P Kimyada Nedir

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur. Dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına göre bir sıralanışıdır

PERİYODİK CETVELİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Modern periyodik cetvelde elementler artan atom numaralarına göre sıralanmıştır.

Yatay satırlar( periyot), düşey sütunlar( gruplar) halinde düzenlenmiştir.

Periyodik cetvelde 7 periyot bulunur.
1. periyotta 2,
2. ve 3. periyotta 8,
4. periyotta 18,
5. periyotta 18,
6. periyotta 32 element bulunmaktadır.
7. periyot daha tamamlanmamıştır.

6. ve 7. periyodun 14 er elementi cetvelin altına yerleştirilmiştir. Bunlara Lantanitler ve aktinitler denmiştir.

Gruplar ise A ve B olmak üzere 2 türdür.
8 tane A ve 10 tane B grubu bulunmaktadır.

Aynı gruptaki atomların kimyasal özellikleri benzerdir.

Grupların bazılarının özel adları vardır. Bu adlar,
1A grubu alkali metaller,
2A toprak alkali metaller,
3A grubu toprak metali,
4A grubu karbon grubu,
5A grubu azot grubu,
6A grubu oksijen grubu,
7A grubu halojenler,
8A grubu soygazlar ve
B grupları geçiş metalleri şeklindedir.

PERİYODİK CETVELİN İSTİSNALARI;

- 1A grubunda hidrojen atomu hariç diğer atomlar
metaldir.
- 1. Periyot hariç diğer periyotlar alkali metalle başlar.
- 3A grubundaki Bor(B) ametal özelliği gösterir.
- 7A grubunda ki Flor (F) yaptığı bileşiklerde sadece-1 değerlik alır.
- 8A grubunda ki helyum atomunun değerlik elektron sayısı 2 iken diğer atomların ki 8 dir.
- 7. Periyot hariç diğer periyotlar soygazla biter.
- Helyum hariç diğer soygaz atomlarından önce bir halojen atomu gelir.
- Geçiş metalleri 4.periyottan itibaren başlar.

PERİYODİK CETVELDE DEĞİŞEN ÖZELLİKLER

Periyodik cetvelde ayın periyotta soldan sağa doğru gidildikçe; 

Atom numarası artar
Kütle numarası artar
Atom çapı (hacmi) küçülür.

Metalik özellik azalır

Ametalik özellik artar

Değerlik elektron sayısı artar

Elektron verme özelliği azalır

Elektron alma özelliği artar

Proton sayısı artar
Elementlerin oksitlerinin asit özelliği artar, bazik özelliği azalır.

Periyod ik cetvelde ayın grup ta aşağıya doğru gidildikçe; 

Atom numarası artar

Kütle numarası artar

Atom çapı (hacmi) artar

Metalik özellik artar

Ametalik özellik azalır
Elementlerin oksitlerinin bazik özelliği artar, asidik özelliği azalır
Proton sayısı artar
Değerlik elektron sayısı değişmez

Elektron verme isteği artar

Elektron alma isteği azalır

ELEMENTLERİ 4 GRUPTA İNCELEYECEĞİZ
1-METALLER
2-AMETALLER
3-YARI METALLER
4-SOYGAZLAR
 

1-METALLER

1- Katıdırlar ( Cıva = Hg hariç )
2- Yüzeyleri parlaktır
3- Isı ve elektriği iyi iletirler
4- Tel ve levha haline gelebilirler
5- Tek atomludurlar (atomik yapılıdırlar )
6- Kendi aralarında bileşik yapmazlar!
7- Kendi aralarında alaşım yaparlar
8- Elektron verme özelliğindedirler ( katyon: +)
9- Ametallerle iyonik bileşik yaparlar
10- Canlıların yapısında çok az bulunur
11- Erime-kaynama noktaları yüksektir
12- 1A,2A,3A grubunda bulunurlar
14- Periyodik tablonun sol tarafında bulunurlar.
15- Genellikle dayanıklı ağır, parlak maddeler olarak tanımlanır.
16- Üzerine vurulduğunda çınlama sesi duyulur.
 

2-AMETALLER

1 - Katı, sıvı, gaz halindedirler
2 - Yüzeyleri mattır
3 - Isı ve elektriği iyi iletmezler
4 - Tel ve levha haline gelemezler
5 - İki ve daha fazla atomludurlar(molekül yapılı)
6 - Kendi aralarında bileşik yaparlar
7 - Elektron alma özelliğindedirler (Anyon: - )
8 - Canlıların yapısında bolca bulunurlar
9 - Erime-kaynama noktaları düşüktür
10 - 4A (C atomu),5A,6A,7A grubunda bulunur
11- Periyodik tablonun sağ tarafında bulunurlar.

3-YARI METALLER

Bilinen elementlerin 8 tanesi ( B, Si, Ge, As, At, Sb, Te, Po ) yarı metaldir. Ülkemizde en çok bulunan mineral olan bor, camların yapısına katılan silisyum, elektronik devrelerde kullanılan germanyum en önemli yarı metallerdir.

Yarı metaller fiziksel özellikleri ve görünüşleri yönünden metallere, kimyasal özellikleri Bakımından ametallere benzerler.

1-Metaller ile ametallerin birleştiği yerde bulunurlar.
2-Oda koşullarında katı halde bulunurlar.
3- Parlak veya mat olabilirler
4 - Elektrik ve ısıyı ametallerden daha iyi
Metallerden daha kötü iletirler.
5 - İşlenebilirler (tel ve levha haline getirilebilirler )
6 - Kırılgan değildirler.
7- Sıcaklık yükseldiğinde elektrik iletkenlikleri artar.

4-SOYGAZLAR

1- Doğada gaz halinde bulunurlar
2- Kararlı yapıdadırlar
3- Bileşik oluşturmazlar
4- Tek atomludurlar
5- Erime kaynama noktaları düşüktür
6- Periyodik tabloda 8A grubunda yer alırlar
7- Ametaller grubunda yer alırlar.

PERİYODİK CETVEL GRUPLARININ ŞİFRELERİ

PERİYODİK CETVEL 1A GRUBU
H – Li – Na – K – Rb – Cs - Fr
Haydarpaşa Lisesinin Nankör Kimyacısı Rabiaya Cisim Fırlattı

PERİYODİK CETVEL 2A GRUBU
Be – Mg – Ca – Sr – Ba - Ra
Beymen Magazasında Canana Sarılırken Babasına Rastladım

PERİYODİK CETVEL 3A GRUBU
B – Al – Ga – In – Tl
Bir Alçak Gafil İnsafsızca Tellendi.

PERİYODİK CETVEL 4A GRUBU
C – Si – Ge – Sn – Pb
Camcı Sibel Gencayı Sınıfta Pabuçladı.

PERİYODİK CETVEL 5A GRUBU
N – P – As – Sb – Bi
Naci Papatya Astı Sümbül Biçti.

PERİYODİK CETVEL 6A GRUBU
O – S – Se – Te – Po
Osman Silah Sevmeyen Tek Polistir.

PERİYODİK CETVEL 7A GRUBU
F – Cl – Br – I – At
Fare Celalin Burnunu Isırıp Attı.

PERİYODİK CETVEL 8A GRUBU
He – Ne – Ar – Kr – Xe -Rn
Hergele Necip Arsız Karısına Xeskin Rende…

PERİYODİK CETVELDEKİ İLK 20
ELEMENTİN ELEKTRON DAĞILIMI

 

Mehmet KÜÇÜKOĞLU 

Fen Bilimleri Öğretmeni