Arkanızdaki alanın boş olduğundan emin olduktan sonra da aynalardan yardım alarak manevra yapabilir ve ardından ayağınızı fren pedalına basarak aracı tamamen durdurabilirsiniz.

Otomatik Vitesli Aracı Park Etmek

Eğer aracı park edecekseniz vites kolunu "P" pozisyonuna ayarlayarak el frenini çekmeniz yeterlidir. Hayati bir risk yaratmamak için vites D konumundayken, P veya R konumuna getirmemeniz gerektiğini aklınızdan çıkarmamalısınız. 

Otomatik Vites Çeşitleri Nelerdir?

Otomatik vitesli araçlar, çalışma prensiplerine göre tam otomatik, sürekli değişen oranlı, yarı otomatk ve çift kavramalı olarak çeşitli türlerde değerlendirilir. 

Tam Otomatik Şanzıman: Tıpkı bir bilgisayar gibi hangi vites kolunun ne zaman kullanılacağına kolayca karar vermenize yardımcı olur. Land Rover, BMW ve Jaguar, bu tam otomatik şanzımanın 8 ileri versiyonunu kullanan premium araç markalarından birkaçıdır.

Yarı Otomatik Şanzıman: Sistem aynı manuel vitesli araçlardaki yapıya benzer. Ancak debriyaj kontrolü elektronik bir bilgisayar tarafından yönetilir. 

Çift Kavramalı Otomatik Şanzıman: Vites değişikliği, çift debriyaj kontrolüyle yapılır. Tamamıyla elektronik bilgisayar tarafından işletilen çift kavramalı şanzımanlarda, debriyajlardan bir tanesi çift sayı geçişlerine, diğeri ise tek sayı geçişlerine imkan verir. 

Sürekli Değişen Oranlı Şanzıman: Sürekli değişen oranlı viteslerin diğer şanzıman türlerinden en önemli farkı vites parçaları arasında dişlilerin bulunmamasıdır. Dişli yerine birisi tekerleklere, diğeri ise araç motoruna bağlı olan sivri uçlu iki metal koni yer alır. 

Otomatik vitesli aracınızla mükemmel sürüş deneyimi yaşarken diğer yandan da kendinizi güvende hissetmek istiyorsanız hemen güvenilir sigorta şirketlerinin tekliflerini karşılaştırın, ihtiyacınız olan sigorta ürününü uygun fiyata  alın! Sigortaladım.com'dan teklif alarak ya da 444 9 832 numaralı müşteri hizmetleri hattıyla iletişime geçerek kasko sigorta teklifleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. 

Güvenli bir sürüş için, otomatik vites sistemi en iyi donanımlarla desteklenmiş olsa bile, otmatik bir araba kullanırken tüm sürücüler için geçerli olan,ileri seviyede bir gözlem, iyi algılama, öngörme, karar verme ve aracı yönlendirme gibi doğal sürücülük hareketlerini kusursuzca yerine getirme, durmak yada yavaşlamak için frene ve hızlandırmak içinde gaza orantılı bir şekilde basmak olacaktır.

Keyifli bir sürüş için, ister Otomatik vitesli bir araç, ister manüel vitesli bir araç tercih edin, araç özellikleri içerisinde öncelik, güvenlik donanımları, ergonomi, araçtaki güç, performans ve ekonomiklik olarak belirlenmesi sizin için en iyi tercih olacaktır.

Otomatik vitesli bir araçta öncelikle öğrenmeniz gereken konular, tehlike durumunda frenleme ile orantılı bir şekilde hızlandırmayı kullanarak tatbik etmeniz, hızınızı önceden ayarlama alışkanlığını geliştirmenizdir. Kullanımı gayet kolay ve basittir.

Gaz ve freni tanıyın

Gaz ve fren pedallarını tanıyın. Otomatik vites arabalarda sadece iki pedal vardır. Sağ taraftaki gaz, sol tarafta olan da frendir.

