Part Time Çalışma Sgk

Kısmi Süreli Çalışmalar SGK’ya Nasıl Bildirilmeli?

Kısmi süreli (part-time) çalışma, esnek çalışmanın en yaygın şekillerinden birisidir. Genel olarak kısmi süreli çalışma, kanunlarca belirlenmiş normal çalışma süresine göre belirli oranda daha az süreli çalışma olarak kabul edilmektedir. Uluslararası Çalışma Örgütü’de (ILO), kısmi çalışmayı “işçi ile işveren arasında karşılıklı anlaşma ile oluşan ve normal iş süresinden daha az olan düzenli çalışma” olarak tanımlamaktadır.

Kısmi süreli çalışma, çalışma mevzuatımızda yılında yürürlüğe sayılı İş Kanunu’nda yapılan düzenleme ile yasal dayanağa kavuşmuştur.

İş mevzuatına göre kısmi süreli çalışma

sayılı İş Kanunu’nun “Türü ve Çalışma Biçimlerini Belirleme Serbestisi” başlıklı 9 uncu maddesinde; “Taraflar iş sözleşmesini, Kanun hükümleriyle getirilen sınırlamalar saklı kalmak koşuluyla, ihtiyaçlarına uygun türde düzenleyebilirler. İş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılır. Bu sözleşmeler çalışma biçimleri bakımından tam süreli veya kısmî süreli yahut deneme süreli ya da diğer türde oluşturulabilir.”

Yine, aynı Kanunun “Kısmi Süreli ve Tam Süreli İş Sözleşmesi” başlıklı 13 üncü maddesinde; “İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

sayılı İş Kanunu’nun 63 üncü maddesine istinaden çıkarılan İş Kanunu’na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin “Kısmi Süreli Çalışma” başlıklı 6 ncı maddesinde de; “İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır.” Şeklinde tanımlama yapılmıştır.

Buna göre, iş mevzuatı uyarınca işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışma olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla, kısmi süreli çalışma, tam süreli çalışan emsal işçiye göre belirlenmektedir.

Örnek Bir işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile haftalık 45 saat çalışılıyorsa, bu işyerindeki kısmi süreli çalışma haftada 30 saat ve daha az yapılan çalışmalardır.

Örnek Bir işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile haftalık 40 saat çalışılıyorsa, bu işyerindeki kısmi süreli çalışma 27 saat ve altında yapılan çalışmalardır.

Sosyal güvenlik mevzuatına göre kısmi süreli çalışmaların bildirimi

Sosyal güvenlik mevzuatına göre, kural olarak ilgili ayın kaç çektiği (28, 29, 30, 31) üzerinde durulmaksınız, her ay 30 gün, yıl gün kabul edilmektedir.

Buna göre, bir ay içinde tam çalışan ve buna göre ücret alan sigortalının prim ödeme gün sayısı, ayın kaç gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün üzerinden bildirilmektedir. Ay içinde işe alınan sigortalının prim ödeme gün sayısı, işe başladığı tarih ile ayın kalan günleri kadar, işten ayrılan sigortalının prim ödeme gün sayısı ise o ayda çalıştığı gün sayısı kadar SGK’ya bildirilmektedir.

Kısmi süreli çalışanların prim gün sayısının nasıl hesaplanacağı konusu ise, hem sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80 inci maddesinde, hem de SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin üncü maddesinde açıklanmıştır.

Sosyal güvenlik mevzuatında da kısmi süreli çalışma; iş mevzuatına paralel olarak sigortalının normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre üçte ikisi oranından daha az belirlendiği çalışmalar olarak kabul edilmektedir.

Buna göre, , işveren ve sigortalı arasında kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin sayılı İş Kanununa göre günlük olağan çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısı hesaplanmakta ve bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 7,5 saatin altındaki çalışmalar 1 güne tamamlanmaktadır.

Örnek A sigortalısı ile işvereni arasında yazılı olarak yapılan kısmi süreli iş sözleşmesine göre ayda 70 saat çalışılacağı ve buna göre ücret ödeneceği konusunda anlaşıldığını varsayalım. Bu durumda A sigortalısının /Mart ayında prim gün sayısı: (70 saat/7,5 saat) 10, eksik gün sayısı, eksik gün nedenikısmi istihdam şeklinde olacaktır.

sayılı Deniz İş Kanunu ve sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamında çalışan sigortalıların ay içinde çalıştığı toplam sürenin 8 saate bölünmesiyle, ayda kaç gün sigortalı bildirileceği hesaplanmakta, bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 8 saatin altındaki çalışmalar 1 güne tamamlanmaktadır.

