Panik bozukluğu panik ataklarıyla kendini gösteren bir ruhsal sorundur. Genel nüfusta yaşam boyu yaygınlığı yüz kişide bir ila iki kadardır. Kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha fazla görülür.
Panik atak beyindeki korkuyla ilgili bölgelerdeki hormonal bozulmaya bağlı olarak gelişen bir tablodur. Aşırı stres hormonlarının salgılanması söz konusu olduğundan vücutta hızlanma belirtileri ortaya çıkar.
Panikteki Hızlanma Belirtileri Nelerdir?
Panik bozukluğunda panik ataklar beklenmedik zamanlarda ortaya çıkar. Bazen bu ataklar uykuda da gelebilir. Atakların sıklığı ve şiddeti değişkenlik gösterir. Atak sonrasında kişide yeni bir atak daha yaşayacağı kaygısı veya atak sırasında ortaya çıkan bedensel duyumlarla ilgili yoğun kaygı oluşur. Bundan dolayı kaçınmalar belirir. Tek başına evde kalmak istemezler, uzak yerlere gidemezler, bayılırım korkusuyla dışarı yalnız çıkamazlar ve kalabalık yerlere giremezler. İleri durumlarda işe ve okula gidemeyecek hale gelebilirler.
Panik atak yaşayan birçok insan, bunun kalpleri ile ilgili bir hastalık olduğuna hatta kalp krizi yaşıyor olduklarına inanıp hastanelerin acil bölümlerine koşarlar. Yaşadığı şeyin panik atak olduğu söylendiğinde dahi atak esnasındaki korku o denli büyüktür ki panik atağı tekrar yaşayan kişi kendini acil servise gitmekten alıkoyamayabilir.
Yapılan araştırmalar panik hastalarının %70’inin en az defa acile başvurduğunu, anjiyo yapılan hastaların da %57’sinde panik bozukluğu tespit edildiğini ortaya koymuştur. Hastalar çoğu zaman yapılan ilk tetkiklerde herhangi bir sorunun saptanmamış olmasıyla da yetinmeyip daha ileri tetkik arayışları içine girerler. Tatmin olamazlar. Sorunun psikolojik olduğu anlaşılıp kişi bir psikiyatra yönlendirilene kadar hastaların çoğu beyin tomografisi, beyin MR’ı, kalp anjiografisi gibi son derece pahalı, zahmetli ve riskli tetkikler yaptırırlar.
Panik Bozukluğu psikiyatrinin en kolay tedavi edilebilen rahatsızlıklarındandır. İyi tedaviyle iyileşme şansı neredeyse yüzde ’dür. İlaç tedavisi olmazsa olmazdır. Beraberinde tedavi sonrasında tekrarlamaların olmaması için psikoterapi başlanmalıdır. EMDR Panik Bozukluk tedavisinde oldukça kısa zamanda sonuç alınan bir yöntemdir. Bu yöntem sayesinde panik atağın tekrar nüksetmesi neredeyse sıfıra indirgenir. Buna ek olarak düzenli beslenmeli, nefes egzersizleri yapmalı, kafein, sigara, alkol ve uyuşturucu gibi paniği tetikleyen, hatta paniğe sebep olan maddelerden sakınılmalıdır.
DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN
PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST
Panik bozukluğu bunaltıyla seyreden ve panik ataklarla kendini gösteren bir ruhsal rahatsızlıktımonash.pw atak birçok psikolojik rahatsızlıkta görülebilen bir belirtiler yumağıdır. Ancak panik bozukluğunda panik ataklar tablonun hâkimidir.