UYARI:Gaz ve fren pedallarını sadece sağ ayağınızla kullanın. Sol ayağınızı hiçbir zaman kullanmayın. (istisnai durumlar haricinde, örn: dar bir alanda paralel park v.b gibi durumlarda iki ayak kullanılabilir)

Vitesi tanıyın

Vitesteki harflerin anlamlarını öğrenin. Araba modeline göre tam otomatik viteste P, R, N ve D harflerinin dışında 1, 2 ve 3 rakamları da olabilir.

P araba park halindeyken,

D ileri gitmek için,

R de geri gitmek için kullanılır.

N boş vites, 1, 2 ve 3 de sabit viteslerdir.

Yarı otomatik vitesler hemen hemen her marka için Tiptronik, Multimode, Steptronic gibi farklı isimlere sahiptir. Bu vites tiplerinde, vites artırıp düşürmek için + ve – olmak üzere, iki konum daha bulunur.

Aracı çalıştırın

Vites P’de iken aracı çalıştırın. Kimi araç frene basmadan önce çalışmaya başlamaz. Bu gibi durumlarda frene basın ve arabayı öyle çalıştırın.

İleri gidin

İleri gitmek için vitesi D konumuna getirin. Ayağınızı frenden kaldırın ve yavaşça gaza basın. Hızlanmak istediğinizde gaza daha fazla basın.

UYARI: D (ileri) ya da R (geri) hareket konumu seçilmeden önce, tehlikelere karşı araç çevresi önemle kontrol edilmelidir.

İPUCU: Araç sollama gibi durumlarda daha kısa sürede hızlanma ihtiyacı duyarsanız, gaza sonuna kadar basın. Araç, vitesi düşürüp daha hızlı ivmelenecektir.

Sabit vites ile gidin

Hızlanmanıza rağmen vitesin yükselmesini istemediğiniz durumlarda hızınıza göre; vitesi D (drive) nin alt kademesi olan vitesi 1, 2 veya 3 konumuna getirin. Bu konumdayken vites daima sabit kalır. Mesela dik bir yokuşu inerken ya da çıkarken, düşük bir viteste gitmeniz gerektiğinde bu konumları kullanabilirsiniz. Yarı otomatik viteslerde ise vitesi manüel konuma getirerek, sabit viteste gidebilirsiniz.

Geri gidin

Araba durur konumda iken, frene basıp vitesi R konumuna getirin. Ayağınızı frenden çekip yavaşça gaza basarak, geri geri gidebilirsiniz.

Aracı durdurun

Frene hafifçe basarak aracı durdurun. Araç tam olarak durduktan sonra, vitesi N konumuna getirin. Uzun süreli duracaksanız, vitesi P konumuna getirin. Bazı arabalar vitesi P‘ye getirmeden kontağı kapatmanıza izin vermez.

OTOMATİK VİTES NEDİR?
OTOMATİK VİTES GENEL SÜRÜŞ ÖNERİLERİ.
OTOMATİK VİTESLİ BİR ARACI SAĞ AYAK YADA İKİ AYAK İLE KULLANMA.
OTOMATİK VİTESLİ ARAÇTA GÜVENLİK İÇİN “P” Mİ “N” Mİ (PARK-NÖTR).
OTOMATİK VİTES Mİ ? DÜZ (MANÜEL) VİTES Mİ?
OTOMATİK VİTES NASIL KULLANILIR.
OTOMATİK VİTES ÇEŞİTLERİ.
NEDEN OTOMATİK VİTES TERCİH ETMELİSİNİZ?

NEDEN DİREKSİYON DERSİ?
DİREKSİYON DERSİ ALMANIN FAYDALARI.
DİREKSİYON DERSİ KAZANIMLARI.
DİREKSİYON DERSİ UYGULAMA PROGRAMI.
KAZALARI ÖNLEMEDE DİREKSİYON DERSLERİNİN ÖNEMİ.
DİREKSİYON DERSİ HAKKINDA MERAK ETTİKLERİNİZ.
BEYLER EŞLERİNE SÜRÜŞ KONUSUNDA NASIL YARDIMCI OLABİLİR!
DİREKSİYON DERSİ SEANS ÜCRETLERİ.