Örnek Deniz İş Kanunu’na tabi B sigortalısı ile işvereni arasında yazılı olarak yapılan kısmi süreli iş sözleşmesine göre ayda 70 saat çalışılacağı ve buna göre ücret ödeneceği konusunda anlaşıldığını varsayalım. Bu durumda B sigortalısının /Mart ayında prim gün sayısı: (70 saat/8 saat) 9, eksik gün sayısı, eksik gün nedenikısmi istihdam şeklinde olacaktır.

Kısmi süreleri iş sözleşmesi ile çalışanlarda azami 20 gün kuralı

Yukarıda da belirttiğimiz üzere, işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışmalar kısmi süreli çalışma olarak kabul edilmektedir.

Dolayısıyla, normal haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu göz önünde tutulduğunda, kısmi süreli çalışmadan söz edebilmek için haftalık çalışma süresi en fazla 30 saat (45 x 2/3 : 30 saat) olabilir.

Bu durumda da, kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanların aylık toplam çalışma saati (4 hafta X 30 saat) en fazla saat, 4 hafta tatili (4 x 7,5 saat=30 saat) de eklendiğinde, ay içinde kısmi süreli çalışanın toplam ücrete hak kazandığı saat en fazla saat olabilmektedir. Bu durumda da kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar için SGK’ya bildirilebilecek prim gün sayısı en fazla ( saat/7,5 saat) 20 gün olabilmektedir.

Ancak, SGK e-Bildirge sisteminde bugüne kadar kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar için bildirilebilecek azami prim gün sayısı ile ilgili herhangi bir kontrol bulunmamaktaydı.

Bu durum, Sayıştay’1n Yılı SGK Denetim Raporunda, eleştiri konusu yapılmış ve sayılı Kanun’un 4/1-a maddesi kapsamında kısmi süreli olarak çalışanlardan kişinin bahsi geçen mevzuat hükümlerine aykırı olarak, emsal çalışmanın üçte ikisi oranından daha fazla çalıştırıldığı, primlerinin de söz konusu çalışma süreleri üzerinden bildirildiği, oysa ki, aylık prim gün sayısı 20 günden fazla bildirilen kişilerin kısmi süreli değil, tam süreli çalıştıklarının kabul edilerek prim gün sayılarının 30 güne tamamlanmasına yönelik olarak gerekli işlemlerin yapılması belirtilmiştir.

Sayıştay’ın bu eleştirisi üzerine, SGK kısa bir süre önce e-Bildirge sisteminde düzenleme yaparak kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar için en fazla 20 prim gün sayısı bildirilebilecek şekilde kontrol getirilmiştir.

Sonuç olarak; gerek iş mevzuatı, gerekse sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca, işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışmalar kısmi süreli çalışma olarak kabul edildiğinden, kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanların azami haftalık çalışma sürelerine ve SGK bildirimlerinde de azami aylık 20 prim gün sayısı kuralının aşılmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir.

Kaynak: Celal Özcan, pwc

Kanunla ilk defa getirilen uygulama ile; hizmet akdiyle çalışmakla birlikte, sayılı İş Kanunun 12 ve 13 üncü maddelerine istinaden kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içinde 30 günden az çalışanlar sigortalıların, ay içerisinde kısmi çalıştıkları toplam sürelerin, 7,5 saate bölünmesiyle çıkan sürenin sigortalıya hizmet olarak mal edilmesi imkanı getirilmiştir. Bu kapsamda çalışanlar da genel sağlık sigortasına kapsamına alınacak ve ay içerisinde eksik kalan çalışma günlerinin genel sağlık sigortası primi açısından tamamlamaları zorunlulukları olacaktır. Daha açık ifadelerle, bu durumda olanlar ay içinde genel sağlık sigortasından tam olarak yararlanacaklardır.

sayılı Kanunla;

• Kanunun yürürlük tarihinden sonraki kısmi süreleri çalışmalarda ay içinde çalışılmayan süreler (kısmi iş sözleşmelerinin devam ettiği süreler) için borçlanma hakkı getirilmiştir. Borçlanmada, genel sağlık sigortası primi ödenmişse bu prim ödenmeyecek ve borçlanılan süreler de 4/a statüsünde sayılacaktır. Borçlanma için ilgililerin bulundukları yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekmektedir.
• Kısmi süreli çalışanlardan ay içerisinde eksik kalan günlerini isteğe bağlı olarak ödemeleri durumunda isteğe bağlı ödenen süreler hizmet akdi statüsünde sayılarak bunların günden emekli olmaları imkanı getirilmiştir.

Part time ya da diğer adıyla kısmi süreli çalışma nedir ve part time çalışma maaşı nasıl hesaplanır?

Part Time Çalışma Şartları Nelerdir?

