Pankreas Rahatsızlığına Hangi Bölüm Bakar

Gastroenteroloji Nedir?

Gastroenteroloji bölümü; karaciğer, safra kesesi ve yolları, sindirim sistemi organlarıyla alakalı hastalıkların ve bu organların sağlığını inceleyen tıp bölümüdür. Tıptaki bilimler, vücudu bölümlere ayırıp türlü uzmanlık alanlarını belirlemiştir. Bu uzmanlık alanları içerisinde ise gastroenteroloji yer almaktadır. Gastroenteroloji, insan bedeninin en önemli sistemlerinden birisi olan sindirim sistemi üzerinde uzmanlık yapılan bir tıp bölümüdür.

Gastroenteroloji Hangi Hastalıklara Bakar?

Gastroenteroloji bölümü; karaciğer, sindirim sisteminin tüm organları, safra yolları ile ilgilenen bir tıp bölümüdür. Gastroenteroloji bölümünün ilgilenmiş olduğu diğer organlar; mide, bağırsak, yemek borusu, kalın bağırsak, ince bağırsak, karaciğer, pankreas, anüs, safra kesesi şeklinde sıralanabilir. Bu organlarla alakalı olan bütün problemlerin teşhisini koyup, tedavisini üstlenen bir tıp bölümüdür.

Gastroenteroloji Uzmanı ve Doktoru Neye Bakar?

Gastroenteroloji uzmanı ve doktorunun baktığı hastalıklar aşağıdaki gibi sıralanabilir;

- Yutma zorluğu,
- Kanlı dışkının yapılması
- Reflü,
- Pankreas kanseri,
- Yemek borusu kanseri,
- Mide kanseri,
- İnce ve kalın bağırsak kanseri,
- Yemek borusuna yabancı bir cismin kaçması,
- Dışkıda normal olmayan rengin varlığı,
- Aşırı gaz,
- Şişkinlik,
- Çamaşır suyu gibi zararlı yağ çözücülerin neden olduğu durumlar,
- Mide yanması,
- Mide ülseri,
- Mide ekşimesi,
- Hazımsızlık,
- Uzun süreli ve geçmeyen karın ağrısı, kramplar,
- Uzun süreli ve geçmeyen kusma, bulantı,
- Karaciğer hastalıkları,
- Karaciğer yağlanması,
- Safra kesesi taşı,
- Safra kesesi hastalıkları,
- Sarılık,
- Dışkı yapmada zorluk ve bağırsak düğümlenmesi gibi hastalıklara gastroenteroloji bölümü bakmaktadır.

Gastroenterolog Ne Demek?

Gastroenteroloji tıp alanında kendi içerisinde uzmanlık alanına ayrılmış olan bir bölümdür. Gastroenterolog ise, bu alanda uzmanlık yapan kişilere verilen isimdir. Birinin gastroenterolog olabilmesi adına 6 senelik tıp eğitimini almasıyla beraber, 5 senelik bir süre zarfında dahiliye uzmanlık eğitimi ve minimum olarak 3 senelik bir eğitim ile sindirim sistemi hastalıkları, hastalıkların teşhisi ve tedavisiyle alakalı yüksek lisans eğitimini almış olmaları gerekir. Bütün bu eğitim süreçlerinden geçen ve gastroenteroloji uzmanı unvanını alan kişiye gastroenterolog ismi verilir.

Gastroenteroloji Bölümünün İlgilendiği Hastalıklar Hakkında Ayrıntılı Bilgi

Gastroenteroloji bölümünün ilgilendiği hastalıklar hakkında ayrıntılı bilgi vermek okurlara faydalı olacaktır. Bunlar;

- İnce bağırsak hastalıkları: İnce bağırsak içerisinde ortaya çıkan ülser ve bu ülserin neden olduğu kanamalar, çölyak rahatsızlığı, ince bağırsağın dar olmasına sebebiyet veren ülserlerin zor iyileşmesi, crohn hastalığı, ishal, ince bağırsak tüberkülozu gibi ince bağırsak rahatsızlıklarıyla gastroenteroloji bölümü ilgilenir.

- Mide hastalıkları: Mide kanseri, mide ülseri, mide kanaması, gastrit, mide içerisinde oluşan polipler, mideye kaçabilecek herhangi delici, batan yabancı cisim gibi her çeşit mide sorunları adına gastroenteroloji bölümüne başvurmak gerekir. Mide içerisinde ortaya çıkan anormal her türlü vaziyet dikkate alınmalıdır. En ufak belirtiler, en büyük sorunların habercisi olabilir.

- Kolon (kalın bağırsak) hastalıkları: Spastik kolon, divertiküller, ülseratif kolit, polip oluşumu, crohn hastalığı, kolon kanseri, kalın bağırsak kanaması, kolon kanseri gibi karaciğer hastalıklarının teşhisi ve tedavi süreci ile gastroenteroloji ilgilenmektedir.