Panik Atak, beklenmedik bir anda, herhangi bir yerde ortaya çıkan; yoğun kaygı, bunaltı, korku karışımı bir nöbettir. Bu nöbet kişiye öylesine yoğun bir korku ve rahatsızlık duygusu yaşatır ki,kötü bir şey olacağı veya sonunun geldiğini, öleceğini hisseder. Bu korku fırtınasını yaşayan insan,doğal olarak o ortamdan ve durumdan kaçma, uzaklaşma davranışı gösterir, bir an önce yardım alınabilecek bir sağlık kuruluşuna müracat edilir. Çoğu kez de hastane, doktor gördüğünde kişide rahatlama olur ve nöbet geçmonash.pw atağı yaşayanların bazıları, o esnada kalp krizi geçirdiklerini ve öleceklerini hissederler.Büyük bir korku ve dehşet yaşadıklarını söylerler. Kimisi aklını kaçıracağını, felç geçireceğini,kontrolünü yitireceğini, düşüp bayılacağını monash.pw Ataklar Beynin Yanlış Alarm monash.pw ataklar beyindeki korku bölgelerinin aşırı duyarlılığıyla oluşur. O yüzden ikide bir herhangi bir sebep olmadığı halde düğmeye basılır ve yukarıdaki belirtiler ortaya çıkar. O yüzden süresi değişkendir. Eğer beyin yanlış alarmı kısa sürede fark ederse dakikada sona erer. Ancak çok şiddetli tablolarda gün boyu sürebilen panik ataklara bile monash.pw bozukluğunda bu panik ataklarının geleceği korkusuyla kişi, dışarı çıkmaktan, yalnız kalmaktan, evinden uzak yerlere gitmekten,astanelerin olmadığı yerlerde bulunmaktan kaçınımonash.pw tablonun özünde panik atak yaşama korkusuyla hayatın kısıtlanması vardımonash.pw atak nöbetleri bazen belirli olaylar, mekanlar veya kontrolün kişinin elinde olmadığı durumlarda ortaya çıkar. Örneğin arabayı kendisi kullanırken sorun yaşamayan bir kişi ne zaman otobüsle yolculuk yapsa nöbet geçirdiğini ifade edebilir. Zaman içinde değişik mekanlarda,durumlarda nöbet geçiren kişi bu olaylardan, durumlardan veya mekanlardan kaçınma tepkileri gösterebilir. Örneğin sürekli iş yerinde tekrarlayan nöbetleri olan bir kişi artık iş yerine gitmek istemez ve o işten ayrılır, eşiyle cinsel ilişki sonrası veya sırasında nöbetler geçirmişse cinsel ilişkiden kaçınmaya başlar. Spor yaparken bile kalbinin hızlı hızlı çarpmasını bir süre sonra nöbet olarak yorumlamaya başmonash.pwı kişiler özellikle hastanelerin kapalı olduğu hafta sonlarında yoğun kaygı yaşarlar ve hafta sonlarının gelmesini istemezler, bazıları hastanelerin olmadığı yerlere gitmezler bazılarıysa hastaneye çok yakın yerlerde ev monash.pw Bozukluğun Nedenleri
Genetik Önemli Bir Etkendir
Panik bozukluğunun nedeninin, beyin hücreleri arasında iletişimi sağlayan maddelerin biyokimyasında görülen düzensizlik olduğu düşünülmektedir. Aile çalışmaları panik bozukluğunun genetik olduğuna ilişkin güçlü kanıtlar ortaya koymuştur. Birinci derecede akrabalarda görülme oranı kat daha yüksektir. Araştırmalar genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığını göstermekle birlikte, bozukluğun genetik doğası tam olarak çözülememiştir.
Stresli Olaylar
Panik bozukluğu olan hastaların geçmişlerine bakıldığında, pek çok hastada uzun süreli psikososyal stresin varlığı görülmektedir. Bu kişilerin strese karşı aşırı duyarlılıklarının olduğu da bir diğer görüştür. Panik atağın en büyük nedeni yakın ya da uzak dönem önce yaşanmış olan ve korku ve kaygı uyandıran olayların travmatik etkilerinin sürüyor olmasıdır.
Kaygılandığınızda ya da panik yaşadığınızda odaklanma tekniğini kullanın: Yoğun bir duygu yaşadığınızda ya da panik atak gibi fizyolojik bir tepki verdiğinizde odaklanma egzersizleri faydalı olacaktır. Bu yöntem, yoğun duygularınızla ya da acınızla başa çıkabilmeniz için farklı bir şeye odaklamanıza izin verir. Zihinsel ve fiziksel olmak üzere birçok odaklanma tekniği vardır.
Zihinsel odaklanma zihninizde belirli bir şeyi canlandırmanızın sonucunda gerçekleşir. Örneğin, düşündüğünüz tüm hayvanları isimlendirmeniz ve zihninizde listelemeniz yararlı bir odaklanma tekniği olabilir. 10’a kadar saymak ise işe yarayan tekniklerinden biridir.
Fiziksel odaklanmada ise duyularınız ve bedeniniz devreye girer. Komik suratlar yapmanız, bacaklarınızı sallamanız, ellerinizi sıcak ya da soğuk suya sokmanız, fiziksel odaklanma tekniğinin örnekleri arasındadır.
Yöntem: Bitkisel tedavileri ya da vitamin tedavilerini deneyin
Bitkisel ilaç tedavilerini araştırın: Herhangi bir bitkisel tedaviyi denemeden önce aile hekiminiz ile bitkisel tedavinin olası yan etkileri ve verilen diğer ilaç tedavileri ile olan etkileşimleri hakkında konuşun. TJ’nın (Çin’de bitkisel ilaç tedavilerinde kullanılan popüler bitkisel bir ilaç) panik atakları ve kaygıyı azalttığı tespit edilmiştir.
Kava Kava: Kava Kava Polinezya’ya özgü bir bitkidir ve sakinleştirici etkiye sahiptir. Kaygı seviyesini yatıştırmada etkili olduğu biliniyor. Ancak bitkisel tedavilere başlamadan önce doktorunuzla irtibata geçmeniz gerekir.