Kısmi süreli çalışma, günümüzde iş ilişkilerinin giderek esnek bir hal almasıyla yaygınlaşmış bir iş sözleşmesi türüdür. İş dünyasında artan rekabetin getirisi olarak işverenler, daha verimli bir çalışma ortamı yaratmak için part time iş arkadaşları edinmek istiyorlar. Part time istihdam edilenlerin sayısındaki artışa bakıldığı zaman, bu çalışma türünün işverenler tarafından oldukça tercih edildiği de görülüyor.

Part time çalışma, Türkiye’de yılında Sayılı İş Kanunu’nun maddesinde düzenlenmiş ve yasal bir kimlik kazanmıştır. Bu maddeye göre; işçinin haftalık normal çalışma süresinin, tam zamanlı iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre daha az olması koşulunda sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesi olarak ifade edilmiştir. Ülkemizde ise bu çalışma türü genelde ev hanımları, emekliler ve öğrenciler tarafından tercih edilmektedir.

Part Time Çalışma Nedir?

Kısmi süreli çalışma daha yaygın kullanımıyla part time çalışma, haftanın bazı günlerinde ve günün sınırlı saatlerinde gerçekleşen çalışma sistemi olarak ifade edilir. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) kısmi süreli çalışma tanımı; işçi ve işverenin karşılıklı anlaşmasıyla gerçekleşen ve normal çalışma süresine göre daha az çalışılan düzen şeklindedir.

Yasal olan haftalık tam zamanlı çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiştir. Part time çalışma süresi ise tam zamanlı çalışmanın 2/3 oranına kadar olan çalışmadır. Öyleyse kısmi süreli bir çalışanın haftalık çalışma süresi 30 saati geçmemelidir. 30 saat olan çalışma süresi 6 gün içinde tamamlanmalıdır. Bunun sebebi ise 6 gün çalışmış olan işçiye yedinci gün haftalık izin verilmesi zorunluluğudur.

Part Time Sigorta Primi Hesaplama Nasıl Yapılır?

Part time çalışan işçiler ile tam süreli çalışan işçilerin, çalışma sürelerinin yani sigorta prim ödeme gün sayılarının hesaplanması birbirinden farklıdır. Tam süreli işlerde sigorta prim hesaplama konusunda, işçilerin çalıştıkları gün sayısı önem arz ederken part time işlerde işçilerin çalıştıkları süre önem arz eder.

Part time çalışan bir kişinin prim gün sayısı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin maddesine göre aşağıdaki basamakları izleyerek hesaplanır:

• Çalışan kişinin o ay içerisindeki toplam çalışma saati hesaplanır.
• Bu süre sayılı İş Kanunu’nda belirlenmiş olan günlük yasal çalışma saati 7,5’e bölünür.
• 7,5 saat altında çıkan süre 1 iş günü olarak hesaplanır ve üzerine eklenir.
• Çıkan değer ile çalışanın 1 ay içerisinde çalıştığı gün sayısı bulunmuş olur.

Örneğin; part time çalışan bir üniversite öğrencisi düşünelim ve bir ay içerisinde 72 saat çalışmış olsun. Şimdi onun sigorta prim gün sayısını hesaplayalım. Bu durumda bu öğrencinin çalıştığı gün sayısı; ,5=9,6 olarak bulunur. 9 gün 6 saat demektir bu. 6 saati de 1 güne yuvarlayarak bu öğrenci için bir ayda toplamda 10 gün çalışmıştır diyebiliriz.

Part Time Çalışma Maaşı Nasıl Hesaplanır?

Part time çalışma maaşı hesaplaması, kanunlar göz önünde bulundurularak asgari ücretin altına düşmeyecek şekilde yapılır. İşletme içerisinde benzer pozisyon için hem tam zamanlı hem de kısmi zamanlı çalışan mevcut ise bu çalışanlar oransal olarak aynı haklara sahip olmalıdır. Ayrıca iş sözleşmesinde belirlenen aylık ücret göz önünde bulundurularak part time çalışma maaşı hesaplaması yapılmalıdır.

Part time çalışanın maaşı hesaplanırken sırasıyla aşağıdaki maddeler uygulanır:

• Benzer pozisyonda tam zamanlı çalışan kişinin maaşı aylık standart çalışma süresine bölünür.
• Çıkan sonuç işletmedeki saatlik çalışma ücretidir.
• Part time çalışanın aylık çalıştığı süre saatlik çalışma ücreti ile çarpılır.
• Çıkan tutar part time çalışanın aylık maaşıdır.