- Anal ve pankreas hastalıkları: Pankreatit, pankreas kanserlerinin tümü, rektum kanseri, hemoroid, anal fissür gibi rahatsızlıklara gastroenteroloji bölümü bakmaktadır.

- Karaciğer ve safra kesesi hastalıkları: Uzun süreli ya da kısa zamanlı oluşan hepatit, karaciğer kanaması, siroz, sirozun sebep olduğu kanda asit birikmesi, sirozun oluşmasından sonra meydana gelen karaciğer kanseri, siroz oluşumundan sonra ortaya çıkan böbrek yetmezliği gibi karaciğer hastalıklarıyla alakalı korunma, teşhis ve tedavi işlemleri, bu bölüm tarafından incelenmektedir. Bunun dışında safra kesesi kanseri, safra yollarının tıkanması, safra kesesi taşları gibi rahatsızlıklarla da bu bölüm ilgilenmektedir.

Gastroenteroloji bölümünün ilgilendiği hastalıkların detaylı anlatımı bu şekildedir. Gastroenteroloji bölümü oldukça geniş bir alandır. Bu alandaki hastalıklara sahip olma durumunda gastroenterolog uzmanlarına başvurmak önemlidir.

İnsülin, glukagon başta olmak üzere birçok hormonun ve sindirim enzimlerinin üretiminden sorumlu olan pankreas, sindirim sistemi organlarından birisi olarak kabul edilmektedir. Endokrin pankreas diye tarif ettiğimiz hormon salınımından sorumlu pankreas yetersizliği durumunda diyabet hastalığı ile karşılaşırız. Ekzokrin pankreas dediğimiz sindirim enzimleri üretiminden sorumlu kısımda ise sindirim sistemi rahatsızlıkları ön planda seyretmektedir. Pankreasta bazen pankreatit dediğimiz hastalık sonrası psödo(yalancı) pankreas kistleri oluşabilmektedir. Bunlar dışında daha önemli bir hastalık olan pankreas kistleri de pankreas hastalıkları arasında çok büyük önem arzetmektedir. Pankreas kistleri nelerdir, pankreas kisti neden oluşur, pankreas kisti belirtileri nelerdir, pankreas kistlerinin tanısı nasıl konur, pankreas kistlerinin tedavisi nasıl yapılır gibi birçok konunun ele alındığı “Pankreas kistleri” başlıklı bu yazıda pankreas kistlerine farklı bir perspektiften bakabileceksiniz.

Pankreas Kisti Nedir?

İnsan bedeninde herhangi bir yerde oluşabilen içi sıvı dolu keseciklere, kist deniyor. Pankreastaki kistler ise yine pankreas dediğimiz organın içerisinde oluşan içi sıvı dolu boşluklardır.

Pseudo yani yalancı kistler ise akut pankreatit sonrası görülebildiği için ayrı bir grup olarak değerlendirilmeye alınır ve bu kistlerin hiçbiri hiçbir zaman kansere dönüşmez. Gerçek pankreas kistleri, birçok grupta incelenir ve iyi yâda kötü huylu olarak kabul edilirler. Kansere dönüşme potansiyeline dönüşme eğilimi olan pankreas kistleri ise devamlı takip edilir ve tedavinin doğu zamanda doğru şekilde planlanması “dönüşüm” aşamasında büyük önem arz eder.

Pankreas Kisti Nasıl Oluşur?

Midenin arkasında bulunan 15 cm uzunluğu ile bilinen pankreasta meydana gelen “sıvı keselere” pankreas kisti deniyor. Baş, gövde ve kuyruk olmak üzere 3 ayrı bölümden oluşan pankreas, sindirimle hormon salgılama görevini yürütmekten sorumludur. Ancak, birçok sebepten ötürü pankreasta kist oluşumu başlar ve kist duvarında kistlerin boyutu birkaç milimetreden birkaç santime kadar değişebilir. İyi huylu olan pankreas kistlerinde yine de “kanser eğilimi” görülür ve devamlı takip gerekir. Örneğin, “müsinöz kistler” protein içerikli sıvı keseleri olarak bilinir ve kanserleşme riski taşırlar. Bu nedenle, pankreas kisti saptandığında ilk olarak “tipine” kanserleşme açısından mutlaka bakılır ve daha sonra sınıflandırılarak tedavi seçenekleri değerlendirilir.

Pankreas Kisti Çeşitleri Nelerdir?