İnositol: İnositol, toz halinde bir karbonhidrat takviyesidir. Panik atak geçiren kişilerde faydalı olduğu gösterilmiştir. Bu takviyeyi almadan önce mutlaka doktorunuza danışınız.
Yöntem: Fiziksel sağlığınıza dikkat edin
Egzersiz yapmaya başlayın: Fiziksel egzersizin, özellikle kalp ve damar sağlığına yönelik egzersizlerin, panik atakları ve kaygıyı azalttığı biliniyor. Egzersiz yapmak, fiziksel gerginliğin geçmesine sonrasında ise duygusal rahatlamanın yaşanmasına yardımcı olur.
Pilates yapmak, yüzmek, yürüyüş özellikle de doğa yürüyüşü yapmak, zumba gibi aerobik dans yapmak, kano yapmak, kürek çekmek, futbol ya da basketbol gibi sporlar da dahil olmak üzere birçok fiziksel aktiviteyi deneyebilirsiniz.
Yoganın panik atakları olan kişilerde kaygıyı ve sempatik sinir sistemi aktivitesini azalttığı gösterilmiştir.
Uyku döngünüzü düzenleyin: Panik atakları olan kişiler yaygın olarak uyku sorunları da yaşar. Kaygı, uyuma güçlüğü ve gece boyunca birçok kez uyanma gibi sıkıntılara neden olabilir.
Düzenli bir uyku-uyanıklık döngüsüne sahip olmanız faydalı olacaktır. Uyku vaktinizi belirleyin ve belirlediğiniz zamana uyun. Sabahları uyanmak için alarmınızı kurun. Çoğu yetişkin günlük rutinlerinde işlevsel olmak adına en az sekiz saatlik uykuya ihtiyaç duyar.
Eğer geceleri uykuya dalmakta zorluk yaşıyorsanız derin nefes almayı ya da aşamalı kas egzersizi tekniğini deneyin. Bu yöntemleri denemenize rağmen uyku sorunları yaşıyorsanız, doktorunuza başvurun.
Uyarıcı madde kullanımınızı kontrol edin: Kafein, nikotin, kokain gibi uyarıcılar kaygınızı ve panik atak geçirme olasılığınızı arttırabilir. Uyarıcı maddeleri tüketmeyi bırakın ya da sınırlandırın.
Ritalin, Concerta, Adderall ya da benzeri ilaçlar gibi reçeteli olarak verilen uyarıcı çeşitleri “Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu” ve diğer ruhsal bozuklukları tedavi etmek için kullanılır. İlaç tedavinizi düzenlemek ya da bırakmak ile ilgili sıkıntılarınızı ya da sorularınızı doktorunuzla konuşun.
Efedrin, ekstazi (MDMA), metamfetamin gibi uyarıcıları içeren yasadışı maddeler şiddetli yan etkilere ve hayati tehlikeye yol açabilirler. Eğer madde kullanım sorununuz varsa, doktorunuzla ya da başvurduğunuz ruh sağlığı uzmanı ile konuşun.
Alkol tüketiminizi azaltın: Alkol, yatıştırıcı olduğu için sizi sakinleştirmesi ve kaygınızı azaltması sebebiyle panik atak durumunda oldukça riskli bir maddedir. Ancak alkol, uzun süreli bir çözümden ziyade yalnızca anlık bir rahatlama sağlar. Kaygılı ve panik atak geçiren kişiler madde kullanım bozukluğu (alkol kullanımı/alkolizm) geliştirmeye daha yatkın olabilirler.
Eğer her gün alkol tüketiyorsanız, alkolü bırakmak için doktorunuza danışmanız gerekmektedir. Şiddetli alkol bağımlılığında detoksifikasyon tedavisi gereklidir.
PANİK ATAKLARINIZA SÖZ DİNLEMEYİ ÖĞRETECEK BİR EĞİTMEN TUTMANIZ GEREKEBİLİR
Panik ataklarınız ilk başlarda tüm sorumluluğu yüklenemeyeceğiniz kadar ele avuca sığmaz bir biçimde davranıyor olabilir. Israrla sizden ona ilgi göstermenizi isteyerek, gece gündüz demeden her saat sizi meşgul edebilir.
Panik atakların en sevdiği oyun, doğru dürüst nefes alamayasınız diye göğsünüzün üzerinde durarak kalp çarpıntısına neden olmak ya da düşüncelerinizi bulandırarak sonsuza dek onunla yaşamak zorunda olduğunuza inanmanızı sağlamaktır! Büyük bir olasılıkla bitkin düşersiniz.
O ZAMAN BÖYLE BİR DURUMDA PSİKİYATRİ BİLİMİNİ YARDIMA ÇAĞIRIN!