Örneğin; part time çalışan üniversite öğrencisi ayda 72 saat çalışmıştı. Şimdi aylık maaşını hesaplayalım:

• Haftalık 45 saat benzer pozisyonda çalışan kişinin maaşı TL olsun.
• Haftalık 45 saat, aylık 45&#;4= saat (çalışma süresi)
• /=20 TL (saatlik ücret)
• 72&#;20= TL (part time çalışanın aylık maaşı)

Part Time Kıdem Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar tam süreli çalışanlarda olduğu gibi kıdem tazminatı hakkından faydalanabiliyor. Part time kıdem süreleri, çalışanın işe başladığı tarihten itibaren geçerli bir nedene bağlı olmadan iş sözleşmesinin haksız biçimde sonlandırıldığı ana kadar geçen süreye göre belirlenir. Ayrıca kıdem tazminat süresi hesaplanırken kısmi süreli iş sözleşmesinin başlangıç ve bitiş yılı esas alınmalıdır.

Part Time Çalışanlar İçin Aylık SGK Bildirgesi Nasıl Yapılır?

İşverenler, ay içerisinde 30 günden az çalışan ve eksik ücret ödenen çalışanları için SGK’ya eksik gün bildirimi yapmak zorundadır. İşveren, kısmi iş sözleşmesi, aylık prim ve hizmet belgesi, ücretsiz izin belgesi ve eksik gün bildiri formunu SGK’ya birlikte vermelidir. Bu bildirinin SGK’ya her ay gönderilmesine gerek yoktur, bir kez iletilmesi yeterlidir.

Part Time Çalışanlar GSS Borcu Oluşmaması İçin Ne Yapmalı?

İşçi yalnızca bir işverenle çalışıyor ve haftada 30 saatten az çalışıyorsa tam zamanlı bir çalışana göre SGK gün sayısı tamamlanmamış oluyor. Bu durumda işçinin SGK gün sayısı en fazla 17 gün olur yani 30 güne tamamlamak için 13 gün eksiği kalmış oluyor.  Bu durumda Genel Sağlık Sigortası borcunun oluşmaması için işçinin sigorta primlerini kendisinin ödemesi gerekiyor.

Part Time Çalışanlar Yıllık İzinlerini Nasıl Kullanır?

Part time çalışanlar tam zamanlı çalışanlar gibi kıdemlerine göre belirlenen gün sayısı kadar izin hakkına sahiptir. İşe girdiği tarihten bu yana 1 yıl geçmiş olan kısmi süreli çalışanlar yıllık izne çıkabilir. Yıllık izne çıkan çalışanın ilgili ayda kullandığı izin gün sayısı içerisinde, toplam part time çalışacağı süre doğrultusunda ödemesi yapılır.

Part Time Çalışma Şartları Nelerdir?

Günümüzde çok çeşitli çalışma saatlerinin varolmasıyla alışkanlıklar ve beklentiler değişerek farklı bir hal aldı. Bu nedenle herkes kendine uygun olan çalışma sistemini tercih etmeye başladı. Bu tercihlerde özellikle dünyada 80’li yıllardan sonra, ülkemizde son 20 yılda yaygınlaşan “part time” çalışmanın öne çıktığı görülüyor. Peki bu esnek çalışma düzeninin çalışma şartları nelerdir?

• Kısmi süreli çalışan kişiler tam süreli çalışanlara tanınan tüm haklardan faydalanabilir.
• Tam zamanlı çalışanlara tanınan prim, gıda, iletişim vb. gibi ödemelerden de yararlanır.
• İşçi, toplamda yasal azami çalışma süresi olan 45 saati aşmadığı sürece birden fazla işyerinde part time iş sözleşmesi ile çalışabilir.
• Yarı zamanlı çalışanların işverenleri tarafından sigortalarının yapılması zorunludur.
• Hafta tatili tam olarak düzenlenmemiş olsa dahi part time çalışan birine haftalık 30 saat çalışmışsa hafta tatili olarak bir gün içerisinde yapmış olduğu çalışma süresi kadar ücret ödenir.
• Çalışanların çalışma süresi kısmi süreli iş sözleşmesinde belliyken çalışacağı günler belirsizdir.
• Part time çalışmada en fazla çalışma süresi haftada 30 saat olarak belirlenmiştir.
• Geçici iş ilişkilerinden farklı olacak şekilde düzenli ve sürekli çalışmayı gerektirir.
• Kısmi süreli iş sözleşmesinde, işçi ve işveren asgari belirlenen ücretin altına düşmeden ücreti özgürce belirleme hakkına sahiptir.
• İşletme içerisinde tam süreli çalışmadan kısmi süreli çalışmaya, kısmi süreli çalışmadan tam süreli çalışmaya geçiş istekleri işveren tarafından bağlayıcılığı olmasa bile değerlendirilebilir.
• Part time çalışma şartları çalışana bağımsız ve serbest zaman kazandırır, özel hayat kalitesini arttırır.