• Orta yaşlı kadınlarda görülebilen seröz kistadenomlar, pankreas kistlerinden bir tanesidir. Küçük çaplı olarak gelişim gösteren seröz kistadenomlar, ağrıya sebep olmazlar.
• Müsinöz kistadenomlar ise daha önce belirtildiği üzere %30’u kanser taşır ve orta yaşlı kadınlarda görülür. Pankreasın gövde ve kuyruk kısmında yerleşen müsinöz kistadenomlar takip edilmelidir.
• İntraduktal papiller musinöz tümörler ise %40 ila 50’si kanser riski taşır ve orta yaşlı erkeklerde görülür. Pankreasta genelde baş kısımda yerleşim tutan intraduktal papiller müsinöztümörler hızlı kanserleşme eğilimi gösterir.
• Solid psödopapiller ise çok ender görülen pankreas kistlerindendir ve genelde siyah ırk taşıyan kişilerde görülür.

Pankreas Kisti Belirtileri Nelerdir?

Pankreasta tutulum gösteren kistler, bazen belirti verirken bazen de hiçbir belirti vermeyebilir. Belirti veren pankreas kistleri ise aşağıdaki şikâyetlere neden olmakta ve hastayı ciddi anlamda rahatsız etmektedir.

• Karın ağrısı( kistin olduğu bölge ve büyüklük)
• Kilo kayıpları
• Kusma
• Sarılık
• Bulantı
• Pankreatit oluşumu
• İştahsızlık gibi birçok belirti pankreas kistinin en yaygın görülen belirtileridir.

Pankreas Kistlerinin Tanısı Nasıl Konur?

Günümüzde pankreas kistlerinin çoğunluğu “tesadüf” eseri saptanır. Check-up gibi araştırmalarda da ortaya çıkan pankreas kistleri, görüntüleme tekniklerinde de kolayca saptanır. MR, BT gibi cihazlar sayesinde tanınan pankreas kisti için müsinöz- seröz ayrımını yapabilmek için endoskopik ultrasonografi ve kist örneklemeleri gerekebilmektedir.  Ancak, çoğunlukla pankreas kistleri belirti göstermez.

Endoskopik ultrasonografi; endoskopi aletinin ucunda ultrasonografi yapma özelliği olan bir transducer yardımıyla organları daha yakından inceleme ve müdahale şansı tanıyan alettir. Böylece, endosonografi yapıldığı esnada ince uçlu iğneler, pankreas kisti içerisinden örnek alabilir ve patolojide incelenmek üzere gönderebilir. Amilaz tetkiki ve karsino emriyojenik antijene de bakılabilen bu sıvı örneği ile pankreas kisti hakkında verilere ulaşılmış olur.

Pankreas Kistlerinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Pankreas kisti; ağrı, akut pankreatit atağı, komşu organlara baskı gibi belirtiler veriyorsa “boyutu ve tipi” önemsizleşir ve cerrahi işlemle alınır. Ancak, hiçbir şikâyete sebep olmayan pankreas kistleri, “tipi” belirledikten sonra tedavi seçenekleri için hastayla birlikte değerlendirilmeye alınır.

Pankreas psödokistleri her ne kadar gerçek kistler değilse de burada kısaca tedavisinden bahsetmek isteriz. Genel olarak akut pankreatit sonrasında gelişen bir pankreasta psedokisti tedavisi için  6 hafta beklenir ve kendiliğinden kaybolup kaybolmayacağı gözlemlenir. Ancak, 6 hafta içinde kaybolmayan pankreas psödokisti, boşaltılmak üzere tedavi uygulanır. Eskiden cerrahi ile yapılan bu “boşaltma” işlemi artı endoskopik ultrasonografik yöntemler kullanarak yapılmaktadır. Mideden iğneyle kistin içine girip, genişletici bazı aletler yardımıyla küçük borucuklar sayesinde kistin mideye geçişini sağlayabiliriz. Ancak, iltihaplı bir kist söz konusu ise, burundan girilerek kistin içerisinde ayrı bir kateter yerleştirir ve kistin içeriğini 1 hafta süreyle dışarıya aldıktan sonra burundan girişi çeker 3 ay sonra da midenin içerisinde yerleştirdiğimiz stenti çıkartırız. Eğer ki enfekte olma durumu meydana gelirse “antibiyotik tedavisi” başlanır.

Dr. Meral Sözen Pankreas Kistlerinin Tanı ve Tedavisi İçin Sizi Bekliyor!

Pankreas kistleri teşhis edildiğinde mutlaka “tipi” belirlenmeli ve tedavisi için seçenekler hastaya sunulmalıdır. Endoskopik ultrasonografi ile yapılan pankreas kist incelemesi ve biyopsi alımı için Dr. Meral Sözen, konforlu bir şekilde “pankreas kist incelemesi” ve tedavi seçeneklerinin belirlenmesi sürecinde sizlere yardımcı olabilmektedir. Siz de pankreas kistiniz olduğundan şüphe ediyor yâda biliyorsanız, kistlerinizden kurtulmak için Dr. Meral Sözen’e ulaşın!